Search

Bu çalışmada, Thomas?Fermi yoğunluk ifadesi kullanılarak bazı çift-çift Kalay (Sn) izotoplarının nötron yoğunluk dağılımlarını hesaplamak için basit analitik bir ifade elde edilmiştir. Hesaplamalarda Fermi integrali için Guseinov ve Mamedov tarafından elde edilen farklı bir çözüm yöntemi kullanılmıştır. Bu analitik ifade kullanılarak Mathematica 5.0 programlama dilinde nötron yoğunluk dağılımlarının programı yapılarak kalay izotoplarının farklı yarıçap değerleri için sonuçlar alınmıştır. Elde edilen sonuçlar diğer teorik ve deneysel sonuçlarla karşılaştırılarak nötron yoğunluk dağılımları için kullanılan ifade modifiye edilmiştir. Elde edilen sonuçların literatürdeki sonuçlarla uyum içerisinde olduğu görülmüştürAnahtar Kelimeler:Sn çekirdeği, Nötron yoğunluğu, Fermi integrali, Thomas?Fermi yakla?ımı In this study, it was obtained a simple analytical expression to calculate the neutron density distributions in some even-even Sn isotopes using the expression of the density of Thomas-Fermi. For Fermi integral in calculation, it is used a different solution method which obtained by Guseinov and Mamedov. On the basis of these analytical expressions a program for the neutron and proton density distributions has been constructed by using Mathematica 5.0 mathematical software, and results have been taken for the different radius of Sn isotopes. The expression used for the neutron density distributions has been modified to fit into other experimental and theoretical results with the obtained results. The results were seen to be in excellent agreement with those of in the literature.Keywords: Sn nuclei, Neutron density, Fermi integral, Thomas?Fermi approximation 52

Bu çalışmada, 6MV ve 18 MV enerjili foton ışınları ve 0-180 gantry açıları için 20cm x 20cm alan boyutunda karbon fiber masanın yüzey dozuna ve maksimum doz derinliğine etkisi incelendi. Ölçümlerde Siemens marka Oncor Impression model lineer hızlandırıcı, PTW marka paralel iyon odası, su eşdeğeri katı su fantomu ve 550 TXT model karbon fiber masa kullanıldı. Paralel düzlem iyon odaları ekstrapolasyon iyon odalarına nazaran maksimum doz bölgesi ve yüzey doz ölçümlerinde daha yüksek cevaplar verdiğinden dolayı elde edilen ölçümler aşırı doz düzeltme faktörü ile düzeltildi. 6 MV için yüzey dozu ve maksimum doz derinliği 20cm x 20cm açık alanda sırasıyla %22.27 ve 16 mm karbon fiberli alanda %86.65 ve 8 mm bulundu. 18 MV için 20cm x 20cm açık alan yüzey dozu ve maksimum doz derinliği sırasıyla %18.73, 33 mm iken karbon fiberli alanda %71.16 ve 21 mm bulundu. Açık alan için elde edilen sonuçlar diğer çalışmaların sonuçları ile karşılaştırıldı ve uyum içerisinde olduğu görüldü. Sonuç olarak karbon fiber masanın varlığında cildin koruyucu etkisi azalmaktadır. Özellikle maksimum doz derinliğini azaltması ve yüzey dozunda meydana getirdiği artış sebebiyle karbon fiberden yapılmış tedavi masalarının doza etkilerini belirlemek ve bunları tedavi planlama sistemlerinde gösterebilmek klinik önem taşımaktadır.Anahtar Kelimeler: Karbon fiber, Doz dağılımı, Yüzey dozu, Radyoterapi, Cilt koruyucu etki In this study, it was investigated the effect of carbon fibre tabletop on the space dose and the maximum dose depth in the field size of 20cm x 20cm for 6 MV and 18 MV photon beams and 0o-180o gantry angles. The measurements were made with using a PTW markus parallel plate ion chamber, Siemens Oncor Impression model linear accelerator and 550 TXT model carbon fibre tabletop. Since parallel plate ion chambers than the extrapolation ion chambers in the measurement of surface dose give higher values, the measurement was corrected with over-response correction factor. Surface dose and maximum dose depth were %22.27 and 16 mm for 20cm x 20cm open field at 6 MV, respectively. The field of the carbon fiber tabletop, surface dose and maximum dose depth increased to %86.65 and 33 mm, respectively. For 18 MV, surface dose and maximum dose depth were found to be %18.73 and 33 mm for same open field. The results obtained for open field were compared with the results of other studies, and found to be in agreement. As a result we can say the effect of skin protection goes lower. Its really important to find out the effect of treatment tables especially. Which increase of high dose and makes the deep of maximum dose lower which are made from carbon fibre and show this things on treatment planning systems are clinically important.Keywords: Carbon fibre, Dose distribution, Surface dose, Radiotherapy, Skin-sparing effect 65

Süpersimetri (SUSİ), parçacık fiziğinin Standart Model (SM) ötesi modellerden en popüler olanlardan biridir ve SM?nin açıklayamadığı sorulara cevap vermektedir. SUSİ çalışmalarında kullanılabilecek farklı yöntemler bulunmaktadır ve bunlardan biri parçacık bozunumlarında jetler ve enine kayıp enerjili son durumlardır. Benzer son durumlar bilinen SM süreçlerinden de gelmektedir. Bu nedenle bilinen süreçlerden gelecek katkıların ayırt edilmesi gerekmektedir. Ayrıca SUSİ?nin doğrulanabilmesi için parçacıklar yüksek enerjilerde çarpıştırılmalıdır. Büyük hadron çarpıştırıcısında bulunan CMS ve ATLAS deneylerinde yüksek enerjili iki proton hüzmesi kafa kafaya çarpıştırılmaktadır. Deneylerle benzer ortamlar bilgisayar simülasyon programları ile oluşturularak önceden çalışma imkanı olmaktadır. Bu çalışmada olay üreteci için Pythia ve analiz içinde Root bilgisayar programları kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Süpersimetri, Büyük hadron çarpıştırıcısı, Enine kayıp enerji,Standart model One of the most popular models beyond the Standard model (SM) of particle pyhsics is Supersymmetry (SUSY) and it overcomes from the shortage of the Standard Model. There are different methods in SUSY studies and one of them is jets and missing transverse energies in the final states of particle decays. Similar final states come from known SM processes. Therefore, the signals which come from known decays must be seperated. Moreover, in order to explore SUSY the particles collide high energies. Two proton beams with high energy are collided to head to head at CMS and ATLAS detectors at the LHC. In order to work before real experiment similar conditions can be cerate using computer programs. In this study Pythia is used for event generator and Root is used for analysis.Keywords: Supersymmetry, Large hadron collider, Missing energy, Standard model 61

Wright Nükleer Yapı Laboratuarındaki (A.B.D ) ESTU TANDEM hızlandırıcısında 68 MeV'lik bir enerjiyle hızlandırılan 15N iyonları 176Yb hedefi ile çarpıştırılmış ve ağır iyon füzyon buharlaşma tepkimesi sonucu 187Ir izotopu yüksek spin seviyelerinde üretilmiştir. Daha sonra YRASTBALL (The Yale Rochester Array for SpecTroscopy) adı verilen çok dedektörlü gama ışın spektrometresi, yüksek spin seviyeleri arasındaki geçişlerden yayınlanan gama ışınlarını tespit etmek için kullanılmıştır. YRASTBALL 16 adet koaksiyel Ge dedektörü, 7 adet clover dedektörü ve düşük enerjili X ve gama ışınları için kullanılan 3 adet LEP dedektöründen meydana gelmektedir.YRASTBALL kullanılarak toplanan deney verileri, olay-olay modunda her olayın ardarda magnetik teyplere kaydedilmesi ile depolanmış ve daha sonra bu veriler istenilen koşullar için ayıklanmış, sınıflandırılmış ve analiz edilebilecek formlara dönüştürülmüştür.Ağır iyon füzyon buharlaşması sonucu elde edilen kütle numarası tek olan 187Ir izotopunun gama-gama-gama küpleri analiz edilerek 187Ir ait gama seviye şeması kurulmuş ayrıca gama geçiş seviyelerinden yüksek spin seviyeli olanları tespit edilmiştir.187Ir ait seviye şemasında yeni geçişler bulunmuş, şema genişletilerek bu çekirdeğin yapısı ile ilgili yapılacak çalışmalara katkıda bulunulmuştur. In the ESTU TANDEM accelerator of the Wright Nuclear structure laboratory, 15N ions accelerated with 68 MeV energy were crashed 176Yb target and with the result of heavy ion fussion evaporation reaction, 187Ir isotope was produced at high spin levels. Then, gamma ray spectrometer with multidetector called as YRASTBALL (The Yale Rochester Array for SpecTroscopy) was used to detect the gamma rays that released from transition between high spin levels. YRASTBALL 16 coaxial Ge detector, 7 clover detector and 3 LEP detectors used for low energy X and gamma rays.Experimenta data collected with the YRASTBALL were recorded event by event to the magnetic tapes. Afterwards these data were sorted for desired circumstances categorized and transformed to forms that could be analysed.The 187Ir gamma level schema was founded via analysing 187Ir isotopes gamma-gamma-gamma cubes that have odd mass number obtained by heavy ion fusion evaporation, besides they were detected that have high spin level from gamma transition levels. New transitions are found at 187Ir level schema and the researches were supported that are related with the structure of this nucleus by expanding the schema. 94

Günümüzde birçok ticari uygulamada yarıiletken lazer kullanan aygıtlar yerleşmiş olmasına rağmen, hala yeni uygulamalara daha iyi uyum sağlayacak çok çeşitli yarıiletken yapıları araştırma geliştirme çalışmaları yapılmasına ve modülasyon hızı, optik verim, lazer güvenilirliği gibi lazer karakteristiklerinin literatürde incelenmesine devam edilmektedir. Bu amaçla daha verimli yarıiletken lazerler elde etmek oldukça önemlidir. Yarıiletken lazerlerin teorik modellemeleri için günümüze kadar birçok çalışma yapılmış ve farklı yöntemler denenmiştir. Kuantum istatistiksel yaklaşım olan Fermi-Dirac yaklaşımı da bunlardan bir tanesidir. Bu çalışmada, Fermi-Dirac yaklaşımı kullanılarak birçok alanda yaygın şekilde kullanılan yarıiletken lazerlerin optik veriminin hesaplanması için analitik ifadeler elde edilmiştir. Söz konusu analitik ifadelere göre GaAs tipli bazı yarıiletken lazerlerin optik veriminin daha hassas hesaplanması için bilgisayar destekli Mathematica 7.0 programında parametrelerinin farklı değerleri için hesaplamalar yapılmıştır. Bu hesaplamalardan alınan sonuçlar deneysel veriler ve daha önceki teorik modellerden elde edilen sonuçlarla karşılaştırılması yapılmıştır. Even though devices which use semiconductor lasers are nowadays preferred in trade, it is still continued to research&develop about different kinds of semiconductor structures, modulation speed, optical efficiency, safe working of laser applications. Literature review is also in progress.With this aim it is very important to produce much efficient semi-conductor lasers. Many studies have been done for the theoretical modelling of semi-conductor lasers up to now and different methods were tried. Fermi-Dirac which is quantum statistical approximation is one of these approximation. In this study, by using Fermi-Dirac approximation analytical expressions are obtained for calculation of optical efficiency of semiconductor lasers which are commonly used in many applications. In accordance with those analytical expressions, for various parameter values it is calculated in Mathematica 7.0 as a software programme in order to calculate optical efficiency of some GaAs-typed semiconductor lasers more sensitively. The results which are gotten from those calculations and gotten from previous theoretical models and also the empirical datas are compared with each others. 55

Bu çalışmada geleneksel döküm ve hızlı katılaştırılmış Al?XSi?5Fe?YCo (X= 20, 25 ve 30; Y = 0, 1, 3 ve 5) alaşımlarının mikroyapısal ve mekanik özelliklerine kobalt katkısının etkileri rapor edilmektedir. Bu kapsamda, ilk olarak Al?XSi?5Fe?YCo (X= 20, 25 ve 30; Y = 0, 1, 3 ve 5, aksi belirtilmedikçe bütün yüzdeler ağırlıkça yüzdelerdir) mastır alaşımları, Al (%99.99 saflıkta), Si (%99.999 saflıkta), Fe (%99.999 saflıkta) ve Co (%99.999 saflıkta) elementleri kullanılarak hazırlanmıştır. Mastır alaşımlar indüksiyon eritme ocağında üretilmişlerdir. Daha sonra, bunların hızlı katılaştırılmış karşıtları Edmund Buhler SC tipi bir eriyik eğirme sistemi ile üretilmiştir. Eriyik eğirme siste-minde, bir boron-nitrür pota içerisinde eritilen eriyik, 250 mbar basınçlı argon gazı yar-dımı ile 20m/s hızla dönen parlak bir bakır disk üzerine püskürtülmüştür. Bütün üretim süreçleri Ar atmosferinde gerçekleştirilmiştir. Numunelerin mikroyapıları X-ışını dif-raktometresi (XRD), taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve geçirimli electron mikros-kobu (TEM) yardımıyla incelenmiştir. Termal analizler diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC) ile gerçekleştirilmiştir. Mikrosertlik ölçümleri Vickers uçlu bir mikrosertlik test cihazı ile yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar göstermiştir ki; Al-Si-Fe alaşımlarına yapılan yeterli miktardaki Co katkısı Fe-içeren intermetaliklerin morfolojilerini uzun çubuk/iğne benzeri yapıdan kısa çubuk benzeri yapıya dönüştürmekte ve onların mikroyapı içerisinde homojen bir şekilde dağılımını sağlamaktadır. Kobalt aynı zamanda, Al-Si alaşımlarında yüskek yapısal aşırı soğumaya neden olduğundan ve silisyum ile yüksek karışım entalpisine sahip olduğundan birincil silisyum fazlarını inceltebilir ve onların morfolojilerini değiştirebilir. Geleneksel döküm Al-20Si-5Fe alaşımlarına yapılan ağ.%5 Co katkısı hem birincil silisyum fazlarının hem de Fe-içeren intermetaliklerin ortalama boyutlarının azalmalarına neden olmaktadır. Hızlı katılaştırılmış Al-20Si-5Fe alaşımlarında, yapılan Co katkısı ile birlikte mikroyapı daha ince ve homojen hale gel-mekte ve aynı zamanda özelliksiz bölgenin kalınlığı da artmaktadır. Hızlı katılaştırılmış Al-25Si-5Fe ve Al-30Si-5Fe alaşımlarına yapılan sırasıyla ağ.%3 ve 5 Co katkıları mik-royapıda homojen bir şekilde dağılmış küresel silisyum fazlarının oluşumuna neden olmaktadır. Al-25/30Si-5Fe alaşımlarında küresel silisyum fazlarının oluşabilmesi için optimum Si/Co oranı 6 ila 8.33 arasında olmalıdır. Yapılan kobalt katkısı ile birlikte, alaşımların mikrosertlik değerleri genellikle artış göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Al-Si alaşımları, Fe-içeren intermetalik bileşikler, Hızlı katılaştırma, Eriyik eğirme, Mikroyapı In this study, effects of cobalt addition on the microstructure and mechanical properties of Al?XSi?5Fe?YCo (X= 20, 25 and 30; Y = 0, 1, 3 and 5) alloys have been reported. In this context, elemental Al (99.9% purity), Si (99.999% purity), Fe (99.999 wt.% pu-rity) and Co (99.999 wt.% purity) were used to prepare the master alloys of nominal composition Al?XSi?5Fe?YCo (X= 20, 25 and 30; Y = 0, 1, 3 and 5, and all percenta-ges are wt.% unless otherwise stated). The master alloys were first produced in an in-duction heating melter. Then rapidly solidified counterparts of the master alloys were prepared using an Edmund Buhler SC melt-spinner, where the molten alloy in a boron-nitride crucible was ejected onto a polished copper wheel with 20m/s disc velocity by pressurized argon of 250 mbar. All production processes were performed in Ar atmosp-here. The microstructures of samples were investigated using X-ray diffractometry (XRD), scanning electron microscopy (SEM) and transmission electron microscopy (TEM). Thermal analysis were conducted by a differential scanning calorimetry (DSC). A Vickers microhardness tester was used for microhardness measurements. The results showed that sufficient amount of Co addition alters morphology of Fe-bearing interme-tallic compounds (IMCs) from long rod/needle ? like to short rod-like, and leads to a more homogenous distribution of them in the microstructure. In the Al-Si alloys, Cobalt can also refine primary Si particles and change their morphology because it causes higher constitutional under cooling and has large mixing enthalpy with Si. Addition of 5 wt. % Co leads to a decrease in average size of the primary silicon and Fe-bearing intermetallic phases in as-cast Al-20Si-5Fe alloys. In melt-spun Al-20Si-5Fe alloys with the addition of Co, the microstructure became finer and more homogenously distributed, and thickness of the featureless zone increased greatly. In the rapidly solidified Al-25Si-5Fe and Al-30Si-5Fe alloys, 3 and 5 wt. % Co addition causes homogeneously distributed fine spherical Si particles, respectively. The optimum ratio of Si and Co should be between 6 and 8.3 to form spherical Si grains in Al-25/30Si-5Fe alloys. In general, an improvement in microhardness value was obtained with addition of Co.Keywords: Al-Si alloys, Fe-bearing intermetallics, Rapid solidification, Melt Spinning, Microstructure 167

Örgü Green fonksiyonlarının doğru değerlendirmesi için yeni, basit ve etkili bir teknik bulundu. Binomial açılım teoremini kullanarak, bu fonksiyonlar Binomial katsayılar ve basit integrallerle ifade edildi. Kapsamlı test hesaplamaları, pratik hesaplamalarda önerilen işlemler dizisinin en verimli(randımanlı) metot olduğunu gösterdi. Sonuç olarak, analitik ifadelerin pratik kullanımını göstermek için literatürde kesinleşmiş bazı hesaplama örnekleri bulundu. Bu hesaplamaları kullanarak, katıların manyetik özellikleri incelendi ve literatürden elde edilen teorik ve deneysel sonuçlarla karşılaştırıldı ve uyum içinde olduğu görüldü. A new, simple, and efficient technique for the accurate evaluation of the lattice Green functions is presented. Using binomial expansion theorems, these functions are expressed through the binomial coefficients and basic integrals. The extensive test calculations show that the proposed algorithm in this work is the most efficient method in practical computations. Finally, in order to show the practical use of analytical expressions found some computation examples and comparisons with literature are made. Using these calculations, the magnetic properties of solids were investigated and compared with the theoretical and experimental results reported in the literature and seen that it was in agreement with the literature. 49

