Search

Bu çalışmanın ana amacı; kuşaklar arası değer aktarımına dair seçici süreğenlik ve fark bakış açısını Schwartz'ın Temel İnsani Değerler Kuramı üzerinden, göçmen ve yerli anne-kız çiftlerinde incelemektir. Bu noktadan hareketle, değerler ile anne-kız çiftlerinin günlük yaşamlarını anlamlandıran sosyo-demografik faktörler, temel stres kaynakları ve farklı kimlikler ile özdeşleşme düzeyleri arasındaki ilişkiler de araştırılmıştır. Mevcut araştırmanın örneklemini 64 göçmen ve 65 yerli anne-kız çiftleri oluşturmuştur. Bulgular, beklendiği gibi dört temel değer ile kadının eğitim düzeyi ve algıladığı sosyo-ekonomik statünün anlamlı ilişkiler gösterdiğini, gelir düzeyinin ise yalnızca özgenişletim temel değeri ile ilişkili olduğu yönündedir. Hem göçmen hem de yerli çiftlerde; annelerin kızlarına kıyasla muhafazacı yaklaşımı daha fazla benimsemeleri ve daha az yeniliğe açık olmaları; özaşkınlık temel değerinin ise kuşaklar arasında değişmemesi, seçici süreğenlik ve fark görüşünü desteklemektedir. Özgenişletim temel değerinin kuşaklar arası aktarımına dair örüntü ise göçmen olan ve olmayan anne-kız çiftlerine özgü sonuçlanmıştır. Buna göre, göçmen grupta özgenişletim temel değeri kuşaklar arasında farklılaşmakta, yerli grupta ise kuşaklar arasında süreğenlik göstermektedir. Değerler ve stres kaynakları arasındaki ilişkiler incelendiğinde; yeniliğe açıklık, özaşkınlık ve özgenişletim temel değerlerinin toplumsal cinsiyet rolü stresi ile pozitif yönde ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Göçmen anne-kız çiftlerinin yeniliğe açıklık ve özaşkınlık temel değeri ise kültürleşme stresi ile negatif yönde ilişkiler göstermektedir. Bu bulgu grubu, değerlerin stres alanına özel bir etkisi olabileceğine dair bir fikir vermektedir. Göçmen anne-kız çiftlerinin ev sahibi kültürle etkileşim düzeyindeki artış kültürleşme stresindeki anlamlı düzeyde azalma ile ilişkili ve bu ilişkiler göçmen birinci kuşak anneler için daha kuvvetlidir. Hem göçmen hem de yerli annelerin kızları toplumsal cinsiyet rolü stresini annelerine kıyasla daha yüksek düzeyde deneyimlemektedir. Sonuçlar, değer aktarımında seçici süreğenlik ve fark hipotezine bu örneklemde yer alan anne-kız çiftleri için destek vermekle birlikte, kuşaklar arası değer geçişini anlamada farklı geçmişe sahip kültürel gruplarda inceleme-nin umut verici bir yol olabileceğine işaret etmektedir. Bulgular, değerlere dair kuşaklar arası aktarım çerçevesinde tartışılmış ve araştırmanın sınırlılıkları hakkında da bilgi verilmiştir.Anahtar Sözcükler: Değerler, kuşaklar arası değer aktarımı, seçici süreğenlik ve fark bakış açısı, kültürleşme stresi, toplumsal cinsiyet rolü stresi, göç The main purpose of this study is to examine the selective continuity and difference view of intergenerational transmission of values within immigrant and non-immigrant mother-daughter pairs through the scope of Schwartz's Theory of Basic Values. From this point of view, the relationships between values and the meaningful elements of the mother-daughter couple's lives, such as socio-demographic factors, essential stress sources, and different identities and levels of identification, also investigated. The sample of the current study consisted of 64 immigrants and 65 non-immigrant mother-daughter pairs. The findings are that, as expected, the four core values show a significant relationship with the education level and the socio-economic status perceived by women. However, the level of income is associated only with the basic value of self-enhancement. In both immigrant and non-immigrant duo, mothers adopt the conservative approach more than their daughters and are less open to change. The fact that the core value of self-esteem does not change between generations supports the view of selective continuity and difference. The pattern of intergenerational transmission of the self-enhancement value has resulted in specific to the mother and daughter couples depending on the immigration/local positions. Accordingly, while the basic value of self-enhancement differs between generations in the immigrant group, it shows continuity between generations in the non-immigrant group. Positive correlations between sources of stress and values appeared; specific to openness to change, self-enhancement, and self-transcedence and gender role stress. The cultural stress of the migrant mother-daughter pairs and the values of openness to change and self-enhancement show negative relationships. This group of findings gives an idea that the values may have a stress specific effect. The increase in the level of interaction of immigrant mother-and-daughters with the host culture is associated with a significant reduction in acculturation stress, and these relationships are stronger for immigrant, first-generation mothers. Daughters of both immigrant and non-immigrant mothers experience gender role stress at a higher level than their mothers. The results support the selective continuity and difference view of value transmission for the mother-daughter couples. Our findings indicate a promising hallway of including the same cultural groups of different backgrounds for acknowledging the intergenerational tran-sition of the values. The findings are discussed within the framework of the value transition, and limitations are also informed.Key Words: Values, intergenerational value transmission, selective continuity and difference view, acculturation stress, gender role stress, migration 152

Kimlik olgusu, sosyal psikoloji disiplini dahilinde, benlik sınıflandırmalarının soyutluk düzeyleri, kimlik boyutları ve motivasyonel içerimleri ile 'süreç'; sosyal temsil nesnesi olarak ise 'içerik' açısından ele alınabilmektedir. Aleviliğin sosyo-tarihsel ve teozofik özgünlüğü olarak ifade edilegelen ve Aleviler tarafından paylaşılan 'insan olmak' idea ve nosyonu sosyal-psikolojik açıdan bir kolektif kimlik inşa örneği olarak değerlendirilebilir. Bu araştırmada Alevilerin kimlik formasyonu özelinde insanlık kategorisine dayalı kolektif kimlik kullanımı nicel ve nitel yaklaşımlar yoluyla odağa alınmıştır. Çalışmada, üst-soyutluk (insanlık düzeyi), sosyal ve kişiler arası düzey benlik sınıflandırmalarında hangi kimlik motivasyonlarının (özsaygı, etkililik, süreklilik, ayırt edilme, aidiyet, anlamlılık) daha yordayıcı olduğu sorusunun üç temel kimlik boyutu (algılanan merkeziyet, duygulanım ve sergileme) üzerinden incelenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, 'iç-grup', 'dış-grup' ve 'gruplar arası ilişkilere' yönelik kalıpyargı-temelli sosyal temsillerle ilgili veriler de toplanmıştır. Çalışma, 64'ü kadın, 142 Alevi katılımcıyla (Ort.yaş = 37.4) İstanbul ve İzmir kentlerinde gerçekleştirilmiştir. Üç benlik sınıflandırma düzeyi için üç ayrı kimlik boyutunda ayrı ayrı gerçekleştirilen hiyerarşik regresyon analizlerinden elde edilen bulgular, kimlik sürecindeki motivasyonel arka planın sadece 'özsaygıdan' ibaret olmayabileceğini açıkça ortaya koymaktadır. Örneğin, kimliklerini tanımlarken 'insan olmak' nosyonuyla ilgili en az bir unsur beyan etmiş katılımcıların kimlik boyutları puanlarındaki varyansı açıklamada 'anlamlılık', 'etkililik', 'süreklilik' ve 'ayırt edilme' motivasyonların katkılarının özsaygı motivasyonundan daha anlamlı olduğu görülmüştür. Öte yandan, kalıpyargı-temelli sosyal temsillere dair değerlendirme puanları incelendiğinde, `insanlık` kolektif kimlik ifadesi kullanma açısından, katılımcıların kimlik repertuvarlarında hangi kimlik unsurunu öne çıkartmış olduklarının farklılaştırıcı bir etkisi bulunmadığı görülmüştür. `Sosyal` düzey benlik sınıflandırması özelinde ise, Alevi kimliğini öne çıkartan katılımcılarda, dört motivasyonlu gruplar arası ilişkiler modelinin 'iç-grupla özdeşleşmeyi' en iyi açıklayan model olduğu görülmüş ve 'aidiyet' faktörünün özgül katkısı tespit edilmiştir. Sonuçlar, Alevi kimliğine ilişkin sosyal temsillerin belirgin bir ayırt edici etkisinin bulunmadığını göstermekle birlikte, etnik kimlik ve ana dilin bu kimliği çalışırken dikkate alınması gereken faktörler olduğuna işaret etmektedir. Bulgular, 'sosyal kimlik yaklaşımı' ve 'sosyal temsiller ekolü' çerçevesinde tartışılmış ve araştırmanın sınır(lılık)ları kritik edilmiştir.Anahtar Sözcükler: kimlik motivasyonları, kimlik boyutları, benlik sınıflandırma düzeyleri, kimlik unsurları/repertuvarı, sosyal kimlik, sosyal temsiller, Aleviler In the social psychology discipline, the phenomenon of identity is evaluated both in terms of 'process' (as abstraction levels of self-categorization, dimensions of identity and implications of motives) and 'content' (as an object of social representation). The idea and the notion of 'humanity', which is expressed and shared by Alevis as showing the socio-historical and theosophical authenticity of Alevism can be seen as an example of the collective identity construction from a social-psychological perspective. The present study, through quantitative and qualitative approaches, focused on the formation of Alevis' identity and Alevis' usage of collective identity based on the humanity category in their self-categorizations. The main aim was to see which of the motivational principles (self-esteem, continuity, efficacy, distinctiveness, belonging, and meaning) would predict the superordinate, social, and inter-personal of self-categorizations in three identity dimensions (perceived centrality, affect, and enactment). In addition, stereotypical representations for 'in-group', 'out-group' and 'intergroup relationships' were also investigated. The study was conducted in Istanbul and Izmir with 142 Alevi participants (Mage = 37.4 and 64 of them were women). Findings from separate hierarchical regression analyses of scores from three levels of self-categorization on three identity dimensions clearly showed that the motivational background in the identity process may not be limited only to the 'self-esteem' motivation in general. For example, for participants who stated at least one identity element that referred to the notion of 'humanity' when defining their selves, the contributions of 'meaning', 'efficacy', 'continuity' and 'distinctiveness' motivations were found to be more significant in explaining the variance in the identity dimension scores than the self-esteem motivation. On the other hand, analyses of stereotype-based social representations showed that in- and out-group evaluations of participants were quite homogeneous and independent of whether they specifically referred to `humanity` category or the Alevi identity in their identity definitions. In terms of the Alevi identity elements as an example of social level self-categorization, the most descriptive motivation model for 'identification with the in-group' was found to be the four-motive model of intergroup relations; and the single contribution of the 'belonging' factor was determined. The results show that social representations regarding the Alevi identity do not have a clear distinctive effect, however, indicate that ethnic identity and mother tongue are factors that should be considered when working on this identity. Findings were discussed in terms of 'social identity' and 'social representations' approaches, and the scope/limitations of the present study were assessed.Keywords: identity motives, dimensions of identity, levels of self-categorization, identity elements/repertory, social identity, social representations, Alevis 136

İnsanın diğerleriyle ilişkiler kurması yadsınamaz bir gerçektir. İnsan ilişkilerinde bireyin diğerleriyle kurmuş olduğu güçlü bağların nedenlerini açıklamaya çalışan bağlanma kuramı son yıllarda birçok araştırmaya konu olmuştur. İlişkisel bir varlık olarak dünyada yaşamını sürdüren insan, insanın dünyada olma halleri, insanın dünyaya ve ilişkilerine dair anlam arayışı, varoluşçu yaklaşımın anlamaya çalıştığı konulardır. Literatüre bakıldığında, insan ilişkilerini anlamaya yönelik olarak, bağlanma stilleri ve varoluşçu yaklaşımın bir arada incelendiği çalışmaya rastlanmamıştır. Çalışmanın amacı, bireylerin bağlanma stillerine göre ilişkisel dünya deneyimlerini anlamaya çalışmak, bu deneyimlerde açığa çıkan varoluşçu temaları keşfetmektir. Örneklem, Kayseri ilinde ikamet eden 4 kadın ve 4 erkek olmak üzere 8 katılımcı şeklinde belirlenmiştir. Her katılımcı kendisine verilen ilgili ölçeği değerlendirmiş, sonrasında her katılımcı ile birebir ve yüz yüze olan görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde katılımcıların onayı ile ses kaydı alınmıştır. Katılımcılarla gerçekleştirilen görüşmeler, nitel araştırma yöntemi olan yorumlayıcı fenomenolojik analiz tekniği ile incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre `ilişkilerin fiziksel boyutu, ilişkilerin sosyal boyutu, ilişkilerin kişisel boyutu ve ilişkilerin tinsel boyutu` olmak üzere 4 üst tema belirlenmiştir. Her üst tema, aynı zamanda farklı sayılarda alt temaya ayrılmıştır. Tüm temalar, ilgili literatürde yer alan araştırmalar aracılığıyla tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Varoluşçu Yaklaşım, Bağlanma Stilleri, İnsan İlişkileri, Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz. Relationships are part of human life. Attachment theory explains causes of strong bonds that are establish with others. These bonds have been subject to many investigations. Existentialist approach focuses on humans relationships. Literature does not contain studies that include both attachment styles and existential approaches. The aim of this study is to try to understand the relational world experiences according to the attachment styles of individuals and to investigate existential themes that arise in these experiences. The sample consists of 8 participants (4 females and 4 males) living in Kayseri. Each participant evaluated `Relationships Scales Questionnaire` given to them and then one-to-one and face-to-face interviews were conducted with them. In these interviews, recordings were taken with the consent of the participants. Data gathered through the interviews was analyzed with a qualitative research method interpretative phenomenological analysis technique. Results showed 4 major themes, namely `physical, social, personal and spiritual dimensions of relationships`. Each major theme was divided into different numbers of sub-themes. All themes are discussed taking into consideration research results in the relevant literature. Keywords: Existentialist Approach, Attachment Styles, Human Relations, Interpretative Phenomenological Analysis. 100

