Search

Gelişmiş ülkelerde son dönemlerde gözlemlenen önemli gelişmelerden biri, suç oranlarındaki düşüşlerdir. Özellikle 1960’lı yıllardan itibaren gelişmiş bazı batı ülkelerinde suç oranları giderek artmaya başlamış ve 1990’lı yılların başında en yüksek değere ulaşmıştır. Ancak bu dönemden sonra suç oranları giderek düşmeye başlamıştır. Öyle ki ABD’de aynı yıllarda kasten öldürme suç oranları 1991 - 2001 yılları arasında %43 düşüşle en düşük seviyelerine inmiştir. Aynı dönemde şiddet suçlarında %34 ve mala yönelik suçlarda da %29 düşüş gerçekleşmiştir. 1990 - 2005 yıllarını kapsayan 53 gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde kasten öldürme suçu üzerine yapılan bir çalışmada da çoğu ülkede bu suç türünde düşüşlerin yaşandığı gözlemlenmiştir. Suç oranlarında meydana gelen düşüşler sadece şiddet suçları ile sınırlı kalmamıştır. Bu makale ABD ve gelişmiş bazı batı ülkelerinde 1990’lı yıllardan itibaren suç oranlarında meydana gelen dramatik düşüşlere ve bunun sosyo-ekonomik, demografik, kültürel ve hukuksal nedenlerine odaklanmaktadır. Bu çalışmada faktörlerden hangilerinin suç oranlarındaki düşüşü daha iyi açıklayabildiği, ABD ve bazı batı ülkelerindeki suç oranlarının düşmesinde etkili olduğu varsayılan faktörlerin ne düzeyde bir benzerlik veya farklılık oluşturduğu hususu irdelenecektir., Recently, one of the most significant changes in developed countries has been the decrease in crime rates. The era following the 1960s particularly witnessed an increase in crime rates in developed western countries, and these rates attained their peaks in several countries around the early and mid-1990s. However, following this period, incidents of crime began declining gradually. Furthermore, USA experienced a 43% decline in homicide rates between 1991- 2001. During this period, the overall incidents of violent and property crimes decreased by 34% and 29%, respectively. In a study conducted on murder trends in 53 developed and developing countries spanning the years 1990–2005, a decrease in homicide rates was noted in most of the countries that had been studied. Undoubtedly, this decline is not limited to violent crimes. This article focuses on the significant decline in crime rates in developed western countries—especially in the USA and European countries—since the 1990s and elucidates the socio-economic, demographic, cultural, and legal causes of such a decline. The current study seeks to determine which of these factors are the primary causes of a decline in crime rates and the extent to which the factors considered effective in lowering the crime rates in the United States and other western countries are similar or different.

This article focuses on the effect of opportunity theories and the security thesis associated with these theories on the decrease in crime rates observed in many developed countries. In the study, firstly, some important factors that are assumed to be effective in the decrease in crime rates are discussed. In this context, the decrease in crime in developed countries is mainly explained by many factors or approaches such as decreased drug use, legalization of abortion, increased police visibility, development of new policing models, increased incarceration rates, changes in gun policies, changes in population structure and economic improvements. It has been argued that many of these factors, or approaches to these factors, may be partially successful in explaining crime decreases and are more appropriate to explain crime decreases in the United States in particular. In this context, the importance and impact of the explanation potential of the security thesis as a more general explanation framework including the declines in European countries will be pointed out. The security hypothesis or approach explains the reason for the decrease in crime rates through the development and implementation of improved and enhanced security measures aimed at eliminating crime opportunities. Within the scope of the security thesis, the effect of proactive policing models on the drops of crime rates was also emphasized., Bu makalede gelişmiş çok sayıda ülkede gözlemlenen suç oranlarının düşüşü üzerinde fırsat teorileri ve bu teorilerle ilişkili olan güvenlik tezinin etkisine odaklanılmıştır. Çalışmada ilkin suç oranlarının düşmesinde etkili olduğu varsayılan önemli bazı faktörler ele alınmıştır. Bu kapsamda gelişmiş ülkelerdeki suç düşüşleri ağırlıklı olarak uyuşturucu kullanımının azalması, kürtajın yasallaşması, polis görünürlüğünün artması, yeni polislik modellerinin geliştirilmesi, hapsetme oranlarının artması, silah politikalarındaki değişiklikler, nüfus yapısının değişmesi ve ekonomik iyileşmeler gibi çok sayıda faktör ile açıklanmaktadır. Bu faktörlerin veya bu faktörlere ilişkin yaklaşımların çoğunun suç düşüşlerini açıklamada kısmen başarılı olabileceği ve özellikle de ABD’deki suç düşüşlerini açıklamaya daha uygun olduğu tezi ileri sürülmüştür. Bu kapsamda çalışmada, Avrupa ülkelerindeki düşüşleri de kapsayan daha genel bir açıklama çerçevesi olarak güvenlik tezinin açıklama potansiyelinin önemine ve etkisine işaret edilecektir. Güvenlik hipotezi veya yaklaşımı, suç oranlarının düşmesinin nedenini, suç fırsatlarını ortadan kaldırmayı amaçlayan güvenlik önlemlerinin geliştirilmesi, iyileştirilmesi ve uygulanması ile açıklamaktadır. Çalışmada ayrıca güvenlik tezi kapsamında, proaktif polislik modellerinin suç oranlarının düşmesindeki etkisi de vurgulanmaktadır.

