Search

Item does not contain fulltext 43 p.

Contains fulltext : 215045.pdf (Publisher’s version ) (Open Access) 96 p.

Deze rapportage vormt deel 1 van de rapportage van Fase C van de Project Overschrijdende Verkenning Waddenzeedijken Gras- en kleibekleding. Dit project heeft als doel om met verbeterde graskruidenmengsels meer sterkte te kunnen toerekenen aan de grasmat op de Waddenzeedijken (Dijkring 6). In Fase B is een verkenning gedaan van de huidige grasmat. In dit onderdeel 1 van Fase C zijn nieuwe grasmengsels ontwikkeld waarmee een betere doorworteling van de bodem wordt beoogd. Er is tevens een monitorings- en beheerplan opgesteld voor vier nog aan te leggen proefvakken waarin de ontwikkeling van de grasmengsels vijf jaar zullen worden gevolgd. De monitoring zelf maakt onderdeel uit van Fase D van dit project. Het project zal worden afgesloten met een evaluatie (Fase E). In deel 2 van Fase C wordt gerapporteerd over de golfoploopproeven die op de huidige grasbekleding naast de aan te leggen proefvakken zijn gehouden (nulmeting). Deel 3 van Fase C beschrijft de aanleg van de proefvakken.

In december 2018 zijn grootschalige golfoploopproeven en grastrekproeven uitgevoerd op de Waddenzeedijken van dijkring 6 in het kader van het project POV Waddenzeedijken Gras en Klei. De proeven zijn uitgevoerd op drie locaties, één locatie bij elk van de drie dijkbeheerders, Waterschap Hunze en Aa’s, Waterschap Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân. Met de proeven is de erosiebestendigheid van de huidige grasbekleding bepaald. Deze is vergeleken met de rekenwaarde van de erosiebestendigheid uit het Wettelijk Beoordelingsinstrumentarium 2017 (WBI2017) en zal worden gebruikt als nulmeting. De nulmeting van de huidige grasbekleding zal worden vergeleken met de erosiebestendigheid van nieuwe grasmengsels op in het voorjaar van 2019 aan te leggen proefvakken. De verwachting is dat door het mengen van meer kruiden door het grasmengsel de bekleding ecologisch waardevoller, mooier, robuuster tegen weerextremen en erosiebestendiger zal zijn.

Fase B van het klei en grasonderzoek is uitgevoerd in het kader van de projectoverstijgende verkenning Waddenzeedijken, onderzoek (productinnovatie) gras- en kleibekleding. De projectoverstijgende verkenning wordt gefinancierd vanuit het hoogwater beschermingsprogramma (HWBP) en heeft als algemeen doel om vast te stellen of deze innovaties meerwaarde opleveren voor projecten van het HWBP. De POV Waddenzeedijken gras en klei richt zich op de Waddenzeedijken van dijkring 6. Het is echter ook mogelijk om de opgedane kennis en eventueel hieruit komende innovaties bij andere dijkringgebieden toe te passen. Het onderdeel gras en klei richt zich op de bekleding van dijken met vegetaties, inclusief de doorwortelde zone.

Drinkwaterbedrijven zijn belangrijke partners bij het realiseren van natuurbeleid. De sector beheert zo’n 23.000 ha en is daarmee de 4e natuurbeheerder van Nederland. In een natuurlijke omgeving zijn drinkwaterbronnen beter beschermd tegen verontreinigingen en is minder zuiveringsinspanning nodig om drinkwater te maken. In de Rijksnatuurvisie (2014) wordt met regelmaat verwezen naar de rol van drinkwaterbedrijven als natuurbeheerders. Om samen te zoeken naar invulling van deze natuurvisie, is in een Groene Tafel ‘drinkwater en natuur’ (april 2014) afgesproken de samenwerking tussen overheden, drinkwaterbedrijven en maatschappelijke organisaties te versterken. In 2004 is een studie verricht naar de betekenis van de drinkwatersector voor de natuur. Dit rapport is een update van deze studie. Het geeft een overzicht van het belang van de drinkwatersector voor de natuur in Nederland en wat er sinds 2004 is veranderd op dat gebied.

Due to human activities many natural habitats have become isolated. As a result the dispersal of many plant species is hampered. Isolated populations may become extinct and have a lower probability to become reestablished in a natural way. Moreover, plant species may be forced to migrate to new areas due to climate change. Species survival in these cases may depend on increasing the connectivity of the landscape by engineering. To investigate and to predict the effects of isolation on the dispersal abilities of plant species, to increase spatial cohesion of a habitat network, to advise policy makers and spatial planners, we developed a simple GIS based dispersal model, DIMO. The model simulates dispersal and establishment of plant populations over a period of time in heterogeneous landscapes on a yearly basis. The model includes proxies for dispersal by wind, animals, water, and self-dispersal. Species establishment is based on habitat suitability maps and simulations include the effect of seed dormancy and generation time. A sensitivity analysis and validation were carried out. The model was validated with Juncus tenuis, an introduced species in the Netherlands. On average the difference between observed and simulated dispersal distance was 9.8 km for a distance of 155 km. The model was applied for a designed corridor in the South of the Netherlands. Model runs indicate that three of the five tested species were able to use the corridor. Two species could not, both due to lack of suitable habitat and one of them also due to lack of dispersal capacity. The results suggest that DIMO is able to evaluate the effectiveness of corridors, but also made clear that besides connectivity the present and future availability of suitable habitats in a corridor is of great importance. The model could be helpful for evaluating policy plans but also for policy making. It may be used for defining and implementation of adaptation measures to climate change on regional to continental scale. Key-words: dispersal, germination, spatial-explicit modeling, climate change, landscape fragmentation, ecological networks

