Search

Biochars were produced using different production parameters and consequently measured in a rooting media laboratory and used as a constituent in potting soil mixes for 8 and 12 week growth experiments. The biochar feedstock influences the biochar’s eventual nutrient and salt content, the pH, the buffer capacity and the cation exchange capacity all of which can potentially hamper normal growth. It is indicated which materials may result in effective biochars regarding nutrient and salt content. A method to measure and compensate unwanted pHs is described and validated. The production parameters are shown to influence growth defining properties such as phytotoxicity, water behaviour and degradability. Finally growth experiments with mixes of biochar and other rooting media constituents were performed and used for further advice on compensating unwanted properties. In the experiments up to 20%-v/v biochar was used without adverse effects on production. De lab results indicate the maximum amounts could at least be 25%-v/v when mixing with rooting media constituents with sufficiently complementary properties. Porous biochars are shown to be able to host microbial life but to fully utilize this promising trait more rigorous pretreatment of the biochar particles are suggested. Biochar geproduceerd met verschillende productieparameters is doorgemeten in een substraatlaboratorium en een deel van de producten is gebruikt in potgrondmengsels in kortere en langere teeltproeven. Het uitgangsmateriaal blijkt van invloed op voeding en zoutniveau, de zuurgraad en het ionenuitwisselend vermogen, eigenschappen die de normale teelt kunnen verstoren. Er wordt aangegeven welke uitgangsmaterialen geschikt zijn wat betreft nalevering van voeding en zoutgehalte. Er wordt een methode beschreven en gevalideerd voor het compenseren van de zuurgraad. De productieparameters blijken van invloed op fytotoxiciteit, watergedrag, en afbreekbaarheid van de biochar, eigenschappen die direct van invloed zijn op teeltresultaten. Tenslotte wordt geteeld op mengsels met biochar en volgen aanbevelingen voor verdere compensatie van ongewenste eigenschappen. In deze proeven was het mogelijk zonder productieverlies te telen op mengsels met 20%-v/v biochar. De metingen maken aannemelijk dat dit percentage opgevoerd kan worden tot minstens 25%-v/v bij gebruik van geschikte metingen en menging met potgrondmaterialen met complementaire eigenschappen. Voldoende poreuze biochars blijken in de experimenten in staat microleven te huisvesten maar om deze potentieel veelbelovende eigenschap goed te benutten zal de biochar na productie ingrijpender moeten worden voorbehandeld.

In the Netherlands most crops grown in greenhouses reuse drain water. However, in the cultivation of amarylliscut flowers (Hippeastrum) little drainage water is being reused so far because of strong suspicions of inhibitorysubstances in the drainage water. To reduce the emission of nutrients to the environment an experiment wasstarted on request of the amaryllis growers. In a greenhouse experiment drainage water of amaryllis was treatedwith advanced oxidation and reused. This was compared with the reuse of drainage water treated with an UVdisinfector and a control treatment without the reuse of drainage water. In three years of cultivation, there wasno difference in production and no adverse effects were seen in crop growth. This research was funded by theDutch amaryllis growers, the ‘Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen’, the Product Board for Horticulture, theproject ‘Samenwerken aan Vaardigheden’ and Koppert. In de teelt van snij-amaryllis (Hippeastrum) wordt nog weinig drainwater hergebruikt vanwege sterke vermoedens van groeiremmende stoffen in het drainwater. Om de emissie terug te dringen is op verzoek van de amaryllistelers onderzoek uitgevoerd naar mogelijkheden om drainwater van amaryllis her te gebruiken met zo min mogelijk risico op groeiremming. In een proefkas bij het GreenQ IC in Bleiswijk is in samenwerking met Wageningen UR Glastuinbouw, Groen Agro Control en LTO Glaskracht hergebruik van drainwater behandeld met geavanceerde oxidatie (=toediening van waterstofperoxide net voordat het drainwater door de UV-ontsmetter gaat) vergeleken met hergebruik van drainwater na UV-ontsmetting en met een controlebehandeling zonder hergebruik van drainwater. Gedurende drie teeltjaren zijn geen verschillen in productie opgetreden en geen nadelige effecten op de gewasgroei gezien. Er zijn ook strategieën verkend om emissie via het spoelwater na het stomen te verminderen. Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van amaryllistelers, de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, Productschap Tuinbouw, Samenwerken aan Vaardigheden en Koppert.

