Search

Der Artikel analysiert die Tragödienkonzeption Heiner Müllers im Kontext seiner Antike-Ad- aptionen. Interpretiert werden drei Stücke, die aus formaler Perspektive verschiedene Wege der Antike-Rezeption präsentieren. Der kurze Text Der Horatier übernimmt den Stoff aus Livius Ab urbe condita und erzählt die Geschichte der Horatier in einer Form, die man auch als Verserzäh- lung bezeichnen könnte. Das Drama Philoktet stützt sich vor allem auf die Vorlage von Sophokles. Verkommenes Ufer Medeamaterial Landschaft mit Argonauten ist eine sehr freie Adaption des Me- dea-Mythos und nur in Grundzügen ist sie dem antiken Stoff treu. Trotz dieser formalen Unter- schiede zeigen die drei Texte – offensichtlich gegen die Intention ihres Autors, der nach grossen, tragischen Problemen in der kommunistischen Gesellschaft der DDR suchte – Züge einer Poetik, die die Nähe zur Mitleidsästhetik des bürgerlichen Trauerspiels offenbart. Die nähere Analyse deckt Widersprüche auf, die das Individuum, das persönliche Leiden zum Hauptproblem machen. Die private Tragödie der Protagonisten scheint die Tragödie zu verdrängen, die im öffentlichen Raum angesiedelt ist. Dies ist ein überraschendes Ergebnis, bedenkt man Müllers Selbstdeutung sowie seine Rolle im DDR-Kulturbetrieb.

Der Artikel entstand 1984. Prezentowany artykuł zajmuje się dwoma dziennikami Маха Frischa, które opisują przeżycia pisarza w czasie jego służby wojskowej w okresie II wojny światowej: Blätter aus dem Brotsack (Kartki z plecaka) pisane w 1939 r. i Dienstbüchlein (Książeczka wojskowa) z 1974 r. Na podstawie porównania obu utworów można prześledzić rozwój światopoglądowy Frischa. Solidarność z grupą, nie komentujące posłuszeństwo wobec przełożonych, patriotyzm i wiara w sens służby wojskowej charakteryzują zapiski Frischa z młodości. Wspomnienia pisane w latach siedemdziesiątych odznaczają się krytycznym dystansem do własnej młodzieńczej naiwności, a przede wszystkim d o instytucji armii, która według Frischa swą istotą przeczy idei demokracji. Przeciwko uniformizacji, kolektywnemu myśleniu i zatarciu indywidualności zwraca się Frisch, podobnie jak w Dienstbüchlein, w większości powojennych utworów. Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

Autorka podejmuje problem funkcji, jakie w "Dziennikach" Маха Frischa spełnia fikcja i rzeczywistość. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego dla wyrażenia istotnych problemów własnej egzystencji pisarz umyka w regiony fikcji. Dziennik jako gatunek literacki zwykle obywał się bez wymyślnej fabuły. W przypadku Frischa Jest inaczej. Można by więc przypuszczać, te pisarz boi się rzeczywistości i dlatego unika odkrycia autorskiego ja, uciekając do fikcyjnego narratora czy bohatera. Autorka stawia hipotezę, że motywacja taka - podnoszone przez niektórych krytyków - jest niesłuszna i nieuzasadniona. Uważa, że powód jest inny - Frisch zdaje sobie sprawę, że nie istnieją rozwiązania ostateczne i jedynie słuszne. Dlatego też zarówno w dramatach (np. "Don Juan czyli miłość do geometrii", "Szewska pasja Filopa Hotza") i powieściach ("Stiller", "Powiedzmy Gantenbein"), jak i w szkicach dzienników pisarz stara się zawsze zaproponować jak najwięcej rozwiązań, jak najwięcej wariantów odpowiedzi dotyczących tego samego problemu. Swoista otwartość dzieła Маха Frischa ma u swych podstaw traktowanie czytelnika jako równouprawnionego partnera. W rzeczywistości mamy do czynienia tylko z pojedynczymi przypadkami, które możemy interpretować jednoznacznie. Fikcja literacka daje nam niezbędną wolność wyboru odpowiedniej interpretacji. Forma szkicu Jest najbardziej adekwatna do interesujących Frischa problemów. Zarówno fikcjonalizowanie tematów jak i forma szkicu stanowią bazę obu dzienników ("Dziennik 1946-1949", "Dziennik 1966-1971") i decydują o ich literackiej spójności. Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

Autorka zajmuje się w artykule Maxem Frischem jako pisarzem zaangażowanym. Większość czytelników kojarzy twórczość Frischa z powtarzającym się w jego utworach motywem akceptacji własnego ja. Rzeczywiście temat ten przewija się przez wszystkie prawie powieści i dramaty szwajcarskiego pisarza. Nie jest to Jednak jedyny poruszany przez niego problem. W dziennikach i publicystyce poznajemy go jako przeciwnika przemocy politycznej, tłumienia wolności, wojny. W utworach pisanych bezpośrednio po drugiej wojnie światowej, szczególnie w Dzienniku 1946-1949 ("Tagebuch 1946-1949"), zajmuje się Frisch Niemcami tego okresu, Zastanawia się, jak mogło dojść do tego, że naród, który zrodził tylu intelektualistów, tylu wielkich pisarzy i muzyków był zdolny do takich bestialstw. Frisch nie występuje przy tym jako oskarżyciel narodu niemieckiego, nie jest zwolennikiem odwetu. Swoimi, utworami chce Jedynie przestrzec przed niebezpieczeństwem przemocy. W swoich Dziennikach i publicystyce rozwija Frisch teorię winy niewinnych. Wszyscy ludzie są winni zbrodniom naszego stulecia. Bierność i milczenie też są przestępstwem, współwiną w zbrodni. W późniejszej twórczości, szczególnie w Dzienniku 1966-1971 ("Tagebuch 1966-1971") znów pojawia się u Frischa problem przemocy i gwałtu politycznego, pisze o wojnie w Wietnamie, o zabójstwie Martina Luthra Kinga, o terroryzmie. Frisch nie jest przy tym pisarzem walczącym, bezpośrednio zaangażowanym politycznie. Jego dzieła są ostrzeżeniem i nie próbują nawet rozwiązać problemów, które zawierają. Celem Frischa jest stawianie pytań. Czytelnik musi sam na nie znaleźć Odpowiedź. Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

Autorka artykułu porównuje Malinę Ingeborg Bachmann z Powiedzmy Gantenbein Маха Frischa. Obie powieści są, jej zdaniem , reminiscencją wspólnie spędzonych lat. Ich autorzy szukają możliwości zrealizowania prawdziwego partnerstwa między kobietą i mężczyzną. Nie jest to nowy motyw ani w twórczości Bachmann, ani Frischa. Jak i w innych utworach, poszukiwania kończą się fiaskiem. Charakterystyczne jest, że winę za nieudaną miłość ponosi zawsze mężczyzna. Kobiety są ofiarami męskiego egoizmu. Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę.