Search

Contains fulltext : 35412.pdf (Publisher’s version ) (Open Access) Since Higler published his list of extinct and endangered caddis flies species in 1995 a number of new and rare species were recorded for the Netherlands. These new findings can be partly attributed to the growing interest among researchers to study caddis flies, which has resulted in a more thorough investigation of certain water types. Other records of rare species were discovered by collecting and identifying pupae and adults, such as Hydroptila vectis and Oxyethira falcata. Some rare species, which have not been recorded since 1950, are common nowadays, possibly caused by the improved water quality of the river systems in the Netherlands. Other new species to the Dutch fauna are the result of new taxonomic insights.

Dit rapport is een geactualiseerde versie van ‘Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water’. Het is het resultaat van een evaluatie van de maatlatten in de aanloop naar de tweede generatie Stroomgebiedbeheerplannen (2015-2021) en van een harmonisatie met de beoordelingsmethoden in het buitenland. Deze versie dient te worden gebruikt voor de doelafleiding en toestandsbepaling voor deze tweede generatie. De aanpassingen zijn voorbereid door teams van technisch specialisten en afgestemd binnen de werkgroep Ecologische Maatlatten, met vertegenwoordigers van waterschappen, provincies, het Ministerie van I&M en de STOWA. De aanpassing van de vissenmaatlat is afgestemd met Sportvisserij Nederland.

Wetlands as a component of discharge areas have been reduced to mere stream channels in the larger part of The Netherlands. The original shape and condition are described with help of data from the past and from some small remnants. The typical Dutch type of running water is the lowland stream, fed predominantly by rain and groundwater. Its nature is nutrient-poor in the upper course and eutrophying gradually downstream. The chemical composition of streamwater, the vegetation in the floodplain and the flora and fauna in the stream reflect this gradient. Some attention is paid to the amount and cycling of minerals and nutrients. It is shown that the input of nutrients is not a limiting factor for primary production, but under natural conditions light is limiting. Threats to stream wetlands are the composition of the precipitation, fertilization of the discharge area and water management measures such as draining and canalization. As a result perspectives for a qualitative recovery are unfavourable. Restoration of the shape of streams, however, is more prospective and several restoration programs are in execution.

Omdat jarenlang sprake was van waterverontreiniging, is de soort afgenomen. Van kokerjuffers zijn er thans 181 soorten bekend; door verder onderzoek wordt een stijging van dat aantal verwacht

A screen and light source were operated at a fixed place in the Kaaistoep, a nature reserve near the city of Tilburg (province Noord-Brabant, TheNetherlands). Some 75 nights per year have been spent catching insects by hand, and among these many caddis flies (Trichoptera). We collected and identifïed caddis flies during 2005 and 2006. In both years together more than 16,000 specimens were caught, comprising 52 species, including quite some rare and unexpected species. Flight periods could be constructed, which sometimes showed great difference between the two years. Weather conditions are likely to be responsible for these differences.

Dit rapport is het derde in de reeks: `Een expertsysteem voor de keuze van hydrologische maatregelen¿. Het beschrijft de resultaten van een inventarisatie en verzameling van projecten binnen Nederland waarbij hydrologische maatregelen genomen zijn. Dit onderzoek is uitgevoerd als vervolg op het literatuuronderzoek naar de effecten van hydrologische maatregelen op eutrofiëring en aquatische ecosystemen. Met behulp van de resultaten van dit onderzoek kan verder inzicht worden verkregen in de relatie maatregel-effect door analyse van de reeds uitgevoerde projecten en door het volgen van projecten in uitvoering of toekomstige projecten. De resultaten van die analyse zullen worden gebruikt in een expertsysteem waarmee voor een situatie de maatregel met het hoogste ecologisch rendement gekozen kan worden. De verzamelde projecten zijn samengevoegd in de database AQUAHERSTEL, die als webapplicatie beschikbaar zal komen.

Dit rapport beschrijft een methode voor het bepalen van schade aan landschaps-, natuur-, en cultuurhistorische waarden door overstroming van dijkringgebieden voor het hoogwaterinformatiesysteem van de Dienst Weg- en Waterbouwkunde. Voor vier aspecten zijn op basis van expertkennis schadecategorieën onderscheiden, waarvoor schadefuncties zijn opgesteld. De schade is vooral afhankelijk van de waterdiepte, maar ook van het zoutgehalte van het water en van de duur van de overstroming. In een protoype vande HIS-LNC-module zijn de schadefuncties gekoppeld aan ruimtelijke gegevens over de waterdiepte tijdens overstroming en aan gegevensbestanden van de aspecten. Voor twee dijkringgebieden is voor overstroming door zoet en door zout water de schade bepaald.Inzicht in de verschillen tussen gebieden is relevant voor keuzes ten aanzien van dijkonderhoud en veiligheidsniveaus.

