Search

Vedanta, Hint Ortodoks sistemlerinden bir tanesi olup, Hindu inancında temelde Upanişad metinlerine dayanan mistik bir öğretidir. Bu öğreti bir taraftan bireyin Tanrı Brahman karşısındaki konumunu belirlemekle birlikte, diğer taraftan da bireyin sosyal hayatını şekillendirmekte ve ona kurtuluş yolları hakkında fikir vermektedir. Bu çalışmada Vedantayı oluşturan temel kavramlar, Vedanta öğretisinin mistik boyutları, bireylerin kurtuluşa ulaşmalarında öğretinin işlevi, öğretiye göre atmanın (bireysel benin) Brahman (Tanrı) karşısındaki konumu, Shankara başta olmak üzere öğretinin temsilcilerine yer verilecektir. Çalışmanın amacı Vedanta Geleneğinin kapsamlı bir tahlilini yaparak, hem Hint inancındaki konumunu irdelemek, hem de öğretinin mistisizm ile ilgili yönlerini ortaya çıkarmaktır. Vedanta is one of the Indian Orthodox Systems and in Hinduism it is a mystic discipline that is basically based on Upanishad texts. This discipline not only indicates the position of the person (in the face of God) Brahman but also shapes his/her social life and gives an idea about the ways of salvation. In this study, the basic concepts of Vedanta, the mystic aspects of Vedanta discipline, the function of this discipline for people to reach salvation, the position of atman (individual soul) in the face of Brahman (God), the representatives of the discipline especially Shankara will be included. The purpose of this study is both examining the position of Vedanta in Hinduism and revealing the mystic aspects of this discipline by analyzing the tradition of Vedanta extensively. 240

Köklü bir geçmişe sahip olan ve çok geniş coğrafyalarda varlık gösteren Türkler, yaşadıkları bölgelerde birçok inanç ve kültür ile etkileşime girmiştir. Bu etkileşim Türklerin inançlarının, gelenek-göreneklerinin, örf-adetlerinin, düşünce tarzlarının vb. birçok unsurun şekillenmesine vesile olmuş ve tüm bu inanç ve kültür unsurlarının senkretik bir yapıda olmasına zemin hazırlamıştır. Bu etkileşim doğal olarak edebi metinlerde de kendini göstermiştir. Buna bağlı olarak Alevi Kültürü, bu etkileşimi en çok yansıtan kültürlerdendir.Bu çalışma, 16. Yüzyılda yaşayan, eserleriyle Alevilerin ilgi ve dikkatlerini üzerine çeken ve Aleviler tarafından ermiş olduklarına inanılan Yedi Ulu Ozandan biri olan Kul Himmet'in şiir dünyasının mitik temellerinin olup olmadığı üzerine oluşturulmuştur.Çalışmada, Kul Himmet'in şiirlerinin bünyesinde mitik unsurları barındırdığı tespit edilmiş ve bu tespitlerin temellerinin neler olduğu, hangi inanç sistemlerinden etkilendiği ya da hangi inanç sistemlerini etkilediği, Kul Himmet'in şiirlerinde mitik ögeleri nasıl ve hangi işlevle kullandığı hakkında bilgiler verilmiştir. The Turks, who had a long history and existed in a very wide geographical area, interacted with many beliefs and cultures in the regions where they lived. This interaction is based on the beliefs of the Turks, customs, traditions, customs, Has been instrumental in shaping many elements and has laid the foundation for all these beliefs and cultural elements to be syncretic. This interaction naturally also manifested itself in literary texts. Accordingly, Alevism Culture is the culture that reflects this interaction most.This study is based on whether the mythical bases of the poetry world of Kul Himmet, who lived in the 16th century and who built the throne of the Alevis with his works and believed that they were possessed by the Alevis, were one of the Seven Great Masters.In the study, it was determined that Kul Himmet's poems contained mythical elements in his body and information about what constitutes the bases of these determinations and which belief systems he was given. 152