ÖZETErgenler arasında oyun bağımlılığının gelişimi ile yüksek oranda ilişkili olan baba figürünün rolünün daha iyi anlaşılması, tedavi ve önleme programları geliştirmek için çok önemlidir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, çevrimiçi video oyun bağımlılığı olan ergenlerin babalarının aile içinde ve baba-çocuk ilişkisinde nasıl algılandığını incelemektir.Araştırma kapsamında 12-18 yaş arası (23 erkek, 8 kız) 31 kişiyle mülakatlar yapılmış ve `Sosyodemografik Özellikler ve Oyun Oynama Etkinliği Bilgi Formu` ve `İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği` uygulanmıştır. Mülakatlardan elde edilen veriler anlatı analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, belirli babalık uygulamalarının çevrimiçi video oyun bağımlılığının gelişimi üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini göstermiştir. Geleneksel, uzak ve otoriter baba figürü, baba ve çocuk arasındaki iletişim eksikliğine yol açabilmekte, bu da ergenlerin aşırı çevrimiçi faaliyetlere girmesine neden olabilmektedir. Sonuçlar, babaların mevcut ebeveynlik rolündeki yetersizliğinin, çevrimiçi oyun bağımlısı ergenlerin mevcut sorunlarının oluşumu üzerinde önemli bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. ABSTRACTGaining a better understanding of the role of father figure, which is highly associated with the development of gaming addiction among adolescents, is of crucial importance for developing advanced treatment and prevention programs targeting those adolescents. Accordingly, the aim of the study examine how fathers of adolescents with online gaming addiction, are perceived within the family and the father-child relationship. Within the scope of the research, 31 people between the ages of 12-18 (23 boys, 8 girls) were interviewed and the `Socio-demographic Characteristics and Playing Activity Information Form` and `Internet Gaming Disorder Disorder Scale` were applied. The data obtained from the interviews were analysed using narrative analysis. The findings indicate that certain paternal practices can have an impact on the development of internet gaming addiction. The traditional, distant and authoritative father figures can lead to lack of communication between father and child which might cause adolescents to engage in excessive online activities. The results revealed that fathers' insufficiency in the current parenting role had a significant effect on the formation of existing problems of online game addicted adolescents.Keywords: online gaming addiction, internet gaming disorder, fatherhood, paternal attitude 190

Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanım düzeyleri, algılanan anne baba tutumları ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2019-2020 eğitim öğretim yılında, Hasan Kalyoncu Üniversite'sinde okuyan 258' i kadın, 161' i erkek, toplam 419 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Problemli İnternet Kullanım Ölçeği, Anne-Baba Tutum Ölçeği ve Beş Faktör Kişilik Envanteri Kısa Formu (Big Five Personality Inventory-Short Form) ve Genel Bilgi Formu uygulanarak toplanmıştır. Elde edilen veriler, bağımsız örneklem t- Testi ve Tek Yönlü Varyans analizi (ANOVA) testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Algılanan Anne Baba Tutumları, Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Problemli İnternet Kullanımı arasındaki ilişki Pearson Korelasyon analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Anne Baba Tutum Ölçeği puanları ile Beş Faktör Kişilik Ölçeği puanlarının Problemli İnternet Kullanım Ölçeği puanlarını yordama düzeyini belirlemek için Çoklu Regresyon yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Anne baba tutumlarının kişilik özelliklerini ne düzeyde yordadığını incelemek amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Regresyon analizi sonuçları değerlendirildiğinde; problemli internet kullanımını, kişilik özelliklerinden özdisiplin/sorumluluk ve duygusal dengesizlik alt boyutlarının yordadığı, anne baba tutumlarından ise; koruyucu-istekçi ve otoriter anne-baba tutumu alt boyutlarının yordadığı bulunmuştur. Anne baba tutumu alt boyutlarının kişilik özellikleri alt boyutlarını yordayıp yordamadığına bakıldığında sonuçların şu şekilde olduğu görülmüştür; özdisiplin/sorumluluk, deneyime açıklık ve uyumluluk alt boyutlarını, demokratik tutumun yordadığı, koruyucu-istekçi ve otoriter anne baba tutumlarının yordamadığı görülmüştür. Duygusal dengesizlik alt boyutunu, demokratik ve koruyucu-istekçi anne baba tutumlarının yordadığı ancak otoriter anne baba tutumunun yordamadığı görülmüştür. Dışadönüklük alt boyutunu ise, anne baba tutumlarının yordamadığı bulunmuştur. Elde edilen bu veriler, ilgili literatürde yer alan çalışmalar doğrultusunda tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Anne baba tutumları, Problemli internet kullanımı, Kişilik özellikleri In this study, the relationship between problematic internet usage levels, perceived parental attitudes and personality traits of university students is investigated. The sample of the research consists of 419 students of which 258 are females and 161 are males studying at Hasan Kalyoncu University in the 2019-2020 academic year. Data was collected by the application of the Problematic Internet Usage Scale, Parent Attitude Scale and Five Factor Personality Inventory Short Form and General Information Form. Data was analyzed by independent samples t-Test and One Way ANOVA. The relationship between Perceived Parental Attitudes, Five Factor Personality Traits and Problematic Internet Use among university students was investigated throught the application of Pearson Correlation analysis method. Multiple Regression Analysis was conducted to determine the predictive level of the Parenting Attitude Scale scores and Five Factor Personality Scale scores. Regression analysis was conducted to examine the level of predicting personality traits of parental attitudes. Regression analysis results showed that self-discipline / responsibility sub-dimension of personality traits, emotional imbalance sub-dimensions and protective-requestor and authoritarian subdimensions of parental attitudes predicted problematic internet use. Regression analysis results showed that; democratic and protective-willing parent attitudes predicted Emotional imbalance sub-dimension while protective-willing and authoritarian parental attitudes did not. It was concluded that democratic and protective-willing parental attitudes predicted Emotional imbalance while authoritarian parental attitudes did not. And it was found that parental attitudes din not predict the extraversion sub-dimension. These results were discussed in accordance with the studies in the related literature.Keywords: Parent attitudes, Problematic internet use, Personality traits. 127

ÖZETBu çalışmada üniversite sınavına hazırlanan öğrenciler arasında duygu düzenleme, anne-baba tutumu ve sınav kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 209'u kız, 188'i erkeklerden oluşan 397 lise son sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada demografik bilgiler formu, Westside Sınav Kaygısı Ölçeği, Ergenler için Duygu Düzenleme Ölçeği (EİDDÖ) ve Anne-Baba Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler üzerinde, sınav kaygısı, duygu düzenleme ve anne-baba tutumlarının cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığına bakmak için bağımsız gruplar t-testi; anne ve baba eğitim düzeyine göre farklılaşıp farklılaşmadığına bakmak için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. ANOVA sonrası belirlenen anlamlı farklılığın hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analiz tekniklerine geçilmiştir. Varyansların homojen olduğu durumlarda kullanılan Scheffe çoklu karşılaştırma tekniği kullanılmıştır. Sınav kaygısı, duygu düzenleme ve anne-baba tutumu arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi yapılmıştır. Son olarak, anne-baba tutumu ile duygu düzenleme ölçeği puanlarının sınav kaygısı yordama düzeyi puanlarını belirlemek üzere Aşamalı Regresyon Analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: Anne-baba tutumu, duygu düzenleme, sınav kaygısı, lise son sınıf öğrencileri ABSTRACTIn the present study, it was aimed to examine the relationship between emotion regulation, parental attitude and exam anxiety among students preparing for university exam. The sample of the study consists of 397 high school senior students, 209 of whom are girls and 188 of them are boys. In the study, demographic information form, Westside Exam Anxiety Scale, Emotional Regulation Scale for Adolescents and Parenting Attitude Scale were used. Independent groups t-test on the data obtained in the study to see whether test anxiety, emotion regulation and parental attitudes differ according to gender; One-way analysis of variance (ANOVA) was used to see if it differentiates according to the education level of the mother and father. Complementary post-hoc analysis techniques were used to determine from which groups the significant difference determined after ANOVA originated. Scheffe multiple comparison technique used in cases where variances are homogeneous. Pearson Product Moment Correlation Analysis was conducted to determine the relationship between exam anxiety, emotion regulation and parental attitude. Finally, Progressive Regression Analysis was carried out to determine the scores of the test anxiety predictive level of parental attitude and emotion regulation scale scores. Findings obtained as a result of the research are discussed in the light of the literature.Key words: Parental attitude, emotion regulation, exam anxiety, senior high school students 91

Günümüzde dijital iletişim olanakları çok yaygınlaşmış ve özellikle sosyal ağ sistemlerinin kullanımı popüler hale gelmiştir. Önceki çalışmaların sonuçları, sosyal ağ kullanımının, kişilerin beden imgelerini beğenmede azalma ile ve depresyon düzeylerinde artış ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu çalışmanın amacı, söz konusu ilişkide, biri bireysel, diğeri kişilerarası nitelikte iki değişkenin (öz-şefkat ve ilişkisel yakınlık düzeyi) koruyucu işlev görme potansiyelini sorgulamaktır. Katılımcılar, Bülent Ecevit Üniversitesi'nin 228 öğrencisidir (106 K, 110 E). Öğrencilere sosyal ağ kullanım yoğunluğu, diğerini kendi benliğine katma, öz-şefkat, durumsal depresyon, bedeni beğenme ölçekleri ile sosyal ağ kullanımına ve sosyal ağlarda fiziksel görünüm açısından yaptıkları yukarı yönde karşılaştırmalara ilişkin soru formları verildi. Önce, sosyal ağ kullanım sıklığının depresyonla ilişkisinde fiziksel görünüme dair yukarı yönde karşılaştırmalar yapmanın ve bedenini beğenmenin düzenleyici rolleri yapısal eşitlik modeli kullanarak sınandı. Sosyal ağ kulanım sıklığının yukarı yönde karşılaştırmaları daha sık yapmayı, onun da kendi görünümünü daha az beğenmeyi, ve son olarak kendi görünümünü beğenmemenin depresyonu yordadığı bulundu. Ardından, yukarı yönde karşılaştırma yapma sıklığı ile kendi görünümünü beğenmeme arasındaki ilişkide, öz-şefkatin ve karşılaştırma yapılan kişilerle ilişkisel yakınlığın düzenleyici rolü test edildi ve sadece öz-şefkatin etkisi anlamlı bulundu. Kişilerin öz-şefkat düzeylerinin yüksek olması durumunda söz konusu negatif ilişkinin azaldığı, öz-şefkat düzeyleri düşük olduğunda ise negatif ilişkinin daha güçlü olduğu saptandı. Bulgular, sosyal ağ kullanımının depresyonla ilişkisini açıklamada bireysel ve sosyal psikolojik faktörlerin rolü bağlamında tartışıldı. Digital communication opportunities have become widespread and especially the use of social networking systems has become popular. The results of earlier studies have shown that, the increases in the use of social network sites are related to decreases in body appreciation and increases in depression level. The aim of the current study is to test the protective function of two variables (self-compassion and relational closeness level) in the aforementioned relationship. The participants were 228 students from Bülent Ecevit University (106 F, 110 M). Students completed the scales about the density of social networking use, self-compassion, situational depression, body-appreciation, and they also answered the questions about their use of social network sites and upward comparisons they make on social neworking sites about theit physiçal appearances. Firstly, structural equation modeling was used to test the role of making upward social comparisons on social networking sites with regard to physical apperance and body appreciation as serial mediators linking the frequency of social networking sites usage and depression. The frequency of social networking sites usage predicted the level of upward comparisons which in turn negatively predicted body appreciation, and finally, body appreciation predicted depression level. Next, the moderating role of two variables -self-compassion and the relational closeness with the comparison targets- were tested in the relationship between the frequency of making upward comparison and body appreciation, and the effect of self-compassion was found to be significant. It was seen that the aforementioned relationship decreased when individuals' self-compassion levels were high, and increased when their self-compassion levels were low. The findings are discussed in terms of the role of personal and social psychological factors in understanding the relationship between social networking site use and depression. 70