Het doel van dit onderzoek is het selecteren van doel- en Rode Lijstsoorten uit aquatische soortgroepen, die prioritair aandacht kunnen krijgen vanuit het Natuurbeleid. Van de Platwormen (Tricladida), Steenvliegen (Plecoptera), Haften (Ephemeroptera) en Kokerjuffers (Trichoptera) zijn voldoende gegevens bekend om itz-criteria toe te passen. Tevens zijn deze groepen voldoende informatief en bezitten deze groepen een meerwaarde boven de reeds bestaande doelsoorten. In totaal zijn uit deze groepen 146 doelsoorten (onderverdeeld: Platwormen 4, Steenvliegen 19, Haften 39 en Kokerjuffers 84) geselecteerd. Daarna zijn alle doelsoorten toegedeeld aan één of meer van de watertypen uit het Aquatisch Supplement. Gemiddeld heeft ieder van de 135 watertypen 5.4 doelsoorten.

Het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) heeft als taak het monitoren van de toestand en de trend van de Nederlandse natuur. Voor deze monitoring worden indicatoren gebruikt. In dit rapport zijn bestaande indicatoren ge-evalueerd en potentiële nieuwe indicatoren geselecteerd. Om de monitoring in het kader van het werk van het MNP af te stemmen met monitoring voor de Kaderrichtlijn Water zijn de indicatoren ingevuld voor alle watertypen uit de typologie die is opgesteld voor de Kaderrichtlijn Water. De selectie van indicatoren vormt de basis voor het toekomstige monitoringsprogramma.

Klimaatverandering in stroomgebieden van de gematigde zone zal resulteren in hogere (zomer)temperaturen en veranderingen in het neerslagpatroon. In dit literatuuronderzoek wordt geanalyseerd welke effecten op kunnen treden op de macrofaunagemeenschappen in beken als gevolg van een veranderend neerslagpatroon. De macrofauna reageert op (veranderingen in) de hydraulische factoren als stromingspatroon en stroomsnelheid, die onder andere de substraatsamenstelling in beken bepalen. Verminderde wateraanvoer enerzijds en piekafvoeren anderszijds behoren eveneens tot de mogelijkheden bij klimaatverandering. Naar verwachting zullen kritische soorten, die alleen onder bepaalde condities in stromende wateren kunnen leven, minder vaak gaan voorkomen of helemaaluit Nederland verdwijnen.

Effecten van laagwater en in extreme gevallen gedeeltelijke of totale droogval op aquatische levensgemeenschappen zijn in het algemeen negatief. Soorten verdwijnen of hele ecosystemen veranderen (bij verzilting). Het toelaten van peilwisselingen, die in het agrarisch gebied tegengegaan worden, leidt tot positieve reacties van water- en oeverplanten, ook als in droge zomers het water extra laag staat. In deze definitiestudie worden aanbevelingen gedaan voor een literatuurstudie en voor een pilotstudiewaarbij modellenketens hydrologie-ecologie toegepast zullen worden in concrete situaties met soortengroepen uit de Kaderrichtlijn Water in verschillende watertypen.

Dit rapport geeft een overzicht van normen voor beken. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van het project Typegerichte normstelling en stroomgebiedbenadering. Allereerst zijn bestaande normen voor nutriënten in stromende wateren bijeengebracht. Vervolgens zijn meetwaarden van nutriënten in de meer natuurlijke beken en de referentietoestanden van beken in binnen- en buitenland verzameld. Bestaande normen en meetwaarden zijn vervolgens op rekenkundige wijze bewerkt. Uit dit resultaat zijn voorstellen afgeleid voor de normstelling van nutriënten in beken en beektypen. Er worden aanbevelingen gedaan ter verbetering van het proces van normstelling.

In het kader van het DWK-programma 'Natuurlijke biodiversiteit en soortenbeheer' van het Ministerie van LNV wordt het kennissysteem LARCH ontwikkeld. De afgelopen jaren heeft met name RWS, RIZA, ook bijgedragen aan de ontwikkeling van het systeem. Het kennissysteem kijkt 'door de ogen van een diersoort' naar het landschap en gaat hierbij uit van samenhangende netwerken van habitats / leefgebieden: ecologische netwerken. Het is gebaseerd op wetenschappelijke kennis en vuistregels en wordt vooral toegepast bij de het ontwerp en de toetsing van de ruimtelijke inrichting van bestaande of toekomstige landschappen. In dit rapport wordt ingegaan op de dispersie- en migratie-eigenschappen van aquatische insecten. De informatie uit dit rapport zal worden gebruikt voor de beoordeling van de mogelijkheden deze organismengroep al dan niet ook in LARCH op te nemen.

Recente beleidsdocumenten zijn geanalyseerd op kennisvragen over de relatie tussen water, voedsel en natuur, en over water als factor voor een vitaal platteland. Het DLO-onderzoeksprogramma is getoetst op lopend onderzoek op dit terrein en op uitwisseling van dergelijke kennis met ontwikkelingslanden. Collega-onderzoeksinstituten in Nederland zijn bevraagd over aldaar lopend onderzoek naar deze thematiek. DLO-programmaleiders zijn bevraagd over mogelijkheden om aan bovengenoemde kennisontwikkeling en-uitwisseling verder bij te dragen. Tenslotte zijn aanbevelingen voor intensivering van het wateronderzoek bij DLO geformuleerd. Er is acht miljoen gulden per jaar nodig voor versterking en dertien miljoen gulden per jaar voor uitwisseling met ontwikkelingslanden.