Bu çalışma, özellikle 2000'li yıllardan sonra popüler kültürde giderek görünür hale gelen tasavvufi anlatı, sembol ve pratiklerin ideolojik, kültürel ve iktisadi görünümlerine odaklanmayı hedefler. Popüler kültürün dinsel pratik ve söylemlerle melezlenişini, dini pratik ve anlamların ise popüler kültür kanallarında girdiği türlü eklemlenme, dönüştürülme ve kullanılma biçimlerini tasavvuf üzerinden okumayı hedefleyen çalışma, söz konusu yaygınlığı şekillendiren kültürel, toplumsal, ekonomik süreçlerin sınırlarını açığa çıkarmayı ve bu süreçler arasında bağlantılar kurabilmeyi amaçlar. Çalışma için önemli olan şey, bu popülerliği şekillendiren ve meydana getiren sosyo-kültürel süreçleri irdelemek; popüler biçimler üzerinden toplumsalın geçirdiği değişimlerin izlerini sürebilmek ve gündelik hayata temas eden, bu anlamda bireysel ihtiyaçların da bir izdüşümü olarak görülebilecek yaygın anlamların ve tüketim pratiklerinin görünümlerini açığa çıkarmaktır. Bu çerçevede çalışma, popüler kültürün çeşitli kanalları içerisinde tasavvufi görünümlere dair genel bir tablo çizmekte ancak asıl odağını söz konusu görünümlerin en çok yoğunlaştığı iki alana yöneltmektedir. Bu alanlardan ilki, son yıllarda gittikçe popülerleşen, tasavvufi kişisel gelişim kitaplarındaki ideolojik biçimlenişler ve öznellik kurgularıdır. Çalışmanın odaklandığı bir diğer alan ikonik, imgesel, kültürel ve metasal bir dolaşımla popüler kültürün tüketim kanallarını besleyen ve o kanallarda türlü biçimlere dönüşen Mevlana ve Mevlevilik kültürüdür.Tasavvuf felsefesinin popüler kültürdeki yaygın biçim ve içerikleri, liberal-neoliberal, muhafazakâr-dini ve postmodern-eklektik New age görüşlerin uzlaşı alanı gibidir. Ancak popüler tasavvufi içerikler sadece yeni sağ ideolojilerin eklektik ve akışkan yapısını yansıtmakla kalmamakta, ticari kültürün her yana sızdığı, farklı biçimlerin eklektik bir tarzla karıştığı, özgün olanın parodileştiği, geçmiş kültürlere yönelik yerinden edici müdahale gibi tavırların yaygınlaştığı geç kapitalizmin postmodern kültürel eğilimlerinin yerel nesneleşmiş görünümlerini de oluşturmaktadır. This study aims to focus on the ideological, cultural and economic aspects of sufi narratives, symbols and practices that have become increasingly visible in popular culture, especially since 2000. The current study aims to read the hybridisation of popular culture with religious practices and discourses and also to read the forms of articulation, transformation and usage of religious practices and meanings in popular culture channels through Sufism. It intends to uncover the boundaries of cultural, social and economic processes that shape the relation of popular culture and Sufism and to establish connections between these processes .The main aspects of the work are to examine the socio-cultural processes that created and shaped this popularity, to trace the changes that society has undergone through popular forms, and to expose the appearances of common meanings and consumption practices that can be seen as a projection of individual needs which are also related to the daily life. In this context the work draws a general picture of sufi images in various popular culture channels but constitutively fronts for two main fields. First main subejct is ideogical formations and fictions of subjectivity in Sufi personal development books that have become increasingly popular in recent years. The later one is Mevlana and Mevlevi culture that nourishes and transforms consumption channels of popular culture with iconic, imaginative, cultural and metamorphic tools. The forms and contents of Sufi philosophy in popular culture are like a compromise area of liberal-neoliberal, conservative-religious, and postmodern-eclectic New Age views. But popular Sufi contents do not only reflect the eclectic and fluid nature of the new right ideologies,they also also form the local objectified aspects of the postmodern cultural tendencies of late capitalism in which the commercial culture has been permeated everywhere, different forms have mixed with an eclectic style, parodization of the original has become widespread and displacing attitudes towards the past cultures have been common. 191