Pek çok insan olumsuz bir duygu olan üzüntüden ve bu duyguyu ortaya çıkaracak durum ve uyaranlardan kaçınmaya çalışır. Ancak bu insanlar ilginç bir şekilde üzüntü duygusunu ortaya çıkaran hüzünlü müzik parçalarını dinlemekten keyif aldıklarını söyler. Bu durum bilim insanları tarafından bir paradoks olarak görülmektedir. Bahsedilen paradoksu açıklamak için bazı kuramlar geliştirilmiştir. Bunlardan biri de Schubert'in Paralel Süreçler Hipotezi'dir. Schubert'e göre üzüntü gibi tek bir duygu, oluşturduğu öznel hisse göre kavramsallaştırılabileceği gibi, itici-çekici aksiyon eğilimlerine göre de kavramsallaştırılabilir. Buna göre eğer bir müzik parçası estetik olarak değerlendirilen bir bağlamda dinlenirse ortaya çıkan duygu olumsuz olsa da bu parçaya ilişkin aksiyon eğilimi yaklaşma yönünde olacaktır. Tersi durumda bu parça estetik olarak değerlendirilmeyen bir bağlamda dinlenirse parçaya ilişkin aksiyon eğilimi kaçınma yönünde olacaktır. Bu çalışmanın amacı Schubert'in Paralel Süreçler Hipotezi'ni görgül olarak sınamaktır. Bu amaçla araştırmaya katılan Uludağ Üniversitesi öğrencisi 124 katılımcının bir kısmına, bulundukları bağlamı estetik olarak değerlendirmelerini sağlamak için kendilerine herhangi bir bilişsel yükün yüklenmediği ve seçtikleri müzik parçalarını iyice odaklanarak dinleyebilecekleri bir bağlam oluşturulmuştur. Diğer bir grup katılımcı ise seçtikleri müzik parçalarını kendilerine bilişsel bir yük yüklenerek sunulmuştur. Bu parçalara katılımcılara odaklanmalarını güçleştirmek ve estetik deneyim yaşamalarını engellemek için 2 geri görevi ile eş zamanlı olarak dinletilmiştir. Katılımcıların duygudurumlarındaki değişiklikler PANAS ile ölçülmüştür. Bağlamı estetik olarak algılayıp algılamadıkları ise EDBSÖ ile belirlenmiştir. Aksiyon eğilimleri üzerinden yapılan ki kare analizine göre Schubert'in modelinin desteklendiği gözlenmiştir. Most people try to avoid the negative emotion, sadness, and situations or events that reveal this emotion. Interestingly, most people also report enjoyment from sad music songs which generate sadness. This contradictory situation is seen as a paradox from researchers. Theories are developed to explain this paradox, and one of them is Schubert's Parallel Processes Hypothesis. According to Schubert, a single emotion such as sadness can be conceptualized according to its creation of subjective feelings as well as its attraction-aversion action tendencies. So, if a music song is listened for aesthetic context, action tendency would be attraction, even if it results with a negative emotion. In contrast, if the song is not listened for aesthetic context, the action tendency would be aversion. The aim of this study is to test Schubert's Parallel Processes Hypothesis. To this aim, part of 124 undergraduate students from Uludag University are subjected to a context which they get no cognitive load and focus solely on the chosen music songs. Another part of the students are subjected to a context which they listen chosen music songs at the same time with 2-back tasks that would make difficult for them to focus on the songs and get any aesthetic experience. The mood changes of participants are measured with PANAS. Perception of aesthetics is measured with EDBSÖ. Results of the chi-square analysis on action tendencies supported Schubert's Parallel Processes Theory. 71

Düşünce eylem kaynaşması (DEK) düşünce ve davranışların eş-değerliği olarak tanımlanan ve obsesif-kompulsif bozuklukla ilişkili olduğu düşünülen bilişsel faktörlerden biridir. Bu araştırma anket çalışması ve deneysel uygulama olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın ilk aşaması için obsesif semptomlar, düşünce eylem kaynaşması, düşüncenin kontrol edilmesi, düşüncenin bastırılması ve obsesif inançları değerlendirmek üzere belirlenen bir anket seti kullanılmıştır. İkinci aşama olan deneysel manipülasyon aşamasında, karşılaştırma grupları yakınlık grubu için, hedef kişinin niteliği (samimi-yabancı) X düşünce içeriği (kaza-şiddet) olmak üzere, savunmasızlık grubu için de hedef kişinin niteliği (savunmasız-savunabilir) X düşünce içeriği (kaza-şiddet) olacak şekilde belirlenmiştir. Hedef kişinin niteliğine göre deney gruplarına seçkisiz olarak atanan katılımcılar, kaza ve şiddet içeriğine sahip cümlelere maruz bırakılarak deneysel ortamda DEK oluşturulması amaçlanmıştır. Karşılaştırma grupları çalışmanın bağımsız değişkenleri olarak belirlenmiştir. Bağımsız değişkenlerin her bir düzeyine maruz bırakılan katılımcıların belirttikleri rahatsızlık, kaygı, suçluluk, sorumluluk, nötrleştirme isteği, düşünce düzeyi, düşünce sıklığı, ahlaki yanlışlık düzeyi, yaşanma ihtimali ve gerçekle benzerlik düzeyi değişkenleri çalışmanın bağımlı değişkenleridir. Çalışmada aynı katılımcılardan alınan tekrarlı ölçümler söz konusu olduğu için, hipotezlerin sınanmasında Tekrarlı Ölçümler Varyans Analizi (Repeated Measures ANOVA) yapılmıştır. Anket ölçümlerinden elde edilen veriler arasındaki ilişki ve bağımlı değişkenler ile anket ölçümlerinden elde edilen veriler arasındaki ilişkiyi incelemek için ise Korelasyon Analizi yapılmıştır. Çalışma sonucunda, hedef kişinin yakın veya savunmasız olması durumunda hissedilen rahatsızlık, kaygı, suçluluk, sorumluluk, gerçekleşirse rahatsızlık, gerçekle benzerlik ve nötrleştirme isteği düzeyleri yabancı veya savunabilir olma durumlarına göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olarak bulunmuştur. Anket ölçümlerinden elde edilen veriler arasında genel olarak anlamlı ve pozitif yönde ilişki olduğu gözlenmiştir. Elde edilen bulguların çalışmanın hipotezlerini genel olarak desteklediği söylenebilir. Thought action fusion (TAF) is one of the cognitive factors defined as the equivalence of thoughts and behaviors and thought to be related to obsessive-compulsive disorder. This research consists of two stages: survey and experimental application. For the first stage of the study, a survey set was used to evaluate obsessive symptoms, thought action fusion, thought control, thought suppression and obsessive beliefs. In the experimental manipulation phase which is the second stage, the comparison groups, the quality of the target person determined as for the affinity group, (familiar-foreign) X thought content (accident-violence), and for the vulnerable group the quality of the target person (vulnerable-defensible) X thought content (accident- violence). Participants who were randomly assigned to the experimental groups were exposed to sentences with the content of the accident and violence to form a TAF in the experimental environment. Comparison groups were determined as independent variables of the study.The variables of discomfort, anxiety, guilt, responsibility, desire for neutralization, level of thought, frequency of thought, level of moral error, the likelihood of experiencing and similarity with reality are dependent variables of the study. Since repeated measurements were taken from the same participants, Repeated Measures ANOVA was used to test hypotheses. Correlation analysis was conducted to investigate the relationship between the data obtained from the survey measurements and the relationship between the dependent variables and the data obtained from the survey measurements. As a result of the study, the levels of discomfort, anxiety, guilt, responsibility, discomfort, similarity with reality and desire to neutralize were found to be statistically higher than the foreign or defensible situations when thetarget person was close or vulnerable. It was observed that there was a significant and positive correlation between the data obtained from the survey measurements. It can be stated that the findings support the hypotheses of the study in general. 128

Bu çalışmada adliyede çalışan personelin iş stresi, tükenmişlik ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiler ve bu değişkenlerin sosyo-demografik özelliklerle olan ilişkilerinin anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Gaziantep Adliyesi'nde çalışan 270 personel oluşturmuştur. Araştırma verileri Sosyo-Demografik Form, İş Stresi Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği Türkçe uyarlamaları kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi, bağımsız gruplar t testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis ve Anova testleri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre depresyon ile tükenmişlik puanları ve iş stresi ile tükenmişlik düzeyleri arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Bu değişkenlerin sosyo-demeografik verilerle olan ilişkilerine bakıldığında depresyon ve adliyede çalışan meslek grupları arasında, tükenmişlik ve cinsiyet arasında, tükenmişlik ve adliyede çalışılan birim arasında ve son olarak iş stresi ve adliyede görev yapılan birim arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar tespit edilmiştir. This study investigate the corrolation between the work stress, burnout snydrome and depression levels of courthouse personel while investigating these variables if show suggestive reletionship with socio-demographic features. The sample group of this study is formed by 270 people who are employed by Gaziantep Courthouse. Study data was collected by Socio-demographic Form, Work Strees Inventory, Turkish translation of Beck Depression inventory and Maslah Burnout Inventory. Analysising the data Pearson Corrolation Analysis, independant sample group T test, Mann-Whitney U test, Kruskal Wallis and Anova tests were practiced. According to the analysis, there are a mid-level positive meanings were determined between depression with burn out points and work stress with burn out levels. Analysing the variables while looking into the corrolation between the variables and socio-demographic data; there were statistical differences were found between depression and occupational groups working in courthouse, burnout and gender, burnout and departments of courthouses and finally between work stress and the departmen of courhouses. 122