Nine crops with lisianthus have been carried out on coir in cloth gutters, five of which were also on expanded clay pellets. In addition to growing on a closed system, the use of energy and plant protection products is kept limited. The crops have shown a reasonable production, although not as high as in practice. This difference may be caused by both the frugal exposure to lighting as the unfamiliarity with growing on substrate. The crops on coir have shown a better production than the crops on expanded clay pellets. ReferaatNegen teelten met lisianthus zijn uitgevoerd op kokos in gronddoekgoten, waarvan vijf teelten ook op kleikorrels.Naast het telen op een gesloten systeem zijn het gebruik van energie en gewasbeschermingsmiddelen beperkt gehouden. De teelten hebben een redelijke productie laten zien, die nog niet zo hoog is als in de praktijk. Dit verschil kan zowel zijn veroorzaakt door zowel de zuinige belichting als aan de onbekendheid met het telen op substraat. De teelten op kokos hebben telkens beter gegroeid dan die op kleikorrels.AbstractNine crops with lisianthus have been carried out on coir in cloth gutters, five of which were also on expanded clay pellets. In addition to growing on a closed system, the use of energy and plant protection products is keptlimited. The crops have shown a reasonable production, although not as high as in practice. This difference may be caused by both the frugal exposure to lighting as the unfamiliarity with growing on substrate. The crops oncoir have shown a better production than the crops on expanded clay pellets.

Het hoofddoel van dit project is om energie te besparen door minder te hoeven stoken bij het vroegtijdig in bloei trekken van trekheester Viburnum opulus ‘Roseum’. Er wordt geprobeerd dit te bereiken door het doorbreken van de knoprust in de vroege winter te stimuleren met het juiste stuurlicht. Zo kan Viburnum bij lagere temperaturen in bloei getrokken worden. Gezien het enorm hoge gasverbruik in de huidige teelt lijkt 30% besparing realistisch, indien Viburnum opulus ‘Roseum’ gevoelig blijkt te zijn voor het mechanisme. Dit mechanisme wordt getoetst.

This report decribes experiments with anaerobic digestation of champost and organic rest products for re-use in mushroom casing. The digestates will reduce the emission of carbon dioxide by peat use for casing and will reduce the number of transport movements. Both reductions serve the mushroom sector. Wageningen UR Greenhouse Horticulture is measuring the quality aspects of the digestates with standard methods used in the potting soil industry such as texture, organic matter and nutrient and ash content. In this report a literature review and measurements of digestates and casings are combined. The literature review lists critical values for amongst others salt, water and air content. It is argued values per unit volume are more informative on water and air distribution than values per unit weight. Extract indicate nutrient levels but only deliver an indirect indication of how plants or mushrooms experience their environment. Measurements indicate it is necessary to wash digestates thoroughly to arrive at EC values

In the cultivation of amaryllis cut flowers the current energy consumption is around 25 to 30 m³/m² per year. Research into reducing energy consumption using a second energy screen and an energy-efficient climate control strategy was carried out in Bleiswijk, The Netherlands. When the air in the greenhouse became too humid, the vents above the closed screens were opened. If this did not have the required effect the upper energy screen was slightly opened and if this was not enough both energy screens were opened. The normally applied minimum pipe temperature setting was eliminated. Together with growers and a crop advisor the climate and energy consumption were monitored and adjusted if necessary. After correction for differences in weather conditions and heating setpoint 2,6 m³ of natural gas per m2 (13 was saved compared to the energy consumption in the same greenhouse with only one energy screen and standard climate control in the preceding year. No adverse effects on the crop and the shelf life of cut flowers has been noticed. Het energieverbruik in de teelt van snij-amaryllis ligt rond de 25 tot 30 m³/m² per jaar. In opdracht van Kas als Energiebron is onderzoek uitgevoerd naar vermindering van het energieverbruik. Hierbij is vooral gekeken naar het gebruik van een tweede energiescherm en een energiezuinige klimaatregeling. Als het luchtvochtigheidscriterium overschreden werd, zijn eerst de ramen geopend boven de dichte schermen. Als dat niet voldoende effect had is een kier in het bovenste energiescherm getrokken en als dat niet voldoende effect had zijn beide schermen geopend. Er is geen minimumbuis gebruikt. Samen met telers en teeltadviseur is het klimaat en energieverbruik gemonitord en indien nodig bijgestuurd. Na correctie voor verschillen in buitentemperatuur en stooktemperatuur bleek er 2.6 m³ gas (13%) per m² bespaard ten opzichte van het energieverbruik in dezelfde kas met één energiescherm en standaard klimaatregeling. Er zijn geen nadelige gevolgen voor het gewas en de houdbaarheid van snij- amaryllis op de vaas geconstateerd.