İnsanlığın hayatı anlamlandırmasında, kaosu düzenlemesinde, doğa olaylarını fenomonolojik düzeyde idrak edebilmesinde başat rol oynayan mitler, kısaca, insanlığın ilkel çağlarda üretmeye başladığı ve modern çağlarda da kültürel kodlarla aktara geldiği fenomenler olarak tanımlanabilir. Bireyin doğayı algılamasında, evreni belli bir kalıba oturtmasında, sosyal adaleti, etiği tanzim etmesinde büyük öneme sahip olan mitler; inanç kavramıyla birlikte varola gelmiştir.Edebiyatın gelişimiyle paralel olarak ortaya çıkan mitler, sanatkârların zihninde oluşturduğu tasarım dünyasının imgesel ifadesi olarak çağlar boyu dünya edebiyatlarının epistemolojik zemininde bulunmuştur. İnsanlığın bilimsel bilgiye geçmesinden sonra, mitlerin yeniden üretilmesi, edebiyat alanında eser veren sanatkârlar sayesinde mümkün olmuştur. Kendi tasarım dünyalarında bilinçli-bilinçsiz mitik anlamı imleyen sanatçıların edebiyat alanında ortaya koyduğu eserler, ciddi bir mit epistemolojisi ortaya koyar.Bu bağlamda, `Attilâ İlhan'ın Şiirlerinde Mitik Unsurlar` adıyla hazırlayacağımız çalışmamızın amacı, insanlığın genetiğinde bulunan kültürel kodun ifadesi olan mit kavramının, modern Türk edebiyatının öncü sanatkârlarından Attilâ İlhan'ın dilinde tezahür etmiş şeklinin epistemolojik anlam bağlamını ortaya çıkartmak yönünde olacaktır.Çalışmamız temelde, tematik ve yapısalcı bir yöntemle kaleme alınacaktır. Bu kuramsal çerçeve, Attilâ İlhan'ın şiirlerinin derin anlam tabakalarında yer alan mitik izleklerin, yapı içinde nasıl üretildiği ve yapı içerisinde üretilen mitik fenomenlerin nasıl bir tematik perspektife sahip olduğu sorunsalının altına yerleştirilecektir. Bu sorunsalın çözümlenmesi, modern mit teorilerinin sosyal bilimselliğiyle harmanlanacak, harmanlanan bu yapı, Attilâ İlhan'ın şiirlerinin anlamlandırılmasında ana eksen olarak kullanılacaktır.Toplamda üç bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde şairin hayatı-sanatı-eserleri-açıklanacak, ikinci bölümde mit kavramı ve teşekkülü irdelenecek, son bölümde ise bu teorik perspektiften hareketle Attilâ İlhan'ın şiirlerindeki mitik göndermeler gösterilmeye çalışılacaktır.Anahtar Kelimeler: mit, şiir, psikanaliz, Attilâ İlhan, tematik, yapı, yapısalcılık, anlam. Myths, that play an essential role in mankind's effort to give life meaning, bring order to chaos comprehend natural events on a phenomenological level, in sum, can be described as unique phenomena that mankind started fabricating in primitive ages and passed down via cultural codes. Myths, while co-existing with the concept of belief for ages, make it possible for humans to perceive the nature, find a pattern in universe, organize ethic& social justice.Myths have been emergin in a direction that is parallel to the progress of literature. They have been the fictional expression of the imaginative World that artists create in their minds. This fictional expression has been an epistomologic base for the World literature. After humanity's gravitation towards scientific knowledge, reproduction of myths, have been only possible thanks to the artists that produce Works of literature. In their own worlds of design these artists mark the mythical meaning, consciously or sub-consciously. Their Works present a serious mythical epistomology.In that context, this study we chose to name as `Mythical Themes İn Poems Written By Attilâ İlhan`, aims to expose one thing; the epistomologic context of meaning (that belong to the concept of myth) which manifests itself in Attilâ İlhan's (who is one of the leading artists of Modern Turkish Literature) use of language.Essentially, our study, wil be written with a method that is thematic& structuralist. This method, wil be utilized as the main axis in the mythical analysis of Attilâ İlhan's poems.Our study is divided into three chapters in total. In first chapte, we give information about poet's life, his art and Works. In the second chapter, delve into the concept of myth an how it manifested. In our third and final chapter, we try, from this theorical perspective, to expose the mythical references found in Attilâ İlhan's poems.Keywords: myth, poem, psychoanalysis, Attilâ İlhan, thematic, structure, structuralism, meaning. 685