İntihar tüm dünyada özellikle de genç nüfus arasında önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. İntihar davranışı, sonuçları itibariyle yalnızca intihar davranışı gerçekleştiren kişiyi değil aynı zaman da yakın çevresini de etkilemektedir. Yakınları intihar eden kişiler genellikle yoğun üzüntü, suçluluk ve pişmanlık duyguları yaşamaktadırlar. Alanyazın incelendiğinde yakınları intihar eden kişilerle ilgili çalışmaların çoğunlukla intiharın olumsuz psikolojik sonuçlarına odaklandığı görülmektedir. Mevcut çalışma kapsamında ise yakınları intihar girişiminde bulunan ve yakınları intihar eden kişilerde travma sonrası stres belirtileri (TSSB) ve travma sonrası gelişim (TSG) ile ilişkili değişkenlerin ele alınması amaçlanmıştır. Bu bağlamda sosyo-demografik özelliklerin, intihar olayı ile ilişkili özelliklerin, temel inançların sarsılmasının, olayla ilişkili ruminasyonların, dini başa çıkma yollarının, intihara yönelik tutumların ve kültürel yönelimin TSSB’ yi ve TSG’ yi yordamadaki rolü araştırılmıştır. Bununla birlikte temel inançların sarsılması ile TSSB ve TSG arasındaki ilişkide istemsiz ve istemli ruminasyonların aracı rolü incelenmiştir. Son olarak intihara yönelik tutumlar ve TSG arasındaki ilişkide kültürel yönelimin (Bireycilik ve toplulukçuluk) düzenleyici rolü araştırılmıştır. Araştırmaya yakını intihar girişiminde bulunan 205 kişi ve yakınını intihar nedeniyle kaybeden 143 kişi olmak üzere toplam 348 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılara demografik özelliklere ve yakınlarının intiharına ilişkin bilgi formu ile birlikte 7 öz-bildirim ölçeği (Travma Sonrası Gelişim Ölçeği, Olayların Etkisi Ölçeği, Temel İnançlar Envanteri, Olayla İlişkili Ruminasyon Envanteri, Dini Başa çıkma Ölçeği, Eskin İntihara Yönelik Tutumlar Ölçeği ve Bireycilik-Toplulukçuluk Ölçeği) uygulanmıştır. Bulgular kadınların erkeklere kıyasla TSSB puanlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğunu; buna karşın TSG puanlarının anlamlı olarak farklılaşmadığını göstermektedir. Bununla birlikte TSSB ve TSG puanlarının intihar davranışının türüne (girişim ve intihara bağlı ölüm) göre anlamlı olarak farklılaşmadığı bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçları viii incelendiğinde intihar nedeniyle yaşanan suçluluk duygusu, temel inançların sarsılması, olayla ilişkili istemli ve istemsiz ruminasyonlar TSSB’ yi pozitif yönde ve anlamlı olarak yordamaktadır. TSG’ yi yordayan değişkenler incelendiğinde olumlu dini başa çıkmanın, istemli/amaçlı ruminasyonların ve kendine yönelik temel inançlardaki sarsılmanın hem toplam TSG puanını hem de alt alanları pozitif yönde ve anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. İntiharın kabul edilebilirliğine yönelik tutumların ise toplam TSG’ yi ve alt alanlarını negatif yönde ve anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Bununla birlikte temel inançların sarsılması ve TSSB arasındaki ilişkide istemsiz ruminasyonların; temel inançların sarsılması ve TSG arasındaki ilişki de ise istemli ruminasyonların kısmi aracı rolünün olduğu bulunmuştur. Son olarak intiharın kabul edilebilirliğine yönelik tutumlar ve TSG arasındaki ilişkide kültürel yönelimin düzenleyici bir rolünün olmadığı görülmüştür. Bulgular ilgili alan yazın bağlamında tartışılarak, söz konusu araştırmanın sınırlılıkları ve gelecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI .............................................................................................. iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ................................................................................ v ÖZET ..................................................................................................................................... vii ABSTRACT ........................................................................................................................... ix ÖNSÖZ ................................................................................................................................... xi ŞEKİLLER DİZİNİ .............................................................................................................. xvi TABLOLAR DİZİNİ ............................................................................................................ xix EKLER DİZİNİ .................................................................................................................... xxi KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................................................... xxii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM .............................................................................................................................. 7 1. İNTİHAR VE TRAVMA SONRASI GELİŞİM ................................................................. 7 1.1. İntihar Davranışının Yaygınlığı ................................................................................... 7 1.2. İntihara Bağlı Kayıpların Psikolojik Etkileri ............................................................... 8 1.2.1. İntihara Bağlı Kayıplarda Duygusal Süreçler .................................................... 8 1.2.2. İntihara Bağlı Kayıplar ve Travma Sonrası Stres Belirtileri............................ 11 1.3. Travma Sonrası Gelişim ............................................................................................ 14 1.4. Travma Sonrası Gelişime İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar .......................................... 17 1.5. Travma Sonrası Gelişim Alanları .............................................................................. 23 1.5.1. Kendilik Algısında Değişim ............................................................................ 23 1.5.2. Kişilerarası İlişkilerde Değişim ....................................................................... 24 1.5.3. Yaşam Felsefesinde Değişim ........................................................................... 25 1.6. Travma Sonrası Gelişim İle İlişkili Faktörler ............................................................ 27 1.6.1. Temel İnançların Sarsılması ve Travma Sonrası Gelişim ............................... 27 1.6.2. Olayla İlişkili Ruminasyonlar ve Travma Sonrası Gelişim ............................. 32 1.6.3. Dini Başa Çıkma ve Travma Sonrası Gelişim ................................................. 37 xiv 1.6.4. Kültür ve Travma Sonrası Gelişim .................................................................. 40 1.6.5. İntihara Yönelik Tutumlar ............................................................................... 45 1.7. Araştırmanın Amacı .................................................................................................. 47 1.8. Araştırmanın Önemi .................................................................................................. 47 1.9. Araştırma Soruları ..................................................................................................... 47 2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 49 2. YÖNTEM .......................................................................................................................... 49 2.1. Katılımcılar ................................................................................................................ 49 2.2. Ölçüm Araçları .......................................................................................................... 49 2.2.1. Demografik Özellikler ve İntihara İlişkin Bilgi Formu ................................... 49 2.2.2. Travma Sonrası Gelişim Ölçeği (TSGÖ) ........................................................ 50 2.2.3. Olayların Etkisi Ölçeği (OEÖ)- Gözden Geçirilmiş Formu ............................ 51 2.2.4. Temel İnançlar Envanteri (TİE) ...................................................................... 52 2.2.5. Olayla İlişkili Ruminasyon Envanteri (OİRE) ................................................ 53 2.2.6. Dini Başa Çıkma Ölçeği-Kısa Formu ............................................................. 54 2.2.7. Eskin İntihara Yönelik Tutumlar Ölçeği (E-İYTÖ) ........................................ 54 2.2.8. Bireycilik-Toplulukçuluk Ölçeği (B-T Ölçeği)- Kısa Formu ......................... 55 2.3. İşlem .......................................................................................................................... 56 2.4. İstatistiksel Analizler ................................................................................................. 56 3. BÖLÜM ............................................................................................................................ 58 3. BULGULAR ..................................................................................................................... 58 3.1. Genel Değerlendirme ................................................................................................. 58 3.2. Yakınların İntiharına İlişkin Betimsel İstatistik Sonuçları ........................................ 58 3.3. Travma Sonrası Stres Belirtileri Puanının (OEÖ-Toplam Puan) Cinsiyet ve İntihar Davranışının Türü Açısından İncelenmesine İlişkin Bulgular ................................ 59 3.4 Travma Sonrası Gelişim Puanının (TSGÖ-Toplam Puan) ve Alt Boyutlarının Cinsiyet ve İntihar Davranışının Türü (İntihar Girişimi ve İntihara Bağlı Ölüm) Açısından İncelenmesine İlişkin Bulgular .............................................................. 60 xv 3.5. Regresyon Analizinde Kullanılan Değişkenler Arasındaki Korelasyonlar ............... 61 3.6. Regresyon Analizleri: Travma Sonrası Stres Belirtilerini ve Travma Sonrası Gelişimi Yordayan Değişkenler .............................................................................. 65 3.6.1. Travma Sonrası Stres Belirtileri Puanını (OEÖ-Toplam Puan) Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 66 3.6.2. Toplam Travma Sonrası Gelişim Puanını (TSGÖ-Toplam) Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 67 3.6.3. TSG’ nin ‘Kişilerarası İlişkilerde Değişim’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 69 3.6.4. TSG’ nin ‘Yaşamın Kıymetini Anlama’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler .......................................................................................................................... 70 3.6.5. TSG’ nin ‘Bireysel Güçlülük’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ............. 71 3.6.6. TSG’ nin ‘Yeni Olanakların Algılanması’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 73 3.6.7. TSG’ nin ‘Manevi Değişim’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ................ 74 3.7. Bağımlı Değişkenleri Yordayan Değişkenlerin Genel Özeti ..................................... 75 3.8. Temel İnançların Sarsılması ve Travma Sonrası Stres Belirtileri (OEÖ-Toplam Puan) Arasındaki İlişkide İstemsiz (Girici) Ruminasyonların Aracı Rolünün İncelenmesi .............................................................................................................. 77 3.9. Temel İnançların Sarsılması ve Travma Sonrası Gelişim (TSGÖ-Toplam Puan) Arasındaki İlişkide Olayla İlişkili İstemli (Amaçlı) Ruminasyonların Aracı Rolünün İncelenmesi ............................................................................................... 78 3.10. İntihara Yönelik Tutumlar (İntiharın Kabul Edilebilirliği) ve Travma Sonrası Gelişim Arasındaki İlişkide Kültürel Yönelimin Düzenleyici Rolü ....................... 79 4. TARTIŞMA VE SONUÇ ................................................................................................ 80 4.1. Travma Sonrası Stres ve Travma Sonrası Gelişim Düzeyinin, Cinsiyet ve İntihar Davranışının Türü (İntihar Girişimi ve İntihara Bağlı Ölüm) Yönünden Değerlendirilmesi .................................................................................................... 80 4.2 Travma Sonrası Stres ve Travma Sonrası Gelişim Puanlarının Diğer Araştırmalarda Elde Edilen Puanlarla Karşılaştırılması ................................................................... 83 4.3 Travma Sonrası Stres Belirtilerini Yordayan Değişkenlerin Değerlendirilmesi ........ 85 4.4. Travma Sonrası Gelişimi Yordayan Değişkenlerin Değerlendirilmesi ..................... 91 4.4.1. Toplam Travma Sonrası Gelişim Puanı (TSGÖ-Toplam) ............................... 91 4.4.2. Travma Sonrası Gelişim: Kişilerarası İlişkilerde Değişim .............................. 95 xvi 4.4.3. Travma Sonrası Gelişim: Yaşamın Kıymetini Anlama ................................... 97 4.4.4. Travma Sonrası Gelişim: Bireysel Güçlülük ................................................... 98 4.4.5. Travma Sonrası Gelişim: Yeni Olanakların Algılanması ................................ 99 4.4.6. Travma Sonrası Gelişim: Manevi Değişim ................................................... 101 4.5. Temel İnançların Sarsılması ile Travma Sonrası Stres Arasındaki İlişkide İstemsiz/Girici Ruminasyonların Aracı Rolünün Değerlendirilmesi .................... 102 4.6. Temel İnançların Sarsılması ile Travma Sonrası Gelişim Arasındaki İlişkide İstemli/Amaçlı Ruminasyonların Aracı Rolünün Değerlendirilmesi.................... 103 4.7. İntiharın Kabul Edilebilirliği ve Travma Sonrası Gelişim Arasındaki İlişkide Kültürel Yönelimin (Bireycilik ve Toplulukçuluk) Düzenleyici Rolünün Değerlendirilmesi .................................................................................................. 104 4.8. Araştırmanın Sonuçları ............................................................................................ 106 4.9. Araştırmanın Sınırlılıkları ....................................................................................... 107 4.10. Klinik Doğurgular ................................................................................................. 108 4.11. Gelecek Çalışmalar İçin Öneriler .......................................................................... 109 5. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 111 6. EKLER ........................................................................................................................... 137 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 149

Bu tez çalışmasında Relapsing Remitting Multipl Skleroz (RRMS) hastalarının kısa süreli bellek, çalışma belleği ve yönetici işlevlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi Ankara Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Kliniği’nde takip edilen veya Türkiye Multipl Skleroz Derneği Ankara Şubesi’ne üye 25 RRMS hastası (RRMS grubu) ile 25 sağlıklı katılımcının (kontrol grubu) oluşturduğu iki gruptan oluşmaktadır. Gruplar yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve el tercihi bakımından eşleştirilmiştir. Araştırmada her iki gruptaki katılımcıların genel sağlık durumu, fizyolojik ve sosyodemografik özellikleri hakkında bilgi edinmek amacıyla Bilgi Toplama Formu, depresyon düzeylerini belirlemek için Beck Depresyon Envanteri, kaygı düzeylerini belirlemek için Durumluk/Sürekli Kaygı Envanteri kullanılmıştır. Bilişsel işlevler ise Görsel-İşitsel Sayı Dizisi Testi B Formu, Wisconsin Kart Eşleme Testi, Geriye Doğru Sayı Dizisi Görevi, Stroop Testi T-BAG Formu, Wechsler Bellek Ölçeği Geliştirilmiş Formu Görsel Bellek Uzamı Alt Testi ve İz Sürme Testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular incelendiğinde RRMS hastaları ile kontrol grubu arasında sözel bilgiye dayalı kısa süreli bellek kapasitesi, fonolojik döngü kapasitesi, perseverasyon yapma eğilimi, bozucu etkiye karşı koyma ve set değiştirme becerileri açısından farklılık görülmemiştir. Ancak RRMS hastalarının Görsel-mekânsal bilgiye dayalı kısa süreli bellek kapasitesi, görsel-mekânsal kopyalama kapasitesi ve kavramsallaştırma/irdeleme becerilerinin kontrol grubundaki katılımcılardan anlamlı düzeyde daha düşük olduğu bulunmuştur. Ayrıca RRMS hastalarının yaşı, duygu durumu (depresyon ve kaygı), hastalık süresi, atak sayısı ve en son geçirdiği atağın üzerinden geçen sürenin kısa süreli bellek, çalışma belleği ve yönetici işlev performansları ile negatif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak araştırmadan elde edilen bulgular RRMS hastalarının kısa süreli bellek, çalışma belleği ve yönetici işlevlerinin bozulduğunu göstermektedir. Ayrıca RRMS hastalarının yaşadığı bu bilişsel bozulmalar, hastaların yaşı, duygu durumu, hastalık süresi, atak sayısı ve en son geçirdikleri atak üzerinden geçen zaman ile de ilişkilidir. The purpose of this thesis study was to assess short term memory, working memory and executive functions of Relapsing Remitting Multiple Sclerosis (RRMS) patients. The sample consisted of 25 RRMS patients from Ankara Ufuk Univesity Department of Neurology, Turkish MS Association Branch of Ankara and 25 healthy participants. The groups were matched in terms of age, gender, level of education and hand dominance. Information Sheet were used for sociodemographic characteristics, such as health and physiological status, Beck Depression Inventory were used for depression level, State-Trait Anxiety Inventory were used for anxiety level, Visual Aural Digit Span Test B Form, Wisconsin Card Sorting Test, Backward Digit Span Task, Stroop Test T-BAG Form, Wechsler Memory Scale: Revised Form Visual Memory Subtest, and Trail Making Test were used for cognitive functions. Results showed that there was no significant difference between RRMS patients and healthy controls in terms of verbal short-term memory capacity, phological loop capacity, perseveration, inhibition and set shifting skills. However, RRMS patients performed significantly worse than healthy controls in visuo-spatial short term memory capacity, visuo-spatial skecth pad capacity and conceptualization skills. In addition, age, mood (depression and anxiety), the duration of disease, the number of relapses, and the duration from the last relapse were found to be negatively correlated with short-term and working memory, executive function performance of RRMS patients. The results of this current study indicated that RRMS patients’ short-term and working memory, executive functions were impaired. Also, these cognitive impairments were associated with RRMS patients’ age, mood, the duration of disease, the number of relapses, and the duration from the last relapse. Türkiye Multipl Skleroz Derneği Ankara Şubesi