In the Netherlands most crops grown in greenhouses reuse drain water. However, in the cultivation of amaryllis cut flowers (Hippeastrum) little drainage water is being reused so far because of strong suspicions of inhibitory substances in the drainage water. To reduce the emission of nutrients to the environment an experiment was started on request of the amaryllis growers. In a greenhouse experiment drainage water of amaryllis was treated with advanced oxidation and reused. This was compared with the reuse of drainage water treated with an UV disinfector and a control treatment without the reuse of drainage water. In the first and second year of cultivation, there was no difference in production and no adverse effects were seen in crop growth. In this experiment the reuse of drainage water has been for a relatively short period for amaryllis cut flower cultivation. Therefore, the research will be continued for a third year of cultivation in 2015 with a financial contribution from amaryllis growers, the ‘Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen’ and the Product Board for Horticulture. In de teelt van snij-amaryllis (Hippeastrum) wordt nog weinig drainwater hergebruikt vanwege sterke vermoedens van groeiremmende stoffen in het drainwater. Om de emissie terug te dringen is op verzoek van de amaryllistelers onderzoek gestart naar mogelijkheden om drainwater van amaryllis her te gebruiken met zo min mogelijk risico op groeiremming. In een kasproef bij het GreenQ IC in Bleiswijk is in samenwerking met Wageningen UR Glastuinbouw, Groen Agro Control en LTO Glaskracht hergebruik van drainwater behandeld met geavanceerde oxidatie (=toediening van waterstofperoxide net voordat het drainwater door de UV-ontsmetter gaat) vergeleken met hergebruik van drainwater na UV-ontsmetting en met een controlebehandeling zonder hergebruik van drainwater. In het eerste en tweede teeltjaar zijn geen verschillen in productie opgetreden en zijn geen nadelige effecten op de gewasgroei gezien. Het hergebruik van drainwater is voor een amaryllisgewas dat 3 à 4 jaar vast staat relatief kort geweest. Daarom wordt het onderzoek op verzoek van de telers voortgezet met een derde teeltjaar in 2015 met een financiële bijdrage van amaryllistelers, de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen en het Productschap Tuinbouw.

LED-licht kan als energiebesparende techniek extra meerwaarde krijgen als het ook lukt om met de verschillende kleuren binnen het spectrum de plantkwaliteit te sturen. Voor potplanten zou met name sturen op compactheid een uitkomst zijn. Daarom heeft een onderzoeksteam de korte dag planten kalanchoë en potchrysant onder een vergrootglas gelegd. Daarbij blijkt dat je een goede theorie niet zomaar naar de praktijk vertaalt.

Substraatloze teeltsystemen zijn niet steriel. In het water, op de bodem en aan de wortels leven veel microorganismen. Het is daarom de uitdaging in een dergelijk ecosysteem een goede balans te krijgen waar ziekteverwekkers niet de overhand kunnen krijgen en tot infectie overgaan. Het onderzoek aan dergelijke weerbare systemen is de laatste jaren in volle gang. Dit rapport geeft de kennisontwikkeling in het eerste jaar (2014) weer. Het onderzoek aan micro-leven in het water staat aan de basis van het denken in eco-systemen in waterige systemen. De rapportage bestaat uit flyers met de opzet en de conclusies van elke teelt afzonderlijk en een flyer met de observaties en conclusies die over het algemeen getrokken kunnen worden.

Bij een aantal siergewassen wordt niet alleen belicht om de productie te verhogen, maar ook om een compacte plantvorm te bevorderen (o.a. bij potchrysant, potroos & kalanchoe). Hoe hoger de intensiteit belichting, hoe compacter het gewas. Met een combinatie van rode en blauwe LED’s (LED RB) kan gestuurd worden op een compactere plantvorm. LED RB bespaart momenteel ±20% energie ten opzicht van de gangbare SON-T armaturen. Als bovendien compactheid bevorderd wordt, dan kan bij die siergewassen waar mede belicht wordt vanwege compactheid de intensiteit belichting ook nog eens omlaag. Qua energiebesparing snijdt het mes dan aan twee kanten. Echter, daar staat tegenover dat het LED RB spectrum de bloei kan vertragen bij korte- en lange dag planten. Door deze teeltvertraging kunnen stengels uiteindelijk zelfs langer worden. Deze studie heeft als doel om door de juiste aansturing van de verschillende fotoreceptoren bloeivertraging tegen te gaan zonder op compactheid in te hoeven leveren.

