Search

Fener and Balat districts are located on the historic peninsula of Istanbul, Turkey. Rehabilitation programme of those districts is the first work in Istanbul after UNESCO has declared it as a world heritage site in 1985. The aim of the programme is to improve the living conditions of the inhabitants of Balat and Fener. Buildings and environment of Balat and Fener, that a great part consists of traditional dwellings, demonstrate many problems of decay and dereliction. Occupiers of those buildings are the ones, who have low incomes. In the past years, this historic area took attention of the visitors like other historic quarters in Istanbul by the influence of the rehabilitation programme and world heritage site status. And these districts meet to tourism. But tourism can be a threat for historic areas without a proper urban planning. The aim of this paper is to demonstrate the impacts of the tourism and recent urban planning in those historic districts and find a balance between urbanism and tourism.

ÖZET Türkiye'de doğal afetlerle çok sık karşılaşılmakta ve sonucunda yüksek bedeller ödenmektedir. Özellikle afetlerin doğrudan etkileri en çok barınma sorunu üzerinde görülmektedir. Türkiye'de afet sonrası barınma yaklaşımları üç aşamada ele alınmaktadır :. Acil Yardım Aşaması ( Çadır, vb...). Rehabilitasyon Aşaması ( Geçici konut, vb....). Yeniden Yapım Aşaması ( Kalıcı konut ) Ancak bu üç aşamada da; belirli bir strateji yoktur, izlenecek yolun kararı afet sonrasına bırakılmaktadır ve bu eksiklik afetlere karşı hazırlıklı olunmasını engellemektedir. Ayrıca bu üç aşamalı afet sonrası barınma yaklaşımı afetzedelerin gereksinimlerini aşamalı olarak, ivedilikle karşılamakta ve ülke kaynaklarını verimli kullanmakta yetersiz kalmaktadır. Bu bağlamda afet sonrası barınma sorununa karşı önceden hazırlıklı olmak, afet bölgesine ait tüm etkileşen bileşenleri bir arada görebilmek için sorunu sistem olarak ele almak; afetzedelerin barınma sorununu aşamalı, ivedi, ülke kaynaklarını verimli kullanarak çözmek için de sorunu sürdürülebilirlik kavramı çerçevesinde çözmek amaçlanmaktadır. Afet Sonrası Sürdürülebilir Barınma Sistemini kurmak ve karar adımlarını oluşturmak için, sorunun sistem bileşenlerinin belirlenmesi gerekmektedir: Afet Sonrası Sürdürülebilir Barınma Sisteminin Amaçları, Afet Sonrası Sürdürülebilir Barınma Sisteminin Kaynaklan, Afet Sonrası Sürdürülebilir Barınma Sisteminin Eylemleri, Afet Sonrası Sürdürülebilir Barınma Sisteminin Çıktısı. Sistemin kurulması, sistemin amaçlarının ve kaynaklarının belirlenmesi ile eylem adımları;. Sürdürülebilir Acil Yardım Aşaması ( Acil barınma birimleri ). Sürdürülebilir Rehabilitasyon Aşaması ( Çekirdek konutlar ). Kalıcı Konuta Dönüştürme Aşaması ( Kullanıcı gereksinimlerine göre çekirdek konutların kalıcı konuta dönüşmesi ) olarak ortaya çıkmaktadır. Her bir eylem aşaması bir sistem olarak ele alınmalı ve tüm bileşenleri; amaçlan, kaynaklan, eylemleri, çıktıları oluşturularak karar adımları belirlenmelidir. Afet Sonrası Sürdürülebilir Barınma Sistemi, Türkiye genelinde tüm bölgelerde afet öncesinden kendi yerel verileri doğrultusunda kurulmalı, afet öncesi yapılması gerekli eylemler yerine getirilmeli, afet durumunda izlenecek yol önceden çizilmelidir. Ayrıca bir denetim çizelgesi üzerinde, bölgeler, afete karşı hazırlıklarının ne noktada olduğunu, neler yapmaları gerektiğini ve eylemlerin hangi ekiplerin sorumluluğu altında yürüyeceğini izleyebilmelidir. Anahtar Kelimeler : Afet, afet sonrası barınma sorunu, acil yardım aşaması, rehabilitasyon aşamasi, yeniden yapım aşaması, sürdürülebilirlik, sistem, sistem yaklaşımı, afet sonrası sürdürülebilir barınma sistemi. vu ABSTRACT In Turkey natural disasters are seen very often and their consequent costs are very high. Especially direct effects of the disasters are on housing problems. In Turkey approaches to housing problems are taken in three levels :. Emergency Relief Level (Tents,...). Rehabilitation Level ( Temporary housing,... ). Reconstruction Level (Permanent housing,...) But there is no specific strategy and also no decision about solving method of the problem. It is always decided after the disaster in all these three levels. This prevents to be ready against the disaster. Beside these, this three leveled housing approach after the disaster can not provide the necessity needs of victims, in orderly, urgently, economically and it's also inadequate to use the country's resources productively. Therefore;. It is aimed to take the problem as a system, to see all components related with the problem and the district and to be ready against the housing problems mat will occur after the disaster.. It is aimed to get a solution equipped with sustainability criterion to solve the victims housing problems in orderly, urgently, economically by using the country's resources productively. To establish a sustainable housing