Search

Since the first reported case of COVID-19 in 2019 in China and the official declaration from the World Health Organization in March 2021 as a pandemic, fast and accurate diagnosis of severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) has played a major role worldwide. For this reason, various methods have been developed, comprising reverse transcriptase-polymerase chain reaction (RT-PCR), immunoassays, clustered regularly interspaced short palindromic repeats (CRISPR), reverse transcription loop-mediated isothermal amplification (RT-LAMP), and bio(mimetic)sensors. Among the developed methods, RT-PCR is so far the gold standard. Herein, we give an overview of the MIP-based sensors utilized since the beginning of the pandemic.

Göğüs hastalıklarında astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) en sık rastlanan ve görülme oranı giderek artan hastalıklardır. Bu hastalıklar hava yolunu tıkanmasıyla karakterize edilir. Astımda tıkanıklık değişken ve tersinirken, KOAH'da ileri ve büyük ölçüde geri dönüşümsüzdür. İki hastalıkta da solunum yolunda çok farklı inflamasyon proteinlerin ekspresyonlarındaki artıştan dolayı kronik inflamasyon vardır. Astım ve KOAH gibi hastalıkların tedavisinde lokal ve hızlı etkili olması nedeniyle inhalasyon yoluyla ilaç kullanımı sıklıkla tercih edilmektedir. Bu amaçla, astım ve KOAH tedavisinde kullanılan salmeterol ksinafoat (SAM) ve flutikazon propiyonat (FLU) ilaçları içeren çift moleküler baskılanmış nanopartiküller hazırlanarak, ilaç salımında kullanılabilirliğinin araştırılmıştır. Bu kapsamda, salmeterol ksinafoat (SAM) ve flutikazon propiyonat (FLU) ilaçların salımı için SAM ve FLU baskılanmış p(HEMA-MAAL-MAH) nanopartiküller sürfaktantsız emülsiyon polimerizasyon yöntemi ile sentezlendi. Sentez sonrası çift baskılanmış nanopartiküllerin karakterizasyonu için SEM, FTIR, SPM, Zeta boyut analizi yapıldı, spesifik yüzey alanları hesaplandı. SAM ve FLU baskılanmış p(HEMA-MAAL-MAH) nanopartiküller SAM ve FLU adsorpsiyon koşullarını optimize etmek için SAM ve FLU adsorpsiyona zamanın etkisi, başlangıç SAM ve FLU konsantrasyonlarının etkisi ve ortam sıcaklığının etkisi araştırıldı. Ortalama 231,8 nm boyutlarında, 1055,00 m2/g yüzey alanına sahip MIP nanopartiküllerin 1500 ppm konsantrasyonunda adsorpsiyon değerlerinin dengeye geldiği ve SAM'ın maksimum adsorpsiyon değeri 537,64 mg/g olarak; FLU'nun ise 393,32 mg/g olarak bulundu. Adsorpsiyon kinetikleri, izotermleri ve termodinamik parametreleri hesaplanan MIP nanopartiküllerin seçicilik denemesi için benzer kimyasal yapısına sahip budesonid (BS) ve formeterol fumarat (FF) ilaçları kullanıldı. MIP nanopartiküllerin SAM'ın BS molekülüne göre 9,78 kat, FF molekülüne göre 1,77 kat seçici olduğu; FLU'nın ise BS göre 2,19 kat, FF molekülüne göre 0,40 kat seçici olduğu belirlendi. İn vitro ilaç salım denemelerinde ise ilaç salım koşullarını optimize etmek için yüklenen başlangıç ilaç konsantrasyonunun etkisi, ortam pH'nın etkisi ve ortam sıcaklığının etkisi araştırıldı ve 7 gün boyunca salım denemeleri yapıldı. Simüle akciğer ortamında da SAM ve FLU salım denemeleri yapıldı. Yedi günün sonunda simüle akciğer ortamına salınan SAM miktarı 4,96 mg/g iken, salınan FLU miktarı 6,15 mg/g olarak belirlendi. Simüle akciğrer ortamında SAM ve FLU salımının kinetiği hesaplandı. SAM ve FLU'nın salımı Higuchi salım modeline uyduğu ve FLU'nun Fick difüzyon kinetiğine uyan salım davranışı, SAM ise Fick difüzyon modeline uymayan (anorma taşıma) salım davranışı sergilediği belirlendi. Son