During the summer, elongation of the Cymbidium flower stem can be delayed or even stopped, which delays harvest. Research at Wageningen UR Greenhouse Horticulture (funded by the Horticulture Board) found that this delay is caused by too high temperature. A maximum of 26 oC gave better stem elongation, earlier production, no flower damage, more total harvested weight, and more shoots in the subsequent growing season, than the control without a maximum temperature. Quality and production often improved and the vase-life of ‘Esther’ was longer. A maximum of 26 oC with high humidity and maximal light gave better results for ‘Esther’ than a maximum of 26 oC with low humidity and normal light levels. For Earlysue ‘Paddy’ there was no advantage of high humidity and maximal light levels. A high RV without a maximum temperature gave no improvement in stem elongation and flower damage still occurred. Young flowering stems seem to be more sensitive to high temperature than older stems. Bij Cymbidium kan in sommige zomers de uitgroei van de bloemtak vertragen of zelfs stil gaan staan, waardoor het gewenste oogsttijdstip niet gehaald wordt. Onderzoek gefinancierd door het Productschap Tuinbouw en uitgevoerd door Wageningen UR Glastuinbouw heeft laten zien dat dit het gevolg is van een te hoge temperatuur. Maximaal 26 oC gaf een betere takstrekking, vroegere productie en nauwelijks bloemschade. Er was bovendien een trend naar meer totaal geoogst gewicht, meer scheuten in het 2e teeltjaar, veelal betere kwaliteit en/of productie en bij de cultivar ‘Esther’ was de houdbaarheid op de vaas beter. Maximaal 26 oC met hoge RV en maximaal licht toe laten gaf bij ‘Esther’ betere resultaten dan maximaal 26 oC met lage RV en een normaal gekrijtte kas, maar bij Earlysue ‘Paddy’ was er geen meerwaarde. Een hoge RV gaf bij gelijkblijvende hoge temperatuur weinig verbetering in de takstrekking en nog steeds veel bloemschade. De bloemtakken lijken vooral in een jong stadium gevoelig voor een te hoge temperatuur.

De sector is op zoek naar nieuwe gewas bescherming zoals “weerbaar telen”. Hierbij wordt gestuurd op een ziekte- en plaag onderdrukking via het substraat en op een sterke- en productie verhogende plant. Er werden een tiental concepten onderzocht op fytotoxicit eit. De keuze van de concepten werd gebaseerd op beschikbaarheid van bouwstenen, gebruik in de praktijk, het aanschake len van meerdere mechanismen en experimentele meerwaarde. Het aanschakelen van meerdere mechanismen is belangrijk omdat dit de kans op weerbaarheid verhoogt tegen diverse ziekten en plagen. Ook werden meetmethoden verder uitgewerkt om weerbaarheid van substraat en plant in de praktijk te kunnen meten.

Bij de teelt van lisianthus wordt 5 keer per jaar gestoomd om problemen met Fusarium en Myrothecium te voorkomen. Door stomen uit te bannen kan bij lisianthus 20 - 24 m 3 gas/m 2 /jaar energie bespaard worden. Met financiering van Kas als Energiebron is onderzoek gedaan naar de teelt van lisianthus op substraat. In dit onderzoek zijn lisianthusplanten gekweekt zonder problemen met grondgebonden ziekten, en zonder chemische behandeling in een cassettesysteem van gevouwen geperforeerde aluminium met daarin en anti-worteldoek. Irrigatie was door eb en vloed of druppelirrigatie. Grof en fijn kokos substraat werden voor elke teeltcyclus ververst. Fijn substraat zonder perliet gaf een hoger gemiddeld steelgewicht en aantal bloemen per tak dan substraat met 15% perliet. Eb en vloed irrigatie gaf een hoger gemiddeld steelgewicht en aantal bloemen per tak dan druppelirrigatie. In de zomer en winter kwamen problemen met brandkoppen bij eb en vloed irrigatie het meeste voor. Verwelking bij de oogst was een probleem dat zich alleen voordeed in behandelingen met druppelbevloeiing, en dan met name bij fijn substraat. EC-strategie had geen invloed op de productie en de kwaliteit van de bloemen. De kweek op voedingsoplossing in een drijvend systeem resulteerde in het laagste gemiddelde steelgewicht en minder bloemen per tak. In een aantal bakken van het drijvende systeem verwelkte en stierven planten in verschillende stadia van ontwikkeling als gevolg van Fusarium besmetting.