system after the disaster and fix the decision steps, the system components should be determined: Objectives of Sustainable Housing System After The Disaster, Resources of Sustainable Housing System After The Disaster, Activities of Sustainable Housing System After The Disaster, Outputs of Sustainable Housing System After The Disaster. By establishing the system and determining the system's objectives and resources; the activity steps appear as seen below.. Sustainable Emergency Relief Level ( Urgent sheltering units ). Sustainable Rehabilitation Level ( Nucleus unit as a temporary housing ). Change into Permanent House Level Each activity level should be considered as a system with all its components which consist of objectives, resources, activities, outputs and the decision steps should be determined. Sustainable Housing System After The Disaster should be established in the districts of Turkey's general before the disaster, according to its local datas. The activities that must take a place before disaster should be carried out and the ways that will be followed at the time of disaster should be determined before it happens. Also on a supervision chart, the districts could have follow their readiness positions against the disaster, what to do next according to this and which teams will be responsible of the activity in turn. Key Words : Disaster, housing problem after the disaster, emergency relief level, rehabilitation level, reconstruction level, sustainability, system, system approach, sustainable housing system after disaster. Vlll 135

2012 yılında, 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Yasasının çıkmasıyla beraber İstanbul ili, Kadıköy bölgesinde yoğun bir şekilde uygulanmaya başlanan kentsel yenileme, zamanla kentsel ölçekte dönüşümden, inşaat sektöründe yaşanan maddi veya yasal zorunluluklar nedeniyle, bina ve parsel odaklı uygulananan bina yenileme yöntemine dönüşmüştür. Hızlı üretimi gerektiren bu süreçte binaların yeniden yapılanmasında, geleneksel sistemlerden, endüstrileşmiş sistemlere yönelinmiştir. Binaların sadece yıkılıp yeniden yapılması, modern çağın, inşaat sektöründe yeterli bulunmadığından,binaların görünümüne ve çevresi ile ilişkisine de önem verilmekte, cephe malzemesi seçimi ve cephenin estetik durumu, yapılara marka değer kattığından, cephe uygulamalarında da geleneksel sistemlerden endüstrileşmiş sistemlereyönelinmektedir. Bu çalışmada hızlı üretim zorunluluğuna karşın cephe ürünü olarak uygulanan GRC esaslı prekast sistemler ele alınmaktadır. Uygulanan örnekler üzerinden üreticilere, tasarımcılara, yapımcılara ve kullanıcılara yapılan anketler ile GRC esaslı prekast sistemler hakkında veri toplanarak, olumlu ve olumsuz yönlerinindeğerlendirilmesi hedeflenmektedir. GRC esaslı cephe sisteminin değerlendirilmesinde, tüm aktörler için hazırlanan anket çalışmalarında, GRC esaslı cephenin estetik, görsel, konfor ve rahatlık, ses yalıtımı, ısı yalıtımı, işçilik kalitesi, bakım-onarım, temizlik, güvenlik, maliyet, dayanıklılık, uygulama hızı ve GRC ile ilgili yaşanan sorunlar hakkında sorular yöneltilmektedir. Bina Yenileme yöntemiyle oluşturulan konut yapılarında uygulanan GRC esaslı prekast cephe sisteminin ele alınması, bu sistemin kullanıcılarına anket yapılması, anket sonuçlarının değerlendirilmesi, olumlu olumsuz yönlerinin irdelenmesi ile elde edilen verilerin, GRC prekast üreticileri ile paylaşımı ve AR-GE çalışmalarına veri oluşturması ile; bu yapı ürününün gelişmesine katkı sağlanacağıvarsayılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüşüm, Konut, GRC Cephe Sistemi, Anket Çalışması In 2012, with the emergence of the Urban Transformation Law numbered 6306, urban renewal, which has been intensively implemented in the province of Istanbul and Kadıköy region, has transformed from to parcel-focused method of building renovation due to material or legal requirements. This process, which requires rapid production, the restructuring of buildings has been directed from traditional systems to industrialized systems.Since the modern era rapid production is not sufficient in the construction sector, importance is attached to the appearance of the buildings and its surroundings. The facade selection and the aesthetic situation of facade are directedtowards industrialized systems from the traditional systems in the facade applications as well. In this study, GRC based precast systems which are applied as facade products are considered despite the necessity of rapid production. It is aimed to evaluate the positive and negative aspects of the GRC based precast systems by collecting data onsurveys conducted by producers, designers, producers and users. In GRC based façade system evaluation, in the questionnaire studies prepared for all actors, GRC based facade has been developed with aesthetic, visual, comfort and comfort, sound insulation, heat insulation, workmanship quality, maintenance-repair. The GRC-based façade system used in the residential buildings constructed by the Building Renovation method is investigated, the users of this system are surveyed, the results of the survey are evaluated, the results obtained by examining the positive and negative aspects are shared with producers and data are prepared for AR- GE is assumed that this structure will contribute to the development of the product. 173

