Search

Language is the most basic means of communication that allows expressing emotions and thoughts, shaping the culture of a society, while at the same time being influenced by it. Human beings have followed different approaches in naming concepts when encountering a situation or event throughout their lives. For this reason, it is important to determine which meanings and ways words have been used in which periods from the past to the present. Derleme Sözlüğü, which is one of the works that attracts attention in this context, is one of the important works due to the rich variety of concepts it contains. The dictionary was created by compiling words from the mouths of the people in different regions of our country. For this reason, Derleme Sözlüğü is one of the important works in terms of being a mirror of the Turkish language. In this study, based on the Compilation Dictionary, which attracts attention with its many concepts in terms of the oral characteristics it reflects, the existence of bodily diseases has been tried to be examined by determining. In the study, the vocabulary of bodily diseases was examined based on the 12-volume Derleme Sözlüğü published by the Turkish Language Institution, and at the same time, historical and contemporary sources related to the subject were scanned and vocabulary assets were tried to be determined. It is indicated in parentheses whether there are the same word entities in the sources used when examining words. If there are the same word entities in the sources, they are shown with (-) signs if (+) is not found. Turkish Dictionary of Turkish It has been determined that some of the vocabulary elements related to physical diseases detected in Derleme Sözlüğü have been used from Old Turkish to Turkish. These identified elements are shown one by one. In the study, all the words related to the disease were identified in Derleme Sözlüğü, and the transcript of the detected words in the dictionary was transferred exactly by taking into account., Dil, duygu ve düşünceleri ifade etmeyi sağlayan, bir toplumun kültürünü şekillendirirken aynı zamanda ondan etkilenen en temel iletişim aracıdır. İnsanoğlu yaşamı boyunca bir durum veya olayla karşılaşırken kavramları adlandırmada farklı yaklaşımlar izlemiştir. Bu nedenle geçmişten günümüze kadar sözcüklerin hangi dönemlerde hangi anlam ve şekillerde kullanıldığının belirlenmesi önemlidir. Bu kapsamda dikkat çeken eserlerden biri olan Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, içerdiği zengin kavram çeşitliliği nedeniyle önemli çalışmalardandır. Sözlük, yurdumuzun farklı bölgelerinde halk ağzından sözlerin derlenmesi ile oluşturulmuştur. Bu sebeple Derleme Sözlüğü, Türk dilinin aynası olması bakımından önemli çalışmalardandır. Bu çalışmada yansıttığı ağız özellikleri açısından birçok kavramı barındırması ile dikkat çeken Derleme Sözlüğü’nden hareketle bedensel hastalıkların söz varlığı tespit edilerek incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada Türk Dil Kurumunun yayınladığı 12 ciltlik Derleme Sözlüğü temel alınarak bedensel hastalıkların söz varlığı incelenmiş, aynı zamanda konuyla ilgili tarihî ve çağdaş kaynaklar taranıp söz varlığı saptanmaya çalışılmıştır. Sözcükler incelenirken kullanılan kaynaklarda aynı söz varlığı bulunuyorsa (+) bulunmuyorsa (-) işaretleri konulmuştur. Derleme Sözlüğünde tespit edilen beden hastalıkları ile ilgili söz varlıklarından bazılarının Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine kadar kullanılmış olduğu belirlenmiştir. Belirlenen bu unsurlar tek tek gösterilmiştir. Çalışmada Derleme Sözlüğünde beden hastalıkları ile ilgili görevli kelimeler tespit edilmiş, tespit edilen kelimeler kaynak eserdeki yazımına bağlı kalınarak aynen aktarılmıştır.