Bu çalışmada, sübstitüe ftalonitril bileşik grubu içerisinde yer alan4-(1-formilnaftalin-2-oksi)ftalonitril (C19H10N2O2) ve 4,5-bis(2,5-dimetil-4-(morfolinometil)fenoksi)ftalonitril (C34H38N4O4) organik bileşiklerinin yapıları incelenmiştir. Bu kristallerin yapılarının belirlenmesinde tek kristal x-ışını kırınım yöntemi kullanılmıştır. Kristal verileri, Stoe IPDS II (Stoe ve Cie, 2002) kırınımmetresi ile toplanmıştır. Yapılar, Shelxs-97 (Sheldrick, 1997) programı yardımı ile direkt yöntemler kullanılarak çözülmüş ve Shelxl-97 (Sheldrick, 1997) programı yardımı ile en küçük kareler yöntemi ile arıtılmıştır. Kristallerin geometrik hesaplama ve çözümleri için Ortep III (Farrugia, 1997) paket programı kullanılmıştır. Çalışmaların çeşitli aşamalarında WinGX (Farrugia, 1999) kristal yapıların analiz programı ve Platon (Spek, 1997) grafik programı kullanılmıştır. .Katı haldeki kristaller ezilerek toz haline getirildi. Toz haline getirilen kristaller KBr ile disk haline getirilerek 400-4000 cm-1 frekans aralığında kızılötesi spektrumları kaydedildi. Bileşiklerin kızılötesi spektroskopisiyle karakteristik özellikleri belirlendi. Deneysel çalışmalar yanında bileşiklerin molekül yapıları, Hartree-Fock öz uyumlu alan teorisi ve B3LYP karma yoğunluk fonksiyoneli teorisi ile 6-31G baz setinde idealleştirilerek teorik olarak incelenmiştir. Deneysel ve teorik yöntemlerle bulunan atomik bazı değişkenler (bağ uzunlukları, bağ açıları) karşılaştırılmıştır. Moleküllerin deneysel ve teorik kızılötesi frekanslarına karşılık gelen titreşim hareketleri belirlendi. In this study, 4-(1-formylnaphthalen-2-yloxy)phthalonitrile (C19H10N2O2) and 4,5-bis(2,5-dimethyl-4-(morpholinomethyl)phenoxy)phthalonitrile (C34H38N4O4) organic compounds that involved in substituted phthalonitrile group of compounds were investigated. To determine the structures of crystals, single-crystal X-ray diffraction method was used. Crystals data was collected by Stoe IPDS II (Stoe and Cie, 2002) diffractometer. The structures have been solved by direct methods with the program Shelxs-97 (Sheldrick, 1997) and refined using least squares refinement with the program Shelxl-97 (Sheldrick, 1997). For calculation of geometric crystals and solutions Ortep III (Farrugia, 1997) package program was used. In various stages of the study, WinGX (Farrugia, 1999) crystal structures and analysis program and Plato (Spek, 1997) the graphics program were used.Solid crystals were crushed into a powder form. The crystals turned into powder pulverized with KBr were turned to disc and were recorded in the range frequency400-4000 cm-1 infrared spectra. The characteristic features of the compounds were determined with infrared spectroscopy. Besides the experimental studies, molecular structures of compounds had been investigated theoretically by idealizing in 6-31G basis set with using Hartree-Fock self consistent field and B3LYP mixed density functional theory. Some atomic parameters that come out with experimental and theoretical methods (bond lengths, bond angles) were compared. Vibration movements of molecules experimental and theoretical infrared frequencies corresponding determined. 98

Bu çalışmanın amacı Tokat bölgesi içme ve ırmak sularında radon konsantrasyonu ölçümüdür. Ölçümler musluk suyu, pınar suyu ve Tokat şehir merkezinden geçen Yeşilırmak ırmak suyundan alınan su numunelerinin analiz edilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen radon konsantrasyon değerleri musluk suyu için 0.42±0.28 ile 1.41±0.37 BqL-1 aralığında, pınar suyu için 0.13±0.17 ile 1.20±0.29 BqL-1 aralığında, Yeşilırmak suyunda ise 0.09±0.12 ile 0.83±0.17 BqL-1 aralığında bulunmuştur. Elde edilen değerler sunulmuş ve farklı çalışmalarla karşılaştırılmıştır. Ölçülen radon konsantrasyon değerlerinden hesaplanan ortalama efektif doz eşdeğeri musluk suyu için µSvy-1 ve pınar suyu için µSvy-1 bulunmuştur. The aim of this study is to measure the radon (222Rn) concentrations in drinking water and river water in the region of Tokat city. The measurements were performed by analyzing the water samples collected from tap water, spring water and Yeşilırmak river water flowing through the centre of the city of Tokat. The obtained radon concentrations ranged from 0.42±0.28 to 1.41±0.37 BqL-1 in tap water, from 0.13±0.17 to 1.20±0.29 BqL-1 in spring water and from 0.09±0.12 to 0.83±0.17 BqL-1 in Yeşilirmak river water. The obtained data are presented and compared with other studies. The average effective dose equivalent calculated from the measured radon concentration values for tap water and in spring water has been estimated as µSvy-1 and µSvy-1 respectively. 66

Yarıiletkenlerin elektron konsantrasyonunun hesaplanması için değişik yöntemler vardır. Kuantum istatistiksel yaklaşım olan Fermi-Dirac yöntemi de bunlardan bir tanesidir. Fermi-Dirac fonksiyonunun çözümünden elde edilen sonuçlar malzemelerdeki manyetik moment, toplam enerji ve elektron yoğunluğu gibi birçok özelliğin teorik olarak bulunmasına olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada Fermi-Dirac fonksiyonu kullanılarak bazı yarıiletkenlerin iletkenlik bandındaki elektron konsantrasyonunun hesaplaması için basit bir analitik denklem türetildi. Analitik ifade kullanılarak hesaplamalar yapıldı. Hesaplanan sonuçlar lüteratürdekilerle karşılaştırıldı ve diğer çalışmalarla uyum içerisinde olduğu görüldü. There are various methods for calculation of semiconductors electron concentration Fermi-Dirac method, which is the quantum statistical approach, is one of them. The results obtained from the solution of Fermi-Dirac function enable the theoretical calculation of many features in materials such as, magnetic moment, total energy and electron concentration. In this study, a simple analytical expression is obtained to calculate the electron concentration in conduction band of some semiconductor using the Fermi-Dirac functions. The calculated results have been compared with those reported in the literature and are found to be in good agreement with those of other studies. 55

Hacimsel YBCO süperiletkeni üstten tohumlamalı eritme büyütme yöntemi ile hazırlandı. YBCO süperiletkeninin kaldırma kuvveti ölçümleri sıvı azot sıcaklığında (77K) alansız soğutma (ZFC) ve alanlı soğutma (FC) yöntemleriyle alındı. Eksponansiyel kritik hal modeli kullanılarak, deneysel verilere uyan teorik hesaplamalar yapıldı. Deneysel veriler ile teorik veriler arasında iyi bir uyum gözlendi. Levitasyon işleminde meydana gelen kayıplar analiz edildi. Levitasyon kuvvetlerindeki değişimler malzemeye ilk giren manyetik alanındaki azalma ile ilişkilendirildi. Diğer yandan, malzeme ac alınganlık ölçümleriyle karakterize edildi. Ölçülen alınganlığının ac alan genliğine bağlı olduğu gözlendi. Ölçümlerden alınan temel harmonik değerleri Bean modeli kullanılarak karşılaştırıldı. Girme alanı için deneysel bir fonksiyon elde edildi. Teorik çözümlerle karşılaştırma yapmak için ac kayıpları sabit bir sıcaklıkta hesaplandı. Teori ile deneysel sonuçlar arasında iyi bir uyum gözlendi. Malzemenin mekaniksel özellikleri Nanoçentme tekniği ve yüksek sıcaklık mikroçentme aleti ile analiz ediledi. Berkovich nanoçentme testleri YBCO süperiletken numunesi üzerine, 10 ? 400 mN yük aralığında yapıldı. Sertlik (H) ve indirgenmiş elastiklik modülü (Er) Oliver ? Pharr metodu kullanarak elde edildi. Yük ? yerdeğiştirme eğrilerinden elde edilen hf/hmaks değerleri, izin kenarlarında çökmenin olduğunu ortaya koydu. hf/hmaks 'ın ortalama deneysel değerleri, literatürde rapor edilen kritik değerden (0,7) daha düşük bulundu. Bu sonuç AFM analizi ile doğrulandı. Numunenin termal aktivasyon enerjisi 0,0796eV olarak bulundu. Bu değerin literatürdeki çalışmalarla uyumlu olduğu belirlendi. The superconducting bulk YBCO was prepared by the top-seeded melt growth. Levitation measurements have been carried out for both the zero-field-cooled (ZFC) and field cooled (FC) regimes at liquid nitrogen temperature (77 K). We also introduced the theoretical calculations exploiting critical state model to fit the experimental data. Experimental values were in good agreement with theoretical values. Losses in the levitation process in this system were analyzed. Changes in levitation force were attributed to decreases in the first penetration field. On the other hand, the produced sample was then characterized by AC susceptibility measurement. The measured susceptibilities showed a dependence on the ac field amplitudes. The measured fundamental susceptibility is compared by using Bean model. We obtained an empirical function for the penetration field. ac losses were calculated at the same fixed temperatures to compare theoretical solutions which showed a qualitative agreement between the experimental results. In addition, Mechanical properties of sample were investigated by nanoindentation technique and high temperature microindentation device. Berkovich nanoindentation test were carried out on bulk YBCO superconductor with the loads ranging from 10 to 400 mN. Hardness and reduced elastic modulus values calculated by using Oliver-Pharr model. hf/hm values obtained from load ?displacement curves also proved the sink-in at the edges of imprints. The average of experimental hf/hm values were lower than the reported critical value (0,7) in the literature, a result confirmed by AFM analysis. Thermal activation energy of sample was found to be 0.0796 eV. This value was in good agreement with works in the literature. 132

Nükleer Gama Rezonans olayı (Mössbauer olayı) ile ilgili geri tepme ihtimali ve Debye?Waller faktörünün hesaplanması kristal yapının ve X-ışını kırınım çizgilerinin yoğunluğunun belirlenebilmesi için oldukça önemlidir. Bu çalışmada, tamamlanmamış gama fonksiyonu ve binomial katsayıları içeren n-boyutlu Debye fonksiyonu kullanılarak geri tepme ihtimali ve Debye-Waller faktörü için iki farklı analitik formül elde edilmiştir. Bu analitik ifadeler kullanılarak Mathematica 5.0 programlama dilinde programı yapılarak geri tepme ihtimali ve Debye-Waller faktörü için hesaplama sonuçları alınmıştır. Elde edilen formüllerin geçerliliği ve doğruluğu saf ve katkılı kristallere uygulanarak test edilmiş ve hesaplanan sonuçların literatürdeki benzer deneysel ve teorik sonuçlarla uyumlu olduğu görülmüştür. The calculation of the Recoilless Fraction and the Debye?Waller factor (DWF) with related to the Nuclear Gamma Resonance event is very important for determining the intensity of X-ray diffraction lines and for crystal-structure determinations. In this study, it was obtained two different analytical expressions to determine the Recoilles fraction and Debye?Waller factor using an n- dimensional Debye approximation involving binomial coefficients and incomplete gamma functions. On the basis of these analytical expressions a program for the Recoilles fraction and Debye?Waller factor has been constructed by using Mathematica 5.0 mathematical software. The validity and reliability of the obtained analytical expressions was tested by applying them to the pure and impurity crystals, and the calculated results were found to be in agreement with the experimental and theoretical results. 64

d-Boyutlu Hiperkübik örgü Green fonksiyonu yakın zamandan günümüze kadar olan bir süredir çalışılmaktadır. Katıhal fiziğinde birçok ilgi çekici nicelik örgü Green fonksiyonlarınca ifade edilebilir. Bu çalışmada d-Boyutlu Hiperkübik örgü Green fonksiyonunun temel özellikleri ve katıhal fiziğindeki çeşitli uygulamaları verilmiştir. Bu çalışma, d-Boyutlu Hiperkübik örgü Green fonksiyonlarının değerlendirilmesi için etkin ve güvenilir bir plan içinde verildi. Çalışmada kullanılan metodun doğruluk ve etkinliğini göstermek için birkaç nümerik sonuç sunuldu. Bu çalışmada bazı kristallerin dirençlerini hesaplayabilmek için elde edilen formüller, ?Mathematica 5.0? programı kullanılarak hesaplandı. Alınan sonuçların literatürde bulunan deneysel sonuçlarla bir karşılaştırılması yapıldı. Sonuçta d-boyutlu Hiperkübik örgü Green fonksiyonlarının genel ifadesi için basit ve yeni bir ifade türetilmiştir. The Green functions of d-dimensional hypercubic lattice have been studied for last few years. A lot of important properties in the solid state physics can be explained by Green functions. In this study, it has been given the basic properties of d-dimensional hypercubic lattice Green functions and some applications in solid state physics. It has been presented an efficient and reliably accurate scheme for the direct evaluation of d-dimensional hypercubic lattice Green functions. To demonstrate the accuracy and efficiency of the methods used in this study we present several numerical results. By taking consideration of formulas obtained in this study to calculations of resistances for solids we constructed a program for computation of the lattice Green functions in Mathematica 5.0 international mathematical software. The calculation results have been compared with experimental results in the literature. In conclusion, it has been obtained the simple and new formulas for the general expressions of lattice Green functions. 71

Bu çalışmada çekirdeğin Kabuk modeli kullanılarak çekirdeklerin enerji seviyelerininenerjisi için oluşturulan formüller yeni yöntemle hesaplanmıştır. Bu formüller kullanılarakbazı hafif çekirdeklerin ( 3014 16 Si , 2412 12 Mg , 2210 12 Ne , 3216 16 S ) enerji seviyelerinin enerjileri, safve karışık durumlar için hesaplanmıştır. Enerji seviyelerinin incelenmesinde kullanılanmodelden elde edilen sonuçlar literatürdeki benzer çalışmaların teorik ve deneyselsonuçları ile karşılaştırılmıştır ve uyum içinde olduğu görülmüştür. Hesaplamalardangörülmüştür ki genel olarak hafif çekirdeklerin enerji seviyelerinin incelenmesindekonfigürasyon karışımı dikkate alınırsa alınan sonuçlar daha hassas olur.Anahtar Kelimeler: Çekirdeklerin enerji seviyeleri, Kabuk modeli, Clebsh-Gordankatsayıları, Konfigürasyon karışımı In this study the formulas which are established by using the nuclear Shell model forenergy levels of nucleus have been investigated from a new method. By using theseformulas the energy levels of some light nuclei ( 3014 16 Si , 2412 12 Mg , 2210 12 Ne , 3216 16 S ) have beencalculated for pure and mixed states. The results obtained from the model which is used toinvestigate the energy levels have been compared to the theoretical and experimental datafrom literature and it has seen been seen that the obtained results are in good agreementwith those data. From calculations it has been seen that if we take account theconfiguration mixing in investigation of energy levels of light nucleus obtained results aremore accurate.Keywords: Energy levels, Shell model, Clebsh-Gordan coefficients, Configuration mixing 86

Yarıiletken diyotların I V ? karakteristikleri yardımıyla elde edilen parametreleri,elektronik tasarımlarında önemli yer tutmaktadır. Çıg gibi büyüyen elektronik sanayisinde,degisik yöntemlerle malzeme parametrelerinin her geçen gün iyilestirilmesi veçesitliliginin artması, malzemelerin karakterizasyonlarından yapılan parametrehesaplamalarında yeni metodlar bulunmasının yolunu açmıstır. Bu hesaplamaların hepsiTermoiyonik Emisyon teorisine dayandırılmaktadır. Schottky diyot parametrelerininhesaplanmasında TE teorisini temel alarak literatürde çokca kullanılan Missous yöntemi,Norde Fonksiyonu ve Cheung fonksiyonları yardımıyla diyotun elektriksel parametrelerinihesaplaplayabiliriz. Ayrıca deneysel veriler yardımıyla deney aralıgını ANFIS iletanımlayıp bu deney aralıgında deneysel verileri alınmıs yada alınmamıs basınç degerleriiçin karakterizasyonun tüm degerleri için tahmin ettirebiliriz. Teorik olarak verilendenklemde basınç parametresi bulunmamasına ragmen bu çalısma ile hidrostatik basıncınetkisini kısmende olsa hesaplamaya dahil edilebilecegini göstermeye çalıstık.Anahtar Kelimeler: Metal-Yarıiletken Kontaklar, Elektriksel Özellikler, Hidrostatikbasınç, ANFIS Semiconductor diode-parameters which are obtained by I V ? characteristics are veryimportant in electronic design. In rapidly developing electronic industry, the improvementsof material parameters by using various methods, hence the increasing of diversity provideto find new methods in parameter solutions, which is calculated from materialcharacterizations. All these calculations is based on Thermoionic Emission theory. We cancalculate electrical parameters of diode with the help of Missous method, Norde Functionand Cheung Functions which are greatly used in literature and based on TE theory.Additionally, working range of data can be defined by ANFIS by inserting experimentaldata and in this range we can find all values of characterization predicted for pressurevalues which having or no having experimental values. Theoretical equation is not consistof pressure parameters, although this study have showed effect of hydrostatic pressure, canbe included partially in calculations.Keywords: Metal-Semiconductor Contacs, Electrical Properties, Hydrostatic pressure,ANFIS 124