Eski Türkler, şaman kelimesi yerine `kam` kelimesini kullanmaktadırlar. Pek çok imgesel motifin, çeşitli hayvanların derilerinin, tırnaklarının ve kamın kendisine özgü tasarlanan kostümleri kullanmaktadırlar. Eski Türk Kam kostümünün üzerinde mitolojinin, tarihin, dinin, felsefenin, kozmo lojinin, astrolojinin özünü bulmanın mümkün olduğu bilinmektedir. Kam kostümünün yanında bazı kozmik imgeleri ve izlenecek meta-psişik yolları da açığa vurmasından dolayı önem arz etmektedir. Kam kostümünün üzerinde bulunan aksesuar parçalarına baktığı- mızda, ilk olarak kamın kostümden güç alışı, kutsal saydığı değerler, aksesuarların taşıdığı mistik değerler dikkat çekmektedir. Kam kendini bir kuş gibi özgür, bir ayı gibi güçlü, bir at gibi hırçın hissettiğin de, onun hissettiklerini anlarız çünkü bize bunu ruh hali ile, dansı ile çok güzel tasvir etmektedir. Aksesuarların ve nesnelerin, Kam'ın dünya görüşünü ve büyüsel simgesini mistik bir kişiliği yansıtarak, koruyucusu olarak görev aldığı düşünülmektedir. Old Turks use the word 'kam' instead of 'shaman'.It is possible to find the essence of the myt-hology history , religion , philosophy and cosmology on the kam's costumes. Old The kam's costumes become more of an issue due to revealing some cosmıc images and meta-psyhc hic route.Having been examined the accessory parts ,the high points are being braced up costume , being hallowed the worths and the mystic worth of accessories .When the kam felt himself as free as a bird , as srong as a bear ,as peevish as a horse , it can be understood.Just because , kam figures that per the mood and the dance. Accessories and objects are thought to have served as a guardian, reflecting the mystical personality of Kam's wordview and magical symbolism. 117

ÖZHUN DÖNEMİ TÜRK MOTİF VE SEMBOLLERİNİN SANATA VE HAYATA YANSIMASIGözde SazakTürkler yaşadıkları her devir ve coğrafyada adalet, merhamet, hürriyet ve sadakatle hükmetmişlerdir. Bu hakimiyetlerini inanç, askerî nizam ve töre ile sağlamışlardır. Bu inanç, devlet ve kültür düzeninin derin manalarını motif ve sembollere yansıtarak yüzyıllar boyunca sağlam şekilde korunarak Türkistan coğrafyasına kazınmıştır. İnancı kuvvetli, sağlam karakterli, çalışkan ve ileri görüşlü Türk kağanının; nesiller boyunca bir hazine olarak sanat yolu ile aktardığı Türk motif ve sembolleri ile dolu bu mirasını günümüz Türk arkeolojik buluntularında bulmaktayız. Hun Dönemi Türk Motif ve Sembollerinin Sanata ve Hayata Yansıması adlı bu tez üç ana bölümden oluşmaktadır. Tarih Sahnesinde Hunlar adlı birinci bölümde, Hunların siyasi tarihleri ve yaşadıkları coğrafya ve siyasi olaylara bağlı göçleri incelenmiştir. Siyasi tarihlerinin somut izleri olan arkeolojik buluntuları ise tezin ikinci bölümünde Arkeolojik Kaynaklarda Hunlar adlı bölümde incelenmiştir. Bu bölümde M.