1970'lerde yaşanan enerji krizleri, insanoğlunun doğa üzerindeki birincil (yenilenemeyen) enerji kaynaklarını hızla tükettiğinin ve çevreye olan olumsuz etkisinin farkına varılmasını sağlamış, çevre bilinci ve enerji korunumu toplumda artan bir bilinç olarak ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra sanayi devrimiyle birlikte yoğunlaşmaya başlayan kentler ve yoğunluğun neden olduğu kötü çevre kalitesi, yapay kontrollü (havalandırma, mekanik sistemler vs.) ve yalıtılmış yapıların oluşturulmasına ortam hazırlamıştır. Enerji tasarruf politikalarına bağlı olarak iç mekan hava sirkülasyonunun minimuma indiği, havalandırmanın yetersiz olduğu, dış mekana açılan pencerelerin olmadığı ve yapma havalandırma sistemlerinin kullanıldığı sızdırmaz binalar yapılmaya başlanmıştır. Teknolojinin ve eneri krizlerinin beraberinde getirdiği, mekanik sistemlerin yaygın kullanımı ve sızdırmaz yapı cepheleri, zamanla kullanıcı sağlığını tehdit eder hale gelmiştir.Yapının temel işlevi; kullanıcının sağlıklı bir yapma çevrede yaşama gereksinimini karşılamaktır. Küresel ekonomi/enerji korunumu ve kullanıcı sağlığı bakımından önemli olan doğal havalandırma, yapının tasarım aşamasından başlayarak göz önünde bulundurulması gereken bir konudur. Çünkü doğal havalandırma, farklı çevresel etmenlere göre yapıda uygulanacak yöntemlerle, enerji tasarrufu sağlanmasında önemli bir etkendir. Gelişen teknoloji ile beraber değişen yaşam koşulları konut birimlerinin ve tipolojisinin de değişmesinde etkili olmuştur. Literatürde karşılaşılan doğal havalandırmalı yapıların çoğunun ofis yapısı olduğu görülmüştür. Konut yapılarında da mekanik sistemlere bağımlılığı azaltmak ve kullanıcı kontrolüne izin veren doğal havalandırma sistemleriyle kullanıcı konforunu sağlamak olanaklıdır. 21.yy'da yapılmakta olan yapılarda cephe; sadece iç ve dış mekan arasında bir ayırıcı eleman olmaktan çıkmış, termal kontrol, güneş enerjisi kazanımı, havanın filtre edilmesi, doğal havalandırmanın sağlanması, ses kontrolü, estetik değerlerin sağlanması gibi özellikleri de yerine getiren/ getirmesi beklenen bir yapı elemanı haline gelmiştir. Bu nedenle bu çalışmada kentlerde giderek çoğalan yüksek katlı konut yapılarında, doğal havalandırmanın gerekliliği ve cepheler aracılığıyla sağlanan doğal havalandırma çözümleri üzerinde durulmaktadır. Farklı iklim, çevre ve yapı özelliklerine sahip doğal havalandırmalı yüksek konut yapısı örnekleri incelenmiştir. İklim ve çevre verileri doğru analiz edilerek, doğal havalandırma ilkelerinin tasarım aşamasında yapılara dahil edilmesiyle, birçok farklı durumda az enerji ile doğal havalandırma sağlamanın olanaklı olduğu görülmüştür.Çalışmanın girişini oluşturan birinci bölümde; konu tanıtılmış ve sorun ortaya konmuş, konu ile ilgili yapılan çalışmalar özetlenmiş, tezin amacı, kapsamı ve varsayım açıklanmıştır. İkinci bölümde; literatürde geçen yüksek yapı, konut ve cephe kavramlarının tanımları ve tarihsel gelişimlerine değinilmiş, yüksek konut yapılarında kullanılan cephe sistemleri sınıflandırılarak anlatılmıştır. Üçüncü bölümde; havalandırmanın önemi ve yapı içi havasının insan sağlığı üzerindeki etkilerinden bahsedilerek doğal havalandırmanın gerekliliğine değinilmiş, doğal havalandırma yöntemleri, doğal havalandırma tasarım ilkeleri ve cepheler aracılığıyla sağlanan doğal havalandırma yöntemleri anlatılmıştır. Dördüncü bölümde; doğal havalandırmalı konut yapısı örnekleri değerlendirilmiş, beşinci bölümde sonuç ve önerilere yer verilmiştir. Energy crisis in the 1970s, have induced awareness on rapidly consume of primary (non -renewable) energy sources and the negative impact of human on environment. Environmental consciousness and conservation of energy has become apparent as an increased awareness in the community. In addition to this, the cities that started to intensify with the industrial revolution and the poor quality of the environment caused by the intensity led to the creation of artificial controls (ventilation, mechanical systems, etc.) and insulated structures. Depending on energy saving policies, insulated buildings that indoor air circulation is minimized, ventilation is inadequate, windows are not opened to the outside and mechanical ventilation systems are used, have started to be constructed. Common use of mechanical systems and insulated facades that technology and energy crisis couse, threat to users' health in time. The main function of the buildings is fulfilling the requirements