olarak, in vitro sitotoksisite testi yapıldı ve MTT testi için 5 farklı MIP nanopartikül konsantrasyonları HEK-293 hücre hattına uygulandı. Elde edilen sonuçlara göre, 10 µg/mL MIP nanopartikül diğer konsantrasyonlara kıyasla daha az hücre canlılığını baskıladığı belirlendi., Asthma and chronic obstructive pulmonary disease (COPD) are the most common and rate of incidence increasing diseases of the chest diseases. These diseases are characterized by obstruction of the airway. While obstruction of the airway in asthma is variable and reversible, obstruction of the airway in COPD is advanced and largely irreversible. In both diseases, there is chronic inflammation due to the increased expression of very diffrerent inflammation proteins in the respiratory tract. Drug use by inhalation is often preferred because of its local and rapid efficacy in the treatment of asthma and COPD. Fort his purpose, double molecularly imprinted nanoparticles containing salmeterol xinafoate (SAM) and fluticasone propionate (FLU) drugs used in the treatment of asthma and COPD were prepared and their usability in drug release was investigated. In this context, SAM and FLU imprinted p(HEMA-MAAL-MAH) nanoparticles were synthesized by surfactant-free emulsion polymerization method for SAM and FLU release. After the synthesis, SEM, FTIR, SPM, Zeta size analysis were performed and specific surface areas were calculated for characterization of double imprited nanoparticles. The adsorption conditions of SAM and FLU on the double imprited nanoparticles were optimized. The adsorption values of MIP nanoparticles having a surface area of 1055,00 m2/g at a mean size of 231.8 nm were in equilibrium at 1500 ppm concentration and the maximum adsorption value of SAM and FLU were found as 537,64 mg/g and 393,32 mg/g respectively. The adsorption kinetics, isotherms and thermodynamic parameters of MIP nanoparticles were also calculated. Budesonide (BS) and formeterol fumarate (FF) drugs were used in the selectivity experiments for their similar chemical structure with SAM and FLU drugs. According to selectivity experiments, it was determined that MIP nanoparticles were 9.78 times selective to the SAM according to BS and 1.77 times selective to the SAM according FF. Also, It was determined that MIP nanoparticles were 2.19 times selective to the FLU according to BS and 0.40 times selective to the SAM according FF molecule. In vitro drug release experiments, the effect of loading initial drug concentration, the effect of pH and temperature was investigated in order to optimize drug release conditions and release experiments were conducted for 7 days. SAM and FLU release experiments were also performed in the simulated lung fluid. At the end of seven days, the amount of released SAM was 4,96 mg/g, while the amount of released FLU was 6,15 mg/g in the simulated lung fluid (SLF). The kinetics of SAM and FLU release were calculated in the SLF. The release of SAM and FLU was determined to be compatible with the Higuchi release model. Also, the release behavior of FLU was found to be suitable with Fickian diffusion kinetics, whereas the release behavior of SAM was found to be not suitable with Fickian diffusion kinetics (anomalous transport). Finally, in vitro cytotoxicity testing was performed and 5 different MIP nanoparticle concentrations were applied to the HEK-293 cell line for MTT assay. According to the results, 10 µg/mL MIP nanoparticle suppressed less cell viability compared to other concentrations.