ÖZET Bu çalışmada Al/SnCVp-Si (MIS) diyot spray pyrolysis yöntemiyle hazırlanmıştır. Elektriksel özellikleri incelenerek, diyottaki baskın alam geçişinin hangi yolla olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda Al/SnCVp-Si (MİS) diyotun optik özellikleri incelenerek yapısal özellikleri belirlenmiştir. Oluşturulan Al/SnCVp-Si (MİS) diyotun elektriksel özelliklerinde, akım-gerilim (I-V) karakteristikleri incelenmiştir. Akım-gerilim karakteristiklerinde ln(I)' nın V ye göre çizilen grafiğin doğrusal bölgesinin eğiminden, ideal faktörün değeri elde edilmiştir. Ayrıca akım-gerilim karakteristikleri ve temel soğurma spektrumundan bariyer yüksekliği hesaplanmıştır. Al/SnCVp-Si (MİS) diyotun optik özellikleri hakkında bilgi edinmek için, diyotun optik soğurması, optik geçirgenliği, yasak-bant aralığı ve Urbach Parametresi hesaplandı. Diyot yapısı X-Ray difraktometresi ile yüzey özellikleri ise, tarayıcı elektron mikroskobu (SEM) ve enerji kırınımlı X-Ray spektrometresi ile incelendi. Bu incelemeler ile diyotun tercihli yönelimi ve tane boyutu elde edildi. Yapılan bu çalışmada, deneysel olarak iki farklı yöntemle hesapladığımız bariyer yüksekliğinin teorik sonuçlarla çok yakın değerde olduğu görülmüştür. Elde edilen filmlerin geçirgenlik ve soğurma spektrumlarından yararlanılarak; yansıma katsayıları, lineer soğurma katsayıları, kırılma indisleri ve sönüm katsayıları hesaplanmıştır. Bu parametrelerin dalgaboyuna bağlı olarak değişimleri incelenmiştir. XRD desenlerinden filmin polikristal yapıda olduğu belirlenmiştir. SEM fotoğraflarından; filmlerin yüzeylerinin homojen dağılıma sahip olup olmadıkları incelenmiştir. ABSTRACT In this study Al/SnCVp-Si (MIS) diode was prepared by Ultrasonic Spray Pyrolysis. Dominant current transport in MIS diode was determined by investigation of electrical properties. We also determined the diode structures by investigation of Optical properties of this diode. I-V characteristics of Al/SnCVp-Si (MIS) diode were investigated. By plotting lnl versus V, the values of ideality factor were obtained from the slope of linear region of I-V plots. We also calculated the barrier height by I-V characteristics and basis absorption spectrums. To possess information about the optical properties of Al / SnÛ2 / p-Si (MIS) Schottky Diode, their optical absorptions, optical transmittance, band-gap and Urbach Parameter were investigated. The diode structures were studied by X-Ray diffraction. Surface morphologies of diode were studied scanning electron microscopy and energy dispersive X-Ray spectroscopy, respectively. X-Ray diffraction studies showed that the crystallite size and prefential growth directions of diode. In this study, obtained barrier height by two different ways are convenient to theoretical values. Using transmission and absorption spectra; reflection coefficients, linear absorption coefficient, refractive index and extinction coefficient of film were calculated. The variations of these parameters depending on the wavelength were investigated. It was seen XRD patterns that SnC>2 film has polycrystalline structure. It was investigated whether the surface of the film is homogenous or not was investigated using SEM photographs. 75

Bu tezde, geleneksel elyaf üretim yöntemlerine kıyasla polimer esaslı nanolif üretiminde en etkili yöntemlerden biri olan elektrospinning yöntemi kullanılarak kenevir lifi, kenevir tohumu ve kenevir sapından nano boyutlara indirgenen nanolifler elde edilmiştir. Nanolif sentezi için, DMF (N,N-dimetilformamid) içerisinde PAN (poliakrilonitril) çözeltisi hazırlanmıştır. Öncelikle, hazırlanan bu çözelti ile elektrospinning düzeneğinde PAN polimer lifi üretilmiştir. Daha sonra, kenevir sapı, lifi ve tohumu Ball Milling (bilyalı öğütme) tekniği ile mekanik olarak toz haline getirilmiştir. Elde edilen kenevir tozlarının PAN polimer çözeltisine ilavesiyle PAN polimerli kenevir saplı, kenevir lifli ve kenevir tohumlu nanolifler, elektrospinning tekniği kullanılarak üretilmiştir. Elektrospinning işleminin optimizasyon parametreleri (şırınga çapı, toplama mesafesi, voltaj, püskürtme hızı ve toplama süresi gibi) birçok değişkenin hassas bir kontrolünü içerdiğinden elektrospinning işlemi, her biri (PAN polimerli kenevir saplı, kenevir lifli ve kenevir tohumlu) için; voltaj, mesafe ve biriktirme süresi değiştirilerek tekrarlanmıştır. Üretilen nanoliflerin 30 ila birkaç yüz nanometre arasında değişen çaplarda olduğu gözlenmiştir. Nanoliflerin morfolojisi, taramalı elektron mikroskobu (SEM) kullanılarak belirlenmiş ve karakterize edilmiştir. Ayrıca absorbsiyon spektrumunu belirlemek için UV-Vis-NIR spektroskopik tekniği kullanılmıştır. FTIR ile kimyasal yapı analizi yapılmış ve içerikte bulunan bağlanma grupları tespit edilmiştir. PAN ve kenevire ait piklerin varlığı teyit edilmiştir. PAN polimerli kenevir sapından ve PAN'dan üretilen nanoliflerin termal dayanıklılığını belirlemek için 20 ila 800 oC'ye kadar olan sıcaklık aralığında Termogravimetrik Analiz (TGA) yapılmıştır. Bunun sonucunda, sırasıyla 15 dakikalık biriktirme süresi ile % 6 PAN polimerli kenevir sapının ve PAN'ın TGA spektrumu elde edilmiştir. PAN nanolifleri için 300 oC'de % 40'lık bir kütle kaybını gösterirken, kenevir nanolifleri için 314 oC'de % 20'lik bir kütle kaybını göstermektedir. Hem PAN hem de kenevir nanoliflerin, ilk keskin düşüşten sonra yavaş yavaş kütle kaybının devam ettiği ve 800 oC'de neredeyse tamamen parçalandığı gözlenmiştir. In this thesis, fibers reduced to nano dimensions were obtained from hemp fiber, hemp seed and hemp stem by using electrospinning method, which is one of the most effective methods in polymer-based nanofiber production compared to traditional fiber production methods. For nanofiber synthesis, a solution of PAN (polyacrylonitrile) in DMF (N,N-dimethylformamide) was prepared. First of all, PAN polymer fiber was produced in the electrospinning mechanism with this solution. Then, hemp stem, fiber and seed were mechanically pulverized by ball milling technique. The obtained hemp powders were produced using electrospinning technique by adding PAN polymer hemp stem, hemp fiber and hemp seed nanofibers to the PAN polymer solution. Since the optimization parameters of the electrospinning process (such as syringe diameter, collection distance, voltage, spray rate and collection time) involve precise control of many variables, the electrospinning process for each (hemp stem with PAN polymer, hemp fiber and hemp seed); voltage, distance and accumulation time were changed. The produced nanofibers were observed to have diameters ranging from 30 to several hundred nanometers. The morphology of the nanofibers was determined and characterized using scanning electron microscopy (SEM). In addition, UV-Vis-NIR spectroscopic technique was used to determine the absorption spectrum. With FTIR, the chemical structure was tried to be clarified and the presence of functional groups in its composition was examined. It was determined that there are PAN and hemp peaks in the structure of nanofibers. Thermogravimetric Analysis (TGA) was carried out in the temperature range from 20 to 800 oC to determine the thermal durability of nanofibers produced from PAN polymer hemp stem and PAN. As a result, the TGA spectrum of hemp stem with 6 % PAN polymer and PAN was obtained, with a deposition time of 15 minutes, respectively. It shows a weight loss of 40% at 300 oC for PAN nanofibers alone, while there is a 20 % weight loss at 314 oC for hemp stem nanofibers. Both PAN and PAN:hemp stem nanofibers were observed to slowly lose weight after the initial sharp decline and almost completely disintegrated at 800 oC. Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (DÜBAP) tarafından Proje No: DÜBAP-FEN.20.007 kapsamında desteklenmiştir.

Zamanının çoğunu kapalı ortamlarda geçiren insanlar için bulundukları ortamın hava kalitesi sağlık açısından oldukça önemlidir. Kapalı ortamda solunan hava yararlı olduğu gibi zararlı da olabilir. Solunduğunda birçok hastalığın en büyük etkenlerinden biri olan radon gazı toprak, su, atmosfer ve yapı malzemeleri kaynaklı olabilir ve konsantrasyonu sıcaklık, basınç, nem ve ortamın havalandırma kapasitesi gibi birçok faktöre bağlı olarak değişir. Bu doğrultuda, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi D-Blokta belirlenen derslik ve laboratuvarlarda radon aktivite konsantrasyonları ölçülmüş, istatistiksel olarak değerlendirilmiş ve sonuçlar ulusal (TAEK) ve uluslararası komiteler (ICRP ve AB) tarafından tavsiye edilen sınır değerler ile karşılaştırılmıştır. Söz konusu istasyonlarda ölçülen ortalama radon aktivite konsantrasyonlarının 216 Bqm-3 ile 58,4 Bqm-3 aralığında değiştiği ve tavsiye edilen 400 Bqm-3 sınır değerini aşmadığı görülmüştür. Ayrıca elde edilen ortalama iç mekân konsantrasyonlarına karşılık gelen yıllık doz eşdeğeri değerleri ölçülmüş ve çalışma saatleri (8 saat) için Laboratuvar-1 hariç diğer istasyonlarda tavsiye edilen radon kaynaklı limit değerinin (1,2 mSv/yıl) aşılmadığı gözlenmiştir. Bu çalışma, kapalı ortamlarda radon kaynaklı radyasyon riskinin değerlendirilmesi açısından önemlidir., The air quality of someone's environment is crucial for persons who spend almost all of their time indoors. Indoor air-breathing can be beneficial as well as harmful. Radon gas, which is one of the biggest factors of many diseases when inhaled, can originate from soil, water, atmosphere and building materials, and its concentration varies depending on many factors including temperature, pressure, humidity, and ventilation capacity of the environment. In this direction, radon activity concentrations were measured in the classrooms and laboratories determined in Ege University Science Faculty D Block, statistically evaluated and the results were compared with the limit values recommended by national (TAEK) and international committees (ICRP and EU). It was observed that the average radon activity concentrations ranged from 216 Bq/m3 to 58,4 Bq/m3 and did not exceed the recommended 400 Bq/m3 limit value. In addition, the average indoor radon activity concentration and the corresponding annual dose equivalent values were measured and it was observed that the recommended radon-induced limit value (1,2 mSv/year) for working hours (8 hours) at other stations except Laboratory-1 was not exceeded. This study is significant with regard to evaluating the risk of radon-induced radiation indoor environments.

Bu tez çalışmasında, yeni bir kod geliştirilerek bir sanal çok kanallı analizör (MCA) tasarlanmıştır. Bu kod, LabVIEW yazılım fonksiyonları kullanılarak yazılmıştır. Geliştirilen sanal MCA, bir nükleer spektrometrede kullanılmış ve sanal MCA’dan elde edilen sonuçlar gerçek MCA’dan elde edilenler ile karşılaştırılarak sanal cihazın performansı test edilmiştir. 137Cs ve 207Bi radyoaktif kaynaklarının enerji spektrumları her iki MCA’da görüntülenmiştir. Spektrumlardaki toplam sayım sayıları, fotopik sayımları, ölçüm süresi (live time), yüzde ölü zaman (percent dead time) ve enerji çözünürlük değerleri her iki MCA’dan elde edilmiş ve birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Bunlara ek olarak, her iki MCA’da görüntülenen spektrumların da birbirleriyle kıyaslanması mümkün olmuştur. Geliştirilen sanal MCA’nın gerçeğine uygun olarak çeşitli nükleer spektrometrelerde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır., In this thesis study, a virtual multichannel analyzer (MCA) was designed by developing a new code. This code was written by using LabVIEW software functions. The developed virtual MCA was used in nuclear spectrometer, and the performance of the virtual instrument was tested by comparing the results from the virtual MCA with those of a real MCA. The energy spectra of 137Cs and 207Bi radioactive sources were displayed in both MCAs. Total counts in the spectra, photopeak counts, live time, percent dead time and energy resolution values were obtained from both MCAs, and they were compared with each other. In addition to these, it was possible that the spectra displayed in both MCAs were also compared with each other. It was concluded that the developed virtual MCA could be used in various nuclear spectrometers in keeping with the real one.

Plazmonik nanoparçacıklar son yirmi yılda bilim insanları tarafından oldukça yoğun olarak çalışılmaktadır. Soy metal nanoparçacıklar ışık ile etkileştiklerinde metal yüzeyinde bulunan serbest elektronlar salınıma zorlanır ve belli bir dalgaboyunda yüzey plazmon rezonansı (SPR) oluşur. Bu muazzam optik olay çok hassas bir süreç olup nanoparçacığın boyutlarına, şekline ve çevresindeki ortama bağlıdır. Plazmonik nanoparçacıkların sensör olarak kullanılma nedeni; sinyalleri çok iyi derecede yükseltebilmeleridir. Metalik nanoparçacıkların Lokalize Yüzey Plazmon Rezonans (LSPR) özelliği ile kimyasal ve biyolojik algılama için yaygın olarak kullanılmaktadır. İşlevselleştirilmiş nanoparçacıklar kullanılarak moleküllerin seçici sensör özelliği; kimya, biyoloji ve malzeme bilimi alanlarında önemli bir disiplinlerarası araştırma konusu haline gelmiştir. Soy metaller, özellikle altın (Au) ve gümüş (Ag) nanoparçacıklar, benzersiz ve ayarlanabilir plazmonik özellikler göstermektedirler. Bu metal nanoyapıların büyüklüğü, şekli ve yerel çevreye verdikleri tepkiler kontrol edilebilmekte ve LSPR piklerindeki kaymalar sayesinde dalga boyundaki değişimler ölçülebilmektedir. Bu çalışmada, Puls Lazer Depozisyonu (PLD) tekniği kullanılarak 20-100 nm boyutlarında Au ve Ag soy metal nanoparçacıklar (NP) üretilmiş ve LSPR tekniği kullanılarak da NP'lerin çok hassas optik özellikleri incelenmiştir. Üretilen nanoparçacıkların morfolojisi, taramalı elektron mikroskobu (SEM) kullanılarak belirlenmiş ve karakterize edilmiştir. Ayrıca NP'lerin LSPR absorpsiyon piklerini belirlemek için UV-Vis-NIR spektroskopi tekniği kullanılmıştır. Au ve Ag NP'ler lazer depozisyon zamanlarına bağlı olarak cam alttabaka üzerine birikltirilmiştir. Üretilen NP'lerin lazer depozisyon zamanı arttıkça, oluşan NP'lerin hem büyüklükleri hem de birim yüzeye düşen nanoparçacık sayısı artmıştır. SEM görüntülerine dayanarak üretilen Au ve Ag NP'lerin şeklinin küresel olduğu gözlemlenmiştir. Au ve Ag NP'lerin UV-Vis-NIR spektrumları incelendiğinde, LSPR piklerinin lazer depozisyon süreleri attıkça daha uzun dalga boyuna kaydığı(kırmızıya kayma) ölçülmüştür. Plazmonik nanoparçacıkların LSPR pikleri karakterize edildikten sonra, sensör özelliklerini tespit etmek için Gümüş ve Altın NP'lere Protein A ve Biotin molekülleri bağlanmış ve LSPR pik kaymaları belirlenmiştir. Plasmonic nanoparticles have been studied extensively by scientists in the last two decades. When noble metal nanoparticles interact with light, free electrons on the metal surface are forced to oscillate and surface plasmon resonance (SPR) occurs at a certain wavelength. This enormous optical phenomenon is a very delicate process and depends on the nanoparticle's size, shape and surrounding environment. The reason for using plasmonic nanoparticles as sensors; their ability to amplify signals very well. The Localized Surface Plasmon Resonance (LSPR) property of metallic nanoparticles is widely used for chemical and biological sensing. Selective sensor property of molecules using functionalized nanoparticles; It has become an important interdisciplinary research topic in the fields of chemistry, biology and materials science. Noble metals, especially gold (Au) and silver (Ag) nanoparticles, show unique and tunable plasmonic properties. The size, shape and response of these metal nanostructures to the local environment can be controlled, and changes in wavelength can be measured by shifts in the LSPR peaks. In this study, 20-100 nm Au and Ag noble metal nanoparticles (NP) were produced using Pulse Laser Deposition (PLD) technique and very sensitive optical properties of NPs were investigated using LSPR technique. The morphology of the produced nanoparticles was determined and characterized using scanning electron microscopy (SEM). In addition, UV-Vis-NIR spectroscopy technique was used to determine the LSPR absorption peaks of NPs. Au and Ag NPs were deposited on the glass substrate depending on the laser deposition times. As the laser deposition time of the produced NPs increased, both the size of the formed NPs and the number of nanoparticles per unit surface increased. It was observed that the shape of Au and Ag NPs produced based on SEM images was spherical. When the UV-Vis-NIR spectra of Au and Ag NPs were examined, it was observed that the LSPR peaks shifted to longer wavelengths (redshift) as the laser deposition times increased. After the LSPR peaks of the plasmonic nanoparticles were characterized, Protein A and Biotin molecules were attached to the Silver and Gold NPs to detect the sensor properties. LSPR peak shifts of bound NPs could be determined. Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (DÜBAP) tarafından FEN.20.006 no'lu proje kapsamında desteklenmiştir.