The draft FRS for SMEs (Financial Reporting Standard for Small and Micro Enterprises) was published in 2019 by the Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Institution of Turkey to provide relevant and comparable information for businesses that are not subject to independent audits. Considering that FRS for SMEs, a new standard, will be implemented by professional accountants, it is important to examine the perceptions of professionals regarding this standard. In this context, the aim of the study is to reveal whether the perceptions of professional accountants regarding the Financial Reporting Standard for Small and Micro Enterprises (FRS for SMEs) differ according to demographic characteristics. The population of the study is professional accountants who operate independently in the province of Elazig. The sample, consists of 168 randomly selected accounting professionals representing the universe. The data obtained by the survey method were analyzed with the SPSS-22 program. The main statistical analyses used are descriptive statistics, validity and reliability analysis, independent t-test and one-way Anova. In the study, it has been determined that FRS for SMEs and its dimensions differ according to gender, age, education level and knowledge level about FRS for SMEs applications. On the other hand, it was concluded that there is no difference between professional experience and FRS for SMEs and its dimensions., KÜMİ FRS (Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı) taslağı, bağımsız denetime tabi olmayan işletmeler için; ihtiyaca uygun ve karşılaştırılabilir bilgi sunumu sağlamak amacı ile KGK tarafından 2019 yılında yayınlanmıştır. Yeni bir standart olan KÜMİ FRS’nin muhasebe meslek mensupları tarafından uygulanacağı düşünüldüğünde, meslek mensuplarının bu standarda ilişkin algılarının incelenmesi önem arz etmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, muhasebe meslek mensuplarının Küçük ve Mikro İşletmeler için Finansal Raporlama Standardına (KÜMİ FRS) ilişkin algılarının demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Çalışma evreni, Elazığ ilinde bağımsız olarak faaliyet yürüten muhasebe meslek mensuplarıdır. Örneklemi ise, evreni temsil eden rastgele seçilmiş 168 muhasebe meslek mensubu oluşturmaktadır. Anket yöntemi ile elde edilen veriler, SPSS-22 programıyla analiz edilmiştir. Çalışmada kullanılan başlıca analizler; betimleyici istatistikler, geçerlilik ve güvenilirlik analizleri, bağımsız t-testi ve tek yönlü (Anova) varyans analizi şeklindedir. Çalışmada, cinsiyete, yaşa, eğitim düzeyine ve KÜMİ FRS uygulamaları hakkındaki bilgi seviyesine göre KÜMİ FRS ve boyutlarının farklılaştığı tespit edilmiştir. Buna karşın mesleki tecrübe ile KÜMİ FRS ve boyutları arasında bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bu çalışmada Amerika Birleşik Devletlerindeki üniversitelerle Türkiye’deki üniversitelerin işletme lisans bölümlerindeki dersler karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma Uluslararası Muhasebe Eğitim Standardı 2 (IES) kapsamındaki muhasebe finans ve teknoloji teknik yeterlilik alanlarına göre müfredatlarda yer alması gereken dersleri kapsamaktadır. Karşılaştırmada yararlanılan üniversiteler URAP Araştırma Laboratuvarı tarafından sıralanan 2021-2022 dünya genel sıralamasındaki Amerika Birleşik Devletlerindeki ilk on üniversite ile Türkiye’deki ilk on üniversiteden oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye’deki üniversitelerin IES 2’ye genel uyumu muhasebe finans ve teknoloji yeterlilik alanlarında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki üniversitelere göre daha yüksek bulunmuştur. Türkiye’deki üniversitelerin standarda en yüksek uyum sağladığı yetkinlik alanı finans ve mali yönetim iken, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki üniversitelerin en yüksek uyum sağladığı yetkinlik alanı yönetim muhasebesi ve kontroldür., In this study, the courses in the undergraduate business administration departments of universities in the United States and universities in Turkey were compared. This comparison covers the courses that should be in the curriculum according to the accounting, finance and technology technical competence areas within the scope of the International Accounting Education Standard 2 (IES). Universities used in the comparison are composed of the first ten universities in the United States and the first ten universities in Turkey in the 2021-2022 world general ranking, listed by URAP Research Laboratory. According to the results of the research, the general compliance of the universities in Turkey with IES 2 was found to be higher than the universities in the United States, according to the fields of accounting, finance and technology qualifications. While finance and financial management is the competency area with which universities in Turkey have the highest compliance, management accounting and control is the competency area with which universities in the United States have the highest compliance.

Yeniçağın temel problemlerinden biri olarak gösterilen stres, yaşamın her alanını olumsuz yönde etkilemektedir. Çalışma yaşamında da stresin payı küçümsenmeyecek kadar büyüktür. Her meslek doğası gereği kutsal ve zordur, fakat bazı meslekler diğerlerine göre daha yıpratıcıdır. Bu meslek dallarından biri de muhasebeciliktir. Muhasebe meslek mensupları işlerinin gereği olarak değişen ve gelişen mevzuatı sürekli olarak takip etmek, personellerine güncel bilgileri sürekli olarak aktarmak zorunda oldukları için stresle iç içe yaşamaktadırlar.Bu çalışmada Elazığ ilindeki muhasebe meslek mensuplarında strese neden olan etmenler ve meslek mensuplarının stres düzeyleri incelenmiştir. Elde ettiğimiz verilere göre muhasebe mevzuatının sık değişmesi ve karmaşıklığının yüksek derecede strese neden olduğu çalışmamızın dikkat çeken sonuçları arasındadır.