This research focuses on the impact of climate change on rural areas. In relation to this fundamental issue, the research examines the responses of those residing in rural areas to climate change. The study is based on the evaluation of the findings obtained from 60 questionnaires applied to the central village headmen of Elazig province by simple random method. In the study, it was determined that climate change in rural areas has serious adverse effects on the agriculture and livestock sector. It has been determined that the settlers tend to migrate rather than to have alternative orientations in the face of serious negative effects created by climate change in the agriculture and livestock sector. For this reason, it is possible to define the attitude of individuals residing in rural areas towards climate change as having an "escape and submissive" character. Based on the findings of this research, it is emphasized that some studies should be carried out in order to create capacity for the negative effects / consequences of climate change in rural areas and to raise awareness and awareness about alternative searches. It is thought that developing and implementing informative programs for those residing in rural areas, especially in the areas of water use, water management and orientation to alternative economic fields, and popularizing successful role model applications in the fields of entrepreneurship will yield positive results. As a result, it is possible to argue that preventing the declining population in rural areas and preventing migration in connection with the problems caused by climate change will depend significantly on the condition of rebuilding capacity to be created with alternative orientations in the agriculture and livestock sector., Bu araştırma, iklim değişikliğinin kırsal alandaki etkisine odaklanmaktadır. Bu temel konu ile ilintili olarak araştırmada, kırsal yerleşim yerlerinde ikamet edenlerin iklim değişikliğine karşı tepkileri irdelenmektedir. Çalışma, Elazığ iline bağlı merkez köy muhtarlarına basit tesadüfü yöntemle uygulanan 60 anket formundan elde edilen bulgularının değerlendirilmesine dayanmaktadır. Araştırmada, kırsal bölgelerde iklim değişikliğinin tarım ve hayvancılık sektörü üzerinde ciddi olumsuzluklar yarattığı saptanmıştır. İklim değişikliğinin, tarım ve hayvancılık sektöründe yarattığı ciddi olumsuzluklar karşısında yerleşimcilerin alternatif yönelimler içerisine girmek yerine göç etme eğilimi içerisine girdikleri tespit edilmiştir. Bu nedenle kırsal bölgelerde ikamet eden bireylerin iklim değişikliğine karşı sergiledikleri tutumun ağırlıklı olarak “kaçış ve teslimiyetçi” bir nitelik arz ettiği şeklinde tanımlamak mümkündür. Bu saptamadan hareketle kırsal bölgede iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine/sonuçlarına yönelik olarak kapasite oluşturmak ve alternatif arayışlar konusunda farkındalık ve bilinç yaratmak için bazı çalışmaların yapılması gerekliği vurgulanmaktadır. Kırsal bölgelerde ikamet edenlere yönelik olarak özellikle su kullanımı, su yönetimi ve alternatif ekonomik alanlarına yönelme konularında bilgilendirici programların geliştirilmesinin ve uygulanmasının, girişimcilik alanlarında başarılı rol model uygulamalarının yaygınlaştırılmasının olumlu sonuçlar ortaya koyacağı düşünülmektedir. Sonuç olarak iklim değişikliğinin yarattığı sorunlarla bağlantılı olarak kırsal bölgelerde azalan nüfusun önüne geçilmesinin ve göçlerin engellenmesinin, tarım ve hayvancılık sektöründe alternatif yönelimlerle oluşturulacak yeniden kapasite oluşturma koşuluna önemli ölçüde bağlı olacağını ileri sürmek mümkündür.

It is important to understand and contribute to the solution of the problem of substance use and addiction due to its wide individual and social consequences. In this article, demographic characteristics and substance use habits of drug addicts are discussed. The sample of the study consists of volunteers who struggle to get rid of their addiction through faith-based programs. The article evaluates the findings of an applied study using qualitative and quantitative methods. The results show that substance use usually begins in the adolescence period, in the twenties, the concerns and efforts to combat addiction are the most intense, and the social environment is an important factor in starting, continuing and quitting substance use. It is also reflected in the results that exposure to violence / abuse increases the risk of substance use and that substance use habits are accompanied by many risky behaviors, varying / multiple substance use is common among the participants and fear is an important factor in substance use., Madde kullanma ve bağımlılık sorununun bireysel alanı aşan etkileri, sorunu sosyal problem düzeyine çıkarmaktadır. Bu nedenle sorunun anlaşılması ve çözümüne katkı sunulması da önem arz etmektedir. Bu makalede uyuşturucu madde bağımlılarının demografik özellikleri ve madde kullanım alışkanlıkları ele alınmıştır. Çalışmanın örneklemi inanç temelli programlar aracılığıyla bağımlılıklarından kurtulma mücadelesi veren gönüllü kişilerden oluşmaktadır. Makale, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı uygulamalı bir çalışmanın bulgularını değerlendirmektedir. Sonuçlar madde kullanımının ekseriyetle adolesan dönemde başladığını, yirmili yaşlarda, bağımlılıkla mücadele kaygılarının ve çabalarının en yüksek düzeye ulaştığını, madde kullanmaya başlamada, kullanmayı sürdürmede ve bırakmada sosyal çevrenin önemli bir etken olduğunu göstermektedir. Şiddet/istismara maruz kalmanın madde kullanma riskini arttırdığı ve madde kullanma alışkanlığına birçok riskli davranışın eşlik ettiği de sonuçlara yansımıştır. Katılımcılar arasında bir maddeden diğerine geçmek şeklindeki değişen/çoklu madde kullanımının yaygınlığı, madde kullanım davranışında korkunun önemli bir faktör olduğu, bağımlılar arasındaki dayanışmanın madde temini ve kullanımın sürdürülmesinde önemli bir etken olduğu ortaya çıkmıştır.