Bu tez çalışmasında; 5-(3-metil-3-fenilsiklobutil)-6H-1,3,4-tiadiazin-2-amin (C14H17N3S) (I), 4,4'-Bis(3-mesitil-3-metilsiklobutil)-2,2'-bitiazol (C34H40N2S2) (II), N-(4-(3-metil-3mesitilsiklobutil)-1H-imidazol-2-yl)asetamid (C19H25N3O) (III) ve 4-((4-(3-metil-3-fenilsiklobutil)tiazol-2-yl)amino)-4-oksobut-2-enoik-asit (C18H18N2O3S) (IV) adlı siklobütan halkası içeren dört adet bileşik incelenmiştir. Sikloalkan bileşiği olan siklobütanlar, tek halkaya sahiptir ve renksizdir. Siklobütanlar, biyoaktif doğal ürünlerde benzersiz bir yapısal özellik sunan dört üyeli karboksillerdir (Hui, et al., 2021). Yalnız başına çok önemli bir özelliğe sahip değil iken; karmaşık türevleri, biyoloji ve biyoteknoloji uygulamalarında çok önemli bir yere sahiptir. Siklobütanların karboksilik asit türevlerinden oluşan bileşiklerin anti-inflamatuar ve antidepresan aktivitelerine ve ayrıca sıvı kristal özelliklerine sahip oldukları bilinmektedir (Dehmlow and Schmidt, 1990). Bu tezde incelenen kristaller, Fırat Üniversitesi Kimya Bölümü Laboratuvarı'nda sentezlenmiş ve kristallerin FT-IR, 1H-NMR ve 13C-NMR spektrumları deneysel olarak elde edilmiştir. X-ışını kırınım verileri ise Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fizik Bölümü Kristalografi Laboratuvarı'ndaki STOE IPDS−II difraktometresinden elde edilmiştir. X-ışını kırınım verileri kullanılarak, WinGx paket programları ile kristallerin yapı analizi yapılmıştır. Deneysel verileri desteklemek amacıyla, bileşiklerin X-ışını kırınımından elde edilen moleküler geometrileri Yoğunluk Fonksiyonel Teorisi (YFT) ve B3LYP yöntemi kullanılarak, Gaussian 09W ve GaussView 5.0.9 paket programları ile optimize edilmiş, teorik olarak IR ve NMR spektrumları hesaplanmıştır. Teorik hesaplamalarda baz seti olarak 6-31G (d) ve 6-31G (d, p) kullanılmıştır. Elde edilen teorik değerler ile deneysel değerler karşılaştırılmış ve birbiriyle uyumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, CrystalExplorer 17.5 programı ile Hirshfeld yüzey analizi yapılarak moleküller arası etkileşimlerin üç boyutlu görselleri ve molekül içi atomik etkileşimlerin iki boyutlu parmak izi gösterimi oluşturulmuştur. In this thesis study; four compounds containing the cyclobutane ring named 5-(3-methyl-3-phenylcyclobutyl)-6H-1,3,4-thiadiazine-2-amine (C14H17N3S) (I), 4,4'-Bis(3-mesityl-3-methylcyclobutyl)-2,2'-bithiazole (C34H40N2S2) (II), N-(4-(3-methyl-3mesitylcyclobutyl)-1H-imidazol-2-yl)acetamide (C19H25N3O) (III) and 4-((4-(3-methyl-3-phenylcyclobutyl)thiazol-2-yl)amino)-4-oxobut-2-enoicacid (C18H18N2O3S) (IV) were investigated. Cyclobutane, which is a cycloalkane compound, has a single ring and is colorless. Cyclobutans are four-membered carboxyls that present a unique structural feature in bioactive natural products (Hui, et al., 2021). While it does not have a very important feature on its own; complex derivatives have a very important place in biology and biotechnology applications. It is known that compounds consisting of carboxylic acid derivatives of cyclobutane have anti-inflammatory and antidepressant activities as well as liquid crystal properties (Dehmlow and Schmidt, 1990). The crystals examined in this thesis were synthesized in the Laboratory of the Chemistry Department of Fırat University and the FT-IR, 1H-NMR and 13C-NMR spectra of the crystals were obtained experimentally. X-ray diffraction data were obtained from the STOE IPDS−II diffractometer at Ondokuz Mayıs University, Department of Physics, Crystallography Laboratory. By using X-ray diffraction data, the structure analysis of the crystals was done with WinGx package programs. In order to support the experimental data, the molecular geometries of the compounds obtained from X-ray diffraction were optimized with the Gaussian 09W and GaussView 5.0.9 package programs, using the Density Functional Theory (DFT) and B3LYP method, theoretically, IR and NMR spectra were calculated. In the theoretical calculations, 6-31G (d) and 6-31G (d, p) basis sets were used. The theoretical values obtained and the experimental values were compared and it was concluded that they were compatible with each other. In addition, three-dimensional visuals of intermolecular interactions and two-dimensional fingerprint representation of intramolecular atomic interactions were created by performing Hirshfeld surface analysis with the CrystalExplorer 17.5 program.

Bu tez çalışmasında, TSMG yöntemiyle üretilen YBCO süperiletken bulk (külçe) örneklerin manyetik kaldırma kuvvetleri ölçümleri farklı sıcaklık değerleri uygulanarak ölçüldü. CeO2 katkılı farklı oranlara sahip farklı örnek için dikey (Fz) ve yanal levitasyon (Fx) (kaldırma) kuvvetleri farklı sıcaklık değerlerinde ölçüldü ve CeO2 oranına göre bu değerlerin karşılık geldiği maksimum kuvvetler hesaplandı. Ce katkısı bulunmayan örnekte itici ve çekici kuvvetlerin en az olduğu gözlendi. Ayrıca kütlece %0.25 CeO2 katkılı CeY-2 örneği maksimum kaldırma kuvveti sergiledi. Tüm bu ölçümler alan soğutmasız (ZFC) ve alan soğutmalı (FC) rejimleri altında ayrı ayrı gerçekleştirildi. Tüm örnekler uygun şekillerde parçalara ( 2.5 mm) bölünerek SEM ve EDS analizleri gerçekleştirildi ve uygun mikro yapılar incelendi. Mikro yapılar sonucunda CeO2 katkısının Y211 oluşumuna olumlu etkileri görüldü. TSMG yöntemiyle uygun ısıl prosedürün uygulanması sonucu tohum kristalinden itibaren gerçekleşen yönlü büyüme sonucunda tek kristaller başarıyla üretildi. Örneklerin morfolojisine bakıldığında en iyi büyüme yön çizgileri kütlece %0.25 CeO2 olan CeY-2 ve %0.5 CeO2 olan CeY-3 örnekleridir. X-ışını kırınımı analizlerinden üretilen örneklerin kristal yapısı incelendi ve örgü parametrelerinin sonuçlarından ortorombik yapının oluştuğu gözlendi. Y123(YBa2Cu3O7-x) yapısına ait olan (006) ve (200) pikleri gözlendi. Ce katkısının pikleri XRD analizinde görüldü ve belirtildi. EDS analizlerinden ayrıca örnekler içerisindeki elemental dağılım yapıldı ve genel sonuçlarla mukayese edilerek doğrulandı., In this thesis study, magnetic levitation forces measurements of YBCO superconducting bulk (ingot) samples produced by TSMG method were measured by applying different temperature values. For different samples with different ratios of CeO2 additions, vertical (Fz) and lateral levitation (Fx) forces were measured at different temperature values and the maximum forces corresponding to these values were calculated according to the CeO2 ratio. It was observed that the repulsive and attractive forces were minimal in the sample without the addition of Ce. Also,CeY-2 sample with an addition of 0.25 % CeO2 by mass exhibited maximum levitation force. All these measurements were performed separately under the zero field cooled (ZFC) and field cooled (FC) systems. SEM and EDS analyses were performed by dividing all samples into pieces (2.5 mm) in appropriate shapes and the appropriate microstructures were examined. As a result of microstructures, the favourable effects of CeO2 contribution on Y211 formation were seen. As a result of applying the appropriate thermal procedure using the TSMG method, single crystals were successfully produced as a result of directional growth occurring from the seed crystal. When the morphology of the samples is examined, the best growth direction lines are CeY-2 with a mass of 0.25% CeO2 and CeY-3 with a mass of 0.5% CeO2. The crystal structure of the samples produced from X-ray diffraction analyses was examined and it was observed that the orthorhombic structure was formed from the results of the lattice parameters. The (006) and (200) peaks belonging to the Y123 (YBa2Cu3O7-x) structure were observed. The peaks of the Ce addition were seen and indicated in the XRD analysis. In addition, the elemental distribution in the samples was performed from the EDS analyses and was confirmed by comparing it with the general results.

Tam Metin / Tez E)-N'-benzylidene-1-(2-methoxyphenyl)-5-methyl-1H-pyrazole-4- carbohydrazide, (E)-N'-(4-methoxybenzylidene)-1-(2-methoxyphenyl)-5-methyl-1Hpyrazole-4-carbohydrazide ve (E)-N'-(4-fluorobenzylidene)-1-(2-methoxyphenyl)-5- methyl-1H-pyrazole-4-carbohydrazide adlı üç adet Pirazol türevi bileşiğin X-ışını yapı analiz tekniği yardımıyla yapılarının belirlenmesi, bu yapılar için elde edilen NMR ve IR spektrumlarının sonuçlarını analiz edilmesi ve bağ yapıları, bağ uzunlukları, torsiyon açıları molekül içi ve moleküler arası etkileşmeleri gibi incelenen özelliklerinin teorik verileri ile karşılaştırmalı olarak çalışılmasını konu almaktadır. Moleküllerin yüzey özellikleri Hirshfeld yüzey analizi ile görsel hale getirilmiştir. Yapılan teorik hesaplamalar da Gaussian ve GaussView yazılımları kullanılmıştır. HOMO-LUMO orbitalleri, MEP (Moleküler Elektrostatik Potansiyel) haritaları, B3LYP/6-31G+(d) setiyle elde edilmiştir. Kuramıyla moleküllerin gaz fazında kararlı yapıları incelenmiştir. Yoğunluk fonksiyon teorisi (YFT/B3LYP) kullanıp teorik hesaplamalar yapılarak deneysel verilerle uyumlu olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, incelenen materyallerde oluşan hidrojen bağları gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı, geniş farmakolojik yelpazeye sahip, pirazol türevlerinden oluşan tez bileşiklerinin yapısına ışık tutmaktır. E)-N'-benzylidene-1-(2-methoxyphenyl)-5-methyl-1H-pyrazole-4 carbohydrazide, (E)-N'-(4-methoxybenzylidene)-1-(2-methoxyphenyl)-5 X of three pyrazole derivative compounds named -methyl-1H-pyrazole-4-carbohydrazide and (E)-N'-(4-fluorobenzylidene)-1-(2-methoxyphenyl)-5-methyl-1H-pyrazole-4- carbohydrazide It is about determining the structures with the help of -ray structure analysis technique, analyzing the results of the NMR and IR spectra obtained for these structures, and comparative study of the investigated properties such as bond structures, bond lengths, torsion angles, intramolecular and intermolecular interactions with the theoretical data. The surface properties of the molecules were visualized by Hirshfeld surface analysis. Gaussian and GaussView software were used in the theoretical calculations. HOMO-LUMO orbitals, MEP (Molecular Electrostatic Potential) maps were obtained with the B3LYP/6-31G+(d) set. Stable structures of molecules in the gas phase were investigated with the theory. Theoretical calculations were made using density function theory (DFT/B3LYP), and it was shown to be compatible with the experimental data. In addition, hydrogen bonds formed in the studied materials are shown. The aim of this study is to shed light on the structure of thesis compounds consisting of pyrazole derivatives with a wide pharmacological spectrum.

Gün ışığının yetmediği durumlarda insanların ihtiyaçlarını yerine getirebilmesi için suni ışık kullanması gerekir. Suni ışık kullanımı arttıkça aydınlatma tasarımının önemi de artmaktadır. Günümüzde insanlar günlerinin büyük bir kısmını kapalı mekânlarda veya gün ışığının yeterli olmadığı yerlerde geçirmektedir. Ofiste veya kapalı bir mekânda çalışan bir kişi hayatının büyük bir kısmında suni ışığa maruz kalmaktadır. Suni ışık ile yapılan aydınlatma tasarımı rastgele seçilen armatür ve yerleşimi ile yapıldığı zaman insan sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar vermektedir. Aydınlatma tasarımı görsel konforu mümkün olan en iyi şekilde sağlamalıdır. Günümüzde birçok insan günlerinin büyük bir kısmını iş yerlerinde geçirmektedir. İş yerlerinde aydınlatmanın uygunluğu, işin çeşidine ve süresine bağlı olarak değişmektedir. Bu durumda iş yerlerinin aydınlatılmasında TS EN 12464 standardı esas alınır. TS EN 12464 standardı; Avrupa Standartları Komitesi (CEN) tarafından yayınlanan, Türk Standartları tarafından kabul edilen, kapalı çalışma alanlarını (TS EN 12464-1) kapsayan standarttır. Standart birçok çalışma yerlerinde aydınlatmanın niceliğini ve niteliğini belirler. Işığın, bireylerin yaşam kaliteleri üzerindeki olumlu veya olumsuz etkileri göz ardı edilemez bir konudur. Standartlara uygun seçilen armatür ve yerleşimi ile yapılan tasarımlarda insanların sağlığını olumsuz etkilemediği hatta bazı durumlarda olumlu etkilediği de birçok araştırmada gösterilmiştir. Aydınlatma tasarımı mekânın özelliklerine ve standartlara uygun yapılmadığı zaman suni ışığa maruz kalan kişiler bu durumdan fizyolojik ve psikolojik olarak etkilenmektedir. Bu çalışmada son zamanlarda kullanımı yaygınlaşan ve birçok konuda etkili sonuç alınan LED armatür kullanılarak aydınlatma tasarımı yapılmıştır. LED armatürler ile yaygın bir şekilde kullanılan ofis aydınlatma tasarımı ve bu tasarım üzerinde iyileştirilme yapılarak yeniden yapılan tasarım karşılaştırılmıştır. Standartlara uygun yapılan tasarımın insanlar üzerinde fizyolojik ve psikolojik açıdan olumlu etkisi olduğu 4. bölümde bahsedilen çalışmalarda gösterilmiştir. In the times where daylight is not sufficient, people need to use artificial light to satisfy their needs. As the artificial light usage increase, the importance of the lighting design increases as well. Nowadays, people spend most of their days in indoors or in places where the sunlight is not sufficient. A person who is working in an office or indoor spaces is exposed to artificial light most of his/her life. Lighting design performed by artificial light sources with randomly selected luminaires and wrong placement gives negative results to human health. Lighting design should provide visual comfort in the best possible way. Nowadays, people spend most of their days in the workplaces. The suitability of the lighting in workplaces changes as per the type and duration of the work. In this case, TS EN 12464 standard is accepted as reference. The TS EN 12464 standard which covers the indoor working places is published by European Committee for Standardization (CEN) and accepted by Turkish Standardization Institute. The standard determines the quantity and quality of the lighting in many workplaces. The positive and negative effects of light on people's life quality is unignorable subject. It is shown in many studies that the design with suitably selected luminaires and positioning as per the standard does not affect human health negatively and even in some cases it has affected positively. When lighting design is not performed by the features of the workplaces or not according to the standards, people who are exposed to artificial light are affected physiologically and psychologically. In this study, lighting design has been made by using LED luminaires, whose use has become widespread recently and has been effective in many subjects. The office lighting with widely used LED luminaires and the improvements on the lighting design on the same office were compared. The lighting design performed in accordance with the standards has physiologically and psychologically positive effects and these positive effects has been shown in the studies mentioned in Chapter 4.

Tam Metin / Tez Artan nüfusa, gelişmişliğe ve endüstriye paralel olarak enerji ihtiyacı da artmaktadır. Enerji ihtiyacı esas olarak yenilenebilir olmayan ve çevre kirliliğine neden olan kömür ve petrol gibi enerji kaynaklarından karşılanmaktadır. Buna ek olarak fosil enerji kaynakları kullandıkça tükenmekte ve yerine konulamamaktadır. Bunun yerine, enerji ihtiyacı birkaç nedenden ötürü sürdürülebilir ve yenilenebilir olan Güneş gücünden karşılanabilir. Güneş enerjisi gelecekte yeterli yenilenebilir enerji kaynaklarından birisidir. Öncelikle temiz enerjidir ve tabiat için kesinlikle zararlı değildir; dolayısıyla fosil yakıtlardan kaynaklanan küresel ısınma sorunu için akılcı bir çözümdür. Bir diğer neden, enerji ihtiyacının büyük kısmını dışarıdan karşılayan Afganistan için uygun bir çözümdür. Güneş enerjisinden yararlanmak için birkaç teknik vardır; bunlardan önemli birisi olan fotovoltaik Güneş panelleri kısmen ucuzdur, kullanıma hazırdır ve kolay kurulabilir, ne var ki fotovoltaik paneller sadece Güneş varken elektrik üretir. Diğer bir teknik, yoğunlaştırıcı Güneş güç kulesi (CSP) teknolojisidir: Bu sistem gündüz vakti elektrik enerjisi üretir, enerjinin bir kısmını ısı deposu olarak depolar, Güneş battıktan sonra da bir süre elektrik üretmeye devam eder. CSP sistemi bilinen ve ucuz malzemeler kullanılarak bilinen mühendisliklerle yapılabilir. Kesinlikle çevre kirlenmesine neden olmaz. Afganistanın özellikle Güney bölgesi Güneş kuşağının içinde olduğundan CSP sisteminden enerji üretmek üzere yararlanmak için son derece uygundur. Bunun ötesinde, bu tesislerin çoğu ülkenin kendi imkanlarıyla yapılabilecek özelliktedir. Bunun yanında Afganistan ihtiyaç duyduğu enerjinin büyük kısmını başka ülkelerden ithal etmektedir. CSP sistemini gerçekleştirmeden önce yapılacak arazi seçimi ve fizibiletisinin yapılması, uygun ve özel bir modelin belirlenmesi gereklidir. Başlama noktası toplayıcı aynaların ve kule yüksekliğinin, teknik ismiyle heliostatın tasarlanması olacaktır. Bu çalışmada seçilen araziye uygun heliostat yerleşimini değişik giriş parametreleriyle bağlı hesaplayan basit ve uygun bir algoritma ve buna dayalı bir yazılım geliştirmeyi amaçladık. Bu algoritma ile Güneş izleyici mekanizma için anlık yönelim verisi de üretmektedir Energy need is not negligible because population and advancement in industry increases. Needed energy is produced from non-renewable sources like coal and oil which causes air and environmental pollution. More than that they cannot be put back after consumption. On the other hand, energy can be produced from sustainable and renewable source of solar energy which. Solar energy is favorable and promising renewable energy resource because of several reasons. First of all, it is clean, sustainable and is not produce hazardous wastes for nature, and one of the reasonable solutions for excess greenhouse gases due to air pollution and as a result prevents global warming seriously arising mainly from fossil fuels. The next reason, which is equivalently important is a plausible solution for Turkey importing large amount of energy from other countries. There are several ways of utilizing solar energy. One is photovoltaic Solar panels, which is utilized mainly all over World. It is also cheap, easily installable and “ready to use”. One of the disanvantage is that it produces electric energy during daytime. The other alternative is concentrating solar power (CSP) technology. It produces electric energy during daytime and stores some energy to produce after sunset or cloudy time, and it can be built up using well known and cheap materials and known engineering. It can never cause environmental pollution. Afganistan and mainly the southern region, is in sunny belt and is capable of utilizing CSP as alternative energy supply system. Moreover, most of these facilities can be constructed by the countries themselves using simple and cheap materials. Moreover Afganistan is in need of electric energy and imports large amount fron other countries. Before starting realization, of course field and feasibility of system on suitable and proper model is necessary. The starting point is the design of collecting mirrors and tower height, or with the well-known term heliostat. In this work we developed a simple and versatile algorithm and software to determine optimum heliostat placement in a chosen field working with different input parameters. The algorithm also calculates necessary data for instantaneus Solar tracking mechanism.

KUANTUM SP˙IN S˙ISTEMLER˙INDE KUANTUM ˙IL˙I ¸S˙IKS˙IZL˙IG˘ ˙IN ˙INCELENMES˙I OGUZHAN AZARI ˘ Yüksek Lisans Tezi, Fizik Anabilim Dalı Tez Danı¸smanı: Dr. Ögr. Üyesi Cenk AKYÜZ ˘ 2021, 45 sayfa Kuantum mekanigi yirminci yüzyılın en önemli bilimsel geli¸smelerinden biridir. ˘ Yapısı itibariyle çok geni¸s ve etkileyici bir uygulama alanının teorik temelini olu¸sturur. Geli¸smekte olan kuantum enformasyon teorisi ise günümüzde ileri sürdügü araçlarla var olan teknolojilerin ötesine geçme konusunda ilk adımlarını ˘ atmaktadır. Kuantum durumları arasında payla¸sılan özel bir ilinti olan dola¸sıklık, kuantum teleportasyon, süperyogun kodlama ve kuantum kriptoloji gibi pek çok ˘ enformasyon i¸sleminin gerçekle¸stirilmesinde temel rol oynayan bir kaynaktır. Dola¸sıklık olmadan bu i¸slemler gerçekle¸stirilemez. Bunun yanında dola¸sıklık, kuantum ilintilerinin en genel formunu olu¸sturmaz. Birle¸sik sistemleri olu¸sturan alt sistemler dola¸sık olmasa bile bu alt sistemler arasında kuantum ilintiler olabilmektedir. Bu önemli bir sonuçtur çünkü dola¸sıklıgın olu¸sturulması ve ˘ sürdürülebilir olması pek çok uygulamada oldukça zordur. Gerçekten de dola¸sıklık, çevrenin yıkıcı etkileri nedeniyle çok çabuk bozulur. Bu nedenle alternatif kaynaklara ihtiyaç vardır. Bunlar dikkate alındıgında iki veya daha fazla kısımdan ˘ olu¸smu¸s bir kuantum durumunun dola¸sık, ayrılabilir veya kuantum ilintili olup olmadıgının belirlenmesi önemlidir. Kuantum ili¸siksizlik, dola¸sıklıktan farklı, ˘ yerel olmayan bir kuantum ilintidir. Heisenberg spin sistemleri ise dola¸sıklık özellikleri sergilemektedir. Bu amaçla bu sistemlerdeki kuantum ili¸siksizliklerinin de incelenmesi önem ta¸sır. Bu nedenle bu çalı¸smada dört kubitlik J1 − J2 Heisenberg spin sisteminde, kuantum ili¸siksizlik hem taban durumlar hem de ısısal durumlar için sistemdeki kontrol parametreleri olarak belirlenmi¸s olan anizotropi parametreleri ve ikinci kom¸sular arasındaki çiftlenim sabitine göre incelenmi¸stir. Elde edilen sonuçlarla birlikte kuantum ili¸siksizligin, kaynak ˘ olarak kullanılabilecek, dola¸sıklıga alternatif bir kuantum ilinti oldu ˘ gu sonucuna ˘ varılmı¸stır Içindekiler KABUL VE ONAY SAYFASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii B˙IL˙IMSEL ET˙IK B˙ILD˙IR˙IM SAYFASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii ABSTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ix ÖNSÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xi S˙IMGELER D˙IZ˙IN˙I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xv ¸SEK˙ILLER D˙IZ˙IN˙I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xvii 1. Giri¸s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2. Kuantum Teorisinin Bazı Kavramlarına Kısa Bir Bakı¸s . . . . . . . . . . 3 2.1. Kuantum Durumları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2.2. ˙I¸slemciler ve Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2.3. Yogunluk ˘ ˙I¸slemcisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 2.4. ˙Indirgenmi¸s Yogunluk ˘ ˙I¸slemcisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 2.5. Kuantum Ölçümleri ve ˙I¸slemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2.6. Entropi ve Kar¸sılıklı Bilgi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 3. Kuantum Dola¸sıklık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 3.1. Tanım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 3.2. Dört Kubitlik J1 −J2 Heisenberg XXZ Sisteminde Dola¸sıklık . . . . . 10 4. Kuantum ˙Ilintileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 4.1. Kuantum ˙Ili¸siksizlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 4.2. ˙Iki Kubitlik Bir Sistemin Kuantum ˙Ili¸siksizligi˘ . . . . . . . . . . . . . 15 5. Dört Kubitlik J1 −J2 Heisenberg XXZ Sisteminde Kuantum ˙Ili¸siksizlik . 23 5.1. Sistemin Taban Durumlarının Kuantum ˙Ili¸siksizlikleri . . . . . . . . . 25 5.2. Sistemin Isısal Durumlarının Kuantum ˙Ili¸siksizlikleri . . . . . . . . . 29 6. Tartı¸sma ve Sonuç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 KAYNAKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 EKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 A. Ekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 xiv 1.1. Dört Kubitlik J1 − J2 Heisenberg XXZ Sisteminde Taban Durumların ˙Indirgenmi¸s Yogunluk ˘ ˙I¸slemcileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 1.2. Dört Kubitlik J1 − J2 Heisenberg XXZ Sisteminde Isısal Durumların ˙Indirgenmi¸s Yogunluk ˘ ˙I¸slemcileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 ÖZGEÇM˙I ¸S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Bu tezde lineer olmayan dinamiğin iki temel evrensellik sınıfı olan yitimli ve korunumlu dinamik sistemlerden kaotik davranış sergileyebilen model sistemler seçilmiş ve iki adet yeni genelleştirilmiş sistem tanımlanmıştır. Seçilen model sistemler üzerinde istatistiksel mekaniksel analizler yapılmıştır. Sistemlerin istatistiksel mekaniksel karakterizasyonu Boltzmann-Gibbs istatistiğini bir özel durum olacak şekilde kapsayan toplanabilir olmayan Tsallis istatistiği temel alınarak yapılmıştır. Bu iki dinamik sistem sınıfından seçilen modeller için; başlangıç koşullarına hassasiyet, entropi artış oranı ve olasılık dağılımı gibi istatistiksel mekaniksel incelemelerin yanı sıra otokorelasyon fonksiyonu, korelasyon uzunluğu ve Lyapunov üsteli gibi lineer olmayan dinamiğin önemli nicelikleri ve bu niceliklerin arasındaki ölçeklenme davranışları ele alınan sistemin doğasının izin verdiği ölçüde incelenmiştir. Ele alınan bazı sistemlerde literatürde ilk defa gözlemi yapılan davranışlara uygun araçlarla açıklamalar getirilmiştir. Karakterizasyonu yapılan sistemlerde elde edilen sonuçlar, aynı evrensellik sınıfında yer alan sistemlerle karşılaştırılmış ve tez sonuçlarının evrenselliği ortaya konmuştur., In this thesis, model systems that can exhibit chaotic behavior have been chosen from the dissipative and conservative dynamical systems, which are the two basic universality classes of the nonlinear dynamics, and two new generalized systems have been defined. Statistical mechanical analyses have been performed on the chosen model systems. Statistical mechanical characterization of the systems has been characterized based upon the non-additive Tsallis statistics, which covers the Boltzmann-Gibbs statistics as a special case. For the models chosen from these two dynamical system classes; in addition to the statistical mechanical analyses such as sensitivity to the initial conditions, entropy increase rate, and probability distribution, significant quantities of the nonlinear dynamics such as auto-correlation function, correlation length and Lyapunov exponent, and the scaling relations among these quantities have been analyzed to the extent permitted by the nature of the systems under consideration. In some of the systems considered, explanations have been made for the behaviors observed for the first time in the literature with appropriate tools. The results obtained in the systems that were characterized have been compared with the results of the systems in the same universality class and the universality of the results of this thesis have been revealed.

Yüksek lisans tez çalışmasında, öncelikle, halojenik gruplar içeren çeşitli organik moleküller tasarlanmıştır. Tasarlanan bu moleküllerin elektrik dipol momentleri ve statik birinci yüksek kutuplulukları ab-initio kuantum mekaniksel metotlar kullanılarak hesaplanmıştır. Literatürde yer alan çeşitli çizgisel olmayan optiksel (NLO) deneyler şunlardır: Toz Metodu, İkinci Harmonik Sönüm Dalgası Metodu (SHEW), Faz-Uyumu Metodu, Maker Saçak Metodu, Elektrik Alanda Üretilen İkinci Harmonik Türetim Metodu (EFISHG). Bu tezde, EFISHG teorik olarak çalışılmıştır. Optiksel SHG, NLO çalışmaları için çok güçlü ve her yöne dönebilme özelliğinde olan bir cihazdır. Cihazın tekniği, genellikle materyal yüzeyinin daha düşük bir simetriye ve böylece tüm hacimden farklı bir çizgisel olmayan tepkiye sahip olduğu düşüncesi üzerine dayanır. Merkezi simetriye sahip materyallerde, tüm hacmin SH tepkisi, elektrik dipol yaklaşıklığında yok olur ve sadece yüzey katkıda bulunur. Hesaplamalar sonucunda sıfırdan farklı elektrik dipol moment değerlerinin bulunması, araştırılan bileşiklerin kutuplu yapıda olduklarını ortaya çıkarmıştır. Moleküler orbital hesaplamalar ile çalışılan bileşiklerin mikroskobik ikinci-mertebe NLO davranışlarını ifade eden birinci yüksek kutuplulukları araştırılmıştır. Tez çalışmasında elde edilen hesaplama sonuçları, yukarıda ifade edilen deneylerin yapıldığı literatürdeki benzer materyallerin sonuçlarıyla karşılaştırılıp yorumlanmıştır., In this Master thesis, firstly, various organic compounds with halogenic groups have been designed. The electric dipole moments and static first hyperpolarizabilities of these designed molecules have been computed using ab-initio quantum mechanical methods. The various nonlinear optical (NLO) experiments in the literature are given as follows: Powder Method, Second Harmonic Evanescent Wave Method (SHEW), Phase-Matching Method, Maker Fringe Method, Electric-Field Induced Second Harmonic Generation Method (EFISHG). In this thesis, the EFISHG has been theoretically studied. Optical SHG is a very powerful and highly versatile tool for NLO studies. The technique is based on the simple idea that the surface of a material generally has a lower symmetry and thus a different nonlinear response than the bulk. In the case of materials with bulk centrosymmetry the bulk SH response is absent in the electric dipole approximation and only the surface contributes. Finding the non-zero electric dipole moment values at our computational results has revealed that the investigated compounds are polarized stuctures. It has been researched the first hyperpolarizabilities showing the microscopic second-order NLO phenomena of studied compounds using molecular orbital calculations. The computed results in this thesis study have been compared and interpreted with the results of similar materials which their experiments above mentioned have been performed in the literature.

Tiroksin (T4) ve triiodotironin (T3), tiroid bezi tarafından sentezlenen, depolanan ve salgılanan, büyüme ve gelişme gibi çeşitli metabolik süreçleri düzenlemekten sorumlu tiroid hormonlarıdır. Levotiroksin (L-T4) ve liyotironin (L-T3), tiroid hormon eksikliğini (hipotiroidizm) tedavi etmek için kullanılan sentetik tiroid hormonlarıdır. Bu hormonların, fosfolipitler ve sfingolipitler gibi çok önemli biyolojik membran bileşenleri ile etkileşimleri, membranların konformasyonel ve dinamik özellikleri üzerinde büyük öneme sahiptir. Biyolojik membranlar birden fazla bileşenli karmaşık bir yapıda oldukları için bileşenleri ve konsantrasyonları değiştirilebilen model membranlarla çalışmak, biyolojik membranların yapısal mekanizmalarını anlamada önem kazanır. Bu tez çalışmasında, L-T4 ve L-T3'ün fosfolipit ve sfingolipit içeren model membranlarla biyofiziksel etkileşimleri, FTIR ve DSC teknikleri kullanılarak ve ayrıca sıcaklığa ve konsantrasyona bağlı olarak, lipitlerin faz geçişi, düzeni ve dinamiği gibi yapısal ve faz geçiş sıcaklığı, entalpi ve yarı yükseklikteki genişlik gibi termodinamik değişimler dikkate alınarak incelenmiştir. Bu çalışma ayrıca, biyolojik membranlara benzer olarak kullanılan, fosfolipit ve sfingolipitlerden elde edilen model membranların biyoaktif moleküllerle moleküler düzeyde etkileşimlerinin anlaşılmasında deneysel çalışmaları destekleyici ve yol gösterici role sahiptir. Bu çalışmanın sonuçları, L-T4 ve L-T3'ün biyolojik membranlardaki etki mekanizmasının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmuştur., Thyroxine (T4) and triiodothyronine (T3) are thyroid hormones synthesized, stored and secreted by the thyroid gland, responsible for regulating various metabolic processes such as growth and development. Levothyroxine (L-T4) and liothyronine (L-T3) are synthetic thyroid hormones used to treat thyroid hormone deficiency (hypothyroidism). The interactions of these hormones with very important biological membrane components such as phospholipids and sphingolipids have great importance on the conformational and dynamic properties of membranes. Since biological membranes have a complex structure containing a variety of lipids, to study with model membranes whose components and concentrations can be changed becomes important in understanding the structural mechanisms of biological membranes. In this thesis, the biophysical interactions of L-T4 and L-T3 with model membranes containing phospholipids and sphingolipids were investigated by monitoring the structural such as phase transition, order/disorder state and dynamics of lipids and and thermodynamic changes such as phase transition temperature, enthalpy and width at half height using FTIR and DSC techniques, depending on temperature and concentration. This study also supports and guides the studies investigating the interactions of model membranes obtained from phospholipids and sphingolipids, which are used similarly to biological membranes, with bioactive molecules at the molecular level. The results of work might help to better understanding of the mechanism of action of L-T4 and L-T3 in biological membranes.

Durum denklemleri, termodinamik ve faz denge özelliklerinin hesaplanmasında rutin olarak kullanılan bir araçtır. Akışkanların termodinamik özellikleri için moleküller arası kuvvetlere dayalı olarak analitik bir durum denklemini geliştirilmesi istatistiksel mekaniğin önemli hedeflerinden biridir. Moleküler tabanlı analitik bir durum denklemi, uygun bir etkileşim potansiyeline dayalı olarak pertürbasyon teorilerinden veya integral denklemi teorilerinden oluşturulabilir. Bu çalışmada, parçacıkları üçgen-kuyu (TW) potansiyeli aracılığıyla etkileşime giren bir sistem için ikinci mertebeli Barker-Henderson pertürbasyon teorisine dayalı olarak türetilen analitik durum denklemi Ar ve Xe akışkanlarının iç enerjileri, basınçları ve buhar-sıvı birlikte varoluş eğrileri gibi termodinamik özelliklerini belirlemek için kullanılmıştır. 1.2≤λ≤2.6 aralığında menzile sahip TW akışkanı için türetilen bu analitik ifadenin gerçek sistemleri temsil etme kabiliyeti test edilmiştir. Elde edilen sonuçların deneysel ve simülasyon verileri ile karşılaştırılması yapılmıştır., Equations of state are routinely used tools for the calculation of thermodynamic and phase equilibrium properties. The development of an analytical equation of state for the thermodynamic properties of fluids based on the intermolecular forces is one of the important goals of statistical mechanics. A molecular-based analytical equation of state can be constructed from perturbation theories or integral equation theories based on appropriate interaction potential. In this study, an analytical equation of state derived from the second-order Barker-Henderson perturbation theory for a system whose particles interact through the triangular-well (TW) potential is used to determine the thermodynamic properties of Ar and Xe fluids, such as internal energies, pressures, and vapor-liquid coexistence curves. The ability of this analytical expression to represent real systems, which is derived for the TW fluid with 1.2≤λ≤2.6 attraction range, has been tested. The obtained results were compared with the experimental and simulation data.

Kuantum hata düzeltme kodlarının (QECC) çoğu, iki boyutlu alt sistemler-kuantum bitleri veya kısa kübitlerden oluşan kuantum sistemleri için oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı, kübitler yerine üç temel duruma sahip olan kütritleri kullanmaktır. Kuantum hata düzeltme dört ana adımdan oluşur: kodlama, hata algılama, hata düzeltme ve kod çözme. Bu tezde, dört kuantum hata düzeltme kodu önerilmiştir. İlk önce üç kütrit trit-çevirme kuantum hata düzeltme koduyla başlanmıştır. Bu kod, döngüsel (kaydırma) hatalar olarak adlandırılan iki tür trit-çevirme hatasını düzeltebilir: saat yönünde kaydırma X1 ve saat yönünün tersine kaydırma X2. İkinci kod, üç kütrit faz çevirmeli kuantum hata düzeltme kodudur. Bu kod için ayrıca Z1 ve Z2 olarak adlandırılan iki tip faz çevirme mümkündür. Üçüncü kod, dokuz kütrit kuantum hata düzeltme kodudur. Bu kod, üç kütrit trit-çevirme ve faz-çevirme kodların birleşimidir. Bu nedenle trit-çevirme, faz-çevirme ve hem trit- hem de faz-çevirme hatalarını düzeltebilir. Bu kodların hatayı (varsa) tespit etmesi için CNOT ve CNOT-1 kapıları ve yardımcı kütritler yardımıyla hangi kütrit'in bozuk olduğunu bilmek için bir ölçüm yapıyoruz. Ardından, hatayı düzeltmek için, bozulmakta olan kütrit üzerinde hatanın tersini uygularız. Son kod, beş kütrit kuantum hata düzeltme kodudur. Bu kod için, hatayı kodlamak ve tespit etmek için stabilizatör jeneratörlerini kullandık. Böylece, kübitler için var olan kuantum hata düzeltme kodlarının modifikasyonuyla, ilk defa bu tezde üç-kütritlik, dokuz-kütritlik ve beş-kütritlik kuantum hata düzeltme kodları geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Most quantum error-correction codes (QECC) have been constructed for quantum systems that are composed of two-dimensional subsystems-quantum bits or short qubits. The aim of this thesis is to use the qutrits instead of qubits in which they have three basis states. Quantum error correction consists of four major steps: encoding, error detection, error recovery, and decoding. In this thesis, four quantum error correction codes are proposed. First we start by three qutrit trit-flip quantum error correction code. This code can correct two types of trit-flip errors in which called cyclic (shift) errors: clockwise-shift X1 and anticlockwise-shift X2. The second code is three qutrit phase-flip quantum error correction code. For this code also two types of phase flip are possible called Z1 and Z2. The third code is nine-qutrit quantum error correction code. This code is the combination of three qutrit trit-flip and phase-flip codes. Therefore it can correct trit-flip, phase-flip and both trit- and phase- flip errors. For these codes to detect the error (if there exists), we perform a measurement in order to know which qutrit was corrupted with the help of CNOT and CNOT-1 gates and ancillary qutrits. Then, to recover the error we apply the inverse of the error on the qutrit being corrupted. The last code is about five qutrit quantum error correction code. For this code we used the stabilizer generators to encode and detect the errors. So, by the modification of quantum error correction codes for qubits, three-qutrit, nine-qutrit and five-qutrit quantum error correction codes are developped and applied first in this thesis.