Ö. 1300 yılından başlayarak M.S. IX. yüzyıla kadar Çin Denizi'nden Tuna Nehri'ne kadar uzanan Türkistan coğrafyasından çıkarılmış yaklaşık 2000 eser incelenmiştir. Bu coğrafya tarafımızdan tespit edilen bugünkü koordinatları, ait oldukları tarihi dönem ve bölge belirtilerek toplam 10 farklı bölgeye ayrılmıştır. Her bölgenin haritaları tarafımızdan yapılmıştır. Bu haritaların koordinatları ise yine tarafımızdan yapılan harita ve tablo ile açıklanmıştır. İkinci bölümde yer alan on farklı arkeolojik bölgeden çıkarılan arkeolojik buluntular içinden tezimizde ileri sürdüğümüz görüşümüz olan Ortak Millî Hafıza'ya ait motif ve sembolleri taşıyan 115 eser Türk Motif ve Sembollerinin Sanata ve Hayata Yansıması adlı üçüncü bölümünde incelenmek üzere seçilmiştir. Üçüncü bölüm tezimizin en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölümde, Türk motif ve sembolleri ile ilgili bugüne kadar sanat ve kültür tarihçileri tarafından yapılan incelemelerin yanı sıra ilk defa tarafımızdan geliştirilen ve temelini psikoloji ilmine dayandırdığımız analiz ve sunuş yöntemi ile şimdiye kadar yapılamayan motif ve sembol analizleri yapılmıştır. Tezimizi yazarken elimizden düşürmediğimiz en önemli iki muhteşem kaynak Divanü Lugat-it-Türk ve Kutadgu Bilig olurken, ayrıca Batılı ilim adamları tarafından konumuzla ilgili (özellikle arkeoloji ve sanat tarihi) XIX. yüzyıldan 2013 yılına kadar İngilizce, Rusça ve Almanca yazılan eserlerde faydalandığımız başlıca kaynaklarımız eserlerdir. ABSTRACTTHE REFLECTIONS OF HUN PERIOD TURKISH MOTIFS AND SYMBOLS UPON ART AND LIFEGözde SazakAll throughout the history and in all of the vast land that the Turks had ruled, they had lived and lead with justice, mercy and with an eternal faithfulness to freedom. Governess of such statute was provided by their deep beliefs, military discipline and ancient customs. These beliefs and profound sense of sate and cultural order were protected for centuries and engraved to the Turkestan geography by the Turkish motifs and symbols.Turkish Hagan with solid devotion, character and vision has conveyed this heritage via motifs and symbols inscribed as art on archaeological treasures. This thesis explores in three chapters The Reflections of Hun Period Turkish Motifs and Symbols upon Art and Life. In the first chapter which is named Huns at The Stage of History, political history of Huns and their migration is examined. Archaeological traces they left behind were studied in the second chapter named Huns in Archaeological Assets. This chapter concentrates on the period between 1300 B.C. and 900 A.D. investigating archaeological excavation sites starting from the China Sea, all through Asia up to Danube River in Europe. Approximately 2000 artifices from 76 dig sites of were examined. In order to abridge the immense geography studied, region in focus was divided in to 10 different lots in which both historical and geographical latitude and longitude coordinates of archaeological locations were exhibited. The third chapter named The Reflections of Turkish Motifs and Symbols upon Art and Life is where the hearth of the thesis lies. One hundredth and eleven artifacts were carefully selected to be analyzed in this chapter. The analyses for these artifacts were made on several dimensions. Along with employing conventional methods that are used by the art and cultural historians an innovative method was designed and practiced that utilized the disciplines of Cognitive Phycology and Anthropology. This fallowed a tree step analyses technique. First the archaeological object in its physical sense was studied than the symbols it represented was matched with symbolism used in the Turkish Saga and finally deeper meaning were further investigated by means of Cognitive Psychology and Anthropology. An attempt to enter in to the Collective National Memory was made. Also a new metaphoric way of representing the analyses was developed.The most important resources that were used for the thesis was the Divanü Lugat-it-Türk and the Kutadgu Bilig. Many other valuable books written by the western scientist and in several languages like English, Russian, and German were also helpful in completing this thesis. Especially early 19th century books by the Russian archaeologists on top of newly written works of art history and archaeology were very supportive in realizing a comprehensive look at the Turkish art mind. 347

350