Nucleotides and nucleosides participate in other metabolic functions because they are part of the biosynthetic pathways and play an important role as biological regulators. Nucleotides in various forms play an important role in cell growth and energy metabolism, genetic transmission and signal transduction. The nucleotides serve as either nucleoside 5p-phosphates or as metabolic signaling molecules in the form of modified nucleotides such as 3p, 5'-cyclic adenosine monophosphate (AMP), guanosine tetraphosphate (ppGpp) and 3p, 5'-cyclic diGMP. There are different studies in the literature on the preparation of synthetic receptors for each of the nucleotides. However, the process of designing artificial receptors is often complex and difficult. As an alternative to these methods, the molecular suppression technique allows the preparation of fast, simple and selective polymeric receptors. MIPs are synthetic polymeric materials with specific molecular recognition capabilities that provide high selectivity to selected target molecules. In this thesis, a review of the role of nanotechnology in nucleotide purification is presented. Magnetic 2-hydroxyethyl methacrylate (mPHEMA) nanospheres were synthesized by miniemulsion polymerization method in the presence of Fe3O4 (magnetite) for cytidine purification using molecular suppression method. N-methacryloyl-(L)-histidine methyl ester (MAH) was selected as the functional monomer in the preparation of Cyt-imprinted nanospheres (MIP). MAH and Cu(II) prepared by providing coordination between the complex formation MAH-Cu(II) complex to pre-complex by adding Cyt target molecule is prepared. The unpressured (NIP) mPHEMA without the target molecule was prepared by the same method. Characterization studies of prepared nanospheres were performed by using; Nono Zeta Sizer for size analysis, Brunauer Emmet Teller (BET) method for surafce area measurement, Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR) for structural analysis of polymers, scanning electron microscopy (SEM) dor surface morphology and electron spin resonance (ESR) spectroscopy for determination of magnetic properties of polymeric structures. After characterization studies, initial concentration, pH, temperature, time dependent change and ionic strength parameters of Cyt nucleotide suppressed nanospheres were investigated to determine the maximum adsorption conditions in aqueous solutions. Selectivity experiments with uridine (Uri) and thymidine (Tym) competitor nucleotides were performed to determine the selectivity of Cyt-imprinted nanospheres. In order to determine the reusability of Cyt-imprinted nanospheres, the adsorption-desorption process was repeated 10 times using the same nanospheres. As a result, in this study, Cyt imprinted magnetic nanospheres synthesized by combining metal coordination and molecular imprinting technique have been successfully synthesized as a highly effective material for high selectivity recognition of Cyt. ÖZET i ABSTRACT iii ÇİZELGELER ix 1.GİRİŞ………………………………………………………………………………...1 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. Moleküler Baskılama Teknolojisi 4 2.2. Moleküler Baskılama Yöntemleri 6 2.2.1. Kovalent Baskılama Yöntemi 6 2.2.2. Kovalent Olmayan Baskılama Yöntemi 7 2.2.3. Yarı-Kovalent Baskılama Yöntemi 9 2.3. Metal Şelat Etkileşimleri 10 2.4. Baskılamayı Etkileyen Faktörler 11 2.4.1. Kalıp Moleküller 11 2.4.2. Fonksiyonel Monomer 12 2.4.3. Çapraz Bağlayıcı 13 2.4.4. Porojen Çözücüler 14 2.5. Polimerizasyon Sentez Teknikleri 15 2.5.1. Emülsiyon Polimerizasyonu 15 2.6. Nanoküreler ve Manyetik Nanoküreler 20 2.6.1. Manyetik Nanokürelerin Sentezi 23 2.7. Nükleotidler ve Sitidin 26 2.7.1. Nükleik Asitlerin Bileşenleri 29 2.7.2. Nükleotidlerin Biyosentezi 30 2.8. Sitidin Nükleotidlerin Sentezi 33 4. DENEYSEL YÖNTEMLER 36 3.1. Kimyasal Malzemeler 36 3.2. PHEMA Manyetik Nanokürelerin Sentezi 36 3.3. N-metakriloil-(L)-Histidin Metil Ester (MAH) Monomerinin Sentezi 38 3.4. MAH-Cu(II) Kompleksinin Hazırlanması 38 3.5. Sitidin Baskılanmış (Cyt-MIP) manyetik nanokürelerin hazırlanması 39 3.6. Kalıp Molekülün (Sitidin) Uzaklaştırılması 39 3.7. Nanokürelerin Karakterizasyon Çalışmaları 39 3.7.1. Zeta Size ile Boyut Analizi 39 3.7.2. Yüzey Alanı Analizi 40 3.7.3. Taramalı Elektron Mikroskopu (SEM) Analizi 40 3.7.4. FTIR Çalışmaları 40 3.7.5. Elektron Spin Rezonans (ESR) Spektrometresi İle Manyetik Analiz 41 3.8. Adsorpsiyon Çalışmaları 41 3.9. Seçicilik Deneyleri 42 3.10. Desorpsiyon ve Tekrar Kullanılabilirlik 42 5. SONUÇLAR 44 4.1. Nanokürelerin Karakterizasyonu 44 4.1.1. Zeta Boyut Analizi 44 4.1.2. Yüzey Alanı Analizi 47 4.1.3. Fourier Transform Infrared Spektroskopisi (FTIR) Analizi 47 4.1.4. Taramalı Elektron Mikroskopi Analizi (Screening Electron Microscopy, SEM) 49 4.1.5. Manyetik Analiz 52 4.2. Adsorpsiyon Çalışmaları 54 4.2.1. Sulu Çözeltilerden Sitidin Adsorpsiyonu 54 4.2.1.1. pH’nın Etkisi 59 4.2.1.2. Sitidin Başlangıç Derişimlerinin Etkisi 60 4.2.1.3. Sıcaklığın Etkisi 61 4.2.1.4. Tuz Tipinin Etkisi 62 4.2.1.5. Adsorpsiyon Zamanı 64 4.2.2. Adsorpsiyon İzotermi 64 4.2.3. Adsorpsiyon Kinetiği 69 4.5. Seçicilik Deneyleri 71 4.6. Desorpsiyon ve Tekrar Kullanılabilirlik 74 6. YORUM 76 6. KAYNAKLAR 80 Nükleozidler ve nükleotidler, biyosentetik yolların bir parçası oldukları ve biyolojik düzenleyiciler olarak önemli bir rol oynadıkları için metabolik fonksiyonlara katılırlar. Nükleotidler çeşitli biçimlerde, hücre büyümesi ve enerji metabolizması, genetik iletim ve sinyal iletimi üzerinde önemli rol oynarlar. Nükleotidler, ya nükleozid 5p-fosfatlar olarak ya da 3p,5'-siklik adenozin monofosfat (AMP), guanosin tetraposfat (ppGpp) ve 3p,5'-siklik diGMP gibi modifiye edilmiş nükleotidler şeklinde metabolik sinyal molekülleri olarak işlev görürler. Nükleotidlerin her biri için sentetik reseptörler hazırlanması konusunda literatürde farklı çalışmalar mevcuttur. Ancak yapay reseptör tasarlama işlemleri genellikle karmaşık ve zordur. Bu yöntemlere alternatif olarak moleküler baskılama tekniği hızlı, basit ve seçici polimerik reseptörler hazırlama olanağı sağlamaktadır. MIP'ler, seçilen hedef moleküllere karşı yüksek seçicilik sağlayan özel moleküler tanıma yeteneklerine sahip sentetik polimerik malzemelerdir. Bu tez kapsamında, nanoteknolojinin nükleotid saflaştırma alanındaki rolünün bir incelemesi sunulmaktadır. Moleküler baskılama yöntemi kullanılarak sitidin saflaştırılması için Fe3O4 (manyetit) varlığında manyetik 2-hidroksietil metakrilat (mPHEMA) nanoküreler miniemülsiyon polimerizasyon yöntemi ile sentezlenmiştir. N-metakriloil-(L)-histidin metil ester (MAH), sitidin baskılanmış nanokürelerin (MIP) hazırlanmasında fonksiyonel monomer olarak seçilmiştir. MAH ve Cu(II) arasında koordinasyon kompleksi oluşumu sağlanarak hazırlanan MAH-Cu(II) kompleksine kalıp molekül Cyt eklenerek ön-kompleks hazırlanmıştır. Kalıp molekül olmaksızın baskılanmamış (NIP) mPHEMA aynı yöntemle hazırlanmıştır. Hazırlanan nanokürelerin karakterizasyon çalışmaları; boyut analizi için Nano Zeta Sizer ve yüzey alanı ölçümleri Brunauer Emmet Teller (BET) yöntemi ile, polimerlerin yapı analizi için Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisiyle (FTIR), yüzey morfolojisi için taramalı elektron mikroskobuyla (SEM) ve polimerik yapıdaki manyetik özelliğin belirlenmesi için elektron spin rezonans (ESR) spektrometresi kullanılarak yapılmıştır. Karakterizasyon çalışmaları sonrasında, Cyt nükleotidi baskılanmış nanokürelerin sulu çözeltilerde maksimum adsorpsiyon koşullarını belirlemek için başlangıç derişimi, pH, sıcaklık, zamana bağlı değişim ve iyonik şiddet parametreleri incelenmiştir. Cyt baskılanmış nanokürelerin seçiciliğinin belirlenmesi için üridin (Üri) ve timidin (Tym) yarışmacı nükleotidleri ile seçicilik deneyleri gerçekleştirilmiştir. Cyt baskılanmış nanokürelerin tekrar kullanılabilirliğinin belirlenmesi amacıyla adsorpsiyon-desorpsiyon işlemi aynı nanoküreler kullanılarak 10 kez tekrar edilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada metal koordinasyon ve moleküler baskılama tekniğinin birleştirilmesiyle sentezlenen Cyt baskılanmış manyetik nanoküreler Cyt’nin yüksek seçicilikle tanınması için oldukça etkin bir malzeme olarak başarılı bir şekilde sentezlenmiştir.