WOS:000701596600003 Cu2Zn(Sn1-xGex)S-4 thin films (where x = 0, 0.25, 0.50, 0.75, and 1) were deposited by spin coating technique and annealed under 30 and 40 ccm H2S:Ar (1:9) flows to understand the influence of Ge atom content ratio and H2S flow rate during the annealing of thin films on morphological, structural and optical properties of Cu2Zn(Sn1- x Ge-x)S-4 thin films. It was seen that the Ge content has a strong influence on the structural and optical properties of the films. The crystal size of the films decreased sharply for Cu2Zn(Sn0.75Ge0.25)S-4 thin film and started to increase slowly owing to the formation of high dislocation density and strain in the structures. The Raman spectra show the formation of kesterite thin films and blue Raman shift with Ge substitution to the content. The films obtained under 40 ccm H2S:Ar (1:9) flows have weak secondary peaks associated with ZnS formation. The UV-Vis data showed the increase of optical bandgap from 1.52 to 2.05 eV with a rise in Ge ratio in the structures.

Bu çalışmada (E)-4-((3-kloro-4-hidroksibenziliden)amino)-1,5-dimetil-2-fenil-1H-pirazol-3(2H)-on (C18H16ClN3O2) (I), (E)-2-kloro-4-((p-tolilimino)metil)fenol (C14H12CINO) (II), (E)-2-kloro-4-((o-tolilimino)metil)fenol (C14H12CINO) (III) ve (E)-2-kloro-4-(((3-kloro-4-metilfenil)imino)metil)fenol (C14H11Cl2NO) (IV) adlı dört schiff bazlı bileşiğin yapı analizleri yapıldı. Kristaller, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kimya Bölümü laboratuvarında sentezlendi ve IR spektrumları alındı. Sentezlenen kristallerin X-Işını tek kristal kırınımı verileri Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fizik Bölümü laboratuvarında toplandı. Toplanılan X-ışınları kırınımı verileri WinGx paket programında direkt yöntemler kullanılarak çözüldü. Aynı zamanda kristallerdeki atomların etkileşimlerinin varlığını teorik olarak elde etmek amacıyla, kristallerin Hirshfeld yüzey analizleri CrystalExplorer 17.5 programı kullanılarak yapıldı (Turner, et al., 2017). DFT yöntemi ile B3LYP Karma Fonksiyoneli, 6-31G(d,p) baz seti kullanılarak elde edildi. In this study, structural analyzes of four schiff-based compounds named (E)-4-((3-chloro-4-hydroxybenzylidene)amino)-1,5-dimethyl-2-phenyl-1H-pyrazol-3(2H)-one (C18H16ClN3O2) (I), (E)-2-chloro-4-((p-tolylimino)methyl)phenol (C14H12CINO) (II), (E)-2-chloro-4-((o-tolylimino)methyl)phenol (C14H12CINO) (III) and (E)-2-chloro-4-(((3-chloro-4-methylphenyl)imino)methyl)phenol (C14H11Cl2NO) (IV) were performed. Crystals were synthesized in Ondokuz Mayıs University Chemistry Department Laboratory and their IR spectra were taken. X-ray single crystal diffraction data of the synthesized crystals were collected in the Laboratory of Ondokuz Mayıs University Physics Department. The collected X-ray diffraction data were solved using direct methods in the WinGx package program. At the same time, Hirshfeld surface analyzes of the crystals were performed using the CrystalExplorer 17.5 program in order to theoretically obtain the existence of interactions of atoms in the crystals (Turner, et al., 2017). B3LYP Mixed Functional was obtained by DFT method using 6-31G(d,p) basis set.

Bu tez çalışmasında Sinop ve Sinop ilçelerinde 29 farklı noktadan alınan toprak ve 27 farklı noktadan alınan su örneklerinin NaI(Tl) gama spektrometresi kullanılarak doğal (238U, 232Th ve 40K) ve yapay (137Cs) aktivite derişim değerleri belirlendi. Toprak numunelerinde 238U'in ortalama aktivite derişimi 15.93±4.16 Bq/kg, 232Th'nin ortalama aktivite derişimi 22.02±6.90 Bq/kg, 40K ortalama aktivite derişimi 403.21±26.28 Bq/kg ve 137Cs ortalama aktivite derişimi ise 10.32±2.31 Bq/kg olarak bulundu. Su numunelerinde ise 238U'in ortalama aktivite derişimi 17.05±1.72 mBq/l, 232Th'nin ortalama aktivite derişimi 20.39±2.88 mBq/l, 40K ortalama aktivite derişimi 333.20±5.87 mBq/l olarak hesaplandı ve 137Cs için aktivite değeri gözlenememiştir. Elde edilen değerleri kullanılarak yıllık etkin doz ve diğer radyasyon parametreleri hesaplandı. Buna göre toprak örneklerinin soğurulan gama doz hızı, 15.24±1.98 nGy h-1 ile 58.04±28.58 nGy h-1 arasında; yıllık etkin doz eşdeğeri, 18.69±2.43 μSv y-1 ile 71.18±35.05 μSv y-1 arasında; dış tehlike indexi (Hex) 0.08±0.01 ile 0.34±0.18 arasında; İç tehlike indexi (Hin) 0.08±0.01 ile 0.38±0.08 arasında; radyum eşdeğer aktivite konsantrasyonu indeksi (Raeq) 28.13±3.65 Bq/kg ile 126.23±66.56 Bq/kg arasında, yıllık gonadal doz eşdeğeri (AGDE), 114.73±14.88 μSv y-1 ile 414.77±199.07 μSv y-1 arasında, aktivite kullanım indeksi (AUI) 0.03±0.00 ile 0.79±0.16 arasında, yaşam boyu kanser riski (ELCR) 65.42±8.51 ile 249.14±122.67 arasında ve gama temsili seviye indeksi (Iyr), 0.24±0.03 ile 0.95±0.47 arasında bulundu. Yapılan çalışma sonucunda, UNSCEAR 2000 raporuna göre toprak örneklerinde 238U, 232Th dünya ortalamasından düşük çıkmıştır. 40K değeri dünya ortalamasından biraz üstünde çıkmıştır. Bu tez çalışmasında toprak örnekleri için bulunan aktivite değerlerinin TAEK tarafından 2009 yılında yayımlanan raporda belirtilen Türkiye ortalaması değerlerinden düşük çıkmıştır. In this thesis study, the activity concentrations (238U, 232Th and 40K) and artificial (137Cs) of soil samples taken from 29 different points in Sinop province and water samples taken from 27 different points were determined by using NaI(Tl) gamma spectrometry. In soil samples, the mean activity concentration of 238U was 15.93±4.16 Bq/kg, the mean activity concentration of 232Th was 22.02±6.90 Bq/kg, the mean activity concentration of 40K was 403.21±26.28 Bq/kg and the mean activity concentration of 137Cs was 10.32±2.31 Bq/kg. In water samples, the average activity concentration of 238U was 17.05±1.72 mBq/l, the average activity concentration of 232Th was 20.39±2.88 mBq/l, the average activity flow of 40K was 333.20±5.87 mBq/l, and the activity value for 137Cs was not observed. The Annual effective dose and other radiation parameters were calculated using the obtained values. The annual effective dose and other radiation parameters were calculated using obtained these values. Accordingly, the soil samples observed gamma doserate was between 15.24±1.98 nGy h-1 and 58.04±28.58 nGy h-1; annual effective dose equivalent ranged from 18.69±2.43 μSv y-1 to 71.18±35.05 μSv y-1, external hazard index (Hex) ranges frın 0.08±0.01 to 0.34±0.18, the internal hazard index (Hin) is between 0.08±0.01 and 0.38±0.08, radium equivalent activity concentration index (Raeq) ranged 28.13±3.65 Bq/kg to 126.23±66.56 Bq/kg annual gonadal dose equivalent (AGDE) between 114.73±14.88 μSv y-1 and 414.77±199.07 μSv y-1, activity utilization index (AUI) between 0.03±0.00 and 0.79±0.16, lifetime cancer risk (ELCR) between 65.42±8.51 and 249.14±122.67, and gamma representation level index (Iyr) was found to be between 0.24±0.03 ile 0.95±0.47. As a result of the study, according to the UNSCEAR 2000 report, 238U, 232Th in soil samples was lower than the world average. The 40K value is slightly above the world average. In this thesis study, it was seen that the activity values found for soil samples were lower than the Turkey average values stated in the report published by TAEK in 2009.

Bu tez çalışmasında, Adenozin trifosfat (ATP) molekülünün; konformasyonel analizi, geometri optimizasyonu, uyarılmış durumları, soğurma ve floresans (salma) spektrumları, moleküler orbitalleri, HOMO-LUMO enerji aralığı, doğal bağ orbitali (NBO), moleküler elektrostatik potansiyel (MEP) analizi, kimyasal sertlik, elektronik kimyasal potansiyel, elektronegatiflik, elektrofilisiti indeksi ve termodinamik özellikleri incelenmiştir. İlk aşamada, Yoğunluk fonksiyonel teori (DFT) yöntemi kullanılarak Pyridine molekülünün geometrik yapı optimizasyonu ve elektron paramanyetik rezonans (EPR) özellikleri farklı çözücü etkilerine bağlı olarak hesaplanmıştır. Bu kapsamda, optimizasyon hesaplamaları için B3LYP baz seti ve EPR parametreleri hesaplamaları için ise TZVP baz seti kullanılmıştır. Daha sonra, ATP molekülünün konformasyon analizi, Merck Moleküler Kuvvet Alanı (MMFF) yöntemi kullanılarak, diğer özellikleri ise DFT ve zamana bağımlı fonksiyonel teori (TD-DFT) yöntemi ve 6-311 ++ G (d, p) /6-31 + G (d, p) baz setleri ve B3LYP fonksiyonelleri kullanılarak incelenmiştir. Protonlanmış ATP molekülü için tüm hesaplamalar hem gaz fazında hem de sulu çözeltide yapılmıştır. Molekülün çözücü etkileri Polarize Edilebilir Süreklilik Modeli (PCM) kullanılarak modellenmiştir. Bu tez kapsamında DFT/TD-DFT PCM yöntemleri kullanılarak, ilk defa, hidrojen atomları ile stabilize edilmiş ATP molekülünün teorik olarak incelenmesi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar biyoteknoloji, kanser araştırmaları, biyosensör geliştirme ve ATP protein etkileşme süreçlerin daha iyi anlaşılması ve yorumlanmasına katkı sağlayacaktır., In this thesis, the Adenosine triphosphate (ATP) molecule were theoretically investigated due to conformational analysis, geometry optimization, excited states, absorption and fluorescence (emission) spectra, molecular orbitals, HOMO-LUMO energy gap, natural bond orbital (NBO), molecular electrostatic potential (MEP) analysis, chemical hardness, electronic chemical potential, electronegativity, electrophilicity index and thermodynamic properties. Firstly, the pyridine molecule was investigated due to conformational analysis, the geometric structure optimization and electron paramagnetic resonance (EPR) properties in different solvents using density functional theory (DFT) method. In these calculations, the B3LYP base set and TZVP base set were used for the optimization and EPR parameters calculations, respectively. Then, the Merck Molecular Force Field (MMFF) method was used to calculate the conformational analysis. Other features were investigated using DFT and time independent density functional theory (TD-DFT) method and 6-311 ++ G (d, p) / 6-31 + G (d, p) base sets and B3LYP functionalities. All calculations for the protonated ATP molecule were made in both gas phase and aqueous solution. The solvent effects of the molecule were investigated using the Polarizable Continuity Model (PCM). In this thesis, theoretical investigation of ATP molecule stabilized with hydrogen atoms has been carried out using DFT / TD-DFT PCM methods for the first time. The results obtained will contribute to better understanding and interpretation of biotechnology, cancer research, biosensor development and ATP protein interaction processes.

Matematiksel modeller, karmaşık sistemlerin dinamiklerini incelenmesinde ve simüle edilmesinde önemli bir role sahiplerdir. Bu modeller, laboratuvar deneylerinde ve biyolojik süreçlerin incelenmesinde, karmaşık sistemleri hızlı bir şekilde anlamamıza, simüle etmemize yardımcı olabilecek tekniklerdir. Bu çalışmada, özellikle büyümenin esas olarak hücresel çoğalmadan kaynaklanan tümör büyümesinin matematiksel modelleri tartışılmıştır. Bu çalışmanın biyolojik süreç olarak kabul edilen örneği, Glioblastoma'nın zamana bağlı hacimsel olarak büyümesidir. Bu problem, üstel, lojistik, Gompertz ve zaman-kesirsel mertebeli lojistik modeller gibi matematiksel büyüme modelleri ile incelenmiştir. Son olarak Gompertz ve zaman-kesirsel lojistik modellerinin Glioblastoma klinik hacim değerleri ile karşılaştırması yapılmıştır., The mathematical models have important role in examining and simulating experiments of the dynamics of complex systems. These models are techniques that can help us to understand and to simulate complex systems quickly in the study of variations in laboratory experiments and biological processes without any cost. In this work, mathematical models of tumor growths have been discussed, especially on brain tumors, in which growth primarily comes from cellular proliferation. The example of this study that has been considered such a biological process is the growth of Glioblastoma in terms of volume over time. The problem has been examined by mathematical growth models such as exponential, logistic, Gompertz and time-fractional order logistic models. Finally Gompertz and time-fractional order logistic models by have been compared Glioblastoma clinical volume values.

Bu tez kapsamında nükleer enerji santralleri, sağlık kurumları vb. yerlerde radyasyondan korunma amaçlı kullanılabilecek yüksek kıvamlı barit agregalı ağır betonların radon salınım hızları incelenmiştir. Zırhlama amacı ile kullanılan ağır betonların üretiminde kullanılan jeolojik materyal, doğal agrega, kül vb. oranlarından dolayı bu betonların radon aktivite konsantrasyonu, radon yüzey ve kütle salınım hızları ile yıllık etkin doz eşdeğerinin belirlenmesi önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, Kapalı Kutu Tekniği kullanılarak yapılan çalışmada örnekler, LR 115 Tip-II dedektörlerin yerleştirildiği kaplarda 90 günlük maruziyet süresince bekletilmiştir. Maruziyet süresi sonunda kimyasal kazımaya tabi tutulan dedektörlerin iz yoğunlukları optik mikroskop ile sayılmış ve ağır beton örneklerinin radon aktivite konsantrasyonları, bina içi radon aktivite konsantrasyonuna katkıları, radon yüzey ve kütle salınım hızları ile yıllık etkin doz eşdeğerleri bulunmuştur. Örneklerin, radon aktivite konsantrasyonları 76-549 Bq/m3 aralığında, radon yüzey salınım hızları 58-420 mBqm-2h-1 aralığında, radon kütle salınım hızları 2-40 mBqkg-1h-1 aralığında ve yıllık etkin doz eşdeğerleri 6,5-47,1 µSvy-1 aralığında belirlenmiştir., In this thesis, the radon exhalation rates of heavy concretes with high viscous barite aggregate have been studied which can be used for radiation protection in nuclear power plants and health institutions etc.. Because of the geological material used in the production of heavy concrete for shielding, natural aggregate and ash ratios, it is important to determine these concretes for the radon activity concentration, radon surface and mass exhalation rates and annual effective dose equivalent of them. In this context, the samples were kept in containers in which LR 115 Type-II detectors were placed for 90 days of exposure with the study carried out using the Sealed Can Technique. At the end of the exposure period, the trace densities of the detectors subjected to chemical etching were counted with an optical microscope and the radon activity concentrations of heavy concrete samples and their contribution to the indoor radon activity concentration, radon surface and mass exhalation rates and annual effective dose equivalent were found. The radon activity concentration of the samples has been determined in the range of 76-549 Bq/m3, radon surface exhalation rates was in the range of 58-420 mBqm-2h-1, radon mass exhalation rates was in the range of 2-40 mBqkg-1h-1 and annual effective dose equivalent was in the range of 6.5-47.1 μSvy-1.