ÖZET Bu çalışma; dijital oyun kullanan ergen bireylerin bağımlılık düzeyleri arttıkça duygu düzenleme ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinde nasıl bir ilişki olduğuna bakabilmek ve ilişki varsa bu ilişkinin hangi yönde olacağını tespit edebilmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda gönüllülük esasına göre araştırmaya 315 i erkek, 324 ü kız olmak üzere 639 lise öğrencisine; kişisel bilgi formu, dijital oyun bağımlılık ölçeği (DOBÖ-7), algılanan sosyal destek ölçeği (ASDÖ-R) ve ergenler için duygu düzenleme ölçeği (EİDÖ) uygulanmıştır. Elde edilen veriler için Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis Testi ve Sperman Sıra Farkları Korelasyon Analizi yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda dijital oyun bağımlılık ölçeği puanları ile algılanan sosyal destek ve duygu düzenleme alt boyutlarıyla ilişkisinin olduğu görülmüştür. Bunlara göre dijital oyun bağımlılık düzeyi arttıkça algılanan sosyal destek düzeyi azalmıştır. Bununla birlikte dijital oyun bağımlılık düzeyi arttıkça duygu düzenleme alt boyutlarından işlevsel duygu düzenleme düzeyi azalmış, işlevsel olmayan duygu düzenleme düzeyleri artmıştır. Sonuçlar literatür bazında tartışılarak bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Duygu Düzenleme, Algılanan Sosyal Destek, Dijital Oyun Bağımlılığı ABSTRACT This study was made to identify how the relationship is between teengers sensation level and social support in the event that teenagers who use digital game addicition level icreases and also the state how its effect will be if there is any relationship between then. In accordance with this aim different forms related with personal information, digital game addiction scale (DOBÖ-7), perceived social support scale (ASDÖ-R) and emotion regulation scale (EİDÖ) were practiced to totally 639 volunteer; students from high school 315 boys- 324 girls. For results man witney u test, kruskal wallis test and sperman correlation analysis metdhod were used. According to analysis; it is clear that there is a relationship between points ofdigital game addiction scale and subdimension of social support and their sensation level. When level of digital game addiction increases, it is seen that social support decreases and also sensation level that is functional in subdemension decreases; but senation level that is not functional increases. Results were argued in the field of literature and some suggestions were affered.Keywords: Emotion Regulation, Perceived Social Support, Digital Game Addiction 99

Bu araştırmada, `6 Yaş Çocuklarında Bağlanma Figürleriyle Kurulan Bağlanma Stillerive Oyun Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi` amaçlanmıştır. Araştırmanınuygulaması; 2018-2019 eğitim-öğretim yılında, İstanbul ili Fatih ilçesinde ilkokul 1.sınıfabaşlamış 6 yaşındaki öğrenciler,veliler ve öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma randomörnekleme yöntemiyle belirlenmiş 90 öğrenci ve velileriyle yapılmıştır.Araştırma kapsamında; katılımcıların bağlanma düzeylerini ölçmek için`Tamamlanmamış Bebek Ailesi Hikayeleri Ölçeği`, oyun becerilerini ölçmek için `OyunBecerilerini Değerlendirme Ölçeği` ve katılımcıların demografik bilgilerini almak amacıyla`Veli Formu` kullanılmıştır.Araştırma sonucunda; araştırmaya katılan 6 yaş çocuklarının bağlanma stilleri ile oyunbecerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Güvenli bağlanma düzeyi arttıkçaoyun becerisinin arttığı kaçınmacı ve olumsuz bağlanma düzeyi arttıkça oyun becerisinindüştüğü tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Bağlanma, Bağlanma Figürü, Bağlanma Stilleri, Oyun Becerileri,6 yaş çocuğu This study aimed to examine the impact of attachment styles on the domain ofplaying skills in 6 years old children. The study was conducted with 6 years old first yearprimary school students and their parents in Fatih District of Istanbul in 2018 and 2019. Toidentify the level of attachment of participants `Incomplete Stories with Doll Family Scale`was implemented; to identify play skills of participants `Game Skills Scale` was implementedand to identify demographic information of participants `Parents Form` was implemented.Findings revealed a significant relationship has been found between attachmentstyles and play skills of participants. In conclusion, playing skills has increased withincreased secure attachment level and has decreased with increased dismissive and negativeattachment styles.Keywords: Attachment, Attachment Figure, Attachment Styles, Play Skills, 6 years ofage 91

Bu araştırmada şiddete maruz kalan kadınların şiddet yaşantıları ve savunma biçimlerinin depresyon üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Bu kapsamda Malatya'daki sivil toplum kuruluşlarına (STK) başvuran 105 kadından veri toplanmıştır. Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Envanteri (BDE) ve Savunma Biçimleri Testi (SBT) ölçme araçları olarak kullanılmıştır. Kadınların BDE puan ortalamalarının 20.3 olduğu görülmüştür. Şiddete ilk maruz kalma yaşı ile BDE puanları arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Olgun savunma biçimlerini yüksek düzeyde kullanan kadınların BDE puanlarının, düşük düzeyde kullanan kadınlarınkinden daha düşük olduğu; ilkel savunma biçimlerini yüksek düzeyde kullanan kadınların BDE puanlarının, düşük düzeyde kullanan kadınlarınkinden daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Yüksek düzeyde şiddete maruz kalıp düşük düzeyde nevrotik savunma kullananlar ile eşleri dışında kişilerden şiddet görüp yüksek düzeyde nevrotik savunma kullananlar BDE puanları bakımından daha riskli konumda oldukları bulgulanmıştır. In this study, the impact of violence and defensive styles on depression of women exposed to violence was evaluated. In this context, data were collected from 105 women applying to non-governmental organizations in Malatya. The Personal Data Sheet, Beck Depression Inventory (BDI) and Defense Style Questionnaire (DSQ) were used as tools for measuring. BDI mean scores of women were found as 20.3. A negative correlation was found between the age of first exposure to violence and the BDI scores. It was found that the BDI scores of women who use mature defence forms at a high level were lower than those of women who use low levels; and the BDI scores of women who use primitive defence forms at a high level were higher than those of women who use low levels. Those who are exposed to high levels of violence and those who are exposed to high levels of violence and those who are exposed to high levels of neurotic defense against others of their spouses have been found to be at a more risky position in terms of BDI scores. 109

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin; sınıf, cinsiyet, okul türü, aile bütünlüğü, kullandıkları ekran sayısı, çevrimiçi ve çevrimdışı oyun oynamaları, oynadıkları oyunların içerikleri ve oyun türlerinin dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilimi üzerindeki etkisini incelemektir. Bunlara ilaveten, bu çalışmada dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilimi arasındaki ilişki incelenmiş; şiddet eğilimi ve dijital oyun bağımlılığının şiddet içerikli olan ve olmayan oyunları ayırt etmede yeterli açıklayıcılığa sahip olup olmadığı araştırılmıştır.Araştırmanın örneklemini uygun örnekleme yoluyla seçilen 336 (175 kız, 161 erkek) öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemin yaş ortalaması 16.4'tür. Veri toplama araçları olarak; Kişisel Bilgi Formu, Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği ve Şiddet Eğilim Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır.Analizler sonucunda, erkek öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilim düzeylerinin, kız öğrencilerden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilimi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Çevrimiçi oyun oynayan öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı düzeylerinin çevrimdışı oyun oynayanlara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Dijital Oyun Bağımlılığı, İnternet Oyun Oynama Bozukluğu, Şiddet, Ergenlik. This study aims to examine the role of students' grades, genders, school types, family integrity, how many screens are being used, their online and offline gaming, the content of the games, the types of the games on digital gaming addiction and tendency to violence. In addition to these, correlation between digital gaming addiction and tendency to violence was examined and tendency to violence and digital gaming addiction -whether they are enough to be explanatory for the discrimination between violent based and non-violent based games- were investigated.Sample of the study is formed by 336 students (176 female, 161 male) through convenience sampling. The mean age of the sample was 16.4. Personal Information Form, Digital Gaming Addiction Scale and Tendecy to Violence Scale were used as data collection tool.As the results of analysis, it is found out that male student's tendecy to digital gaming addiction is higher than those female ones. It is also found out that there is positive significant correlation between digital gaming addiction and tendency to violence. Furthermore, the students who play online games have higher levels of addiction to digital gaming than those who play offline games.Key Words: Digital Gaming Addiction, Online Gaming Disorder, Violence, Adolescence. 102

Yapılan çalışmada, üniversite öğrencilerinin duygusal yeme davranışı ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini 2018-2019 eğitim öğretim yılında eğitimlerine Hasan Kalyoncu Üniversitesi'nde devam eden 216'sı kadın, 213'ü erkek, toplamda 429 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada, Türkçe Duygusal Yeme Ölçeği, Problem Çözme Becerileri Envanteri ve Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 25 paket programına aktarılarak analiz edilmiştir. Çalışmada Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği toplam puanı ile Türkçe Duygusal Yeme Ölçeği puanı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Depresyon anksiyete stres puanları arttıkça, duygusal yeme davranışı puanları artmaktadır. Problem Çözme Becerileri Envanteri toplam puanı ve duygusal yeme davranışı puanları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği'nin alt boyutu olan depresyon, anksiyete ve stresin duygusal yeme davranışını anlamlı düzeyde yordadığı görülmektedir. Problem Çözme Becerileri Envanteri toplam puanı ile Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği puanı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Problem Çözme Becerileri Envanteri puanları arttıkça, depresyon, anksiyete ve stres puanları artmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. In this survey, the relationship between the emotional eating habits and the ability of solving problems have been analyzed. The sample of the study consists of 216 female, 213 male, totally 429 students' who continue their education in Hasan Kalyoncu University in 2018-2019 academic year. Turkish Emotional Eating Scale, Problem Solving Skills Inventory and Depression Anxiety Stress Scale were used in the study. Data were transferred to SPSS 25 package program and analyzed. According to data bases a significant positive correlation was found between the Depression Anxiety Stress Scale total score and the Emotional Eating Scale score. As the scores of depression anxiety increased, the score of emotional eating behavior has also increased. Significant relationships were found between the total score of Problem Solving Inventory and emotional eating behavior scores. Depression which is the subdimension of depression anxiety stress scale, predicts the anxiety and the emotional eating behavior. There was a positive correlation between the total score of the Problem Solving Inventory and the Depression Anxiety Stress Scale score. The higher the Inventory of Problem Solving Skills score, the higher the depression, anxiety, and stress scores. Findings obtained as a result of the research are discussed in the light of the literature. 91

Bu çalışmada Toplum Ruh Sağlığı Merkezi'ne (TRSM) kayıtlı hastaların TRSMprogramına katılım sıklıklarına göre sosyal işlevsellik, içgörü ve ilaç uyumu açısındankarşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Şahinbey Toplum Ruh SağlığıMerkezi'ne Mart 2017 itibariyle en az bir yıldır kayıtlı olan şizofreni, şizoaffektif bozukluk vebelirlenmemiş organik olmayan psikoz tanısı almış, 20-70 yaşları arasında (X̅= 42.70±10.07),10'u kadın, 95'i erkek olmak üzere 105 hastadan oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarakSosyo-demografik Bilgi Formu, Sosyal İşlevsellik Ölçeği, İçgörünün Üç BileşeniniDeğerlendirme Ölçeği ve Morisky Uyum Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda TRSMprogramına katılım sıklığı fazla olan hastaların sosyal işlevsellik ve içgörü açısından daha iyidüzeyde oldukları ve düşük düzeyde ilaç uyumuna sahip hastaların orta ve yüksek düzeydeuyuma sahip hastalara göre anlamlı düzeyde daha az katılım gösterdikleri saptanmıştır. Eldeedilen bulgular literatür doğrultusunda tartışılmıştır. In the present study, it was aimed to compare the social functioning, insight level anddrug compliance of the patients enrolled in the Community Mental Health Center (CMHC)according to their frequency of participation in CMHC program. The sample of the studyconsisted of 105 patients (10 female and 95 Male) registered for at least one year as of March2017 in Şahinbey Community Mental Health Center and diagnosed with schizophrenia,schizoaffective disorder, and unspecified psychosis not due to a substance or knownphysiological condition. The age range of the participants was 20-70 and the average wascalculated as 42.70 ± 10.07. Sociodemographic information of the participants was collected,and The Social Functioning Scale, Schedule for Assessing the Three Components of Insight,Morisky's Ouestions-Self Report Measure of Adherence were administered. The study resultsrevealed that patients with high frequency of participation in CMHC program had a betterlevel of social functioning and insight, and patients with low level of drug compliance hadsignificantly less participation than those with moderate and high compliance. The findingswere discussed in accordance with the literature. 97

Bu çalışmada, üstbiliş ve sosyal desteğin, duygu düzenleme aracılığı ile özyeterlik üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla iki farklı model test edilmiştir. Birinci modelde, duygu düzenlemenin aracılık etkisi ile üstbiliş ve sosyal desteğin özyeterlik üzerindeki dolaylı etkisi incelenmiştir. İkinci modelde ise duygu düzenlemenin aracı etkisi olmaksızın üstbiliş ve sosyal desteğin özyeterlik üzerindeki etkisi incelenmiştir. Ayrıca üstbiliş, sosyal destek, duygu düzenleme ve özyeterlik puanlarının çeşitli demografik değişkenlerle olan ilişkileri de ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemini, 13-18 yaş arası 760 öğrenci oluşturmaktadır. Verileri toplamada Kişisel Bilgi Formu, Üstbiliş Ölçeği Çocuk ve Ergen Formu, Çocuk ve Ergenler İçin Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği, Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği ve Çocuklar İçin Öz-Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, ergenlerde üstbiliş ve sosyal desteğin, hem doğrudan, hem de duygu düzenleme aracılığıyla dolaylı olarak, özyeterliği anlamlı şekilde yordadığı bulunmuştur. Elde edilen bulgular, literatürde yer alan verilere dayalı olarak tartışılmıştır. The aim of this study was to investigate the effect of metacognition and social support on self-efficacy through emotion regulation. Two different models were tested for this purpose. In the first model, the indirect effect of metacognition and social support with the mediating effect of emotion regulation on self-efficacy were examined. In the second model, the direct effect of metacognition and social support on self-efficacy was examined without the mediating effect of emotion regulation. In addition, the relationship of metacognition, social support, emotion regulation and self-efficacy with various demographic variables was also investigated. The sample of the study consisted of 760 students aged 13-18 years. Data were collected using Personal Information Form, Metacognition Questionnaire for Children and Adolescents, Social Support Appraisal Scale for Children and Adolescents, Emotion Regulation Scale for Adolescents, and Self-Efficacy Scale for Children. As a result of the analyses, it was found that metacognition and social support significantly predicted self-efficacy both directly and indirectly through emotion regulation in adolescents. The findings are discussed based on the data in the literature. 143