Çeşitli kaynaklardan gelen birçok çevresel kirletici endokrin bozucu kimyasallar (EDC) olarak davranabilir ve endokrin sistemin normal fonksiyonlarını etkileyerek, maruz kalan tabi yaşam ve insanlar üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Bireysel etkiler daha sonra tüm toplumu etkileyecek şekilde ilerleyebilir. Doğal yaşamda, endokrin bozucuların etkileri en çok üreme sistemi ve gelişme anormallikleriyle ortaya çıkmaktadır. İngiltere'de atıksu işleme fabrikalarının yakınında yaşayan balıklarda plazma vitellogenin (estrojen bağımlı plazma proteini) seviyelerinin, akıntılarda steroidler, estrojen ve alkilfenollerin varlığıyla arttığı ve bunun sonucu olarak erkek balıklarda feminizasyon gözlendiği rapor edilmiştir. Doğal hormon 17β-estradiol ve yapay doğum kontrol hapı 17α-etinilestradiol en potansiyel estrojenlerdir ve bazı atıksu işleme tesislerinde düşük derişimlerde bulunmaları balıkların üremesi üzerinde değişikliklere yol açabilmektedir. E2; dişi cinsiyet karakteristiklerinin gelişimi, devamını ve cinsiyet organlarının olgunlaşmasını ve fonksiyonunu etkileyen doğal hormondur. Az miktarda olmakla birlikte bu hormon erkeklerde de bulunmaktadır. E2 aynı zamanda nöroendokrin sistem ve kemik yapısıyla da bağlantılıdır ve hedef dokularda kanser oluşumunu kolaylaştırabilmektedir. Tüm steroidler gibi E2 de ana bileşik kolesterol ile aynı siklopentan-o-perhidrofenantren halkasına sahiptir. Temel halka yapısı üç hekzagonal halka ve bir pentagonal halkadan oluşmaktadır. Diğer steroidler gibi, E2 de fenolik halka ile karakterize edilmektedir. Ayrıca, molekül düzleminin üzerinde C17'nin β pozisyonunda bir hidroksil grubuna sahiptir. Bu kapsamda, bu tezde moleküler baskılama yöntemi kullanılarak eser miktardaki 17β-estradiol'ün uzaklaştırılması hedeflenmiştir. Anahtar kelimeler: Bakteriyel selüloz nanofiberler, moleküler baskılanmış polimerler, 17-Estradiol Many environmental disruptors from various sources act as Endocrine Disrupting Chemicals and have adverse effects on natural life and on human by effecting endocrine system functions. Individual effects may lead to social problems. In natural life, effects of endocrine disruptors appear as reproductive system and developmental anomalies. It was reported that plasma vitellogenin level in fish living near wastewater treatment plants in the United Kingdom increases due to steroids, oestrogen and alkylphenols in streams and thus feminization in male fish occurs. Natural hormone 17β-oestradiol and contraceptive 17α-ethinylestradiol are the most potent oestrogens and small concentrations in wastewater treatment plants has advers effects on fish reproduction. E2 is a natural hormone effecting the improvement and progression of sexual characteristics, and also the maturation and function of sexual organs. Also found in male in small amounts. E2 is also associated with neuroendocrine system and bone structure and may promote cancer in target organs. Like all steroids, E2 has the same cyclopentan-o- perhydrophenanthrene ring as main component cholesterol. Main ring structure consists of three hexagonal and a pentagonal rings. Like other steroids, E2 is also characterized with phenolic ring. It has also a hydroxyl group in β position of C17 carbon. In this thesis, removal of trace amounts of 17β-oestradiol from wastewaters by molecular imprinting technique is aimed. Key Words: Bacterial Cellulose Nanofibers, Molecular Imprinted Polymers, 17β-oestradiol 89