of users to live in a healthy artificial environment. Natural ventilation is significant in terms of global economy / energy conservation and users' health, is an important issue that should be taken into consideration in the design stage. Because, natural ventilation is a significant factor to save energy by the methods implemented to the buildings according to different environmental factors. The change of living conditions in consequence of developing technology affected the change of housing units and housing typologies. Many of the naturaly ventilated buildings which are encountered in literature review was found to be office buildings. It is possible to reduce dependence on mechanical systems and ensure user comfort with natural ventilation systems allowing user control in residential buildings, too. Facades built in the 21st century; it has became not only a separating element between the inside and the outside, but also a building element which is expected to fulfill / provide properties such as thermal control, solar energy recovery, air filtration, natural ventilation, sound control, aesthetic values. Therefore in this study, the necessity of natural ventilation in high rise residential buildigs increasing in today's city and the natural ventilation solutions provided through facades were emphasized. Examples of naturally ventilated high rise residential buildings which have different climate, environmental and building features have been investigated. The inclusion of natural ventilation principles to the structures at the design stage, with an accurate analysis of the climate and environmental data, it is found possible to provide natural ventilation with less energy in many different situations. In the first part which constitutes the entrance of the work; The subject has been introduced and the problem has been put forward, the studies about the subject have been summarized and the purpose, scope and assumption of the thesis have been explained. In the second chapter; The definitions and historical developments of the concepts of high-rise building, house and facade in the literature are mentioned and the facade systems used in high-rise residential buildings are categorized. The importance of ventilation and the effects of indoor air on human health are mentioned, natural ventilation methods, natural ventilation design principles and natural ventilation methods provided through facades are explicated. In the fourth chapter; examples of naturally ventilated high-rise residential buildings are evaluated, and the results and recommendations are given in the fifth section. 233

Yapısal atıklar, yapı ve altyapıların bünyelerinde barındırdığı yapı ürünlerinin ve yapı alanı malzemelerinin, yapım, yenileme, onarım, söküm – yıkım, afet ve alan çalışması gibi etkinlikler sonucunda biçim değiştirerek atık durumuna dönüşmüş biçimidir. Yapısal atıklar yapının yapım, kullanım ve yok edilme süreçlerinde ve bu süreçler sonrasında sürekli olarak çevre ile doğrudan ya da dolaylı olarak etkileşim içindedirler. Yapısal atıklar yapı üretimi, kullanımı ve yok edilme süreçlerinin bilinçsiz, yönetimsiz, denetimsiz bir şekilde yürütülmesi, çalışmalar sonrasında doğaya gelişigüzel bir biçimde dökülmesi, doğal çevrede biriktirilmesi, yapısal atık yönetiminin uygun eylem adımları ile yürütülmemesi, tehlikeli atıkların denetim altına alınmaması, yapısal atıkların doğru değerlendirme seçenekleri ile değerlendirilememesi vb. gibi nedenlerle tüm çevre yapısal atıklardan olumsuz bir biçimde etkilenmektedir. Bu nedenle yapısal atıkların çevreyi olumsuz bir biçimde etkilemesinin önlenebilmesi için yapısal atıkların yönetilmesi ve denetlenmesi gerekmektedir.Yapısal atık yönetimi süreci içerisinde yapısal atıkların büyük boyutlara ulaşmadan önlenmesi, aynen ve ikincil olarak yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve uygun tekniklerle yok edilmesi işlemlerini barındırır. Dünya'nın birçok ülkesinde uzun dönemlerden beri yapısal atıklar ve tehlikeli sınıfta yer alan yapısal atıklar konusunda gerekli bilinç oluşturulmuş ve yapısal atığın yönetimi bir zorunluluk olarak kabul edilmiştir. Ancak Türkiye'de gereken bilinç ve farkındalık oluşturulamamış ve elde edilen yapısal atık boyutu sayısal bilgilerine göre yapısal atıkların yönetimi ve denetimi konusunda var olan sistemler, yapısal atığın çevre etkilerine yol açmadan yönetilebilmesi için yetersiz düzeyde kalmıştır. Yapı yaşam sürecinin son aşaması olan söküm – yıkım, tüm yapının yok edilmesinden kaynaklı olarak var olan yapıda tüm ürünlerin atığa dönüşmesi işlemidir ve yapı ürünlerinin hacmi kadar yapısal atık üretimine neden olur. Bu nedenle oluşan bu büyük boyutun yönetiminin yapılması gerekmektedir. Yapısal atık yönetiminin yapılabilmesi için sökümü – yıkımı yapılacak olan her yapının bir `SORUN` olarak görülmesi, bu soruna çevreye olumsuz etkilerde bulunmadan bir `ÇÖZÜM` geliştirilmesi ve bu çözümün uygun koşullarda `UYGULAMA` ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Önerilen rehber çalışma ile yapı söküm – yıkım öncesi aşamasında yapı, çevre etki değerlendirme ve yapı çevresi analizleri ile var olan yapıda sorunun boyutu ve içeriği belirlenmesi, yönetim kararları ve planlama ile belirlenmiş olan soruna doğru çözüm eylem adımları oluşturulması gerekmektedir. Yapı söküm – yıkım anı ve yapı söküm – yıkım sonrası aşamalarında ise yapı söküm – yıkım çalışması öncesi aşamasında oluşturulan çözüm eylem adımlarının doğru bir biçimde gerçekleştirilerek uygulanması gerekmektedir. Önerilen yapı söküm – yıkım çalışmalarında yapısal atık yönetimi rehber çalışmasının;•Yapı söküm – yıkım ve yapısal atık yönetimi konularında bilicin ve farkındalığın artmasına,•Yapı söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetiminin daha denetimli duruma gelmesine,•Yapı söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetiminde uzmanlaşmanın artmasına,•Yapı söküm – yıkım yöntemleri kararlarının daha doğru bir biçimde verilmesine, •Türkiye'de yapı sökümü – yıkımı ve yapısal atık yönetimi konularında teknik, teknolojik ve yönetimsel gelişmelerin sağlanmasına,•Yapısal atıkların doğru bir biçimde yönetilebilmesi için yapı söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetimi süreçlerinin bir bütün olarak ele alınmasınakatkı sağlayacağı sonuçlarına varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yapısal atıklar, yapısal atıkların çevre etkileri, yapı sökümü – yıkımı, yapısal atık yönetimi, yapıların söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetimi ilişkisi Construction and demolition wastes are form of constructional materials and construction site materials contained within structure and infrastructure, transformed into waste state as a result of activities such as construction, renovation, repairment, deconstruction - demolition, disaster and field operation. Construction and demolition wastes constantly interact with environment directly and indirectly during and after building's production, use and demolition processes. Environment is affected negatively by c&d wastes for reasons such as carrying out building production, use and demolition processes without management, supervision or awareness, arbitrary dumping of c&d wastes after operations into nature, accumulation of them in natural environment, conducting c&d waste management without proper action steps, not taking hazardous wastes under regulation, c&d wastes not being assessed by correct evaluation options...etc. Therefore, c&d wastes must be managed and supervised in order to prevent them from affecting the environment negatively.Construction and demolition waste management includes preventing c&d waste to reach big amounts, exact reuse or secondary reuse, recycling of c&d waste and dispose with proper techniques. In many countries of the world consciousness about c&d waste and hazardous c&d waste is raised and management of c&d waste is seen as an obligation. However, in Turkey consciousness and awareness about c&d waste is not constituted and according to numerical data on amount of c&d waste, systems for management and supervision of structural waste fail for managing c&d waste without negative effects on environment.Deconstruction - demolition, last stage of building life cycle is process of transformation of all existing materials in construction into wastes through disposal of entire building and it causes production of c&d wastes which are as much as volume of constructional materials. Therefore, this big amount of composition must be managed. In order for constructional management to take place, regarding each building to undergo deconstruction - demolition as `PROBLEM`, developing a `SOLUTION` to this problem without causing negative effects on environment and executing this solution under appropriate conditions with `APPLICATION` is necessary. It is also required to determine extent and content of the problem for existing structure through suggested reference study with structure pre-deconstruction - demolition phase, environment impact evaluation and structure environment analysis and to create action steps for solving the problem identified through management decisions and planning. It is necessary for solution action steps, created at pre-deconstruction and pre-demolition phase operation stage, to be executed properly in application at construction deconstruction- demolition instant and after construction disassembly - demolition stages.Suggested reference study for c&d waste management in construction deconstruction - demolition is concluded to provide following features:•Increase in awareness and consciousness about construction deconstruction - demolition and c&d waste management,•Increase in supervision of construction deconstruction - demolition operations and c&d waste management,•Increase in specialization on construction deconstruction - demolition operations and c&d waste management,•Improvement on proper decision making regarding construction deconstruction and demolition methods,•Implement of technical, technological and managerial development on construction deconstruction - demolition and c&d waste management in Turkey,•Contextualization of construction deconstruction - demolition operations and c&d waste management processes as a whole for proper managing of c&d wastes.Keywords: C&d waste, impacts of c&d wastes on environment, construction deconstruction – demolition, c&d waste management, relation between construction deconstruction - demolition and c&d waste management 159