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin duygusal zekaları, sosyal görünüş kaygıları ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 2018-2019 eğitim öğretim yılında eğitimlerine Hasan Kalyoncu Üniversitesi'nde devam eden 274'ü kadın, 90'ı erkek, toplamda 364 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada Kişisel Bilgi Formu, Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği – Kısa Formu, Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği ve Beck Umutsuzluk Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 22.0 programı ile analiz edilmiştir. Toplanan veriler bağımsız örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans analizi, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre umutsuzluk üzerinde fakülte, sınıf, ebeveynlerin eğitim düzeyi anlamlı fark oluşturmazken; erkeklerin umutsuzluk düzeyi, kadınlardan anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. Yapılan Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Analizine göre duygusal zeka ile alt boyutları ve sosyal görünüş kaygısı arasında negatif ve anlamlı; sosyal görünüş kaygısı ve umutsuzluk arasında pozitif ve anlamlı; duygusal zeka ile alt boyutları ve umutsuzluk arasında negatif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yapılan Çoklu Regresyon Analizi sonuçlarına göre duygusal zeka ve alt boyutları ile sosyal görünüş kaygısı, umutsuzluğu anlamlı şekilde yordamaktadır.Anahtar Kelimeler: duygusal zeka, sosyal görünüş kaygısı, umutsuzluk In this study, it was aimed to investigate the relationship between emotional intelligence, social appearance anxiety and hopelessness levels of university students. The sample of the study consists of 274 female, 90 male, totally 364 students who continue their education in Hasan Kalyoncu University in 2018-2019 academic year. In this study, Emotional Intelligence Feature Scale - Short Form, Social Appearance Anxiety Scale and Beck Hopelessness Scale were used. Data were analyzed with SPSS 22.0 program. Data were analyzed by independent samples t-Test, One Way Analysis of Variance, Mann Whitney U and Kruskal Wallis tests. According to the results of the research, the education level of the parents, faculty and class did not make a significant difference on hopelessness; hopelessness level of men was significantly higher than women. According to the Pearson Moment Product Correlation Analysis, there was a negative and significant relationship between emotional intelligence and sub-dimensions and social appearance anxiety; positive and significant between social appearance anxiety and hopelessness; a negative and significant relationship was found between emotional intelligence and its sub-dimensions and hopelessness. According to the results of Multiple Regression Analysis, emotional intelligence and its sub-dimensions and social appearance anxiety have predicted hopelessness significantly.Key words: emotional intelligence, social appearance anxiety, hopelessness 84

Bu çalışmada, lisans öğrencilerinde duygu düzenleme stratejileri ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada korelasyonel yöntem kullanılmıştır. Çalışmaya Gaziantep'te Hasan Kalyoncu Üniversitesi'nde ve İstanbul'da Marmara Üniversitesi'nde birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarda öğrenim gören 404 lisans öğrencisi katılmıştır. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Duygu Düzenleme Ölçeği ve Yılmazlık Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler üzerinde, sürekli değişkenler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için Pearson Korelasyon analizi, sürekli verilerden ikili grupların karşılaştırılmasında bağımsız örneklemler t-testi, ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında ise ANOVA analizi kullanılmıştır. Yılmazlık Ölçeği Puanlarının değerlendirilmesinde Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği alt boyutlarının hangisinin kullanıldığını ortaya çıkarmak için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan çalışmanın sonucunda; psikolojik sağlamlık ile bilişsel duygu düzenleme arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Anahtar kelimeler: psikolojik sağlamlık, duygu düzenleme stratejileri, üniversite öğrencileri. This study aimed to investigate the relationship between the emotion regulation strategies and the psychologic resilience levels in undergraduate students. Correlational method was used in the study. The study involved first, second, third and fourth grades 404 students at Hasan Kalyoncu University in Gaziantep and at Marmara University in Istanbul, Turkey.The emotion regulation questionnaire, the resilience scale and personal information forms were used for collecting the data. The Pearson Correlation analysis was used for evaluating the relationship between continuous variables in the data obtained from the study. The t-test was used for two-group comparisons of continuous data, and the ANOVA analysis was used for comparing more than two-groups. A multiple regression analysis was performed to test the resilience scale scores with the cognitive emotion regulation sub scales. The study results showed that there was a significant relationship between psychologic resilience and cognitive emotion regulation.Keywords: psychologic resilience, emotion regulation strategies, undergraduate students. 94

Bu çalışmada, sosyal medya kullanım amaçları, sosyal medya bağımlılığı ve bağlanma stilleri ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bununla beraber sosyal medya kullanım amaçları, sosyal medya bağımlılığı ve bağlanma stilleri ilişkisinin alt boyutlarının çeşitli sosyo-demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2017/2018 yılında Gaziantep Üniversitesi'nde eğitim/öğretim gören 391 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcılara sosyo-demografik bilgi formu, sosyal medya kullanım amaçları ölçeği, sosyal medya bağımlılığı ölçeği ve bağlanma stilleri ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre sosyal medyayı kullanım amaçlarına bakıldığında eğitim, arkadaşlık bilgi amaçlı kullanıldığı görülmüştür. Sosyal medya kullanım amaçları, sosyal medya bağımlılığı ve bağlanma stillerinin alt boyutları arasında pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Sosyal medya kullanım amaçları, sosyal medya bağımlılığı ve bağlanma stillerinin alt boyutlarının demografik değişkenlere göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. The aim of this study was to evaluate the relationship between social media usage, social media addiction and attachment styles. In addition, the possibility of some sociodemographic vaiables accounting for the relationship between the subdimensions of social media usage goals, social media addiction and attachment styles was also investigated. The sample of the study consists of 391 students studying at Gaziantep University in 2017/2018. Socio-demographic information form, social media use purpose scale, social media addiction scale and attachment styles scale were applied to the participants. According to the results, it is seen that social media is used for education and friendship information purposes. There was a positive and statistically significant relationship between social media use goals, social media addiction and sub-dimensions of attachment styles. It was determined that the sub-dimensions of social media use purposes, social media addiction and attachment styles did not show significant differences according to demographic variables. 91

lışmada eşcinsel, biseksüel ve heteroseksüel bireylerin ebeveyn tutumlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Kartopu örnekleme yöntemi kullanılarak 30, eşcinsel, 30 biseksüel ve 30 heteroseksüel bireye ulaşılmıştır. Bu araştırmada Young Ebeveyn Ölçeği (YEBÖ) kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, kendisini eşcinsel olarak ifade eden katılımcıların Küçümseyici/Kusur Bulucu, Aşırı İzin Verici/Sınırsız ve Cezalandırıcı Baba Tutumu puan ortalamaları, kendisini heteroseksüel olarak ifade eden katılımcıların puan ortalamalarından yüksek bulunmuştur. Kendisini eşcinsel ve biseksüel olarak ifade eden katılımcıların Duygusal Bakımdan Yoksun Bırakıcı Baba Tutumu puan ortalamaları, kendisini heteroseksüel olarak ifade eden katılımcıların puan ortalamalarından yüksek bulunmuştur. Aynı zamanda eşcinsel ve biseksüel bireyler, heteroseksüel bireylere oranla daha fazla ruhsal rahatsızlık bildirmişlerdir. `Eşcinsellik nedir?` sorusuna heteroseksüel bireylerin %40'ı ` tercihtir`, eşcinsel bireylerin %96.7'si ve biseksüel bireylerin %93.3'ü `doğal bir yönelimdir` cevabını vermişlerdir. İntihar girişimive travmatik yaşantı sıklığı açısından cinsel yönelim grupları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Anahtar Kelimeler: Eşcinsel, heteroseksüel, biseksüel, cinsel yönelim, ebeveyn tutumu The aim of this study is to compare parenting attitudes of homosexual, bisexual and heterosexual individuals. Snowball sampling was used and 30 homosexual, 30 bisexual and 30 heterosexual individuals were included in the study. Young Parenting Questionnaire was administered. Study results were indicated that belittling, overpermissive/boundless and punitive father parenting scores were higher in homosexual individuals compared to heterosexual individuals. Emotionally depriving father parenting scores were significantly higher in homosexual and bisexual individuals compared to heterosexual individuals. Homosexual and bisexual individuals reported more mental disorders than heterosexual individuals. Although 40% of heterosexual individuals answered the question that asks `what homosexuality is?` as a choice, 96.7% of homosexual and 93.3% of bisexual individuals answered it as a natural orientation. There was not a statistically significant difference among groups in terms of the suicide attempt frequency and having traumatic experiences.Keywords: Homosexual, bisexual, heterosexual, sexual orientation, parenting attitude 101

Bu çalışmada gebelerde doğum korkusuyla, sıkıntıya ve rahatsızlığa dayanma düzeyleri gibi bilişsel faktörler arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya Aralık 2017 ile Haziran 2018 tarihleri arasında Adıyaman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları Polikliniğine antenatal takip amacıyla başvuran, 103 gebe dahil edilmiştir. Doğum korkusu, `Wijma-A Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği`; sıkıntıya dayanıklılık, `Sıkıntıya Dayanma Ölçeği (SDÖ)`; rahatsız edici duyumlara dayanıklılık, `Rahatsızlığa Dayanma Ölçeği (RDÖ)` ile değerlendirilmiştir. Çalışmada, sıkıntıya dayanma düzeyi azaldığında doğum korkusunun arttığı (r=-0,382; p0.05) ve gebelik esnasında destek görüp görmedikleri (t=-2,006; p 0.05), support during pregnancy (t = -2.006; p

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığının, risk alma davranışı ve yenilik arayışı ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklem grubu, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Bölümü ve Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü Öğrencileri ile Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kahramanmaraş Sağlık Yüksekokulu, Kahramanmaraş Sağlık Meslek Yüksekokulunda 2017-2018 yılında öğrenim gören 476 öğrenciden oluşmuştur. Veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, İnternet Bağımlılığı Kısa Test Formu, Risli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu ve Mizaç Karakter Envanterinin Yenilik Arayışı Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan bağımsız örneklemler t-testi sonucuna göre erkek katılımcıların Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formu (YİBT-KF) puan ortalamaları kadın katılımcıların puan ortalamalarından daha yüksek bulunmuştur. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucuna göre Yenilik Arayışı ölçeği ve Riskli Davranışlar Ölçeğinin alt ölçeklerinden Antisosyal Davranışlar, Sigara Kullanımı, İntihar Eğilimi, Beslenme Alışkanlıkları, Okul Terki ve Madde Kullanımı alt ölçekleri Young İnternet Bağımlılığı Testi puanlarının %22.4'ünü açıklamaktadır Elde edilen bulgular literatür doğrultusunda tartışılmıştır. In this study, it is aimed to examine the relationship between Internet addiction, risk taking behaviors and novelty seeking of university students. The sample of the study consisted of 476 students who were studying psychology and guidance and psychological counseling in Hasan Kalyoncu University, Sütçü İmam University Faculty of Medicine, Kahramanmaraş High School of Health, Kahramanmaraş Health Vocational School in 2017-2018. Sociodemographic information of the participants was collected, and Turkish forms of Young's Internet Addiction Test-Short Form (YIAT-SF), University Form of Risk Behavaiors Scale, and Novelty Seeking (NS) Scale of Temperament and Character Inventory were administered. The results of independent sample t-test revealed that the scores of male participants from YIAT-SF were significantly higher from ones of female participants. The results of multiple linear regression analysis revealed that Antisocial behavior, Smoking, Suicide Tendency, Nutrition habits, School stuff, Substance use, and novelty seeking were significant predictors of Internet addiction. Personal Accomplishment Prediction success overall was 22.4%. The findings were discussed in accordance with the literature. 86