Talyum doğada, Tl+1 ve Tl+3 olarak bulunabilmektedir. Talyum, periyodik tablonun IIIA grubunda yer alan, bileşiklerinde çoğunlukla +1 değerliğine sahip olan ve toksik etkiye sahip bir ağır metaldir (Leung and Ooi, 2000; Cheng-Hang and Tser-Sheng, 2005). Çok düşük oranlarda talyum teması bile canlı organizmaya çok büyük zararlar (sinir hastalıkları, ileri seviyede kellik, görme bozuklukları vb.) vermektedir.Son on yılda, moleküler baskılanmış polimerler ayırt edici birçok özelliği sayesinde ilgi duyulan polimerler olmuştur. Önceden belirlenmiş tanıma özelliği, sağlamlığı, kolaylığı, ucuz maliyeti, birden fazla hedef moleküle olan potansıyel uygulanabilirliği bu polimerleri tercih sebebi haline getirmiştir. Moleküler baskılanmış polimerler, hedef moleküller için yüksek tanıma özelliğine sahip sentetik polimerlerdir. Moleküler baskılama prensibinde; fonksiyonel gruplar içeren polimerleşebilen uygun monomerlerin, kalıp ya da başka bir deyişle hedef moleküle kovalent veya non-kovalent etkileşimler ile bağlanarak kompleks oluşturması baz alınır. Yapıda hedef moleküllerin yerini alacak boşlukların oluşturulması amacıyla, kalıp molekül polimerden uzaklaştırılır (Beekhuis, 1975).Bu çalışmada, Tl+1 baskılanmış kriyojel ayırma sistemleri hazırlanarak sulu çözeltilerden talyumun uzaklaştırılması amaçlanmıştır.Bu amaçla, doğal biyopolimer olan kitosan, Tl+1 iyonları ile kompleksleştirilerek çapraz bağlanmıştır. Hazırlanan Tl+1 baskılı polimer kriyojel içine gömülmüştür. Moleküler baskılama tekniğinin seçicilik avantajı, kriyojel sistemlerin hızlı ayırma avantajından yararlanmak amaçlanmıştır. Tl+1 baskılı kriyojelin adsorpsiyon-desorpsiyon ve seçicilik çalışmalarındaki performansı değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Moleküler baskılanmış polimerler, ağır metaller, talyum, kriyojel, adsorpsiyon. Thallium can be found in nature as Tl+1 and Tl+3 ions. Thallium, which is heavy metal, exists in monovalent Tl+1 and trivalent Tl+3 states and monovalent thallium ions are more stable in compounds (Leung and Ooi, 2000; Cheng-Hang and Tser-Sheng, 2005). Even very low concentration of thallium possibility of contact with living organism can be harmful (eg; neurological disease, extremely hairlessness, visual disorder etc.).In the last decade, molecularly imprinted polymers have gained more attention due to their many distinctive properties. Their recognition properties, robustness, simplicity, potential applicability towards multiple target compunds made these polymers preferable. Molecularly imprinted polymers are synthetic polymers which have high recognition properties. In the molecular recognition principle, appropriate polymerizable monomers which contain functional groups form complexes by binding to the template in other word target compound through covalent or non-covalent interaction. Template compound is removed from the polymer to make cavities for target compounds (Beekhuis, 1975).In this study, Tl+1 imprinted cryogel separation systems were prepared and aimed at removal of thallium from aqueous solutions.For this purpose, chitosan which is a natural biopolymer was complexed with Tl+1 by cross-linking. Prepared Tl+1 imprinted polymer was embedded into cryogel.The performance of Tl+1 imprinted cryogel on adsorption?desorption and selectivity studies was evaluated.Keywords: Molecular imprinting polymers, heavy metals, thallium, cryogel, adsorption. 115

Bu çalışmanın amacı, ligand değişimine dayanan dimetoat baskılı polimerlerin hem katı faz ekstraksiyonunda hem de potansiyometrik sensör çalışmasındaki başarısının araştırılmasıdır. Çalışmanın ilk aşamasında, Kitosan-Cd(II)-3-merkaptopropiltrimetoksilan ve Kitosan-Cd(II) metal şelat monomerleri hazırlanmış ve dimetoat ile etkileştirilerek uygun çapraz bağlayıcılar ile polimerleştirilmiştir. Polimerik yapılardan dimetoat baskı molekülü, 0,1 mol L-1 formaldehit çözeltisi ile uzaklaştırılmış ve dimetoat belleklere sahip iki farklı katı destek elde edilmiştir. Bu katı destekler;MIP-1 [Kitosan-Cd(II)-3-merkaptopropiltrimetoksilan-Dimetoat],MIP-2 [Kitosan-Cd(II)- Dimetoat]' dır.