Afetler, önemli oranda can kayıplarına neden olurken bir yandan da kullanıcıların yaşamlarının büyük bir kısmını geçirdiği mekânlarda yapısal hasarlara yol açmaktadır. Afetlerden sonra meydana gelen yapısal hasarlar; barınma, sağlık, eğitim ve çeşitli altyapı hizmetlerinin kesintiye uğramasında önemli rol oynamaktadır. Afet sonrası acil yardım, rehabilitasyon ve yeniden yapılanma aşamalarında kısa sürede afetzede gereksinimlerini karşılayabilecek yapıların oluşturulması kriz döneminin en hafif şekilde atlatılmasında oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Acil yardım aşamasında oluşturulması gereken birimler; toplu barınaklar, kriz yönetim merkezleri, sağlık hizmetleri için gerekli mekânlar, yardım malzemelerinin stoklanacağı depolar, mutfak ve yemekhaneler ve geçici eğitim yapıları olarak sıralanabilir. Acil yardım aşaması sona erdikten sonra başlayan rehabilitasyon aşamasında oluşturulacak geçici yapı uygulamalarında ise amaç, halkın psikolojik, sosyolojik ve fizyolojik gereksinimlerini kalıcı yapıların yapımı bitene kadar geçen süre içinde karşılamaktır. Rehabilitasyon aşamasında da barınma, sağlık, yiyecek, giyecek, eğitim, idari ve sosyal hizmetler gibi gereksinimlere ait geçici birimlere ihtiyaç duyulmaktadır. Eğitim de bu süreçte üzerinde duyarlılıkla durulması gereken gereksinimlerden biridir. Afetlerden olumsuz şekilde etkilenen öğrencilerin içinde bulundukları travmatik durumun üstesinden gelebilmeleri açısından eğitim ve öğretimin kesintiye uğramaması oldukça önemlidir. Afetzede öğrencilerin afet öncesinde sahip oldukları eğitim-öğretim imkanlarının afet sonrasında da herhangi bir azalma söz konusu olmadan devam edebilmesi için kullanıcı gereksinimleri doğrultusunda geçici eğitim yapılarının mümkün olduğunca hızlı bir şekilde oluşturulması gereklidir. Kısa bir süre içerisinde öğrencilerin eğitimlerine devam etmelerinin sağlanması, hayatın devam ettiği bilincinin oluşturulmasında ve içlerinde bulundukları yeni duruma uyum sağlamalarında önemli bir rol oynamaktadır.Doğal kaynakların aşırı tüketimi ve çevre sorunlarının artışı ile sürdürülebilirlik kavramı son dönemlerde gündemde önemli ölçüde yer tutmaktadır. Bu kavram toplumun ve sürekliliği olan herhangi bir sistemin işlevini kesintisiz, bozulmadan ve sistemin hayati bağı olan ana kaynaklara aşırı yüklenmeden sürdürülebilmesini esas alır. Afet sonrası oluşturulan geçici eğitim yapıları gereğinden daha uzun süre kullanılmaktadır. Bu nedenle söz konusu yapılar kullanıcı sağlığını olumsuz yönde etkilemekle ve kullanıcı gereksinimlerinin karşılanmasında yetersiz olmakla birlikte, birimlerin olası bir afette yeniden kullanılmak üzere kaynak oluşturması da engellenmektedir. Aynı zamanda geçici eğitim yapıları oluşturulurken yanlış arazi, malzeme ve yapım sistemi seçimi, uygulama yöntemleri, kullanım şekli ve kullanım sonrası işlemler doğal kaynaklara, ülke ekonomisine ve çevre ekolojisine önemli zararlar vermektedir. Afet sonrası geçici eğitim yapılarının oluşturulmasında sürdürülebilirlik kavramı, çevreye zarar vermeden ve kaynakların korunumu sağlanarak, afetzede öğrencilerin mümkün olan en kısa sürede gereksinimlerini karşılayabilecek mekânlarda eğitimlerine yeniden başlamalarını kapsar. Bu nedenle, sürdürülebilirlik kavramının afet sonrası oluşturulacak geçici eğitim birimlerinin yer seçim, tasarım, yapım, kullanım ve kullanım sonrası gibi tüm yaşam döngüsü evrelerinde göz önünde bulundurulması gereklidir.Bu çalışmada, afet sonrası acil yardım ve rehabilitasyon aşamalarında üretilen geçici eğitim yapılarının sürdürülebilirlik ölçütlerine uygun olarak oluşturulması ile öğrencilerin uygun mekanlarda eğitimlerine devam etmelerine ve ülke ekonomisine ve doğal kaynakların korunumuna katkı sağlanacağı vurgulanmıştır. While natural disasters cause many casualties they also create structural damages on buildings and living spaces where people spend most of their times. The structural damages occurring after disasters play an important role to interfere housing, health, education and infrastructure facilities. It is crucial to construct the facilities which will satisfy the immediate needs of the victims of misfortune during the emergency