Bu yüksek lisans tez çalışmasında, Puls Laser Depozisyon tekniği kullanarak oda sıcaklığındaki soda lime cam ve p-Silicon wafer alt tabakalar üzerine laser puls sayısına bağlı olarak faklı kalınlıkta ZnO ince filmler üretilmiştir. Düşük sıcaklıkta alt tabaka üzerine büyütülen ZnO ince filmler polikristal yapıdadırlar. Laser pulse sayısı artarken ZnO ince filmlerin tanecik boyutu ve kalınlığı artmış ve band aralıkları azalmıştır. n-tipi ZnO ince filmler ile Ag/n-ZnO/p-Si/Au ve Ag/n-ZnO/p-Si/Al heteroeklem diyot yapıları üretilmiştir. Bu diyotların karanlık ve aydınlık ortamda J-V karakteristikleri elde edilmiştir. Karanlık ortam için, geleneksel J-V, Cheung-Cheung ve Norde metotları kullanarak diyotların ideality faktörleri, bariyer yükseklikleri, seri dirençleri hesaplanmış ve bu değerlerdeki yükseliş ve azalışlar birbirleri ile uyumlu bulunmuştur. En düşük kalınlıktaki ZnO ince film ile üretilmiş Ag/n-ZnO/p-Si/Au heteroeklem diyotun ideality faktörü, seri direnci ve bariyer yüksekliği diğer diyotlara kıyasla daha düşüktür. ZnO ince filmin kalınlığı artarken diyotların bu parametrelerinde düşüş kaydedilmiştir. Ek olarak, düşük kalınlıktaki ZnO ince film için, Ag/n-ZnO/p-Si/Al diyotun ideality faktörü düşük, seri direnci ve bariyer yüksekliği yüksek olup film kalınlığı arttırıldığında bu değerler ters orantılı değişiklik göstermiştir. Düşük kalınlıktaki ZnO ince filme dayalı heteroeklem diyotlar, aydınlık ortamda zayıf fotovoltaik özellik gösterirken, ZnO ince film kalınlığı artarken diyotların foto akımı ve güç dönüşüm verimi yükselmiştir. Ancak, ZnO/Si heteroeklem diyotların ışık altındaki fotovoltaik performansları kısmen zayıf olup, bu durum ZnO ve Si yarıiletkenler arasındaki kafes uyumsuzluğu, arayüzey durumları, kontak dirençleri, Si yarıiletken üzerinde biriken oksit tabaka gibi bazı faktörlere dayandırılmıştır. Sonuç olarak, bu tez çalışmasında ZnO/Si heteroeklem diyotları oluşturan ZnO ince filmlerin kristal, morfolojik ve optik özellikleri incelenmiş ve diyotların aydınlık ve karanlık ortamdaki elektriksel parametreler hesaplanmış ve birbirleri ile karşılaştırmalı olarak yorumlanmıştır., In this master's thesis, ZnO thin films with different thicknesses were produced on the soda lime glass and p-Silicon wafer substrates at room temperature, using Puls Laser Deposition technique, depending on the number of laser pulses. ZnO thin films grown on the substrate at low temperature have a polycrystalline structure. While the number of laser pulses increased, the particle size and thickness of ZnO thin films increased and their band gaps decreased. Ag/n-ZnO/p-Si /Au and Ag/n-ZnO/p-Si/Al heterojunction diode structures were produced with n type ZnO thin films. J-V characteristics of these diodes in the dark and under the illumination condition were obtained. To the dark environment, using the conventional J-V, Cheung-Cheung and Norde methods, the ideality factors, barrier heights and series resistances of the n-ZnO/p-S heterojunction idiodes were calculated and the increases and decreases in these values were found compatible with each other. The idealness factor, series resistance and barrier height of Ag/n-ZnO/p-Si/Au hetero-junction diode produced with the lowest thickness ZnO thin film is lower compared to other diodes. While the thickness of ZnO thin film increased, these parameters of the diodes decreased. In addition, to the low thickness ZnO thin film, the ideality factor of the Ag/n-ZnO/p-Si/Al diode is low, the series resistance and the barrier height are high, and these values changed inversely when the film thickness was increased. Hetero-junction diodes based on low-thickness ZnO thin film show poor photovoltaic properties in illumination condition, while the photocurrent and power conversion efficiency of diodes increased as ZnO thin film thickness increased. However, the photovoltaic performances of ZnO/Si hetero-unction diodes under light are partially weak, which is based on some factors such as lattice mismatch between ZnO and Si semiconductors, interface states, contact resistances, oxide layer accumulated on Si semiconductor. As a result, in this thesis, the crystal, morphological and optical properties of ZnO thin films forming ZnO/Si hetero-junction diodes are examined and the electrical parameters of the diodes in light and dark condition are calculated and interpreted in comparison., Bu tez çalışması Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri tarafından 20201010 nolu proje ile desteklenmiştir.

Genel Görelilik teorisini modifiye etmeye yönelik öncü girişimler, Einstein'ın 1915'te teoriyi tanıtmasının hemen ardından 1920'lerde başlatıldı. Bununla birlikte, bu tür girişimler, Evrenin hızlandırılmış bir genişleme aşamasına girdiğinin fark edilmesinden sonra (özellikle 1990'lardan itibaren) önemli ölçüde artmıştır. Bu gizemli hızlı genişlemeyi Genel görelilik teorisinin orijinal formuyla açıklamak mümkün olmadığından, onu değiştirmemiz veya yeni alternatif teoriler sunmamız gerekmektedir. Bu bağlamda, literatürde Genel Görelilik teorisinin modifikasyonu üzerine kapsamlı araştırmalar yapılmıştır. Örneğin, MOND, TeVeS, skaler-tensör, metrik f(R)-gravite, Palatini f(R)-gravite ve metrik-affine f(R)-gravite teorileri yoğun bir şekilde dikkate alınmıştır. Bu tezde, temel olarak ağırlığı 2 olan bir skaler yoğunluğu içeren yeni bir modifiye edilmiş yerçekimi teorisi önerilmiştir. Sırasıyla bir skaler alan ve yukarıda bahsedilen skaler yoğunluk için hareket denklemleri türetilmiş ve karşılaştırılmıştır. Son olarak, elde edilen sonuçlar FRW kozmolojisi çerçevesinde farklı bir bakış açısıyla karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır. Pioneering attempts to modify the General Theory of Relativity were initiated in the 1920s, just after Einstein introduced the theory in 1915. However, such initiatives have increased significantly (especially since the 1990s), after realizing that the Universe has entered in an accelerated expansion phase. Because it is not possible to explain this mysterious speedy expansion with the original form of the General Theory of Relativity, we need to modify it or introduce new alternative theories. In this context, extensive investigations have been performed in literature on the modification of General Theory of Relativity. For instance, the MOND, TeVeS, scalar-tensor, metric f(R)-gravity, Palatini f(R)-gravity and the metric-affine f(R)-gravity theories have been taken into account intensively. In this thesis, we mainly intorduce a new modified gravitational theory including a weight 2 scalar density. We derive equations of motion for a scalar field and the aforementioned scalar density, respectively, and compare them. Finally, the results are discussed comparatively from a different perspective within the framework of FRW cosmology.

Tam Metin / Tez Kuantum mekaniksel dönme işlemcileri, puls manyetik rezonans spektroskopilerinde önemli bir rol oynar ve kuantum mekaniği ve matematiğinin de konusudur. Spin 1/2'ye karşılık gelen dönme operatörleri yaygın olarak bilinir ve kimi kuantum mekaniği ders kitaplarında bulunabilir. Spin tabanlı kuantum hesaplamada öncelikle iki durumlu spin-1/2 sistemlerle oluşan kubitleri esas alırken diğer yandan da spin-1 sistemin oluşturduğu qutrit ve daha büyük spin sistemlerinin oluşturduğu durumlar üzerinde de çalışmalar yapılmaktadır. Buna dayanarak bu tezde önce kuantum hesaplama hakkında temel bilgiler verilecek, peşinden spin tabanlı kuantum hesaplamalarda kullanılan özellikle Pauli spin matrislerinin önemi ve fonksiyonları gözden geçirilecektir. Spin-1/2’nin Pauli spin matrislerinin kuantum hesaplamasındaki kullanımları göz önüne alınarak daha önce türetilen diğer spin işlemci matrislerinin dönme işlemcileri yanında bu spin işlemcilerinin Ŝ +,Ŝ −ve Ŝ2 işlemcilerine karşılık gelen dönme matris işlemcilerinin elemanları türetilecektir. Zamana bağlı Schrödinger denklemi üstel işlemci (exponantial operatör) kavramını ortaya çıkarmıştır. Üstel işlemci kapalı haliyle işlem yapamadığından temel bir yöntem olarak üstel ifade kuvvet serisine açılarak fonksiyonel hale getirilir. Bu seri açılımları 1/2 ile 5/2 spinlerin merdiven işlemcileri Ŝ +,Ŝ −ve Ŝ2 işlemcileri için belirli bir açı aralığında toplanarak elde edilen sayısal değişim uygun fonksiyonlara en küçük kareler yöntemiyle uydurularak ilgili spinin dönme işlemcilerinin elemanları elde edilmiştir Quantum mechanical rotation operators play important role in pulsed magnetic resonance spectroscopies and are the subject of quantum mechanics and mathematics. The rotation operators corresponding to spin-1/2 are well known and can be found in some quantum mechanics textbooks. While spin-based quantum computation uses primarily qubit systems created by spin-1/2 systems, qutrit systems created by spin-1 systems and higher spin systems are also studied. In this thesis, keeping above works in mind, quantum computing principles will be summarized and then importance and operations of Pauli spin operators used in spin-based quantum computing will be overviewed. Importance of Pauli spin operators of spin-1/2 in quantum computing led us to drive rotation operators of spins Ŝ +, Ŝ −ve Ŝ2 . Exponential operator concept is defined by time dependent Schrödinger equation. It is an operator of closed form and are not applicable to corresponding systems in this form. One way of application of exponential operators is converting it to linear form by power series expansion. In this thesis, rotation operators of spins 1/2 to 5/2 are determined by series expansion of exponential operators, calculating the series for consecutive angles and fitting the found values to functions representing the variations of corresponding rotation operator elements.

Bu çalışmada poli(metil metakrilat) (PMMA) filmlerinin yüzeylerinin işlenmesi ve akıllı bir malzeme olan poli(2-(dietil amino)etil metakrilat) (PDEAEMA) ın depozisyonu radyo frekans (RF) plazmalar kullanılarak yapılmıştır. PMMA yüzeyleri argon ve azot gazları ile 40.2 MHz lik CCP (kapasitif eşlemeli plazma) sisteminde işlenmiştir. Plazma parametrelerinin polimerik malzemenin yüzeyine etkisi araştırılmıştır. Tüm deneyler 0.7 torr luk sabit basınçta farklı işleme zamanları ve farklı plazma güçlerinde gerçekleştirilmiştir. İşlenmiş yüzeylerin ıslanabilirliği temas açısı ölçümleri ile araştırılmıştır. Ayrıca yüzeylerin kimyasal yapısındaki değişim X-ışınlı foto elektron spektroskopisi (XPS) ile incelenmiştir. Sonuçlar tüm plazma işlemlerinin yüzeylerin ıslanabilirliğini arttırdığını göstermiştir. Poli(2-(dietil amino)etil metakrilat) (PDEAEMA) polimer filmleri 13.56 MHz lik düzlemsel ICP (indüktif eşlemeli plazma) sistemle hem sürekli hem atımlı modda yapılmıştır. Alttaş sıcaklığının, plazma gücünün ve işlem döngüsünün polimer yüzeylerine etkisi araştırılmıştır. Kaplanan polimer filmlerinin karakterizasyonunda X-ışını Fotoelektron Spektroskopisi (XPS), Fourier Transform İnfrared Spektroskopi (FTIR), Elektron Spin Rezonans Spektroskopisi (ESR) kullanılmıştır. Plazma ortamı ise Optik Emisyon Spektroskopisi (OES) yardımıyla analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre a modda sentezlenen polimerlerin monomer yapısıyla benzer olduğu bulunmuştur. Ayrıca atımlı modda işlem döngüsü arttıkça kaplama hızı da artmıştır. Kaplanan filmlerin farklı pH değerli ortamlara gösterdiği tepkinin araştırılması için kopolimer filmler sentezlenmiştir. pH analizleri kaplanan polimer filmlerin asidik ve bazik çözeltilere karşı farklı davranış sergilediğini göstermiştir., In this study, surface modification of poly(methyl methacrylate) (PMMA) films and the deposition of poly(2-(diethyl amino) ethyl methacrylate) (PDEAEMA) polymer films which is a smart material were done via radio frequency (RF) plasmas. PMMA surfaces were treated with CCP (capacitevely coupled plasma) system at 40.2 MHz frequency by using argon and nitrogen gases. All the experiments were conducted with different treatment times and plasma powers while the pressure was kept constant at 0.7 torr. The wettabilitiy of treated surfaces was monitored. Moreover, the change on the chemical structure of the surfaces were monitored by X-ray photoelectron spectroscopy (XPS). The results showed that all the treatments improved the wettability of the polymeric films. PDEAEMA films were deposited by using a planar inductively coupled plasma system at 13.56 MHz both in continuous wave and pulsed mode. The influence of substrate temperature, plasma power and duty cycle on polymer surfaces were investigated. X-ray Photoelectron Spectroscopy (XPS), Fourier Transform Spectroscopy (FTIR), Electron Spin Resonance Spectroscopy (ESR) were used for the characterization of deposited polymer films. Also plasma enviroment was diagnosed with Optical Emission Spectroscopy (OES). Analysis results showed that polymers synthesized under pulsed plasma conditions have closer resemblance to monomer structure. Besides the deposition rate increased with the duty cycle in pulsed mode experiments. Copolymer films were deposited for the investigation of behavioral responses of films to the enviroments having different pH values. The pH analysis results showed that the films have different features when they were exposed to acidic and basic solvents.

Günümüzde rutin bir şekilde, belirli sınırlar içerisinde, gıdaların sterilizasyonu ve kültürel miras sayılabilecek kitap vb. dokümanların korunması amacıyla iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları kullanılmaktadır. Elektron Spin Rezonans (ESR) tekniği, iyonize radyasyon ile ışınlanmış gıda veya kâğıt örneklerinin teşhis edilmesinde en güvenilir tekniklerden biridir. Bu çalışmada çeşitli gıda ve kâğıt örneklerinde ışınlama etkisiyle oluşan serbest radikallerin spektroskopik özellikleri ESR tekniği kullanılarak incelenmiştir. Farklı birçok gıda ve kâğıt örnekleri gama radyasyon kaynağı ile ışınlanmış ve ışınlanmamış örneklerin ESR sinyalleri ile ışınlanmış örneklerde radyasyon etkisi ile oluşan ESR sinyallerinin spektral özelliklerinde zamana, sıcaklığa, mikrodalga gücüne ve ışınlama dozuna bağlı değişimler takip edilmiştir. Oda sıcaklığında gama ışınları kullanılarak farklı doz değerlerinde ışınlanan örneklerin sinyal şiddetlerindeki değişimleri tarif edebilecek matematiksel fonksiyonlar belirlenerek, ışınlama ile oluşan serbest radikallerin radyasyon duyarlılıkları belirlenmiştir. Normal laboratuvar koşullarında bekletilen örneklerin sinyal şiddetlerindeki azalma takip edilerek, radikallerin uzun dönem sönüm davranışları incelenmiştir. Ayrıca, yüksek sıcaklıklarda yapılan kinetik çalışmaları ile elde edilen veriler kullanılarak radyasyon etkisi ile gıda ve kâğıt örneklerinde oluşan serbest radikallerin aktivasyon enerjileri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusuna, incelenen örneklerin geçmişte maruz kaldıkları bir ışınlama işleminin ESR tekniği ile belirlenip belirlenemeyeceği ve dozimetrik birer materyal olarak kullanılıp kullanılamayacakları tartışılmıştır. Nowadays, within certain limits, ionizing radiation sources are used routinly for the sterilization of foods and protection of books and documents that can be considered as cultural heritage. Electron Spin Resonance (ESR) technique is one of the most reliable techniques for the identification of food or paper samples irradiated with ionizing radiation. In this study, spectroscopic properties of free radicals produced by irradiation effect in various food and paper samples were investigated by ESR technique. Different food and paper samples were irradiated with gamma radiation source and the changes in the spectral properties of the ESR signals caused by the radiation effect in the irradiated samples were followed by time, temperature, microwave power and irradiation dose. Long term fading behavior of radicals was investigated by measuring the signal intensities of the samples kept under normal laboratory conditions. In addition, by using the data obtained from high temperature kinetic studies, the activation energies of radiation induced free radicals in food and paper samples were calculated. In the light of the obtained results, it was discussed whether the pre-irradiation process of the investigated samples could be determined by ESR technique and whether they can be used as a dosimetric material. 162

The driven force of this work is to found a statistical approach for the identification of the different chemicals by using Femtosecond Laser Mass Spectrometry (FLMS) method. A major problem in the field of the mass spectrometry is the identification or the discrimination of similar chemicals with the same molecular weight or even chemical isomers. Mass spectrometry systems are using a variety of ionisation techniques and their modification. It is really hard to distinguish the differences of the investigated sample when using most of the current ionising techniques. In this thesis, the multiphoton ionisation/dissociation method is used to create ions. The varying dissociation channels opened gave very useful information about the structure of the investigated chemical. In this study, it is shown that isomers can be distinguished by using multivariate statistical analysis on the mass spectral data obtained by FLMS method. In addition, after constructing a mass spectral database which consists of mass spectra of the isomers which are recorded under different experimental conditions (laser wavelength, laser pulse power and sample pressure), distinguishing in real-time the unknown isomers by comparing obtained mass spectral information with the database has been performed As a result, supporting the philosophy of this work, it is revealed the fact that FLMS method is suitable for mass spectral identification applications (cancer diagnostic research, material analysis, chemical detection etc.) and keen alternative to the other mass spectrometry methods use different ionisations techniques., Bu çalışmanın temel güdüsü Femtosecond Laser Kütle Spektrometri (FLMS) yöntemi kullanılarak farklı kimyasalların ayırt edilmesidir. Kütle spektrometri alanında temel sorunların başında aynı kütleli kimyasalların veya izomerlerin teşhisi veya ayırt edilmesi gelmektedir. Kütle spektrometri sistemleri çok farklı iyonlaşma teknikleri ve bunların türevlerini içermektedir. Halihazırda kullanılan iyonlaştırma tekniklerinin birçoğu ile incelenen kimyasallar arasındaki farkların ayırt edilebilmesinde bazı güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında çok fotonlu iyonlaşma/ayrışma yöntemi kullanılarak oluşturulan iyonlar yardımıyla kimyasal hakkında farklı ayrışma kanallarının etkin hale gelmesi ile incelenen kimyasal hakkında faydalı bilgiler elde edilmiştir ve bu amaca yönelik olarak yeni güçlü bir yöntem geliştirilmiş/ortaya konulmuştur. Bu tez çalışmasında FLMS yöntemi ile elde edilmiş izomerlerin kütle spektrumlarını çok değişkenli analiz yöntemleri kullanılarak ayırt edilebilmesinin mümkün olduğu gösterilmiştir. Farklı deney parametreleri kullanılarak (laser dalgaboyu, laser gücü ve numune basıncı) elde edilen kütle spektrumlarını içeren bir veri bankası oluşturulmasına müteakip bilinmeyen izomerlerin kütle spektrumundan elde edilen bilgilerin bu veri tabanı ile karşılaştırılması sonucunda gerçek zamanlı olarak ayırt edilebileceği gösterilmiştir. Sonuç olarak, kütle spektral teşhis alanlarında (kanser teşhis araştırmaları, malzeme analizi, kimyasal teşhisi vb.) FLMS yönteminin farklı iyonlaşma yöntemlerinin kullanıldığı diğer kütle spektrometri yöntemlerine güçlü bir alternatif olabilecek bir yöntem olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca çalışmanın felsefesine uygun pozitif sonuçlar verdiği sonuç yorum olarak verilmiştir.