İkinci aşamada; dimetoat baskılı polimerik yapılar infrared spektroskopisi ile karakterize edilmiş ve bu dimetoat baskılı polimerlerin adsorpsiyon, desorpsiyon işlemlerinde kullanılabilirliği, adsorpsiyon izotermleri ve seçicilikleri araştırılmıştır.Potansiyometrik sensör çalışmalarında ise bu sensörlerin potansiyel cevabı, cevaplama süresi, seçiciliği ve tekrar kullanılabilirliği incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Moleküler baskılanmış polimerler, pestisit, dimetoat, katı faz ekstraksiyonu, potansiyometrik sensör The purpose of this study is to investigate success of dimethoate imprinted polymers based on ligand exchange in the application of both solid phase extraction and potentiometric sensor. In the first stage of this study,Chitosan-Cd(II)- 3-Mercaptopropyltrimethoxysilane and Chitosan-Cd (II) and metal chelate monomers have prepared and polymerized interacting with dimethoate using suitable cross linkers. After that, the dimetoate has leached from these structures using 0,1 mol L-1 formaldehyde solution and two different sorbent materials which have selective binding sites for dimethoate have been obtained. These solid matries are ;MIP-1 [Chitosan-Cd(II)-Dimethoate],MIP-2 [Chitosan-Cd(II)- 3-Mercaptopropyltrimethoxysilane-Dimethoate].In the second stage; dimethoate imprinted polymeric structures have been characterized by infrared spectroscopy and adsorption of this dimethoate imprinted polymers, the availability of desorption process, the adsorption isotherms and selectivity was investigated.The potential response in the potentiometric studies response time, selectivity and reusability of the prepared sensors have investigated.Keywords: Molecular imprinted polymer, pesticide, dimethoate, solid phase extraction, potentiometric sensor. 138

Moleküler baskılanmış polimerler hazırlanması kolay, dayanıklı, ucuz ve moleküler tanıma yeteneği olan polimerlerdir. Moleküler baskılanmış polimerler afinite ayırma araçları olarak düşünülebilir. Bu çalışmanın amacı, sulu çözeltiden lizozim saflaştırmak için lizozim-baskılanmış poli(HEMA-MATrp) nanopartiküllerin hazırlanmasıdır. Lizozim MATrp ile kompleksleştirilmiş ve miniemülsiyon polimerizasyon reaksiyonu ile lizozim baskılanmış poli(HEMAMATrp) nanopartikülleri sentezlenmiştir. Ayrıca baskılanmamış nanopartiküller, kontrol deneyi için kalıp molekül lizozim olmadan sentezlenmiştir. Lizozim baskılanmış poli(HEMA-MATrp) polimerine lizozim adsorpsiyonu farklı ortam koşullarında (pH, iyonik şiddet, lizozim derişimi, sıcaklık) kesikli sistemde incelenmiştir. Nanopartiküllerin karakterizasyonu FTIR, SEM, AFM, Zeta boyut analizi ve Elementel analiz ile gerçekleştirilmiştir. Lizozim-baskılanmış polimerlerin spesifik yüzey alanı 1648,0 m2/g; boy dağılımları 261 nm olarak bulunmuştur. Elementel analiz sonuçlarına göre partiküller 0.85 μmol MATrp/g polimer içermektedir. Maksimum lizozim adsorpsiyonu 1182,8 mg/g olarak bulunmuştur. Desorpsiyon için etilen glikol kullanılmış ve % 94 geri kazanım sağlanmıştır. Adsorpsiyon–desorpsiyon döngüsü 5 kez tekrarlanmış ve adsorpsiyon kapasitesinde önemli bir değişim gözlenmemiştir. Lizozim baskılanmış poli(HEMA-MATrp) nanopartiküllerin seçiciliğini göstermek için lizozim, sığır serum albümini (BSA), sitokrom c’nin adsorpsiyonu araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, baskılanmış nanopartiküllerin lizozim için yüksek seçiciliğe ve duyarlılığa sahip olduğunu göstermektedir., Molecularly imprinted polymers (MIP) are easy to prepare, stable, inexpensive and capable of molecular recognition. MIPs can be considered as affinity separation media. The aim of this study was to prepare lysozyme-imprinted poly(HEMA-MATrp) nanoparticles which can be used for the purification