This study will focus on the problem of backwardnessin Muslim societies. First of all, some approaches mentioned about the reasonsof backwardness in Muslim societies and Fuat Sezgin's opinions on the subjectwill be discussed. The aim of the study is to analyze Fuat Sezgin's opinionabout the backwardness in conjunction with other opinions. While manyresearchers have addressed the problem of backwardness in the Islamic worldwithin the framework of the combination of internal and external factors, FuatSezgin tends to see it as the result of external factors. The backwardness ofthe Islamic world is generally attributed to the reasons such as renaissance inthe western world, reform, geographical discoveries and industrial revolutions,the inability of the Islamic world to follow the developments in the west,colonial activities of the west, changes in religious thought and institutions,Crusades, effects of Mongolian invasion, new trade routes and politicalinstability in the Islamic world. Fuat Sezgin stated that the reasons for therecession in the Islamic world were the Crusades, the Mongol attack, somegeographical discoveries in the west and the weakening of the Muslim presencein Spain., Buçalışmada Müslüman toplumların geri kalmışlık sorununa odaklanılacaktır. Burada,ilkin Müslüman toplumların geri kalmasında etkili olduğu varsayılan nedenlerkonusunda ileri sürülen bazı görüşler ve akabinde Fuat Sezgin’in konuya ilişkindüşünceleri ele alınacaktır. Çalışmanın amacı, Fuat Sezgin’in İslam dünyasının gerilemekonusuna bakış açısını diğer görüşler ile birlikte analiz etmektir. Çok sayıdasosyal bilimci İslam dünyasının geri kalmışlık sorunsalını iç ve dışfaktörlerin birlikteliği çerçevesinde ele alırken, Fuat Sezgin daha çok dışunsurların sonucu olarak görme eğilimindedir. İslam dünyasının geri kalmışlığıağırlıklı olarak; batı dünyasındaki Rönesans, reform, coğrafi keşifler veendüstriyel devrimin gelişimi, İslamdünyasının batıdaki gelişmeleri takip edememesi, batının sömürgecilik faaliyetleri,dinsel düşünce yapısında ve kurumlarında meydana gelen değişmeler, Haçlıseferleri, Moğol istilasının etkileri, yeni ticaret yollarının bulunması veİslam dünyasındaki siyasi istikrarsızlık gibi unsurlar üzerinden analizedilmektedir. Fuat Sezgin de İslam dünyasındaki gerilemenin nedenleri olarakdaha çok Haçlı seferleri, Moğol saldırısı, batıdaki bazı coğrafi keşifler veİspanya’da Müslüman varlığının zayıflaması faktörlerini belirtmiştir. Sezgin’indiğer önemli bir saptaması da gerilemenin nedeninin din olgusu ileaçıklanamayacağı gerçeğidir.

Bu makale, suç önleme yaklaşımları üzerine odaklanmaktadır. Suçla etkin bir mücadelenin yürütülebilmesi faaliyetini, suç önleme politikaları ve programlarından bağımsız olarak düşünmek mümkün değildir. Çalışmada, suç önleme konusundaki yaklaşımlar gözden geçirilecek ve etkili bir suç önleme yaklaşımının nasıl olması gerektiği hususu açıklanmaya çalışılacaktır. Makalede, etkili bir suç önleme modelinin, suçun tüm değişkenlerini ve çok kurumlu yaklaşımı içerecek nitelikte olması gerektiği ileri sürülmüştür. Bu da, suçun önlenmesinde bütüncül bir suç önleme modelinin geliştirilmesinin gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bütüncül suç önleme modelinin; suçlu bireyi (bireyin kriminal eğilimini), işlenen suç türünü, suçun işlendiği mekânı/çevreyi, suç fırsatlarını, suça maruz kalan mağduru, suç kontrolü ve gözetim stratejilerini, suçun sosyo-ekonomik, kültürel ve toplumsal dinamikleri gibi suç ile ilgili tüm unsurları kapsayacak nitelikte olması gerektiği vurgulanmıştır. Bu nedenle bütünleşik suç önlemi modeli, önleyici yaklaşımlardan durumsal, sosyal, toplum odaklı ve gelişimsel suç önleme yaklaşımlarının tümünü içermelidir. Çalışmada belirtilen diğer bir husus da önleyici yaklaşımların reaktif olmaktan çok proaktif olmaları gerekliliğidir., This article focuses on crime prevention approaches. It is not possible to think of the activities, which are necessary for an effective fight against crime, independently of the crime prevention policies and programs. In this study, the approaches on crime prevention will be reviewed and it will be tried to explain an effective crime prevention approach how should be. In this article, it was suggested that an effective crime prevention model should include all variables of crime and multi-agency approach. This reveals the necessity of developing a holistic crime prevention model in crime prevention. In other words, the holistic crime prevention model proposed in this study covers all elements related to crime such as the offender (criminal tendency of the individual), the type of crime committed, the place / environment where the crime was committed, the opportunities for crime, the victims of crime, crime control and surveillance strategies, the socio-economic, cultural and social dynamics. Therefore, the integrated crime prevention model should involve all preventive approaches which are situational, social, societal and developmental crime prevention approaches. Another point mentioned in the study is that preventive approaches should be proactive rather than reactive.