Bu tezin amacı, bilişsel davranışçı grup terapisinin sosyal anksiyete bozukluğu olan üniversite öğrencilerinin sosyal anksiyete, ruminatif düşünce ve öz-şefkat düzeylerindeki etkisini incelemektir. Çalışmada, Hasan Kalyoncu Üniversitesi'nde öğrenim gören 1200 öğrenciye Liebowitz Sosyal Anksiyete Ölçeği uygulanmış ve sosyal anksiyete düzeyi en yüksek olan 30 üniversite öğrencisi seçilmiştir. Gerçek deneysel desenlerden ön-test, son-test, izleme ve plasebo desen kullanılmıştır. Seçilen öğrenciler tabakalı seçkisiz olarak deney ve plasebo gruplarına atanmıştır. Deney grubuna BDT grup terapisi, plasebo grubuna ise iletişime dayalı grup terapisi uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Liebowitz Sosyal Anksiyete Ölçeği, Ruminatif Düşünce Biçimi Ölçeği ve Öz-şefkat Ölçeği kullanılmıştır. Deneysel işlemin sonucunda elde edilen bulgular Friedman, Mann Whitney-U ve Wilcoxon işaretli sıralar test teknikleri ile incelenmiştir.Araştırmanın sonucunda bilişsel davranışçı grup terapisi uygulanan sosyal anksiyete bozukluğu olan öğrencilerin sosyal anksiyete ve ruminatif düşünce düzeylerinde azalma meydana gelmiştir. Bireylerin öz-şefkat düzeylerinde herhangi bir değişiklik görülmemiştir. Söz konusu sonuçlar ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır. The aim of this study is to investigate the effect of cognitive behavioral group therapy on social anxiety, ruminative thinking and self-compassion levels of university students with social anxiety disorder.In this study, 1200 students from Hasan Kalyoncu University were implemented the Liebowitz Social Anxiety Scale and 30 university students with the highest social anxiety scores were selected among them. Pre-test, post-test, follow-up and placebo patterns were used. The selected students were randomly assigned to experimental and placebo groups. CBT group therapy was applied to the experimental group and communicative group therapy was applied to the placebo group. Personal Information Form, Liebowitz Social Anxiety Scale, Ruminative Thinking Scale and Self-Compassion Scale were used as data collection tools. The results obtained from the experimental process were examined by Friedman, Mann Whitney-U and Wilcoxon signed rank tests.As a result of the study, social anxiety and ruminative thinking levels of the students with social anxiety disorder who took cognitive behavioral group therapy decreased significantly. There was no change in the self-compassion level of the individuals. These results were discussed in the context of the related literature. 151

Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde Aydın ili Efeler ilçesinde okul öncesi eğitime devam eden 3-5 yaş aralığındaki çocuklar arasında problem davranışların yaygınlığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda tabakalı ve kümeleme örnekleme yollarıyla 625 öğrencinin velisine ulaşılmış, 200’ü erkek 388 çocuk için geçerli veri elde edilmiştir. Velilerden Erken Çocukluk Envanteri 4: Ebeveyn Formu (EÇE-4: EF) aracılığıyla çocuklarının problem davranışlarına ilişkin bilgi vermeleri istenmiştir. Kaygı bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite ve davranış bozuklukları ve uyku bozuklularının okul öncesi dönemdeki çocuklar arasındaki en yaygın davranış problemlerinden olduğu görülmüştür. Çalışmanın ikinci bölümünde ebeveynlere yönelik eğitim müdahalesi olan Olumlu Ebeveynlik Programı (3P) modüllerinden Grup 3P’nin etkililiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Programın çocukların problem davranışları, kendini düzenleme becerileri üzerindeki, ebeveynlerin ise ebeveyn olarak kendini düzenleme becerileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümde problemli davranışı olduğu görülen çocukların ebeveynleri eğitime davet edilmiştir. Katılımcı ebeveynler deney ve kontrol grubu olmak üzere iki gruba rastgele atanmıştır. Deney grubundaki katılımcılara 8 haftalık eğitim uygulanmıştır. Deney grubunda 51 kontrol grubunda 52 ebeveynle başlayan eğitimler, deney grubunda 30 kontrol grubunda 31 ebeveynin katılımıyla sonlanmıştır. Katılımcı olan ebeveynlerden, ebeveynlerin çocuklarından ve çocukların öğretmenlerinden eğitimden önce, eğitimden hemen sonra ve 6 ay sonra olmak üzere 3 ölçüm alınmıştır. Çocukların problem davranışlarına ilişkin ölçümler EÇE-4:EF aracılığıyla ebeveynlerden, kendini düzenleme becerilerine ilişkin ölçümler Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği, Duygu Düzenleme Ölçeği aracılığıyla ebeveyn ve öğretmenlerden, Ritim Tutma Görevi ve Gece-Gündüz Testi viii aracılığıyla ise çocuklardan alınmıştır. Ebeveynlerin kendini düzenleme davranışlarına ilişkin veriler Ebeveyn Olarak Ben Ölçeği ve Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri-Kısa Formu (Tr-SSÇE-G) aracılığıyla toplanmıştır. Grup 3P’nin etkililiği iki farklı yolla test edilmiştir. Öncelikle, Grup 3P etkisiyle ebeveynlerin kendini düzenleme davranışları ve okul öncesi çocukların problem davranışlarının şiddeti arasında oluşan ilişkide, çocukların kendini düzenleme becerilerinin aracı rolü test edilmiştir. Aracılık testi için Panel Model (PM) kullanılmıştır. İkinci olarak eğitimden önce, hemen sonra ve 6 ay sonra alınan ölçümler açısından deney ve kontrol gruplarının birbirinden farklılaşıp farklılaşmadığı tekrarlı ölçümler için varyans analiziyle (ANOVA) incelenmiştir. PM testi sonuçları, Grup 3P etki mekanizmasında çocukların kendini düzenleme becerisinin aracı rolü olmadığını göstermiştir. ANOVA sonuçlarına göre deney grubundaki ebeveynlerin kendini düzenleme becerisi ve çocuklarının kendini denetleme becerisi puanlarında anlamlı bir yükselme gözlenmiştir. Çocuklarının problem davranış şiddet puanı ve duygusal kendini düzenleyememe puanında da anlamlı bir azalma gözlenmiştir. Deney ve kontrol grubu sonuçları karşılaştırıldığında ebeveynlerin kendini düzenleme becerisindeki ve çocukların kendini denetleme becerisindeki zamana bağlı artışın gruplar arasında anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. İÇİNDEKİLER ÖZET ................................................................................................................................... vii ABSTRACT ......................................................................................................................... ix ÖNSÖZ ................................................................................................................................. xi KISALTMALAR ............................................................................................................... xvii ŞEKİLLER DİZİNİ ............................................................................................................ xxi TABLOLAR DİZİNİ ........................................................................................................ xxiii GRAFİKLER DİZİNİ ........................................................................................................ xxv EKLER DİZİNİ ............................................................................................................... xxvii GİRİŞ ..................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM ............................................................................................................................ 7 1. GENEL BİLGİLER .......................................................................................................... 7 1.1. Kendini düzenleme ......................................................................................................... 7 1.1.1. Ebeveylik Ve Kendini Düzenleme ............................................................... 13 1.2. Erken Çocukluk Döneminde Problem Davranış .......................................................... 16 1.2.1. Normal Gelişim Ve Problemli Davranışlar ................................................... 16 1.2.2. Problemli Davranışlar Ve Psikopatolojiler .................................................... 17 1.2.3. DSM-IV-TR’ye Göre Okul Öncesi Dönemde Görülebilecek Psikopatolojiler . 18 1.2.3.1. Genellikle ilk kez bebeklik, çocukluk ya da ergenlik döneminde tanısı konan bozukluklar ............................................................................................... 19 1.2.3.2. Duygudurum bozuklukları ..................................................................... 23 1.2.3.3. Kaygı (Anksiyete) bozuklukları ............................................................. 24 1.2.3.4. Uyum bozuklukları ................................................................................. 26 1.3. Ruh Sağlığında Önleme ................................................................................................ 27 1.3.1. Erken Çocukluk Döneminde Önleme Ve Aile Eğitim Programları ................. 28 1.3.1.1. Erken çocukluk dönemi odaklı aile eğitim programları ..................... 31 1.3.2. Olumlu Ebeveynlik Programı ...................................................................... 32 1.3.2.1. 3P’nin hedefleri ve sonuçları .............................................................. 35 1.3.2.2. 3P’nin olumlu ebeveynlik ilkeleri....................................................... 36 1.3.2.3. 3P’nin kuramsal temeli ....................................................................... 37 1.3.2.4. 3P’nin ayırt edici özellikleri .................................................... 37 1.3.2.5. 3P ve ebeveynlerin kendini düzenleme kapasitesi .................. 38 xiv 1.3.2.6. 3P’nin etkililiğine ilişkin çalışmalar ....................................... 40 1.4. Ebeveyn Özellikleri, Çocuklarda Kendini Düzenleme ve Problem Davranışlar .......... 42 1.5.Önleyici Ebeveyn Eğitim Programları, Kendini Düzenleme ve Problem Davranışlar .. 44 2. BÖLÜM .......................................................................................................................... 47 2. GEREÇ VE YÖNTEM ................................................................................................... 47 2.1. Çalışma 1....................................................................................................................... 47 2.1.1. Araştırma deseni.......................................................................................... 47 2.1.2. Örneklem .................................................................................................... 47 2.1.3. Ölçüm Araçları ............................................................................................ 52 2.1.3.1. Demografik form ................................................................................... 52 2.1.3.2. Erken çocukluk envanteri-4: Ebeveyn formu (EÇE-4:EF) ................... 52 2.1.3.3. Ebeveyn olarak ben (EOB) (Me as a parent) ......................................... 56 2.1.4. İşlem .......................................................................................................... 62 2.1.5. Veri Analizi ................................................................................................ 63 2.2. Çalışma 2....................................................................................................................... 63 2.2.1. Araştırma Deseni ......................................................................................... 64 2.2.2. Örneklem .................................................................................................... 64 2.2.3. Ölçüm Araçları ............................................................................................ 67 2.2.3.1. Erken çocukluk envanteri-4: Ebeveyn formu (EÇE-4:EF) ................... 67 2.2.3.2. Ebeveyn olarak ben ölçeği..................................................................... 67 2.2.3.3.Gözden geçirilmiş sosyal sorun çözme envanteri –kısa formu (Tr-SSÇE-G)....................................................................................................... 68 2.2.3.4. Çocuk davranışlarını değerlendirme ölçeği ........................................... 68 2.2.3.5. Duygu düzenleme ölçeği ....................................................................... 69 2.2.3.6. Ritim Tutma Görevi (RTG) ................................................................... 69 2.2.3.7. Gece-Gündüz Testi (GGT) .................................................................... 70 2.2.3.8. Memnuniyet Anketi ............................................................................... 70 2.2.4. Müdahale Programı ..................................................................................... 71 2.2.5. İşlem .......................................................................................................... 72 2.2.5.1. Uygulayıcı eğitimi ................................................................................. 72 2.2.5.2. Katılımcıların belirlenmesi .................................................................... 73 2.2.5.3. Veri toplama süreci................................................................................ 74 2.2.5.4. Uygulamaların Yapılması ...................................................................... 75 xv 2.2.5.5. Veri analizi ............................................................................................ 75 2.2.6. Veri analizi ......................................................................................... 75 3. BÖLÜM .......................................................................................................................... 77 3. BULGULAR ................................................................................................................... 77 3.1. Çalışma 1 ...................................................................................................................... 77 3.1.1. Ön analizler ................................................................................................ 77 3.1.2. Olası tanı yaygınlık değerleri ....................................................................... 77 3.1.3. Belirti şiddeti puanları ve demografik özellikler ............................................ 84 3.2. Çalışma 2 ...................................................................................................................... 85 3.2.1. Ön analizler ................................................................................................ 86 3.2.2. Değişkenler arasındaki ilişkiler .................................................................... 87 3.2.3. Grup 3P müdahalesinin etkileri .................................................................... 91 3.2.3.1. Panel Model ve aracı değişken analizleri .............................................. 92 3.2.3.2. Grup 3P müdahalesinin etkilerinin tekrarlı ölçüm varyans analiziyle incelenmesi ......................................................................................................... 94 3.2.3.3. Tedavi amacına yönelik (intent to treat) analizlere ilişkin bulgular ... 105 3.2.3.4. Katılımcıların Grup 3P uygulamasından duyduğu memnuniyete ilişkin bulgular ............................................................................................................ 107 4. BÖLÜM ........................................................................................................................ 108 4. SONUÇ VE TARTIŞMA ............................................................................................. 108 4.1. Örneklemden Elde Edilen Yaygınlık Oranları Ve Şiddet Puanları ............................ 108 4.1.1. Genel Yaygınlık Oranları ........................................................................... 108 4.1.2. Problem Davranış Gruplarına Göre Yaygınlık Oranları ............................... 111 4.1.3. Problem Davranışların Cinsiyete Göre Yaygınlık Oranları ........................... 113 4.1.4. Demografik Özellikler Ve Problem Davranış Şiddet Puanları ...................... 115 4.2. Çalışma 2 Ölçümleri Arasındaki İlişkiler ................................................................... 117 4.2.1. Ebeveyn Raporlarına Göre Ölçümler Arasındaki İlişkiler ............................ 117 4.2.2. Çocukların Kendini Düzenleme Becerisine İlişkin Ebeveyn Ve Öğretmen Raporları Arasındaki İlişkiler .............................................................................. 119 4.2.3. Çocukların Yönetici İşlev Becerilerinin Problem Davranış Şiddeti Ve DuygusalDavranışsal Kendini Düzenleme Beceriyle İlişkisi ................................................ 120 4.3. Grup 3P’nin Etkililiğine İlişkin Bulgular ................................................................... 121 xvi 4.3.1. Duygusal Ve Davranışsal Kendini Düzenlemenin Aracılık Etkisi ................. 121 4.3.2. Grup 3p’nin Problem Davranış Şiddet Puanı Üzerindeki Etkisi .................... 122 4.3.3. Grup 3p’nin Ebeveyn Olarak Kendini Düzenleme Ve Ebeveynlerin Problem Çözme Becerileri Üzerindeki Etkisi ..................................................................... 126 4.3.4. 3P’nin Çocukların Duygusal Ve Davranışsal Kendini Düzenleme Becerileri Üzerindeki Etkisi ................................................................................................ 130 4.4. Tedavi Amacına Yönelik (İntent To Treat) Analizlere İlişkin Bulgular .................... 135 4.5. Katılımcıların 3P Uygulamasından Duyduğu Memnuniyete İlişkin Bulgular ........... 136 4.6. Sınırlılıklar Ve Öneriler .............................................................................................. 136 5. KAYNAKLAR .............................................................................................................. 139 6. EKLER .......................................................................................................................... 159