Dit rapport richt zich specifiek op hogere zandgronden en geeft voor de gebruiksvormen landbouw, natuur en drinkwater een overzicht van maatregelen die ter beschikking staan om negatieve effecten van klimaatverandering op te vangen.

Gemeente Schouwen-Duiveland en Alterra onderzoeken hoe de badplaats Renesse op langere termijn veilig, aantrekkelijk en economisch vitaal kan worden gehouden. In dit kader is in voorliggende nota een methodiek opgesteld waarmee randvoorwaarden voor een (multifunctioneel) gebruik van de groene omgeving kunnen worden bepaald. De herontwikkeling van de zone langs een oude duinwatering bij Renesse dient als voorbeelduitwerking bij het opstellen van de methodiek. Deze duinwatering loopt door verschillende landschapstypen: vanuit de vroongronden, via een natte duinvallei, over een camping en de duingraslanden langs het dorp naar Slot Moermond en het achterliggende poldergebied. In de huidige situatie ligt de duinwatering verscholen en is het gebied vrijwel ontoegankelijk. Mogelijk liggen hier kansen de hydrologische, cultuurhistorische, ecologische en recreatieve situatie te verbeteren, met het landschap als verbindend thema.

Deze brochure gaat over het Renesse van de toekomst. Over belangrijke uitdagingen die op het gebied afkomen, over het unieke kustlandschap als natuurlijk kapitaal van Renesse en over slim anticiperen op de toekomst waarbij dit natuurlijk kapitaal centraal staat. De gevolgen van zeespiegelstijging voor kust van Renesse zijn naar verwachting beheersbaar bij een geïntensiveerde voortzetting van het huidige zandsuppletiebeleid tot 2050. Wel is het zaak om via de ruimtelijke inrichting Renesse en omgeving bestand te maken tegen meer en grotere weersextremen. De schaal van de badplaats en het groene buitengebied bieden hiervoor gunstige uitgangspunten.

Onderzoekers brachten de ecosysteemdiensten in het Brabantse Groene Woud letterlijk in kaart. "De kaarten laten zien waar de kansen liggen voor de ontwikkeling van ecosysteemdiensten", aldus onderzoekster Carla Grashof.

Verandering van landgebruik en de daaruit voortvloeiende versnippering maken de dispersie van soorten die afhankelijk zijn van natuurgebieden moeilijker. Daarbij komt dat als gevolg van klimaatverandering dispersie van plantensoorten belangrijker wordt. Om de effecten van deze veranderingen te kunnen inschatten op landelijke en later Europese schaal is het plantendispersiemodel DIMO ontwikkeld. Op basis van dispersiekenmerken voor wind, water en dierlijke dispersie, zaadbank en huidige voorkomen wordt de verspreiding van zaden en de vestiging van soorten op gridbasis gemodelleerd. Het model is gevalideerd voor de exoot Tengere rus (Juncus tenuis). Sinds de introductie in 1825 heeft deze soort zich vanuit drie punten over Nederland uitgebreid. Het model was goed in staat deze kolonisatie te simuleren. De verspreiding van de soort gebaseerd op waarnemingen sinds 1950 tot aan heden loopt ongeveer tien jaar voor op de modelsimulaties. Een belangrijk onderdeel dat nog mist in het model is het effect van waterdispersie. Hieraan wordt verder gewerkt.

De systeemanalyse waar deze rapportage over gaat, probeert antwoorden te vinden op vragen als: hoe is een systeem opgebouwd?; wat zijn de diverse (hiërarchische) schaalniveaus en hoe is de samenhang tussen deze schaalniveaus?; wat zijn de onderdelen en wat zijn de kenmerken daarvan? En ten slotte hoe werkt het systeem (op diverse schaalniveaus)?

Gebiedsontwikkeling heeft als doel het fysieke landschap aan te passen aan de wensen van de gebruikers, zodat het landschap beter, mooier en waardevoller wordt. In de loop van het ontwikkelingsproces worden daarover besluiten genomen waarbij uiteenlopende waarden en belangen tegen elkaar worden afgewogen. Het combineren van functies en het zoeken naar overlap van belangen wordt bemoeilijkt door begripsverwarring. Het concept groen-blauwe netwerken kan dat oplossen. Dat stelt Paul Obdam, onderzoeker van Wageningen UR, in een publicatie voor Habiforum. Een belangrijke omslag in het denken is dat het landschap wordt gezien als een fysiek sociaal systeem. Een andere opvatting is dat het landschap niet alleen dient om voedsel te produceren voor de wereldmarkt. Er wordt vanuit gegaan dat het landschap daarnaast een brede range van diensten levert voor een regionale en lokale markt. De relatie tussen het agrarische landschap en de samenleving verandert fundamenteel

De data van vogels, vlinders en planten voor dit onderzoek zijn afkomstig van resp. SOVON, de Vlinderstichting en FLORON. Op dit moment zijn er in het Nederlandse natuurbeleid twee sporen die zich apart richten op natuurgebieden in de EHS en op groenblauwe dooradering in o.a. Nationale Landschappen. Dit onderzoek toont aan dat veel soorten met name voorkomen in gebieden waar natuurgebieden (bos) en (opgaande) dooradering samen voorkomen. Dit noemen we synergie. Hiervoor hebben met behulp van regressieanalyse in 1000 kmhokken in de hogere zandgronden van Nederland de relatie onderzocht tussen het voorkomen van 40 plant-, vogel- en vlindersoorten en de ruimtelijke samenhang van grote elementen (bos) en opgaande dooradering in de omgeving. Vooral soorten met een beperkte dispersiecapaciteit en beperkte oppervlaktebehoefte bleken synergie te vertonen, terwijl het type synergie bleek af te hangen van hun habitatvoorkeur. Met behulp van de regressieresultaten zijn aan de hand van twee soorten mogelijkheden verkend voor toepassing in gebiedsontwikkeling. Deze publicatie is tot stand gekomen in het kader van het programma Vernieuwend Ruimtegebruik van Habiforum. Het onderzoek is medegefinancierd door het Kennis Basis Programma van het Ministerie van LNV

Aangezien het agrarische grondgebruik sterk is geïntensiveerd, zijn veel soorten planten, dagvlinders en vogels in het agrarisch gebied steeds meer afhankelijk van (half) natuurlijke elementen als houtwallen, slootkanten, perceelsranden en wegbermen (groenblauwe dooradering). Binnen het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) is een graadmeter natuur ontwikkeld voor het agrarisch gebied, maar hierbij wordt de biodiversiteit-bijdrage van lijnvormige elementen slechts impliciet meegenomen. In dit onderzoek wordt nagaan of de huidige graadmeter, zonder expliciete aandacht voor lijnvormige landschapselementen, leidt tot een onjuiste biodiversiteitwaarde dan wel veronachtzaming van een belangrijke beleidsspeerpunt

Dit is het verslag van de gelijknamige workshop gehouden op 14 december 2006. Tijdens deze workshop is gezocht naar nieuwe arrangementen voor particulieren en agrariers om delen van de ecologische verbindingszone tussen de Nieuwkoopse en Vinkeveense plassen te realiseren. Dit is gedaan vanuit de perspectieven die ingegeven zijn door het beleidskader, de ecologische randvoorwaarden en door het duurzaam waterkundig beheer, en vanuit het gewenste referentiebeeld van dit gebied. De robuuste verbinding in de Venen in de provincie Utrecht is gekozen als een casestudy voor het vervolg van dit LNV project, om meer inzicht te krijgen in de vraag in hoeverre het ook inderdaad haalbaar is om de gewenste natuurdoelen te realiseren m.b.v. agrarisch en particulier natuurbeheer

Het kabinet-Balkenende I heeft ervoor gekozen het beleid voor de realisatie van robuuste verbindingen te verschuiven van verwerving naar particulier en agrarisch natuurbeheer. Naar aanleiding hiervan heeft LNV aan Alterra gevraagd na te gaan welk deel van de nog te realiseren hectares nieuwe natuur binnen de robuuste verbindingen volgens ecologische criteria te realiseren is door middel van agrarisch natuurbeheer via de Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer (SAN). Dit is gedaan door te bekijken welke natuurdoeltypen hier gerealiseerd dienen te worden, en of die in principe met deze pakketten te realiseren zijn. Ook is aangegeven of het nodig is om het agrarisch beheer gedurende langere tijd te voeren en of er aanvullende maatregelen nodig zijn.

Onder groenblauwe dooradering worden landschapselementen verstaan in het landelijk gebied, zoals bermen, sloten, perceelsranden en houtwallen. Veel van deze elementen zijn lijnvormig en omsluiten de agrarische percelen waardoor ze een netwerk vormen. Sinds halverwege vorge eeuw verdwijnen deze elementen uit het landschap door intensivering van het agrarisch gebruik. Deze scenariostudie wil met behulp van LEAF inzichtelijk maken hoeveel groenblauwe dooradering nodig is voor herstel van planten en vlinderbiotopen aan natte grasstroken