Bu çalışma, evli çiftlerin evliliklerineebeveynleri tarafından yapılan müdahaleleri ve bu müdahalelerin etkilerini konuedinmektedir. Araştırmanın temel amacı, ebeveyn müdahalelerinin evliliksorunlarının yaşanmasındaki etkilerini saptamaktır. Araştırmanın evrenini,Elazığ ilinde yaşayan eşler ve onların ebeveynleri oluşturmaktadır. Eşler vebunların ebeveynlerinden oluşan toplamda 34 kişiyle derinlemesine görüşmeleryapılmıştır. Araştırmada eşlerin evliliklerine ebeveynleri tarafından ciddidüzeyde müdahalelerinin olduğu ve bu müdahaleler sonucunda eşler arasında aileiçi tartışma, aile içi şiddet ve boşanma eğiliminin ortaya çıkması gibi bazısorunlara yol açtığı saptanmıştır. Bu sorunların da, evlilikte uyum vemutluluğun azalmasında etkili olduğu belirlenmiştir.

Bu çalışma, göç ve suç ilişkisini kuramsal açıdan irdelemeyi amaçlamaktadır.Göç ve suç ilişkisi, özellikle gelişmiş batı ülkelerinde akademik alanda uzunbir zamandan beri tartışılmaktadır. Ülkemizde genel olarak suç alanındakiaraştırmalar son derece yetersizdir. Bu yetersizlik aynı şekilde, göç ve suçilişkisinin araştırılmasında da söz konusudur. Bu çalışmada ilgili alandayapılmış araştırma literatürü gözden geçirilecek, göç ve suç arasındaki ilişki ortayakonulmaya çalışılacaktır. Bu kapsamda, makaledegöç ve suç ilişkisini irdeleyen kuramsal yaklaşımlar, göç - suç ilişkisininbelirlenmesinde öne çıkan değişkenler ve göç-suç ilişkisine odaklanan farklıaraştırma sonuçlarının nasıl yorumlanabileceği konuları ele alınıp genel birçıkarsamada bulunulacaktır.

Ülkemizson dönemlerde yoğun bir dış göç olgusu ile karşı karşıya gelmiştir. ÖzellikleSuriye’de iç çatışmalardan ve devlet saldırılarından kaçıp ülkemize sığınanSuriye sığınmacılarının sayısı 3.5 milyonu geçmiş durumdadır. Ülkemize göçetmiş/yerleşmiş olan Suriyeli göçmenlerin sosyo-demografik, kültürel, ekonomik,siyasal ve asayiş/güvenlik alanında bazı önemli sorunlara yol açtıkları birgerçektir. Bu çalışmada göçmenlerin, ülkemizdeoluşturdukları asayiş ve güvenlik sorunu, toplumda bu yönde oluşan algı ve suçlulukdurumlarına/pratiklerine odaklanılacaktır. Suriyeli sığınmacıların hâlihazırdane oranda suç olaylarını işledikleri, gelecek dönemlerde suç oranlarının nasılbir seyir izleyebileceği, suç seyrinde (azalma ve artış durumunda) hangi değişkenlerin etkili olabileceği ve suçartışına karşı nasıl önleyici bir politikanın geliştirilmesi gerektiği hususlarıele alınacaktır.

Günümüzde gerek gelişmiş gerekse de gelişmekte olan ülkelerdeki suç oranlarını ve örüntülerini,toplumların modernleşme süreçlerinden bağımsız olarak ele almak mümkün değildir. Bu çalışmadamodernleşme ve suç arasında nasıl bir ilişkinin olduğu, modernleşmenin suç oranlarını arttırıp artırmadığı,suç oranlarının artması veya azalmasında modernleşmeye ilişkin hangi dinamiklerin etkili olduğu gibikonular irdelenecektir. Modernleşme ve suç arasındaki ilişki dört temel kuramsal yaklaşım başlığı altında elealınabilir. İlk yaklaşım, Durkheim tarafından geliştirilen modernleşme perspektifidir. Modernleşmeperspektifi, hızlı ve köklü sosyal değişmelerin toplumsal alanda bazı patolojik sonuçlar (değerlerinzayıflaması, bireyselleşme, yalnızlaşma, yabancılaşma, anomi ve toplumsal bunalımlar gibi) ürettiğini ilerisürmektedir. İkinci yaklaşım ise suç ve suçluluğu, ekonomik yoksunluk, emeğin sömürülmesi ve giderekartan ekonomik eşitsizliklerin sonucu olarak gören Marksist yaklaşımdır. Üçüncü perspektif ise, Eliastarafından ileri sürülen uygarlaşma teorisidir. Bu teoriye göre, toplum modernleştikçe, ekonomik gelişme verefahın artması ile birlikte bireylerarasında yaşanan şiddet olayları azalmaktadır. Bir anlamda bu tez,modernleşme ile birlikte şiddet suçlarında bir azalmanın olabileceğini (mala yönelik suçlar için değil) ilerisürmektedir. Son olarak dördüncü yaklaşım ise, fırsat ve rasyonel teorilerdir. Bu kuramlar da suçoranlarındaki artışı, modernleşme süreci ile birlikte bireylerin gündelik yaşam alanlarında veya bireylerinrutin aktivitelerinde meydana gelen değişmelerin sonucu olarak görmektedir.