relief, rehabilitation and reconstruction processes of the post disaster management in a very short period of time in order to overcome with harsh disaster conditions. Shelters, disaster management centers, health, sanitation and first aid facilities, storages, kitchen and dining service centers and temporary educational buildings can be listed as required facilities during the relief process. The purpose of temporary buildings during the rehabilitation process which begins after emergency relief process is to satisfy psychological, sociological and physiological needs of community until the permanent structures will be built. During the temporary construction process buildings supplying the requirements such as housing, health, nutrition, clothing, administrative, education and other social service facilities are needed. Education is one of the most important requirements which is crucial to consider during temporary construction process. Teaching and educational activities are needed to be sustained in order to overcome the adverse traumatic effects of disasters on the students. It is essential to built the temporary educational facilities as quickly as possible in order to provide continuing education which were existed as before disaster. This continuation implies on the student that life goes on regardless of the conditions and plays a significant role on adjusting to the new conditions they are in.Sustainability, which holds an important place on the agenda in recent years due to the increasing environmental problems and consumption of natural resoruces, is based on maintaining any system without any interruption and damaging the core resources which are vital for the system. The post disaster temporary educational buildings are used for a long term. Therefore these temporary buildings affect the users? health negatively, and can?t satisfy users? needs and also they are preventing the further funding efforts which can be used for refurbishment them in any other disaster areas. Furthermore inconvenient site selection, using improper building materials, structural system and application methods, unconscious post usage procedures have negative effects on the natural resources, country?s economy and environmental ecology. The notion of sustainability related to construct post disaster temporary educational units aims that the disaster victim students to return their education as soon as possible in a structure that is built without damaging the environment by protecting natural resources. For this reason, the notion of sustainability should be considered in the whole life cycle process such as site selection, designing, production, construction, usage and post usage processes of post disaster educational buildings.In this study, it is mentioned that temporary educational buildings, that are constructed considering sustainability criteria during emergency relief and temporary construction stages of disaster relief process, provide not only uninterrupted education in suitable buildings but also help economy of the country and protection of natural resources. 223

Afet sonrası barınma süreci, afetin şiddetine, etkilenen alana, oluşan hasara göre değişkenlik göstermektedir. Afet sonrası süreçlerde, yaşamın tekrar ve hızlı bir şekilde eski haline dönmesi istenir. Bu nedenle afet sonrası barınma süreçlerinin de hızlı ve organize şekilde ilerlemesi gerekmektedir. Afet sonrası barınmanın ilk adımı olan acil yardım aşaması, afetzedelere ilk etapta acil barınak sağlar. Rehabilitasyon aşamasında geçici barınak sağlanır ve rehabilitasyon aşamasından sonra da yeniden yerleşim süreci başlar ve bu süreçte afetzedeler, kalıcı konut edinirler.Çevre sorunlarının artışı nedeniyle gündeme gelen sürdürülebilirlik kavramı, günümüzde çevre-insan ilişkisi bakımından önem taşır. Sürdürülebilirlik kavramı, kaynakları tüketmeden, çevreye zarar vermeden var olan sistemlerin devam ettirilmesini esas alır. Afet sonrası yeniden yerleşim aşamasında sürdürülebilirlik, yeni kurulacak olan yerleşmelerin mümkün olduğunca çevreye zarar vermeden çevreden yararlanmasını kapsar. Sürdürülebilirlik, tahrip olmuş bir alanın yeniden şekillendirilmesinde bu bakımdan önemlidir. Bu nedenle afet sonrası yeniden yapım aşamasında üretilen kalıcı konutların hızlı üretim ve normal konut niteliklerini sağlamasının yanı sıra, sürdürülebilir olması da beklenir.Bu çalışmada, afet sonrası yeniden yerleşim aşamasında üretilen kalıcı konutların sürdürülebilirlik ölçütlerine uygun olarak üretilmesi durumunda ülke ve çevre ekonomisine katkı sağlayacağından bahsedilmiş ve buna bağlı olarak yeniden yapım aşamasının ?yeni kent? gibi ele alınması gerektiği vurgulanmıştır.Anahtar Kelimeler: Afet sonrası barınma, kalıcı konut, yeniden yapım, sürdürülebilirlik, afet sonrası sürdürülebilir barınma yaklaşımı. Post-disaster housing process shows variability according to the severity of the