Relativistik iyon çarpışmalarında, seyirci artık çekirdeklerin parçalanması ve çoklu parçalanmasından gelen çekirdekleri ve hiperçekirdekleri araştırdık. Bu tür hiper nükleer sistemlerin istatistiksel olarak parçalanmasını ve parçacık üretiminin, hiperonların bağlanma enerjileriyle bağlantısını dikkate aldık. Normal çekirdek ve hiperçekirdeklerin kütle ve izotopik dağılımlarını araştırmak için hiperçekirdekler için uyarlanmış istatistiksel çok katlı parçalanma model versiyonunu kullandık. Bu modelle, parçalanmadan sonra açığa çıkan parçacıkların kütle ve izotop dağılımlarını farklı acayiplik içerikli çekirdekler için inceledik.

Moleküler enerji hesaplamaları, Hartree-Fock-Roothaan yöntemi ile Hartree-Fock'un öz uyumlu alan yöntemi kullanılarak yapılabilmektedir. Bu hesaplamalar sırasında karşılaşılan moleküler integraller için üstel azalan bir fonksiyon olan Slater tip orbitaller kullanılarak analitik ifadeler oluşturulabilmektedir. Hesaplamanın hangi baz fonksiyonu ile yapıldığından bağımsız olarak karşılaşılan ve birbiri ile etkileşen iki parçacığın açısal momentumunun bağlaşım katsayısı olarak tanımlanan Gaunt katsayıları, iki küresel harmoniğin çarpımını doğrusallaştırmaktadır. Bu çalışmada, konum uzayında taşıma yöntemi kullanılarak örtme, hibrit, Coulomb ve değiş-tokuş integralleri analitik olarak hesaplanmıştır. Bu integraller binom, faktöriyel, Gaunt ve yardımcı fonksiyonların sonlu ve sonsuz toplamları olarak elde edilmiştir. Ayrıca, taşınmış Slater tip orbitaller momentum uzayında ifade edilmiştir. Farklı merkezli iki Slater tip orbitalin çarpımının Fourier dönüşümü yapılarak özellikle iki elektron integrallerinin çözümünde kolaylık sağlayabilecek bir ifade oluşturulmuştur. Bunlara ek olarak, moleküler integral hesaplamalarında karşılaşılan Gaunt katsayıları için binom katsayılarını içeren yeni ifadeler elde edilmiştir. Bu ifadeler kullanılarak sayısal değerler oluşturulmuştur. Molecular energy calculations can be made using the Hartree-Fock-Roothaan and Hartree-Fock's the self consistent field methods. Analytical expressions can be generated using Slater type orbital which is an exponential decreasing function for molecular integrals encountered during these calculations. The Gaunt coefficients, independently encountered with which base function the calculation is made and defined as the coupling coefficient of the angular momentum of two interacting particles, linearizes the product of the two spherical harmonics. In this study, overlap, hybrid, Coulomb and exchange integrals are calculated analytically using the translation method in position space. These integrals are obtained as finite and infinite sums of binomial, factorial, Gaunt and auxiliary functions. Moreover, the translated Slater type orbitals are expressed in the momentum space. Especially an expression that can provide convenience in the evaluation of two electron integrals has been created by making Fourier transform of the product of two different centered Slater type orbitals. In addition, new expressions containing the binomial coefficients have been obtained for the Gaunt coefficients that encountered in molecular integral calculations. The numerical values are created by using these expressions. 124

Bu çalışmada, referans olarak Au/n-Si/Au yapısının idealite faktörü, bariyer yüksekliği hesaplandı. Bu parametreler sırası ile 1.21 ve 0.678 eV olarak saptandı. Aynı şekilde kitosan maddesi ile oluşturulan Au/kitosan/n-Si/Au yapısının da idealite faktörü, bariyer yüksekliği hesaplandı. Hesaplamalar sonucu bu parametreler sırası ile 2.69 ve 0.734 eV olarak belirlendi. Her iki maddenin Norde fonksiyonu ile bariyer yüksekliği ve seri dirençleri hesaplandı. Au/n-Si/Au yapısına ait bu değerler sırası ile 0.62 eV ve 546.1 ohm olarak bulundu. Au/kitosan/n-Si/Au yapısına ait bu değerler ise 0.747 eV ve 38805.9 ohm olarak belirlendi. Elde edilen yapıların değişen ışık şiddeti altında doluluk oranları ve verimleri belirlendi. İki materyalin özellikleri karşılaştırarak; Au/Kitosan/n-Si/Au yapısının metal- yalıtkan- yarıiletken (MIS) fotodiyot davranışı göstermiş olduğu ve bu malzeme ile fotodiyot üretilebileceği anlaşıldı. In this study, the ideality factor and the barrier height of Au/n-Si/Au structure calculated as a reference. These parameters were determined as 1,21 and 0,678 eV, respectively. Likewise, the ideality factor and barrier height of the Au/ Chitosan/n-Si/Au created with chitosan material were calculated. As a result of the calculation these parameters determined as 2,69 and 0,734 respectively. The barrier height and series resistance of both materials were calculated by Norde function. These values of Au/n-Si/Au structure were calculated as 0,62 eV and 546,1 ohms, respectively. In the same way these values of Au/Chitosan/n-Si/Au determined as 0,747 eV and 38805,6 ohms. The structures some parameter, as efficiency, were determined under varying light intensity. It was understood by comparing properties of these two materials that Au/Chitosan/n-Si/Au structure showed metal- insulator- semiconductor (MIS) photodiode behavior and photodiode can be produce with this material.

Termodinamik parametrelerin geniş aralıklarında geçerli olan virial hal denklemi virial katsayıları vasıtasıyla moleküller arası etkileşim potansiyeli modellerinin kullanımına olanak sağlamasıyla termodinamik özelliklerin elde edilmesinde kolaylık sağlar. Bu amaç doğrultusunda, Morse potansiyeli kullanılarak İkinci Virial Katsayısı (İVK) ifadesi için analitik bir formül elde edildi ve hiçbir parametre kısıtlaması olmadan güvenilir çözümler sunan bu analitik ifade,Si,Zn,H_2,N_2,O_2,NO,CO, He,Ne,Ar,Kr, Xe gaz ve plazmalarının nötral atomlarının İVK ve N_2,Ar ve Zn gazlarının ses hızı hesaplamalarında kullanıldı. Düşük sıcaklıklarda ise İVK için birinci derece kuantum düzeltme ifadesi Morse potansiyeli kullanılarak analitik olarak hesaplandı ve soygazlardan He,Ne,Ar,Kr,Xe atomlarına ve ayrıca CH4, CO_2,N_2 molekülleri için uygulandı. Bilindiği kadarıyla, bazı yaklaşık yöntemler dışında, bu çalışma İVK'nın quantum düzeltme hesaplamaları için Morse potansiyeli kullanılarak oluşturulan literatürdeki ilk analitik metoddur ve parametrelerin tüm değerlerinde geçerli olduğu belirlenmiştir. Morse potansiyeli ile elde edilen İVK kuantum düzeltme ifadesi sonuçları literatürden Lennard- Jones (12-6) kullanılan sonuçlarla karşılaştırıldı ve araştırılan sıcaklık aralığının yüksek sıcaklıklarında uyum gözlemlendi. The virial equation of state is valid over wide range of thermodynamic parameters and practical since it allows using intermolecular interaction potential models via virial coefficients to obtain thermodynamic properties accurately. For this purpose, an analytical formula for the second virial coefficient (SVC) with Morse potential is established and the obtained formula is applied to the SVC calculations of neutral atom gases and plasmas of B,Si,Zn,H_2,N_2,O_2,NO,CO, He,Ne,Ar,Kr, Xe and also for the speed of sound of N_2,Ar and Zn gases and found to provide reliable analytical solutions without any parameter restrictions. The first quantum correction to the SVC is also analytically evaluated with the Morse potential and applied for noble gases of He,Ne,Ar,Kr,Xe and also for CH4, CO_2,N_2 atoms and molecules for low temperatures. To our knowledge, except for some different approximation approaches, this study is the first analytical method for the calculation of the quantum correction to second virial coefficient with Morse potential and valid for all values of parameters. The SVC quantum correction results of Morse potential are compared with the literature especially with Lennard-Jones (12-6) and indicate a good agreement at higher temperatures of the investigated temperature range. 67

Bu çalışmada, 32S çekirdeğinin 12C, 27Al, 40Ca, 48Ca, 48Ti, 58Ni, 63Cu, 64Ni, 76Ge, 96Mo, 100Mo gibi on bir farklı hedef çekirdek ile çeşitli enerjilerinde elastik saçılma tesir kesitleri optik model (OM) kullanılarak incelenmiştir. Bu kapsamda, optik potansiyelin reel kısmı 32S çekirdeğinin sekiz farklı yoğunluk dağılımı için double folding model (DFM) kullanılarak hesaplanmıştır. Buna ilaveten sanal potansiyel Woods-Saxon (WS) tipinde kabul edilmiştir. Teorik sonuçların hem deneysel datayla hem de birbirleriyle karşılaştırmalı bir analizi yapılmıştır. Aynı zamanda her bir yoğunluk dağılımı için reel ve sanal hacim integralleri, tesir kesitleri ve χ2/N oranları verilmiştir. Son olarak teorik sonuçlar için kullanılan potansiyel parametrelerinden her bir yoğunluk için sanal potansiyel derinliklerini veren eşitlikler elde edilmiştir. In this study, the elastic scattering cross-sections with eleven different target nuclei such as 12C, 27Al, 40Ca, 48Ca, 48Ti, 58Ni, 63Cu, 64Ni, 76Ge, 96Mo and 100Mo of 32S projectile have been investigated within the optical model (OM) at various energies. In this context, the real part of the optical potential has been calculated by using the double folding model (DFM) for eight different density distributions of the 32S nucleus. In addition, the imaginary potential has been accepted in Woods-Saxon (WS) type. A comparative analysis with both experimental data and each other of the theoretical results has been made. The real and imaginary volume integrals, cross-sections and χ2/N rates have been also provided for each density distribution. Finally, the equations which show the imaginary potential depths for each density have been acquired from the potential parameters used for the theoretical results. 62

ÇE ¸S˙ITL˙I S˙ISTEMLER˙IN ZAMANA BAGLI SCHRÖD ˘ ˙INGER DALGA DENKLEM˙IN˙IN ÇÖZÜMLER˙I Metin ASLAN Yüksek Lisans Tezi, Fizik Anabilim Dalı Tez Danı¸smanı: Doç. Dr. Haydar UNCU 2020, 75 sayfa Bu çalı¸smanın amacı, açıkça zamana baglı olan çe¸sitli Hamiltoniyenler ˘ için Schrödinger dalga denkleminin yakla¸sık ve tam çözüm yöntemlerinin tanıtılmasıdır. Hamiltoniyeni zamana açıkça baglı olmayan sistemler için ˘ Schrödinger dalga denkleminin çözümlerinin genel bir teorisi vardır. Bu teori sayesinde bu tür tüm sistemler için Schrödinger denkleminin çözümleri bulunabilmekte yani bir an için durum fonksiyonu bilinen bir sistemin daha sonraki bütün zamanlar için durum fonksiyonu belirlenebilmektedir. Fakat Hamiltoniyeni zamana açıkça baglı olan Hamiltoniyenlerin Schrödinger denkleminin çözümleri ˘ için genel bir teori yoktur. Sadece bazı Hamiltoniyen sınıfları için tam çözüm elde edilebilirken diger bazı Hamiltoniyenler içinse yakla¸sık çözüm yöntemleri ˘ geli¸stirilmi¸stir. Bu tezde, ilk olarak yakla¸sık yöntemlerini tanıtıp ardından tam çözümü olan birkaç durumu ele alınmı¸stır: Kısa erimli zamana baglı Hamiltoniyen ˘ grupları için integral dönü¸sümlerini, sabit hızla hareket eden sistemler için Galilei koordinat dönü¸sümlerini, zamana baglı manyetik alanlar altında evrilen spin ˘ (1/2) sistemi için ise invaryant i¸slemci yöntemini kullanarak tam çözümler elde edilmi¸stir. IÇ˙INDEK˙ILER KABUL VE ONAY SAYFASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii B˙IL˙IMSEL ET˙IK B˙ILD˙IR˙IM SAYFASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v ÖZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii ABSTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ix ÖNSÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xi S˙IMGELER D˙IZ˙IN˙I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xv ¸SEK˙ILLER D˙IZ˙IN˙I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xvii 1. Giri¸s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2. Zamana Baglı Pertürbasyon (Tedirgenme) Teorisi ˘ . . . . . . . . . . . . . 5 2.1. Hidrojen Atomunun Enerji Düzeyleri Arasında Geçi¸s Olasılıklarının Hesabı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 3. ˙Integral Dönü¸sümleri Kullanılarak Zamana Baglı Hamiltoniyenler ˘ ˙Için Schrödinger Dalga Denkleminin çözümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1. δ Potansiyelinin Katsayısı Zamanla Ters Orantılı . . . . . . . . . . . 20 4. Galilei Dönü¸sümü Kullanılarak Sabit Hızla Giden Dirac δ Potansiyelinin Bagıl Durum Çözümü ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 5. Spin 1 2 Sistemlerin Zamana Baglı Manyetik Alanlar ˘ ˙Içinde Evrimi . . . . 26 5.1. Zamana Açıkça Baglı ˘ ˙Invaryant ˙I¸slemciler ve Bu ˙I¸slemcilerin Schrödinger Denkleminin Çözümü ˙Ile ˙Ili¸skileri . . . . . . . . . . . . 26 5.2. ˙Invaryant ˙I¸slemcinin Spin 1 2 Sistemlere Uygulanması . . . . . . . . . 31 5.3. ˙Invaryant ˙I¸slemci ile Zaman Evriminin Hesaplanması: . . . . . . . . . 38 5.4. Bir Spin (1/2) Sisteminin Zamana Baglı Manyetik Alanlar Altında ˘ Zaman Evrimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 5.4.1. Bir Spin (1/2) Sistemin ~B(t) = atn eˆx +btn eˆy Alanı Altındaki Evrimi 42 5.4.2. ˙Invaryant ˙I¸slemci ile Çözülebilen Bir Sistem . . . . . . . . . . . . . 51 6. SONUÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 KAYNAKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 EKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 A. Ekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 xiv 1.1. Bazı ˙Integrallerin Hesaplanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 1.2. Bromwich ˙Integrali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 ÖZGEÇM˙I ¸S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Günümüzde kanser tedavisi için radyasyon yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu amaçla kliniklerde kullanılan lineer hızlandırıcı cihazları radyasyonun uygulaması açısından farklılıklar göstermekle birlikte uyguladıkları tedavi teknikleri de birbirlerine göre farklılıklar içerir. Bu çalışmada nazofarenks, prostat, glioblastomemultiforme ve pankreas gibi yerleşimleri farklı dört kanser bölgesi için seçilen 10 hastanın farklı lineer hızlandırıcılar ile bunlara bağlı tedavi planlama sistemleri ile farklı tekniklerle yapılan yoğunluk ayarlı radyoterapi planlarının sonuçları incelenmiştir. Planlar yapılırken hedef tanımlanan dozu alırken kritik organların tolerans değerlerinin altında ve daha az doz alınmasına çalışılarak yapıldı. Hedef doz (PTV) kapsaması nazofarenks, prostat ve pankreas için en iyi tomoterapi sonuçlarında çıkarken, glioblastomemultiforme için VMAT tekniğinde çıkmıştır. Kritik organlar açısından ise her teknik farklı organda farklı üstünlükler göstermiştir. Çıkan sonuçlar literatürle benzerlikler göstermektedir. Tedavide istenen dozlara ulaşmak için verilen cihazın monitor unit değerleri en yüksekten en düşüğe doğru tomoterapi, kayan pencere, step and shoot ve VMAT tekniklerinde çıkmıştır. Tanımlanan dozun uygulanması için en çok ışınlama yapan cihaz tomoterapi cihazıdır. Hasta tedavi süresi en kısa teknik tedavi uygularken yüksek doz hızlarına da çıkabilen içinde birçok modülasyon yapabilen VMAT tekniği ile elde edilirken her alan için şekillendikten sonra durup ışınlama yapan step and shoot tekniği en uzun tedavi süresi olarak karşımıza çıkmıştır. Nazofarenks ve glioblastomamultiforme bölgeleri için yapılan tedavi planlarında en iyi homojeniti (HI) ve konformiti indeks (CI) değerleri tomoterapi tekniği ile elde edilmiştir. Prostat bölgesi için en iyi homojeniti indeks kayan pencere tekniği ile en iyi konformiti indeks ise step and shoot tekniği ile elde edilmiştir. Pankreas için ise en iyi homojeniti indeks tomoterapi ile elde edilirken en iyi konformiti indeks step and shoot tekniğinde elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: VMAT, Kayan Pencere, Step and Shoot, Homojeniti indeks, Konformiti indeks., Nowadays radiation is widely used for cancer treatment. The linear accelerator devices used in clinics for this purpose show differences in terms of the application of radiation, but the treatment techniques they apply also contain differences according to each other. In this study, the results of 10 patients selected for four different cancer sites such as nasopharynx, prostate, glioblastoma multiforme and pancreas were examined with different linear accelerators, treatment planning systems related to them and intensity modulated radiotherapy plans with different techniques. Plans were made by trying to get the dose below the tolerance values of the critical organs while the target was taking the defined dose. The target dose (PTV) coverage was found in the best tomotherapy results for the nasopharynx, prostate and pancreas, while VMAT technique for glioblastoma multiforme was found. In terms of critical organs, each technique has shown different advantages in different organs. The results show similarities with the literature. In order to achieve the desired doses in the treatment, the monitor unit values of the device given were obtained from the highest to the lowest in tomotherapy, sliding window, step and shoot and VMAT techniques. While the shortest treatment time is achieved with the VMAT technique, which can perform many modulations in high dose rates, the step and shoot technique, which stops and irradiates after forming for each area, has been found to be the longest treatment time. In the treatment plans for the nasopharynx and glioblastoma multiforme regions, the best homogeneity(HI) and conformity index (CI) values were obtained by tomotherapy technique. The best homogeneity index for the prostate region was obtained by sliding window technique and the best conformity index was obtained by step and shoot technique. For the pancreas, the best homogeneity index is obtained by tomotherapy, while the best conformity index is obtained by step and shoot technique. Keywords:VMAT, Sliding Window, Step and Shoot, Homogeneity İndex, Conformity İndex.