This article focuses on what level the prison and imprisonment deter the individuals and the society from committing crime. The effect of imprisonment as a sort of punishment and so, the effects of the prison on the prisoners is discussed. In this study, it is particularly tried to determine through “prison sub-culture” why some of the released prisoners commit crime again. From this aspect, only imprisonment does not effectively have an deterring role on the criminals. Finally, the new approaches being developed, giving more importance to the punishment policies in the society, maintaining only the persistent criminals to being sent to prison with a selective incarcaretion policy, and the rehabilitation programmes in the prison are emphasized as an alternative to the prison, Bu makale, cezaevi ve hapsetmenin bireyleri ve toplumu suç işlemekten ne düzeyde caydırdığı sorunsalı üzerine odaklanmaktadır. Bununla ilintili olarak bir cezalandırılma biçimi olarak hapsetmenin ve dolayısıyla cezaevinin mahkumlar üzerindeki etkisi tartışılmaktadır. Bu çalışmada, cezaevinden salıverilen bazı suçluların yeniden suç işleme nedeni olarak “cezaevi alt-kültürü” faktörü irdelenmeye çalışılmaktadır. Bu çerçevede, suçluların sadece hapsedilmeleri veya cezaevine kapatılmalarının, suçlular üzerinde istenilen veya beklenen düzeyde caydırıcı bir işlev görmediği ileri sürülmektedir. Sonuç olarak; cezaevine alternatif olarak yeni yaklaşımların geliştirilmesi, toplumda cezalandırma politikalarına ağırlık verilmesi, secici bir tutuklama politikası ile sadece azılı suçluların hapsedilmelerinin sağlanması ve suçluların cezaevine kapatılmaları ile birlikte rehabilitasyon çalışmalarının da bu sürece eşlik etmesi gerekliliğinin önemi vurgulanmaktadır

Günümüzde gelişmiş ülkelere nispeten gelişmekte olan ülkelerde suç oranları giderek artmaktadır. Bu çalışma gelişmekte olan ülkelerdeki suç oranlarının artışlarının nedenlerini saptamayı amaçlamaktadır. Makalede, gelişmekte olan ülkelerdeki suç artışları söz konusu toplumların modernleşme süreçleri ve dinamikleri ile açıklanmaya çalışılmaktadır. Bu çerçevede çalışmada, gelişmekte olan ülkelerde suç oranlarının niçin arttığı, bu artışlarda modernleşmeye ilişkin hangi sosyolojik dinamiklerin etkili olduğu gibi sorulara yanıt aranacaktır. Gelişmekte olan ülkelerde artan suçluluğun nedenleri arasında özellikle; aile kurumunda meydana gelen değişmeler, giderek artan bireyselcilik, yerleşimsel hareketliliğin yol açtığı sosyal organizasyonsuzluk, sosyal sermayenin ve enformel denetimin zayıflaması, ekonomik gelişmeler ve bu alandaki gelişmelerin yarattığı sorunlar (işsizlik, yoksulluk, göreli yoksulluk) gibi faktörlerin öne çıktığı görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Gelişmekte olan ülkelerde suç, suç oranlarındaki artışların nedenleri, modernleşme, Günümüzde gelişmiş ülkelere nispeten gelişmekte olan ülkelerde suç oranları giderek artmaktadır. Bu çalışma gelişmekte olan ülkelerdeki suç oranlarının artışlarının nedenlerini saptamayı amaçlamaktadır. Makalede, gelişmekte olan ülkelerdeki suç artışları söz konusu toplumların modernleşme süreçleri ve dinamikleri ile açıklanmaya çalışılmaktadır. Bu çerçevede çalışmada, gelişmekte olan ülkelerde suç oranlarının niçin arttığı, bu artışlarda modernleşmeye ilişkin hangi sosyolojik dinamiklerin etkili olduğu gibi sorulara yanıt aranacaktır. Gelişmekte olan ülkelerde artan suçluluğun nedenleri arasında özellikle; aile kurumunda meydana gelen değişmeler, giderek artan bireyselcilik, yerleşimsel hareketliliğin yol açtığı sosyal organizasyonsuzluk, sosyal sermayenin ve enformel denetimin zayıflaması, ekonomik gelişmeler ve bu alandaki gelişmelerin yarattığı sorunlar (işsizlik, yoksulluk, göreli yoksulluk) gibi faktörlerin öne çıktığı görülmektedir.