of lysozyme from aqueous solutions. Lysozyme was complexed with MATrp and the lysozyme-imprinted poly(HEMA-MATrp) nanoparticles were synthesized by miniemulsion polymerization reaction. Also, non-imprinted nanoparticles were synthesized without lysozyme for control experiments. Adsorption of lysozyme onto lysozyme imprinted poly(HEMA-MATrp) polymer was investigated in batch system under various medium conditions (i.e. pH, ionic strength, lysozyme concentration, temperature). Characterization of nanoparticle polymer was conducted using FTIR, SEM, AFM, Zeta sizer and Elemental analysis. The specific surface area of the lysozyme imprinted particles was found to be 1648,0 m2/g with a size range of 261 nm in diameter. According to the elemental analysis results, the particles contained 0,85 μmol MATrp/g polymer. The maximum lysozyme adsorption capacity was 1182,8 mg/g polymer. Ethylene glycol was used for desorption of lysozyme. The adsorbed lysozyme was desorbed with 94 % recovery. It was observed that after 5 adsorption-desorption cycle, there is no significant loss in adsorption capacity. In order to show the selectivity of the lysozyme imprinted poly(HEMA-MATrp) nanoparticles, adsorption of lysozyme, bovine serum albumin (BSA) and cytochrome c were investigated. The results show that the imprinted nanoparticle has high selectivity and sensitivity for lysozyme.

Bu çalısmanın amacı, tiyosiyanat iyonlarını tanıyan belleklere sahip, polimeriktiyosiyanat baskılı yeni katı destekler gelistirerek, bu katı desteklerle sulu ortamlardantiyosiyanat iyonlarının seçici uzaklastırılmasıdır. Bu çalısmanın ilk asaması olan üç katıdesteğin sentez asamasında; kitosan-çinko(II) ve N-(2-aminoetil)3-aminopropilmetoksisilan-çinko(II) metat-selat monomerleri hazırlanmıs ve baskı iyonuolan tiyosiyanat ile etkilestirilerek, uygun çapraz bağlayıcı ile polimerlestirilmistir.Polimerik yapılardan tiyosiyanat baskı iyonu, 0,1mol/L formaldehitle uzaklastırılmıstırve tiyosiyanat iyonunu tanıyan üç farklı katı destek elde edilmistir. Bu katı destekler;MIP-1 [kitosan-çinko(II)-tiyosiyanat],MIP-2 [kitosan-çinko(II)-N-(2-aminoetil)3-aminopropilmetoksisilantiyosiyanat],MIP-3 [N-(2-aminoetil)3-aminopropilmetoksisilan-çinko(II)-tiyosiyanat]'dir.?kinci asamada; tiyosiyanat baskılı polimerik yapılar infraret spektroskopisi ilekarakterize edilmis ve bu baskılı polimerlerin tiyosiyanat iyonlarının adsorpsiyondesorpsiyonislemlerinde kullanılabilirliği, adsorpsiyon izotermleri, seçicilikleri dearastırılmıstır.Anahtar Kelimeler: Moleküler baskılanmıs polimerler, iyon baskılanmıs polimerler, katıfaz ekstraksiyonu, tiyosiyanat The aim of this study is the investigation of developing new solid polymericsorbent materials which have SCN- ion template recognizing SCN- ions, introducing theability of selectivity properties of these SCN- templates. In the first step of this studywhich is formed by the synthesis of three diffeent sorbent materials, chitosan-Zn(II) andAAPTS-Zn(II) metal-chelate monomers have been prepared and then reacted withSCN- ions. By using synthesized preorganization complex have been polymerized.After that, the solid SCN- ions have leached form these structures using 0,1Mformaldehit and three sorbent materials which have binding sites selective to SCN- ionshave been obtained. These solid matrix areMIP-1 (chitosan-Zn(II)-SCN),MIP-2 (chitosan-Zn-AAPTS-SCN),MIP-3 (AAPTS-Zn-SCN)In the second step, the structure of these sorbent materials have been characterized byFTIR and the usabilities of these sorbent materials in SCN- ions adsorption-desorptionstudies have been investigated comparing the adsorption isotherms and their selectivity.Keywords: Molecular imprinted polymer, ion imprinted polymer, solid phaseextraction, thiocyanate 101