In de jaren 2003 tot 2007 is het aantal bedrijven waarop (semi)gesloten geteeld wordt geleidelijk toegenomen. Op alle bedrijven bleken echter vragen te bestaan over de reacties van het gewas op het nieuwe klimaat. Daarom is in 2008 door Wageningen UR Glastuinbouw een onderzoek gestart naar de groei van tomaat in geconditioneerde kassen, waarin veel aandacht wordt besteed aan de fysiologische processen in de plant. Het onderzoek wordt gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron door Productschap Tuinbouw en het ministerie van EL&I en wordt begeleid door een aantal tomatentelers en een adviseur. Het onderzoek dat in dit rapport wordt beschreven had als centrale vraag hoe een verticale temperatuurgradiënt de processen in de plant beïnvloedt.

Doet een topras bij rozen het net zo goed in Kenia als in Nederland? En kun je aan de hand van genetische kenmerken voorspellen hoe het zal uitpakken? Een grote proef met twintig rassen van vijf veredelaars op tien locaties in binnen- en buitenland geeft veel nieuwe inzichten, maar nog geen definitieve antwoorden.

In eerder onderzoek aan teeltsystemen los van de ondergrond voor chrysanten zijn drie type ‘high tech’systemen ontwikkeld, te weten een diep waterbed, wortelsproei en smalle substraat cassettes. In dit onderzoek zijn eerste stappen gezet in de doorontwikkeling van deze systemen door 1) EC-sturing, 2) nutrienten balans en 3) substraatkeuze. EC-sturing werd toegepast in het diepe waterbed en liet een groot verschil in groei zien tussen EC 1,2 en 2,8. De beste groei werd bereikt wanneer de EC begon met 2,8 en na 8-10 dagen in de korte dag een verlaging naar EC 1,2. Het verhogen van de EC na van 1,2 naar 2,8 gaf een sterk effect op groeiremming. Een verfijning van EC strategie zou daarmee ingezet kunnen worden voor het uitsparen van het gebruik van Alar. Voor de EC met evenwichtige water en voedingsopname werd een EC van 2,2 gevonden. In de teelt met cassettes bleek er geen correlatie tussen luchtigheid van het substraat en groeikracht. Het verkleinen van het substraatvolume door het versmallen van de cassette van 3cm naar 1,5 cm breed bleek de groei te beperken.

Het doel van dit onderzoek is het beperken van de uitstoot van overtollig drainwater naar het milieu door beter beheersen van de water- en voedingsstromen binnen het bedrijf. Een kerngedachte hierbij is dat de emissie kan verminderen door de samenstelling van de gift zo goed mogelijk aan te passen aan de behoefte van het gewas. Op vijf bedrijven is gekeken naar de water- en voedingshuishouding. Op basis van bestaande gegevens is per bedrijf en per dag berekend wat het verschil is tussen gift en drain uitgedrukt in l.m -2 (voor water) en in mmol.m -2 (voor de afzonderlijke voedingselementen) Hierbij is het verschil plantbehoefte genoemd hoewel daar andere verliezen bij ingesloten zijn

De teelt van trekheesters vindt grotendeels buiten plaats. Alleen in de winter worden de struiken in de kas geplaatst om de planten vroeg in bloei te trekken. Na de oogst worden de struiken teruggesnoeid en weer naar buiten gebracht. Voor het in bloei trekken zijn hoge kastemperaturen nodig (temperatuurrange van 36 tot 18 oC, afhankelijk van het trektijdstip). Bij de vroegste trek, is de hoogste temperatuur nodig om de struiken in bloei te trekken en naarmate het seizoen vordert, is minder warmte nodig. Het aanhouden van hoge temperaturen in de wintermaanden kost veel energie. Ondanks de korte kasperiode, bedraagt het energieverbruik op jaarbasis naar schatting 40 m3/m2 voor seringen en 30 m3/m2 gas voor de trek van sneeuwballen. Daarom is in opdracht van het programma Kas als Energiebron een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden voor energiebesparing in de teelt van trekheesters, met als randvoorwaarde dat de kwaliteit en productie op hetzelfde niveau moeten blijven.