disaster, affected area and the magnitude of damage. It is expected that the living condition of victims can be provided quickly. Because of this, all of the post-disaster housing process must be advanced orginized and quickly manner. The emergency relief stage, which is the first step of the post-disaster housing provides emergency shelter to the victims. In temporary housing process,temporary shelters are provided. After temporary housing process, the reconstruction process begins and the victims get their permanent house.The Notion of the sustainability, which is discussing because of the problems of the environment, is very important in terms of the relationship between human and environment. The Notion of sustainability is based on the idea of maintaining the systems without harming the environment. The sustainability in reconstruction process includes the benefit of the settlement without harming the environment. The sustainability is important for the reconstruction of an area which is damaged by the disaster. For this reason, it?s expected that the permanent housing is sustainable, serial production and regular housing quality.In this study, it is mentioned that, permanent housing that is produced by the criterias of the sustainability during post-disaster resettlement stage, provides contribution to the economy of the country and evnironment. According to this idea, it is highlighted that the resettlement stage must be dealt as ?new city?.Anahtar Kelimeler: Post-disaster housing, permanent housing, reconstruction, sustainability, post-disaster sustainable housing approach. 242

Afetler sonucu pek çok can kaybı yaşanırken, bir yandan da yapılarda meydana gelen hasarlar sonucu barınma gereksinimi ortaya çıkmaktadır. Afet sonrası barınma gereksinimi acil yardım, rehabilitasyon ve yeniden yapım aşamalarıyla karşılanmaktadır. Afet sonrası barınma sürecindeki tüm aşamalarda kaynak tüketimi, ekonomik ve çevresel sıkıntılar ve kullanıcı gereksinimlerinin karşılanamaması gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Acil yardım aşamasıyla ilk barınma gereksinimine cevap verilmekte fakat yerleşimlerin çevresel koşullara karşı dayanımı az olmakta ve uzun süreli kullanıma uygun olmamaktadır. Yeniden yapım aşamasıyla da kalıcı konut yapımı için çoğunlukla belli bir sürece ihtiyaç duyulmakta, dolayısıyla bu iki aşama arasında iyi işleyen bir rehabilitasyon aşamasına çoğu zaman gereksinim duyulmaktadır.Her afette çoğunlukla tekrar karşılaşılan rehabilitasyon aşamasında geçici barınma uygulamalarının uzun vadede ülke ekonomisi ve çevresel kaynaklar üzerinde yarattığı olumsuz etkiye dikkat çekilerek, her türlü karar verme evresinde sürdürülebilirlik doğrultusunda önceden planlanmış afet sonrası barınma süreciyle ortaya çıkan zararların en aza indirgenmesi hedeflenmektedir. Rehabilitasyon aşaması, iyi organize edilmiş bir afet senaryosu doğrultusunda afet öncesi planlamayla ortaya konulmazsa hem ülke kaynaklarına hem de bu barınaklarda yaşamaya mecbur kalan afetzedelere zarar vermektedir.Bu çalışma, rehabilitasyon aşamasında barınma uygulamalarının ülke ekonomisi ve çevreye verdiği zararların; afet öncesinde geliştirilmiş afet senaryosuna göre planlanmış organizasyon yapısının, iyi işleyen bir örgütlenme ile ortaya konup, geçici barınma uygulamalarının tüm yaşam süreçlerinde sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda ele alınması ile önleneceği düşüncesine dayanmaktadır. While great number of people die after disasters, on the other hand sheltering requirement are made because of damages on the buildings. Requirement of post-disaster housing are resolved in three stages. These are emergency relief, rehabilitation and reconstruction stage. In all stages of post-disaster housing process lots of matters like source consumption, economic and environmental problems and not responding to requirements of victims are appeared. In emergency relief stage, authorities respond to first sheltering requirement but settlements are weak against environmental conditions and not suitable for using in long period. In reconstruction stage building of permanent houses mostly are long. Accordingly, a good processing rehabilitation stage are mostly needed between these two stages.By drawing attention to negative effects of temporary housing units on country economics and environmental sources, decreasing losses are aimed with beforehand planned post-disaster housing process in accordance with sustainability. If rehabilitation stage isn?t formed in accordance with a good disaster script, this stage damages to country sources and victims which are bound to live in temporary units.This study depends on thinking of preventing economic and environmental losses in post-disaster rehabilitation stage with planned good processing organization and taking on temporary housing units in accordance with principles of sustainability. 243