Ülkemizdebirçok üniversitede lisansüstü programlarda muhasebe eğitimi verilmektedir. Öğrencileresunulan lisansüstü muhasebe eğitimi, hem iş dünyası hem de akademik açıdanönemli bir bilgi birikimi içermektedir. Ancak, tüm akademik alanlarda olduğugibi muhasebeeğitiminin de zamanın gereklerine, teknolojik gelişmelere ve uluslararasıstandartlara göre yapılandırılması gerekmektedir.Buçalışmada, ülkemizde eğitim veren 20 üniversitenin işletme lisansüstüprogramlarındaki muhasebe dersleriyle dünyanın en iyi 20 üniversitesindekiişletme lisansüstü programlarındaki muhasebe dersleri karşılaştırılmıştır.Ülkemizdeki 20 üniversite Türkiye’nin en eski üniversiteleri, en iyiüniversiteleri, vakıf üniversiteleri ve son kurulan üniversiteleri olmak üzeredört kategoride ele alınmıştır. Bu karşılaştırma ile üniversitelerimiz vedünyanın iyi üniversiteleri arasındaki farklılıklar ortaya çıkarılmaya çalışılmışve dünyanın en iyi üniversiteleri arasında yer alamama nedenleriaraştırılmıştır. Dünyanınen iyi üniversitelerinin kökenlerinin çok eskiye dayanıyor olması ve dersmüfredatlarında uygulama derslerinin çokluğu çalışmamızın dikkat çekensonuçları arasındadır. Literatürde, konuyla alakalı sınırlı sayıda çalışmaolması nedeniyle, bu araştırmanın ilgili alan yazına ve ülkemizde lisansüstümuhasebe eğitiminin iyileştirilmesine katkı sağlaması ve bu alanda yapılacakçalışmalara ışık tutması beklenmektedir.

Günümüzde KOBİ'ler ekonominin vazgeçilmez temel taşları olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Pek çok avantajlı yönleri olmalarıyla birlikte birçok sorunu da bünyelerinde taşımaktadırlar. İşletmecilik yönüyle değerlendirdiğimizde bu sorunlar fazlasıyla karşımıza çıkmaktadırlar.Karar verme süreci KOBİ'lerde işletme sahibi, ortaklarca ya da bazılarında olduğu gibi yöneticiler tarafından işletilen bir mekanizmadır. Bu karar mekanizmasında karar verme ve uygulama işletmelerin ölçek bakımından küçüklüğünden dolayı kolaylıkla gerçekleşmektedir. Ancak alınan kararların etkinliği, rasyonelliği ve işletme stratejilerine uygunluğu çoğu zaman sorunlara yol açabilmektedir.İşletmeler karar sürecini çoğunlukla bilimsel, sistematik işletme fonksiyonları ve faaliyet sonuçlarını değerlendirerek oluşturmaya çalışırlar. Bu kapsamda muhasebe bilgi sistemi işletmelerin faaliyet sonuçlarını ortaya çıkarmakla beraber aynı zamanda karar süreci için gerekli bilgileri üretirler. Bu açıdan muhasebe bilgi sistemi maliyet ve yönetim muhasebesini de kapsayacak şekilde karar verme sürecinde etkilerini gösterecektir. KOBİ'lerde muhasebe bilgi sisteminin eksikliği, ayrı bir maliyet ve yönetim muhasebesi bölümü ya da yeterli eleman istihdamı olmadığından, karar sürecinde bu yönlerden yoksun olmanın etkileri görülmektedir.Bu çalışmamızda KOBİ'lerde karar verme sürecine yönetim ve maliyet muhasebesinin etkileri üzerinde durulmuştur ve TRB 1 bölgesinde üretim yapan KOBİ'lere bir uygulama yapılmıştır. Ve çalışmamızda TRB 1 bölgesinde üretim sektöründe faaliyet gösteren KOBİ'lerde karar verme sürecinde maliyet ve yönetim muhasebesinin etkin kullanılmadığı bu duruma işletmelerde gerek ölçek sorununun gerekse de muhasebe kültürünün gelişmemiş olmasının neden olduğu karşımıza çıkmaktadır.Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde karar verme süreci, karar vermenin önemi iyi bir kararın özellikleri gibi konular ayrıntılı bir şekilde anlatılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde KOBİ'lerde maliyet ve yönetim muhasebesi kontrol ve denetim aracı olarak bütçe kavramı, KOBİ'lerin özellikleri, karar verme sürecinde maliyet yönetim yaklaşımları, bütçelerin özellikleri ve amaçları gibi konular ve bunların boyutları güncel literatürden yararlanılarak anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise TRB 1 bölgesinde üretim faaliyeti gösteren 210 adet KOBİ'ye uygulanan anket ve bunun sonuçları ortaya çıkarılmıştır.Anahtar Kelimeler: Karar Verme, Yönetim Muhasebesi, Maliyet Muhasebesi, Today SME's are seen as the essential building blocks of economy. Besides their numerous advantages, they contain many problems within themselves. When we consider them in terms of business administration, we encounter with these problems extremely.Process of decision making is a mechanism that is managed in SME's by the proprietor, partners or directors. Decision making and implementation are realized easily in this mechanism because of the smallness of