In de jaren 2003 tot 2007 is het aantal bedrijven waarop (semi)gesloten geteeld wordt geleidelijk toegenomen. Op alle bedrijven bleken echter vragen te bestaan over de reacties van het gewas op het nieuwe klimaat. Daarom is in 2008 door Wageningen UR Glastuinbouw een onderzoek gestart naar de groei van tomaat in geconditioneerde kassen, waarin veel aandacht wordt besteed aan de fysiologische processen in de plant. Het onderzoek wordt gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron door Productschap Tuinbouw en het ministerie van EL&I en wordt begeleid door een aantal tomatentelers en een adviseur. Het onderzoek dat in dit rapport wordt beschreven had als centrale vragen hoe verschillende temperatuurstrategieën de processen in de plant beïnvloeden en hoe CO2 in de kas efficiënt benut kan worden.

Samenvatting In opdracht van de provincie Zuid-Holland is als quick scan de watervraag voan de glastuinbouw in het gebied Midden West-Nederland berekend. Dit is gedaan aan de hand van de areaalgegevens van de landbouwtelling 2009. Het gebied is onderverdeeld in 12 subgebieden die qua structuur, aard van de bedrijven of als geografische eenheid logischerwijze bij elkaar horen. Van deze gebieden is een karakterisering gegeven van de type bedrijven en teelten die daar plaatsvinden. De verschillen in watervraag tussen gewassen is groot , bovendien is er een groot aantal parameters van belang. Om overzicht te krijgen zijn de gewassen ingedeeld in waterverbruiksklassen, die qua teeltwijze, watervraag en met name zoutgevoeligheid bij elkaar horen. Voor de watervraag is in ieder geval van belang onderscheid te maken tussen substraatteelt en grondgebonden teelt. Aangezien de CBS cijfers hierover geen informatie geven is per teelt of teeltcategorie van de CBS data op basis van expert judgement aangemerkt of het substraat- of grondgebonden teelt betreft. Uiteindelijk zijn de waterverbruiksklassen nog weer samengenomen in vier groepen: substraatteelt groenten, substraatteelt bloemen, grondgebonden bloemen en grondgebonden groenten. Uit elke groep is één vertegenwoordiger genomen, waarvoor berekeningen zijn uitgevoerd van de waterbehoefte met het model WATERSTROMEN. De berekeningen zijn gedaan met drie weerjaren: 1967 als een normaal jaar, en twee extreem droge jaren 1976 en 2003, voor drie klimaat scenario’s: de werkelijke situatie (huidig klimaat), het W scenario (warm en nat klimaat) en het W+ scenario (warm en droog). De datasets waren gedeeltelijk afkomstig van de meetstations van het KNMI (Scheveningen, Hoofddorp, De Bilt) en van WUR-glastuinbouw (Naaldwijk). Om de afhankelijkheid van de kwaliteit van het gietwater ook in beeld te brengen zijn alle modelruns gedaan met twee varianten, namelijk met aanvullend water via omgekeerde osmose en suppletie via oppervlaktwater. Er zijn kenmerkende verschillen tussen de regio’s. Afgezien van de verschillen in totale oppervlakte glas komen bepaalde teelten of teeltwijzen in sommige regios sterker voor dan anderen. Ook het verschil in gemiddelde bedrijfoppervlakte is evident. Op deze manier is elke gebied enigszins te karakteriseren. De resultaten geven aan dat in het huidige klimaat, met een weersitiuatie als in 1967, de glastuinbouw nagenoeg volledig zelfvoorzienend is, met uitzondering van de grondgebonden teelten, waar voor een deel (de groenteteelt) bewust oppervlaktewater wordt gebruikt. In extreem droge jaren zoals in 1976 en 2003 neemt de afhankelijkheid van externe bronnen echter sterk toe. Uit hemelwater is dan niet meer dan 65 a 70% dekking mogelijk. De invloed van de klimaatscenarios is veel kleiner dan het efffect van droge of natte jaren. Door de verschillen in (geschat) stralingsniveau is er soms minder water vraag (W) soms iets meer (W+) , maar vooral de verschillen in neerslag werken uit in verschillen in dekkingsgraad. In het W scenario is de situatie soms iets gunstiger dan het huidig scenario, gemiddeld is de uitkomst van dit scenario dat de glastuinbouw iets minder afhankelijk is van aanvullend water dan in het huidig klimaat. In het W+ scenario is er ook voor een normaal jaar onvoldoende dekking (92 – 94%) maar in de extreem droge jaren neemt het af tot

