BAZİ MATR1KSLERE TUTUKLANMIŞ Aspergillus niger* DEN GİBBERELLİK ASİT ÜRETİMİ ŞAFAK BAŞIAÇIK KARAKOÇ ÖZ Bu çalışmada uygun bir destek maddesine tutuklanmış Aspergillus n/gemden bitki büyüme regülatörü gibberellik asitin üretimi hedeflendi. İncelenen sekiz Aspergillus sp. kaynakları arasından A.nigefın (H.Ü) en yüksek gibberellik asit üreticisi olduğu saptandı. Tutuklama çalışmalarında en uygun destek maddesinin seçimi için sodyum alginat, k-karrageenan, agar, poliüretan köpük, sentetik sünger, ponza taşı ve P(EGDMA/HEMA) mikroküreleri denendi. Bunların içinden gibberellik asit sentezinde sünger A.niger'in tutuklanması için kullanılmak üzere seçildi. Daha sonra immobilize hücrelerden gibberellik asit üretimi için bazı inkübasyon koşulları, sıcaklık, pH, inkübasyon süresi, gibi kültürel parametreler optimize edildi. Alınan sonuçlara göre gibberellik asit miktarının pH 5'de, 30°C'de, çalkalamalı koşullardaki 12 günlük inkübasyonda en yüksek değere ulaştığı görüldü. Ayrıca üretim ortamındaki farklı karbon ve azot kaynaklarının GA3 üretim aktivitesine olan etkisi incelendiğinde sukroz ve NaNOVın uygun karbon ve azot kaynakları olduğu saptandı. Bu kaynaklarla karbon / azot oranı çalışmaları yapıldı ve bu çalışmada oran 100/10 olarak bulundu. Bunlardan ayrı olarak immobilize hücrelerin tekrar kullanımları test edildi. Bu sonuçlara göre 12 günlük normal bir süreçten sonra en az 2 defa daha aynı aktivite ile GA3 üretimi yapabildikleri bulundu. Çalışmamızda bazı atıklarda gibberellik asit üretimi için alternatif hammadde kaynağı olarak denendi. Melas, peyniraltı suyu, zeytin karasuyu ve çeşitli meyve suları gibi atıkların arasından melasın ve zeytin karasuyunun gibberellik asit sentezi için kullanılabilir olduğu sonucuna varıldı. Anahtar Kelimeler: Gibberellik asit, Aspergillus niger, hücre immobilizasyonu, bitki büyüme regülatörleri. Danışman: Prof.Dr. Nilüfer AKSÖZ, Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Biyoteknoloji Anabilim Dalı GIBBERELLIC ACID PRODUCTION FROM Aspergillus niger IMMOBILIZED IN SOME MATRICES ŞAFAK BAŞIAÇIK KARAKOC In this research, plant growth regulator GA3 production from immobilized A.niger was purposed. Among eight different Aspergillus sp. sources investigated, A.niger (H.Ü) was found to be the most potent GA3 producer. For immobilization studies, alginat, k-carrageenan, polyurethane foam, pumice stone, P(EGDMA/HEMA) microspheres and sponge were tested. Among these materials tested, sponge was choosen for further investigations. Some cultural parameters such as temperature, pH, incubation period, incubation conditions were optimized in order to maximize GA3 production. According to these results, quantity of GA3 was maximum on the 12th day of incubation period in medium with pH degree 5, incubated at 30°C on rotary shaker. In addition, when the affect of the additional carbon and nitrogen sources in the growth medium on GA3 production was investigated, it was observed that sucrose and NaNÛ3 were suitable sources. Optimal carbon-nitrogen ratio was estimated as 100/10. Also the repetative usage of the immobilized cells were tested. It was estimated that after the 12 days of normal period, these cells could be used at least two more times giving the same GA3 yield. In the research some waste materials were tested as nutritional sources for GA3 production. Molasses, whey, olive oil mill and fruit juice were used for this purpose and it was investigated that among the sources tested, molasses and olive oil mill were suitable sources for GA3 production. Key Words: Gibberellic Acid, Aspergillus niger, Cell Immobilization, Plant Growth Regulators. Advisor: Prof. Dr. Nilüfer AKSÖZ, Hacettepe University, Department of Biology, Biotechnology Section. 11 114