establishments in terms of scale. However, source of the problems is mostly efficiency and rationality of the decisions taken and their compatibility with the business strategies.Enterprises try to give their decisions by means of scientific, systematic business functions and by evaluating activity results. Within this context, accounting information system produces the information necessary for decision making process besides revealing the activity results. Form this viewpoint, accounting information system shall show its effects in the decision making process by including the cost and administrative accounting. When there is failure in the accounting information system, or there is no separate cost and administrative accounting department or sufficient staff is not employed, impact of these shall be seen in the process of decision making.In our study, effects of administrative and cost accounting of SME's on the process of process making are emphasized, and application is performed in the SME's making production in the TRB 1 region. It is established that cost and administrative accounting is not efficiently utilized in SME's carrying on their activities in TRB 1 region in the process of decision making; and that scale problems and undeveloped accounting culture can be hold forth as the reasons.Our study consists of three sections. In the first section, subjects like decision making process, importance of decision making and features of a good decision are explained in detail. Issues like cost and administrative accounting in SME's, budget concept as a control and inspection instrument, features of SME's, cost administration approaches in the process of decision making, properties and aims of budgets and their dimensions are clarified by making use of current literature in the second section. Survey conducted in 210 SME's that operate in TRB 1 region and their results are given in the third section.Keywords: Decision making, Administrative accounting, Cost accounting 134

2 Muhammed b. Hüseyin Kazvìnì (1381). Silsile-i HÀcegÀn-ı Nak bendiyye Tercümesi, Süleymaniye Kütüphanesi, Laleli, , 15a-15b; Açıkba Mahmud Efendi, Risale-i Nurbah iyye, Süleymaniye Kütüphanesi, H. Hayri-H. Abdullah, 146, 114a-b. 3 Hamid Algar (2007). Nak ibendìlik, stanbul: nsan Yayınları, s. 181. Necdet Tosun (2012). BahÀeddìn Nak bend, stanbul: nsan Yayınları, s. 280. Hamid Algar (2007). Nak ibendìlik, stanbul: nsan Yayınları, s. 183

Tez çalışmamıza konu olan Hikayat adlı manzum yazma eser, XVII. yüzyıl mutasavvıf şairlerinden Muhammed Badamyari tarafından yazılmıştır. Altı yüz sayfa olan eser farklı konularda birçok hikÀyenin birleşmesinden oluşmaktadır. Azeri Türkçesiyle yazılmıştır. Konusu dolayısıyla tasavvuf terimleri açısından oldukça zengindir.Çalışmamız giriş, dil incelemesi, eserin transkripsiyonlu (çeviri yazılı) metni ve sözlükten oluşmaktadır.Giriş bölümünde, yazma eserin tanıtımı yapılmıştır. Eserin nerede, hangi kayıt numarasıyla yer aldığı, biçim özellikleri ve hangi bölümlerden oluştuğu hakkında bilgi verilmiştir.Dil incelemesi bölümü yazım özellikleri, ses ve yapı bilgisinden oluşmaktadır. Metinde tam bir inceleme yapılmamış daha çok Türkiye Türkçesiyle Azeri Türkçesinin farklılaşan yönleri belirlenmeye çalışılmıştır.Yazım bölümünde metindeki ünlü ve ünsüzlerin yazımları ve bu yazımların kendi içindeki tutarlılıkları belirlenmeye çalışılmıştır. HikÀyÀt'ın yazım açısından çok tutarlı olduğu söylenemez. Özellikle aynı sözcüğün farklı biçimlerde yazımlarına rastlanmaktadır.Azeri Türkçesiyle yazılan Hikayat adlı eserde ses bilgisi bölümünde ses olayları ve ünlü uyumları üzerinde durulmuştur. Eserde Azeri Türkçesiyle Türkiye Türkçesi arasındaki benzerlikler ve farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Hikayat'ta uyumu bozan bazı eklerin oluşturduğu istisnalar dışında büyük ünlü uyumu tam olduğu görülmüştür. Hikayat metninde dudak uyumu henüz tamamlanmış değildir. Uyuma aykırılıklar dikkat çekici ölçüdedir. Ötümlüleşme konusunda tam bir kararlılık olduğu söylenemez.Yapı bilgisi bölümünde Azeri Türkçesini Türkiye Türkçesinden ayırıcı yapılar üzerinde durulmuştur. Ad durum eklerinden belirtme eki Azeri Türkçenin bir özelliği olarak Türkiye Türkçesinden farklı bir kullanıma sahip olduğu görülmektedir. Metinde özellikle eylem çekimi konusunda şimdiki zaman, geniş zaman ve görülen geçmiş zaman eklerinde Azeri Türkçesinin özelliklerini taşıyan eklerin kullanıldığı görülmektedir.Metin bölümünde yazma eserin çeviri yazısı yapılmıştır.Sözlük bölümü, metinde yer alan sözcüklerin tümünü içermektedir. Sözlük oluşturulurken kelimelerin metindeki anlamları esas alınmış ve sözcüklerin kökenleri de belirtilmiştir. Ayrıca bir özel adlar dizini yapılmıştır. Dizin oluşturulurken madde başlarının tek bir sözcüğe indirgenmesine dikkat edilmiştir.XVII. yüzyılda yazılmış olan bu eserin metninin çeviri yazıya aktarılması, farklı alanlarda çalışan bilim adamlarına sağlam bir malzeme sunacaktır. Eser tasavvufa ilişkin bir metin olması dolayısıyla edebi metinlerden farklı bir söz varlığına sahiptir. Bu söz varlığının ortaya çıkarılması bir yandan Türk dili alanında çalışan bilim adamlarına malzeme sağlarken, öte yandan Tasavvuf terimleri sözlüğüne katkıda bulunacak ve XVII. yüzyıl tasavvuf metinleri üzerine çalışacak olanlara kaynak işlevi görecektir.Ayrıca eser, hem Orta Osmanlıca denilen dönemin özelliklerini yansıtması hem de Azerbaycan Türkçesinin özelliklerini taşıması bakımından dikkate değerdir. XVII. yüzyıl Azeri Türkçesiyle, Türkiye Türkçesi arasındaki farkların ortaya konulmasına büyük ölçüde katkıda bulunacak bir çalışmadır. The written verse Hikayat, the subject of our thesis, is written by Muhammed Badamyari who is a sufi poet in seventeenth century. The six hundred pages of work composes of a lot of stories of different topics. It is written in Azerbaijani Turkish. It is notably rich in sufi terms because of its theme.Our study composes of introduction, literature review, transcribed version of text, and glossary.In the introduction section, the written work has been introduced. It is informed about where it is with which registration number, its content features and which chapters it is composed of.Language review section is composed of features of the spelling, sound and structure knowledge. There is not a deep analysis on text, moreover it is tried to determine varying aspects of Azerbaijani Turkish and Turkey Turkish.It is tried to determine the spelling of vowels and consonants in the text and the cohesion of these spellings in writing part. It cannot be said that the Hikayat is consistent in terms of spelling. Especially there are some different forms of the same word in the text.In the phonology part of the manuscript written in Azerbaijani Turkish it is focused on sound events and vowel harmonies. The work attempted to determine the similarities and differences between Turkey Turkish and Azerbaijani Turkish. Except for some exceptions that some affixes falsifying vowel harmony, in Hikayat the vowel harmony has been seen accurately. In the text of Hikayat the labial harmony is not yet completed. Harmony contradictions are remarkable. It cannot be said there is a consistence about correspondence.In the morphology section it is focused on structures which are distinctive for Azerbaijani Turkish and Turkey Turkish. It is seen that as a specialty of Azerbaijani Turkish, accusative case suffix has a different usage from Turkey Turkish. In the text, especially about conjugation, it is observed that about suffixes of present tense, present continuous tense and simple past tense the suffixes which have the specialty of Azerbaijani Turkish used.In the writing part the written work translated.The glossary part involves of all of the words in the text. When the glossary formed the textual meanings of words considered and the origins of the words indicated. Additionally a proper noun index formed. Attention was paid to form an index of which items consists of just a word.The translation of this work which written in seventeenth century, will serve a basic tool for the scholars who study in different fields. Because of being a work on Sufism, it has a different existence of word form from other texts. To reveal the existence of the word on one hand will provide materials to scientists working in the field of Turkish language, on the other hand, contribute to the Sufi lexicon of terms and will also serve as resource those who work on the XVII century Sufi texts.Also work is remarkable both in terms of reflecting the properties of so-called Central Ottoman Turkish era, and has the properties of Azerbaijan Turkish. It is a work that largely contributes to explaining the differences between Turkey Turkish and Azerbaijani Turkish in seventeenth century. 725