Search

The disability rights movement emerged only in the 1960s as an appeal to the problems and barriers that people with disabilities have experienced for centuries. While disability has been considered a punishment for moral depression in the early stages, it has been started to be considered a pathology and anomaly with the development of science and the emergence of rational thinking, leading to treatment of these individuals with applied disciplines such as medicine and rehabilitation. According to this understanding, individuals with disabilities have been closed to various institutions, and the resulting discrimination, barriers, and prejudices in the social context have not been seen as part of the problem. The disability rights movement, on the other hand, opposes the discriminatory, stigmatizing, and exclusionary practices of this medical reductionist approach and advocates that the source of the problems experienced should be sought in the social and cultural structure, not in the body of the actors. Thus, the disability rights movement demanded that individuals with disabilities should have equal citizenship rights, live independently and that their views and opinions should be taken into account in the regulations related to them. In addition, the movement has fought for the construction of new disability culture and identity by removing social barriers in front of individuals with disabilities. Therefore, this study focuses on the development, struggle areas and demands of the disability rights movement., Engelli hakları hareketi, engellilerin yüzyıllarca yaşadıkları sorun ve engellere yönelik bir itiraz olarak ancak 1960’lı yıllarda ortaya çıkmaya başlamıştır. Engellilik, ilk dönemlerde daha çok ahlaki bir çöküntünün cezası biçiminde değerlendirilirken, bilimin gelişmesi ve rasyonel düşüncenin öne çıkmasıyla patoloji ve anomali olarak görülmüş; bireyler, tıp ve rehabilitasyon gibi uygulamalı disiplinlerle tedavi edilmeye çalışılmıştır. Bu anlayış ekseninde engelli bireyler, çeşitli kurumlara kapatılmış ve toplumsal bağlamdaki ayrımcılıklar, engeller ve ön yargılar sorunun bir parçası olarak görülmemiştir. Engelli hakları hareketi ise bu tıbbi indirgemeci anlayışın ayrımcı, damgalayıcı ve dışlayıcı uygulamalarına karşı çıkarak, yaşanan sorunların kaynağının aktörlerin bedeninde değil, toplumsal ve kültürel yapıda aranması gerektiğini savunmuştur. Böylece engelli hakları hareketi, engellilerin eşit vatandaşlık haklarına sahip olmasını, bağımsız yaşamasını ve kendileriyle ilgili düzenlemelerde görüş ve düşüncelerinin dikkate alınmasını talep etmiştir. Ayrıca engellilerin önündeki toplumsal bariyerlerin kaldırılarak yeni bir engellilik kültürünün ve kimliğinin inşa edilmesi için mücadele etmiştir. Dolayısıyla bu çalışmada, engelli hakları hareketinin gelişimi, mücadele alanları ve talepleri üzerinde durulmuştur.

This study focuses on the expectations of individuals with visual and orthopedic disabilities regarding the solution to the problems they experienced. Therefore, the main purpose of the study is to reveal the expectations of individuals with disabilities both from public institutions and organizations and from the social structure. In this context, the qualitative research method was used in the study. The study group of the research consisted of 23 individuals with visual and orthopedic disabilities. Individuals were interviewed using a Semi-Structured Interview Form to collect data. After the transcriptions of the collected data, the encodings were made with the help of the MAXQDA program, and the data were subjected to descriptive analysis for evaluation. As a result of the study, it was found that individuals with disabilities have expectations from public institutions and organizations to ensure social participation, increase employment, solve economic problems, and take their views into account in developing the regulations. In addition, it was found in the study that individuals with disabilities expect the abandonment of exclusionary, discriminatory, and pity-oriented understanding in society, replacing this approach with respect and understanding., Bu çalışmada görme ve ortopedik engelli bireylerin, yaşadıkları sorunların çözülmesine ilişkin beklentilerine odaklanılmıştır. Dolayısıyla çalışmanın temel amacı, engellilerin hem kamu kurum ve kuruluşlarından hem de toplumsal yapıdan beklentilerini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ise 23 görme ve ortopedik engelli birey oluşturmuştur. Bireylerle Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılarak görüşülmüş ve veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilerin ses çözümlemeleri yapıldıktan sonra MAXQDA programı yardımıyla kodlamalar yapılmış ve bulgular betimsel analize tabi tutularak değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda engelli bireylerin, kamu kurum ve kuruluşlarından toplumsal katılımın sağlanması, istihdamın artırılması, ekonomik sorunların çözülmesi ve düzenlemelerde görüşlerinin dikkate alınması yönünde beklentileri olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca çalışmada engelli bireylerin, toplumdaki dışlayıcı, ayrımcı ve acıma odaklı anlayışın terk edilerek engellilere saygı ve anlayış ekseninde yaklaşılmasını bekledikleri saptanmıştır.

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de modernitenin gelişmesine bağlı bir şekilde artan kentleşmenin ve kentlileşmenin modern formlara uygunluğunu incelemektir. Türkiye’de modernitenin gelişmesine paralel gelişen kentleşme ve kentlileşmenin ne derece modern formlara uyduğu kuramsal düzlemde tartışılacaktır. Türkiye, cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren modernleşmeye önem vermiş ve geleneksel yapıdan kurtulmaya çalışmıştır. Yeni devletin ancak bu şekilde gelişebileceği üzerinde durularak, Batı’nın teknolojisi ve kültürel değerleri alınarak mevcut çağla bütünleşmeye çalışılmıştır.İkinci dünya savaşından sonra başta ABD ve Batı Avrupa olmak üzere tüm dünyada yeni gelişmeler ortaya çıkmıştır. Türkiye de bu gelişmelerden etkilenerek, modernleşmeye ve sanayileşmeye hız vermeye başlamıştır. Bu kapsamda sanayileşmeye paralel bir şekilde kentleşme hızlanmış ve insanlar kitlesel bir şekilde 1950’lerden itibaren kentlere akın etmeye başlamışlardır. Özellikle tarımda modernizasyon, kırsal alanda kitlesel ölçekte emek fazlalığının oluşmasına neden olmuştur. Dolayısıyla bu yoksullaşan ve işsiz kalan bireyler, geleneksel yaşamın işsiz yapısından, modern kentsel yapının zenginliğine ulaşmaya çalışmışlardır.Kırsal yaşamın hareketsiz yapısından, kentsel yaşamın hareketli ve dinamik yapısına ulaşmaya çalışan bu bireyler, kentsel yapıda çeşitli sorunlarla karşılaşmışlardır. Aynı şekilde kentlerin sosyal ve fiziki yapısında da önemli değişikliklerin ve sorunların oluşmasına kaynaklık ettikleri söylenebilir. Bireyler, modern anlamda kent kültürüne uyumda çeşitli problemlerle karşılaşmışlar. Ayrıca fiziksel olarak çarpık bir kentleşmenin oluştuğu söylenebilir. Özellikle büyük kentlerde sorunların daha da artığı görülmektedir