Het rapport behandelt de mogelijkheden voor het ontstaan van plagen door steekmuggen (Culicidae) en knutten (Ceratopogonidae), waarbij de nadruk valt op de omstandigheden in de Beneden-Delta, de uiterwaarden van de Nederlandse grote rivieren, en het IJsselmeergebied. Er wordt een overzicht gegeven van de biologie van de larven en adulten. Plaagvorming wordt veroorzaakt door ongestoorde ontwikkeling van grote aantallen larven en de bereikbaarheid door adulten van de slachtoffers. Er is veel ervaring met de bestrijding van plaagvorming door steekmuggen, maar over knutten is bijzonder weinig bekend. Het literatuuronderzoek heeft zich daarom vooral op deze groep gericht. Er zijn tot op heden 110 soorten voor de Nederlandse fauna vermeld, waarvan alleen de soorten van het geslacht Culicoides (15 soorten) mensen en vee steken. Vragen over de verblijfplaatsen en ontwikkelingsmogelijkheden van knuttenlarven zijn nog niet bevredigend opgelost. De larven kunnen zowel in vochtige (veen)gronden als in oppervlaktewateren voorkomen. De adulten worden vooral als hinderlijk ondervonden in rietmoerassen en laagveenplassen. Zij verspreiden in Nederland geen ziektes, in tegenstelling tot de situatie in (sub)tropische gebieden.

In het rapport zijn vier complementaire graadmeters uitgewerkt waarmee het nationale beleid gericht op natuurbehoud kan worden ondersteund in producten van het Natuur- en Milieuplanbureau: De Natuurwaarde geeft een beeld van hoe de natuur er als geheel voorstaat in natuurlijk, agrarisch en stedelijk gebied, het "ecologisch kapitaal". De Soortgroep Trend Index en de Rode Lijst Indicator geven aanvullende informatie op het niveau van soorten. Zij geven een beeld van respectievelijk de trend van soortgroepen sinds 1950 en van de mate waarin soorten in Nederland dreigen uit te sterven. De EHS-doelrealisatie graadmeter geeft een beeld van de realisatie van de doelen voor de Ecologische Hoofdstructuur. Deze graadmeters zijn relevant voor zowel de signalerings-, evaluatie- als verkenningsfunctie van het Natuur- en Milieuplanbureau. De graadmeters zijn bepaald op grond van de natuur- en milieubeleidwensen. Daarnaast is met operationele eisen rekening gehouden. Voor de rijks- en regionale watersystemen zullen bovengenoemde graadmeters nader vorm worden gegeven met het RIZA en het RIKZ, in aansluiting op de Europese Kaderrichtlijn Water.

Ten behoeve van de inhoudelijk ondersteuning voor het kwantificeren van effecten milieu op natuur is de onderzoeksvraag in drie delen gesplitst: 1) Wat zijn de huidige effecten van verzuring, verdroging, vermesting, verspreiding, geluidsverstoring en klimaatfactoren op terrestrische en aquatische soorten? Deze vraag heeft betrekking op de soortgroepen en thema's welke het RIVM niet modelleert. 2) Wat zijn de relatieve aandelen van bovenstaande thema's in de effecten? 3) Hoe veranderen de effecten en hun relatieve aandelen tussen nu en 2030?

Afscheid WJ Wolff, IBN

Doel van de ecosysteemvisies is de bestaande kennis, de knelpunten en oplossingen te beschrijven. Dit tegen de achtergrond van de doelstelllingen zoals beschreven in het Natuurbeleidsplan van de overheid

In het voor- en najaar van 1988 werd hydrobiologisch en ornithologisch onderzoek verricht in de Bubali-plas op Aruba, een van de Benedenwindse eilanden voor de kust van Venezuela. De plas, die water ontvangt van een rioolwaterzuiveringsinstallatie en regenwater, is de enige permanente zoetwaterplas op de Benedenwindse eilanden. Daarom is de aantrekkingskracht op broed- en trekvogels groot.

A large part of the Netherlands consists of wetlands; the Dutch mted land from water but created also water in reclaimed land. This activity became clearly visible in the polder landscape with its numerous canals, ditches and shallows lakes. Rivers were regulated and also most of the brooks on the higher sandy soils. Estuaries were cut off from the sea by dams which prevent normal tidal effecrs and sea water inmsion. The original flora and fauna was and is affected by these works so that natural hydro-environments are rare in the country. Still existing "natural" hydro-environments survive by the gratitude of specid planning and managing water and land, but everywhere water quality is influenced by man, even the quality of groundwater.