In dit Proof of Principle project is een belichte tomatenteelt geteeld met als doel 30% energiebesparing bij een gelijke productie. De LEDs hingen in 2 rijen: op ca. 40 cm boven de onderste bladeren en de tweede streng op 40 of op 70 cm hoogte daarboven. Bij de start van de teelt is zoveel licht gebruikt als het gewas aankon, en omdat het gewas zich goed ontwikkelde, is er al relatief vroeg besloten tot het verhogen van de stengeldichtheid. Dit heeft geleid tot een té hoge plantbelasting relatief vroeg in de teelt, terwijl er eigenlijk onvoldoende licht beschikbaar was om het aan te kunnen in de winter met weinig zonlicht. In het 192 cm rijafstanden systeem zijn de planten té dicht bij elkaar komen te staan. In vergelijking met een referentieteelt met 79 kg m-2 tomaten, is er onder productie LEDs 75 kg m-2 tomaten geproduceerd, en 80 kg m-2 bij de interlighting LEDs, vnl. omdat laatst genoemde LEDs langer brandde in de zomer.

Er is behoefte om de groeimodellen voor gerbera te verbeteren door de assimilatenverdeling binnen het gewas in relatie tot omgevingsfactoren en blad- en bloemafsplitsing in beeld te brengen. Dit is nodig om te kunnen sturen op maximale bloemproductie met behoud van kwaliteit. Het is niet bekend wat de optimale verhouding is tussen daglengte, tempera - tuur en lichtniveau. Hierbij is de dynamiek van wisselende klimaatcondities in de tijd en de steeds wijzigende status van het gewas een extra complicerende factor. Met een model dat de processen integreert, kan dit beter in beeld gebracht worden. Zo kan bijvoorbeeld het dichttrekken van een scherm nodig zijn voor het korte dag effect, maar nadelig zijn voor planttemperatuur en/of drogestofproductie en op termijn een dunner gewas geven. Dit rapport omhelst deel 1A van het project, een literatuurstudie, waarin een overzicht gemaakt is van bestaande kennis over het effect van klimaatfactoren op groei, fotosynthese, ademhaling, afsplitsing, droge stof verdeling en bladoppervlak. De dynamiek tussen de verschillende klimaatfactoren en de toepassing van bestaand onderzoek voor het model is ook aan de orde gesteld.

Onderzoek naar de effecten van LED-belichting al dan niet in combinatie met SON-T belichting, op het kasklimaat en energiegebruik en de groei, ontwikkeling en productie van tomaat. De experimentele resultaten uit dit onderzoek werd vervolgens gekoppeld aan het gemeten kasklimaat om de productie van de behandelingen door te rekenen in een aantal scenario analyses. De resultaten van dit onderzoek worden in dit rapport weerggegeven.

Op verzoek van de BCO en landelijke commissie Cymbidium van LTO-Groeiservice zijn twee literatuurstudies uitgevoerd voor Cymbidium. De eerste was gericht op het effect van het zomerklimaat op de uitgroei van de bloemtak, bloeitijdstip en de vorming van nieuwe scheuten. De tweede literatuurstudie was gericht op oorzaken van knoprui tijdens de teelt. Beide literatuurstudies zijn gefinancierd door het Productschap Tuinbouw. Hieronder een samenvatting van de conclusies van de literatuurstudies.

Rapport beBestaand uit de volgende onderdelen: 1. Een kasproef, waarin het doel was de productie te verhogen door een combinatie van maatregelen; diffuus glas, verneveling en gewashandelingen 2. Praktijktoepassing en ontwikkeling van een plantmodel dat zetting voorspelt 3. Toetsing van een nieuwe methode om beschikbaarheid van assimilaten voor zetting te meten

De Aircobreeze is een verticaal werkende ventilator die onder het spant is gemonteerd. Daarmee wordt in een gebied van 200-250m2 een verticale rondgaande luchtbeweging van ongeveer 5 cm/sec in stand gehouden. Er is geëxperimenteerd met een methode om door middel van de Aircobreeze in combinatie met een kleine kier in het schermdoek actief vocht af te voeren zonder gebruik van een minimum buis. Doel is om te proberen zo vaak als mogelijk één of twee energieschermen gesloten te houden zonder problemen met condensatie op het gewas.