This research deals with the situations of criminality of the children who work and partly live in the streets. The aim of this research is to examine the socio-demographic, economic and cultural structures of the children who dwell in the streets and to find out the process which makes them tended to crimes. For this reason in this research the subject is focused on the structure of working and dwelling in the streets which make the individual tended to crimes. In the scope of the research there are 30 children who committed crimes. In this research it has been established by some findings that the children who work in the streets committed mostly the crime of robbery, had families with problems, gained some habits like using drugs or the other matters which make them addicted and had criminal equals. Key Words: The children working in the streets, the children living in the streets, the children committing crimes., Öz Bu araştırma, Diyarbakır kent merkezinde sokakta çalışan ve kısmen yaşayan çocukların suçluluk durumlarını konu edinmektedir. Araştırmanın amacı, sokağı mesken edinen çocukların sosyo-demografik, ekonomik ve kültürel yapılarını irdelemek ve onları suça yönelimli kılan süreci anlamaya çalışmaktır. Bu nedenle araştırmada, sokakta çalışma veya sokağı mesken edinmenin bireyi suça eğilimli kılan yapısı üzerine odaklanmaktadır. Araştırma kapsamında suç işleyen 30 çocuk bulunmaktadır. Bu araştırmada, sokakta çalışan çocukların en çok hırsızlık suçlarını işledikleri, aile yapılarının sorunlu olduğu, sokaklarda uyuşturucu veya bağımlılık yapıcı madde kullanma alışkanlıklarını edindikleri ve suçlu akran grubuna sahip oldukları yönünde bazı bulgular saptanmıştır. Anahtar Kelimler: Sokakta çalışan çocuklar, sokakta yaşayan çocuklar, suç işleyen çocuklar

Bu çaly?ma, Peyami Safa'nyn Fatih-Harbiye romanyny edebiyat sosyolojisi açysyndan irdelemeyi amaçlamaktadyr. Batylyla?ma olgusunu temel bir sorunsal olarak ele alan Fatih-Harbiye eserini, bir de?i?im romany olarak görmek mümkündür. Bu çerçevede makalede, Cumhuriyet döneminde ya?anan bireysel ve toplumsal alandaki de?i?meler ve bu de?i?melerin bireysel kimlik arayy?y üzerindeki etkisi, Fatih-Harbiye romany üzerinden çözümlenmeye çaly?ylacaktyr., This study aims at analyzing Peyami Safa's novel Fatih-Harbiye in terms of literature sociology. It is possible to evaluate the novel Fatih-harbiye, which deals with the concept of westernization on the fundamental problem as a novel of change. In this context, the societal and individual changes experienced during the Republican Period and the effects of these changes on the search for identity will be tried to resolve through the novel Fatih-Harbiye.

In this research, the offenders imprisoned more than once are compared with the ones imprisoned for the first time. The purpose of the study is to identify the similarities and the differences between the categories. In the scope of the study, there are 80 offenders arrested for different crimes. Forty of them are the ones arrested for the first time, and the rest arrested for more than once. According to variables of the study, it has been determined that criminals arrested more than once have more criminal activities than ones arrested for the first time. In other words, the study shows that the criminals imprisoned more than once were brought up in more problematic families, have more criminal individuals in the family, have more criminal peer groups, started crime at earlier ages, use more drugs and were less religious. Thus, it shows that criminals, who have more frequent crime commitment, have more negative backgrounds in terms of variables mentioned above., ÖZET Bu ara?tyrmada, birden çok kez cezaevine giren suçlularla ilk kez cezaevine giren suçlular kar?yla?tyrylmaktadyr. Ara?tyrmanyn amacy, söz konusu iki suçlu kategorisi arasyndaki bezerlikleri ve farklylyklary saptamaktyr. Ara?tyrma kapsamynda farkly suçlardan hüküm giyen 80 suçlu bulunmaktadyr. Bunlaryn 40'y syklykla suç i?leyen ve dolayysyyla birden çok kez sayyda cezaevine giren, di?er 40'y da i?ledikleri suç veya suçlardan dolayy ilk kez cezaevine giren suçlulardan olu?maktadyr. Ara?tyrmada ele alynan de?i?kenler çerçevesinde, birden çok kez cezaevine giren suçlularyn ilk kez cezaevine giren suçlulara kyyasla daha kriminal bir yönelim içerisinde olduklary yönünde bazy bulgular saptanmy?tyr. Di?er bir ifade ile birden çok kez cezaevine giren suçlularyn; daha sorunlu ailelerde yeti?tikleri, ailede daha çok suçlu bireylerin oldu?u, daha çok suçlu akran grubuna sahip olduklary, suça daha erken ya?larda ba?ladyklary, daha çok uyu?turucu madde kullandyklary ve daha az dindar olduklary belirlenmi?tir. Bu da suç i?leme sykly?y yüksek olan suçlularyn söz konusu de?i?kenler açysyndan daha olumsuz bir ardalana sahip olduklaryny göstermektedir.