Sinds enkele jaren staat het telen in geconditioneerde kassen volop in de belangstelling. In deze kassen is het klimaat beter te sturen dan in traditionele kassen door toepassing van koeling en verneveling. Het gebruik van verneveling in kassen heeft als voordeel dat er per m3 lucht meer warmte afgevoerd kan worden, waardoor de ramen meer gesloten kunnen blijven en de CO2 concentratie hoger blijft.

Neemt voor vruchtgroenten de productie per eenheid licht na de langste dag af? Op basis van interviews met telers en adviseurs en een literatuuronderzoek is een lijst van mogelijke oorzaken van 'terugval 'opgesteld. Daarnaast is een analyse van beschikbare datasets van een tomatengewas uitgevoerd

In EU gefinancierd onderzoek van onder andere Wageningen Universiteit is een op modellen gebaseerd adviessysteem voor energiegebruik in kassen ontwikkeld. Hiermee kunnen voorlichters en telers energieverbruik en productie berekenen wanneer in bestaande kassen energiebesparingsmaatregelen genomen worden. Maatregelen zoals dek- en gevelisolatie, schermen of aanpassen van klimaatinstellingen. Ook is hieraan een economische berekening gekoppeld. Het systeem wordt momenteel bij telers in heel Europa getest

De gesloten kas is het ultieme als het gaat om energiebenutting en -besparing. Niet iedere teler heeft echter de financiële middelen om de investeringen hiervoor te doen. Biologische groenteteler Ruud van Schie heeft in een meerjarige praktijkproef op zijn bedrijf gekeken naar de effecten van het gesloten telen. Op basis van zijn ervaringen in deze proef heeft hij gekozen de lucht te koelen door deze te bevochtigen. Nieuwe ventilatoren geïnstalleerd die voor een goede luchtbeweging zorgen en sinds kort heeft hij ook een dubbel scherm met een speciaal systeem om een vochtkier te zetten. Op deze manier heeft hij een aantal 'krenten' uit de proefkas, die een beperkte investering vragen en toch de voordelen hebben van het semi-gesloten telen

Studies to improve rooting uniformity of single node stem cuttings for rose are reported. We found that the variation in shoot growth in a young rose crop depended on the variation in root number of the cuttings, which, in turn, was related to the auxin concentration applied to the cutting before rooting. Instead of powder formulations, we started using low concentration auxin solutions and developed the concept of `hormonal time¿, expressed as ¿M.min, to standardize the auxin uptake. In that way, it was possible to increase the efficiency of rooting and to obtain a more uniform rooting than with auxin powders. In experiments, 80-100% rooting and good bud break was observed in a range of 200-2000 ¿M.min. At longer hormonal times, the root number increased but bud break was inhibited. To obtain high rooting percentages approximately 1000 ¿M.min would be a safe guideline.

De afgelopen jaren hebben PPO Glastuinbouw en Plant Research International een biologisch bewortelingsmiddel ontwikkeld op basis van de bodembacterie Azospirillum brasilense

Voor u ligt het verslag van de resultaten van drie projecten rond het thema faseafhankelijke rozenteelt. Het eerste project liep van maart 2002 tot 30 juni 2003 (PPO-project 41300062) en werd verlengd van juni 2003 tot maart 2004 (PPO-project 41304019) en van maart 2004 tot en met december 2004. In de periode maart 2002 tot en met oktober 2004 zijn in totaal 23 groeicycli of sneeën van een rozengewas van de cultivar ‘First Red’ in klimaatkassen nauwkeurig bestudeerd en zowel als afzonderlijke proef als geheel geanalyseerd.

Tussen augustus 2001 en maart 2003 is, vooruitlopend op een mobiel teeltsysteem voor roos, onderzoek uitgevoerd naar het effect van bewegen bij roos. Tevens zijn de mogelijkheden van eb – vloed als watergeefsysteem bij een mobiele teelt onderzocht als alternatief op de niet-verplaatsbare huidige watergeefsystemen door middel van druppelaars. Om planten te kunnen verenkelen ten behoeve van bijvoorbeeld sorteren zijn andere substraten en containers combinaties bij de eb – vloed behandelingen uitgeprobeerd.