m ÖZET Doktora Tezi Bazı Sosyal Değişkenler Bağlamında Doğu Anadolu Bölgesinde Suç ve Suçluluk Zahir KIZMAZ Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı Haziran-2002, Sayfa: 442 Bu araştırma, Doğu Anadolu Bölgesinde suç olgusunu çözümlemeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda araştırma, Doğu Anadolu Bölgesi illeri cezaevlerinde işledikleri suçlardan dolayı hüküm giyen 933 suçlu üzerine gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, suç olgusunu toplumsal bir bağlamda sosyolojik açımlanmasını amaçlamaktadır. Çünkü suç olgusu hem ortaya çıkış biçimi, nedenleri ve hem de sonuçları açısından sosyolojik olarak çözümlenmeyi gerekli kılmaktadır. Metodolojik açıdan söz konusu çalışma, makro bir çalışma niteliğini taşımaktadır. Ayrıca, araştırmada kantitatif ve kalitatif metod birlikte kullanılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada suç olgusu ile ilişkili olarak; cinsiyet, yaş, coğrafi köken, ikamet yeri, gelir ve meslek faktörü, aile yapısı, öğrenim düzeyi, akran veya arkadaş grup yapısı, dindarlık ve kültür unsuru, uyuşturucu ve alkol kullanma, silah bulundurma, göç ve kentleşme v.b. sosyo-demografîk ve sosyo- kültürel ile ekonomik nitelikler gibi çok sayıda değişken analiz edilmiştir. Ayrıca; bölgede işlenen suç türlerine ilişkin oranlar veIV bu suçların işlenme biçimi, kime karşı işlendiği ( mağdur ) ve suçun nedenleri ile ilgili bilgilerde burada verilmeye çalışılmıştır. Araştırma bulguları ışığında; araştırma bölgesinde suçların ekserisinin erkekler tarafından işlendiği tespit edilmiştir. Hükümlü suçluların genel profillerine bakıldığında; onların düşük öğrenim kategorisinde yer aldıkları, evli ve kırsal kökene sahip oldukları, nitelikli bir ekonomik faaliyete sahip olmadıkları veya düşük statülü mesleklerde istihdam ettikleri, ah sınıf mensubu oldukları ve dini inanışlarının yüksek oldukları görülmektedir. Ayrıca hükümlülerin çoğunluğunun, şehirde ikamet ettiği ve suçların da en çok şehirde işlendiği tespit edilmiştir. Diğer önemli bir bulgu da, hükümlülerin suç işleme yaş yoğunluğunun en çok, 22-29 yaş grubunda odaklaşmış olmasıdır. Araştırma bölgesinde en çok işlenen suç türünün başında, adam öldürme gibi şiddet suçlan gelmektedir. Adam öldürme suçu yaklaşık olarak bölgede işlenen tüm suçların yarısını oluşturmaktadır. Servet suçlan içersinde ise en çok işlenen suç türleri; uyuşturucu ve hırsızlık suçlandır. Bu araştırmanın önemli bir bulgusu da; suç işleme nedeninin en çok maddi sıkıntılar ve işsizlik gibi ekonomik sorunlar ile hakarete uğrama gibi gerekçelerle işlenmiş olduğunun saptanmasıdır. Ayrıca bu araştırmada, mağdur unsurunun suçun oluşumunda etkili bir faktör olarak öne çıktığı görülmektedir. Suç eyleminin öncelikli mağdurlarının ise; akraba ve tanıdık gibi yakın bireylerden oluştuğu görülmektedir. Anahtar Kelimden Suç, Suçluluk, Suç teorileri, Suç faktörleri, Suç mağduru, Suçlu profilleri ABSTRACT Ph.D.Thesis The Crime And Criminality İn The East Anatolia Region İn Terms of Some Social Variables Zahir KIZMAZ Fırat University Institute of Social Sciences Sociology Department July - 2002, Page: 442 İn this study, it is aimed to investigate the crime phenomenon in the Eastern Anatolia region. The investigation has been performed on 933 conviction in the provincial prisons located in the Eastern Anatolia region. The study is purposed to explain the criminality from sociological perspectives. Because, as a phenomenon crime phenomen requests necessary explaination about how it take place, its reasons and consequences of it. From the methodological point of views, the study is a macro investigation and both quantitative and qualitative methods have been used. Several soci-demograficaL, socio-cultural and economical variables have been analyzed in relation to crime under the coverage of the study. These variables can be indicated as follows: gender, age, geografical origion, resident location, income and occupiation, the femily structure, education level, peer and friend group structure, religiousness and culture, to be drug and alcohol user, firearm ownership, migration and urbanisation...etc Additionaly, the crime rates, how the way of the crime take place, to whom the crime was performed against (victim) and the reason of the crime have also been given in details. According to the results, the most of the crimes have been commited by male. When the general profiles of offenders have been evaluated, the findings can be summarised as follows: They take place in low educational categories, married andVI comes from rural origin, without a qualified economical activity or occupiers of the lower status occupations, members of low- class and have high level of religious beliefs. Furthermore, it was obtained that the offenders in general were living in urban areas and the crimes were taken place in those regions. Another importmant conclusion is that age category of the conviction was higher in between 22 and 29. The most commited crime in the research field was found to be homocide which is one of the violent crimes. Homocide establishes half of the crimes in the region. However, most occuring property crimes are drug and burglary/larceny. Other importmant finding of this study is that the reason for crime to occure is mostly depend upon economical problems such as financial difficulties, unemployment and to be insulted by someone. İt was seen by this investigation that the victim is one of the importmant factor as a reason for crime. Primary victims of criminal action are relitives and acquaintances of the criminals, and the most of the victims are consisted of relatives and acquaintances. Keywords: Crime, Criminality, Crime theories, Crime factors, Crime victim, Offender profiles 442

ÖZET `Peyami Safa'nın Eserlerinin Sosyolojik Analizi`adlı yüksek lisans tezi,edebiyat '``` sosyolojisi alanında yapılan bir çalışmadır.Bu tez çalışmasında edebiyat,bir sosyal olgu olarak ele alınmıştır. Bir teorik çalışma olan bu tezin konusu olarak, Peyami Safa'nın romanlarından sosyolojik analizi yapılabilen sadece on romanı seçilmiştir.Bu çalışmanın kavramsal çerçevesi `Toplum-Edebiyat`,`Roman-Toplum`ve `Peyami Safa'da Toplum-Roman` ilişkisi açıklanarak oluşturulmuştur. Bu tez ile Peyami Safa'nnın yaşadığı dönemde Batılılaşma ile meydana gelen değişmelerin romanlardaki yansımalarının sosyolojik bir perspektiften açıklanması hedeflenmiştir. Aynı zamanda Batılılaşmayla birlikte ahlaki değerler alanında meydana gelen köklü sarsıntıların aile kurumu üzerindeki sarsıcı etkisini gözlemlemek mümkündür. Yazarın romanlarda Batı eksenindeki sosyal değişmeye neden olan faktörlerin başında; 1. Değişimi bireylerin kendi arzularıyla istemeleri 2. Bireyleriun okudukları roman, dergi ve gazete gibi kültür taşıyıcı unsurların etkisinde kalmaları 3. Geleneksel yaşama karşı olumsuz bir tutum içine girme 4. Bireylerin statü arayışları içine girmeleri 5. Türk inkılaplarının etkisi 6. Batılılaşmış mekanların etkisi 7. Batılılaşmış tiplerin çekiciliği ve etkileyiciliği gelmektedir. Romanlarda Batılılaşmanın sosyal, kültürel ve zihinsel alanlardaki çarpık biçimselliği gözde bir tema olarak irdeleyen yazar, dünyadaki ideolojik ve değerler alanındaki bunalım ile toplumsal yapıdan kaynaklanan sorunların bireyler için kaçınılmaz kıldığı anomik durumu da gözler önüne sermektedir. Bu çalışmada ayrı olarak, yazarın romanlarına konu edindiği üst sınıfın kültüriel ve tabakalaşma göstergeleri açısından bir analizi yapılmıştır. Dini ve milli değerlere yabancılaşmanın bir sonucu olarak oluşan zenginlik kültürü; materyalist, bireyce ve hedonistik bir kültür özelliği arzeder. Aynı şekilde tabakalaşma açısından da üst sınıfın oturulan semt, mesken tipi, tüketim formları, boş zaman etkinlikleri, ilişki tarzları, değerleri, inançları ve dünya görüşleri açısından diğer sınıflardan farklılaştıkları görülmektedir. Son olarak sosyal olayların ve çatışma noktalarının sadece iktisatla açıklanamayacağını belirten yazar, bunun yanında din, millet, tarih, batılılaşma, siyasi unsurlar, psikolojik ve bazı genetik unsurların da olduğunu romanlarında göstermektedir. SUMMARY TheM.S.C thesis titled as sociological analysis analysis of the articles ofPeyami Safa is a study in the field of literatural sociology. İn this thesis,the literature has been taken as a socilogical phenomenon. As a theoretical study, the subject of this thesis has been chosen to analysis only ten novels of Peyami Safa.The conceptional frame of this study was established by explaining relations of society and literature,novel and society,and the society desirebed by Peyami Safa and novel. İt has been aimed by this thesis to sociologically, invenstigate the effects of the brougt about by westernization on the novels during the time of Peyami Safa.İt is also possible to obsorve in these novels the influence of the basic changes in the moral values occured by the westernization on the family. İn Peyami Safa's articles the major factors leading to the social changes in westernization axis are due to. l)The desine of changing by individual! 2)The influence on individuals by reading publication such as novels,journals,and news papers which caary culture between societes. 3)Having negative imaginations to the tradetinal living. 4)The necessity of high positions by individuals. 5)The influence of Turkish revolitions. 6)The effects of westernised countries. 7)The attractive feature of westernised individuals. The auther who takes account of the formalism in the social,culturel and intellectual areas of the westernization also shows that the problems caussed by ideology,moral valueus and social structure are unavoidable. Morever,in this study,an analysis of cultural indications of elite group has been made. The riches culture accured as a result of being away from religious and national moral values presents a feature of materialistic,selfish and hedonistic culture. İt is also seen that the elite class is differentiated from society in several points such as living style,religious,ideology,and so on. Finally,the author indicates in his novels that social events and conflicts can not only by exaplained by economical reasons but additionaly, religion nationalism, history »westernization, psychlolopy and genetic factors are also importont. 114