Bu araştırmanın amacı, meme kanseri tanısıyla beraber mastektomi ve mastektomi sonrası rekonstrüksif operasyon geçiren hastalarla sağlıklı kontrol grubunun depresyon, benlik saygısı ve özyeterlik inancı puanlarının karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın örneklemi, Ocak-Temmuz 2018 tarihleri arasında, Mersin Şehir Hastanesi Tıbbi Onkoloji Kliniği ve Meme Polikliniği'ne meme kanseri tanısı ile başvuran 75 mastektomi hastası, mastektomi sonrası meme rekonstrüksiyon operasyonu geçiren 32 hasta ve 133 sağlıklı kadın olmak üzere toplam 240 bireyden oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Genel Öz yeterlik Ölçeği, Öz Saygı Ölçeği ve Beck Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, mastektomi olan hastaların depresyon düzeyinin, mastektomi sonrası rekonstrüktif işlem yapılan hastalardan daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca mastektomi olan hastaların mastektomi sonrası rekonstrüktif işlem yapılan hastalara göre daha düşük benlik saygısı ve öz yeterlik inancına sahip olduğu da saptanmıştır. Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: mastektomi, mastektomi sonrası rekonstrüktif cerrahi, depresyon, benlik saygısı, öz yeterlik inancı The aim of these research is the comparison between the depression, self-esteem and self-efficacy beliefs scores of breast cancer patients who also got the diagnosis of mastectomy and had an after mastectomy reconstructive operation and healthy people. The sample of this researchincluded between January and July 2018 at the Medical Oncology Clinic of the Mersin City Hospital and the Breast Polyclinic using the data of 75 mastectomy patients, 32 patients who had an after mastectomy reconstructive operation and 133 healthy women. So in total there are 240 persons who took part in this survey. Personal information form, The Coopersmith Self-Esteem Inventory, The General Self-Efficacy Scale and The Beck Depression Inventory where used to collect the data of this survey. The result of the survey shows us, that the depression level of mastectomy patients is higher than the one of patients who had an after mastectomy reconstructive operation. Furthermore it has been determined, that in comparison to mastectomy patients who had an after mastectomy reconstructive operation, the believing in self-esteem and self- efficacy of mastectomy patients is lower. The findings were discussed in the context of the literature.Keywords: mastectomy, reconstructive surgery after mastectomy, depression, self-esteem, self-efficacy belief 111

Bu araştırmada erken çocukluk dönemindeki normal gelişim gösteren çocukların dil gelişimlerinin detaylı incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada okulöncesi eğitim kurumuna devam etmekte olan herhangi bir tanı almamış 4-5-6 yaşındaki çocukların dil gelişimleri yaş, cinsiyet, sosyoekonomik durum, anne-baba eğitimi, kardeş sayısı ve doğum sırası gibi değişkenler göz önünde tutularak incelenmiş ve duygusal ifadeleri araştırılmıştır. Araştırma verileri Sosyodemografik Bilgi Formu ve Çocuk Algı Testi kullanılarak elde edilmiş, çalışma grubunu İstanbul'da bir anaokulunda öğrenim gören 30 çocuk oluşturmuştur. Her çocuktan kartlara bakarak 10 hikâye anlatması istenmiş olup, toplamda 300 hikâye incelenmiştir. Verilerin analizinde, betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda on üç tema oluşturulmuştur. Bu temalar; sevgi ve şefkat, sevmeme, hoşlanma, şaşkınlık, mutluluk/sevinç, üzüntü, tiksinti ve olumsuz izlenim, sitem ve pişmanlık, korku, heyecan, öfke, kendilik bilinci duygular ve abartılı anlatım içeren duygusal ifadeler olarak belirlenmiştir. Bu temalar çocukların öykülerindeki sözcüklere göre uygun kodlara ayrılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. The aim of this study is to investigate the language development of normal children in early childhood. In the study, 4-5-6 year undiagnosed preschool children were examined according to variables of age, gender, socioeconomic status, parent education, number of siblings, birth order and emotional expressions. The study data were obtained by using Sociodemographic Information Form and Child Apperception Test. The group consisted of 30 kindergarten children in Istanbul. Each child was asked to tell 10 stories by looking at the cards. Total of 300 stories were examined. Descriptive and content analysis were used for data analysis. As a result, thirteen themes were created. These themes; love and compassion, dislike enjoyment, bewilderment, happiness/joy, sadness, disgust and negative impression, reproach and regret, fear, excitement, anger, self-consciousness and exaggerated emotional expressions. These themes are divided into appropriate codes according to the words in children's stories. Findings were discussed in the light of literature. 230

Otizmde gözlenen bilişsel anormallikler genellikle üstün beceriler yerine hasar açısından düşünülmektedir. Diğer taraftan, alanyazında çok sayıda araştırmadan otizmli bireylerin yerel düzeyde işlemlemede üstün bir performansa sahip oldukları yönünde veriler elde edilmiştir. Bu araştırmada, araştırmacılar tarafından tasarlanan görsel arama görevleri (özellik arama ve bağlantı arama) kullanılarak otizmli çocukların görsel-mekansal dikkatlerinin yaşıtları normal gelişim gösteren çocuklara göre üstün olup olmadığı araştırıldı. Bununla birlikte, yerel işlemleme açısından olası bir farklılığın uyaran karmaşıklığı arttığında tekrarlanıp tekrarlanmayacağını ve olası farkın küresel öncelik ile ilgili olup olmadığını görebilmek için, katılımcılara yine araştırmacılar tarafından tasarlanan resim fark testi uygulandı. Beklenenin tersine, otizmli çocukların görsel arama görevlerindeki performanslarının yaşıtları normal gelişen çocuklardan üstün olmadığı görüldü. Bununla birlikte, bağlantı görevinde hedef var denemelerinde ekran boyunun artmasından normal gelişen çocuklar otizmli çocuklardan daha fazla etkilendiler. Hedefin olmadığı denemelerde iki grup arasında anlamlı hız farkı yoktu. Özellik görevinde hedef var denemelerinde ise, otizmli çocuklar normal gelişen çocuklar kadar hedefi doğru tespit edebildiler; ancak bunun için daha fazla zamana ihtiyaç duydular. Resim fark testinin sonuçlarına bakıldığında, otizmli çocukların daha basit görevlerde (resim 2 ve resim 3) performans olarak zihinsel gelişim geriliği gösteren çocuklar ile birliktelik gösterirken görevin zorluğu arttığında performanslarının iyileşerek zihinsel gelişim geriliği gösterenlerin performansından uzaklaştığı ve normal gelişim gösteren çocukların performansına ulaştığı gözlemlendi. Araştırma kapsamında ayrıca, normal gelişim gösteren çocuklar ile normal gelişim gösteren yetişkinlerin görsel-mekansal dikkat performansları görsel arama görevleri ve resim fark testi kullanılarak incelendi. Hem özellik ve bağlantı görsel arama görevinde hem de resim fark testinde yetişkinlerin performansının normal gelişen çocuklardan anlamlı derecede daha iyi olduğu görüldü. The cognitive abnormalities observed in autism are generally attributed to damage rather than superior skills. On the other hand, data from many studies in the literature show that individuals with autism have superior performance at local level processing. In this study, it was examined whether the visual-spatial attention of children with autism was superior to their peers with normal development by using visual search tasks (feature search and conjunctive search) designed by the researchers. Besides that, the picture difference test designed by the researchers was applied to the participants to see whether a possible difference in local processing would be repeated if the stimulus complexity increased, and to see if the possible difference was related to global priority. Contrary to expectations, it was observed that the performances of children with autism were not superior to those of their peers in visual search tasks. However, in trials where the target was present in the conjunctive task, children normally developing were more affected by the increase in screen size than children with autism. In the trials where the target was absent, there was no significant speed difference between the two groups. In the feature task, in the trials where the target was present, children with autism were able to correctly identify the target as normal children. But they needed more time for this. Looking at the results of the picture difference test, children with autism performed similarly with the children with mental retardation for simpler tasks (picture 2 and picture 3). However, when the difficulty of the task increased, their performance improved, and they achieved the performance of children with normal development. In the scope of the study, visual-spatial attention performance of normal development children and normal development adults was examined using visual search tasks and picture difference test. It was observed that adults performed significantly better than the normal developing children for both feature/conjunctive visual search task and the picture difference test. 114

Alan yazında koruyucu ruh sağlığının üzerinde etkisi olduğu düşünülen bir kavram olan psikolojik dayanıklılık (resilince) kavramı bu araştırmanın ana değişkenini oluşturmuştur. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılığın kişilik özellikleri ve farklı bağlanma türleri ile ilişkisinin incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın örneklemi Gaziantep ve Kayseri illerindeki çeşitli bölümlerde öğrenim gören üniversite öğrencilerinden belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda psikolojik dayanıklılık seviyesi ile bağlanma stilleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Psikolojik dayanıklılık düzeyi ile kişilik özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Psikolojik dayanıklılık düzeyleri kadın ve erkek öğrenciler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Yordayıcı değişkenlerin bağımlı değişkenler olan kısmi ilişkilerini gösteren şekiller incelendiğinde; dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, duygusal denge, güvenli bağlanma, yakınlık ve dayanma ile bağımlı değişken olan psikolojik dayanıklılık arasında doğrusal ve pozitif bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Son olarak, yordayıcı değişkenlerden korkulu bağlanma ve kaygı ile bağımlı değişken psikolojik dayanıklılık arasında doğrusal ve negatif bir ilişkinin olduğu neticesi elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Psikolojik dayanıklılık, kişilik özellikleri, bağlanma stilleri, koruyucu ruh sağlığı. In literature, the term resilience (psychological resistance) considered to be effective on preventive mental health is the main variable in this study. In this study, what has been aimed is to examine the relation with individual peculiarities of psychological attachment and different attachment types of university students. The sample population of the study have been chosen among the university students studying at different faculties in Gaziantep and Kayseri. In the end of the study has a significant statistical relation been determined between psychological resistant level and attachment styles. A significant relation between psychological resistant level and personality traits has been observed. Psychological resistant level has differed significantly between male and female students. When the patterns showing the partial relationship of predictor variables and dependent variable have been examined, it has been observed that there is a linear and positive relationship between extraversion, adaptability, responsibility, emotional stability, secure attachment, intimacy and psychological resistance, a dependent variable. Finally, it has been found out that there exists a linear and negative relationship between fearful attachment and anxiety, which are two of the predictor variables, and psychological residence.Keywords: Psychological Resistance, individual peculiarities, attachment styles, preventive mental health. 103

Bu araştırmada belirlenmiş olan temel sorular çerçevesinde üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığının psikolojik iyi oluş ve manevi yönelimle olan ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi Gaziantep'te üniversite okuyan öğrencilerden oluşmuştur. Araştırmaya Gaziantep'te farklı üniversitelerde okuyan 404 öğrenci katılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyet özellikleri 200 kadın ve 204 erkekten oluşmuştur. Bu çalışmada Kişisel bilgi formu, Psikolojik iyi oluş ölçeği, BAPİNT Bağımlılık Profil İndeksi İnternet Bağımlılığı Formu, Manevi yönelim ölçeği kullanılmıştır. Dağılımın normalliği betimsel istatistikler ve normallik testleri üzerinden değerlendirilmiştir. İnternet bağımlılığı, psikolojik iyi oluş ve manevi yönelim arasındaki ilişkiler Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ile incelenmiştir. İnternet bağımlılığının yordandığı regresyon modeline psikolojik iyi oluş ve manevi yönelimden önce demografik bir değişken olan cinsiyete yer verilmiştir. Değişkenler arasındaki basit korelasyonlar göz önüne alınarak, modele sırasıyla cinsiyet psikolojik iyi oluş ve manevi yönelim değişkenleri eklenerek hiyerarşik regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmada manidarlık düzeyi olarak.05 esas alınmıştır. Verilerin analizi SPSS 22.0 programı ile incelenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre; , psikolojik iyi oluş düzeyi ile manevi yönelim düzeyi arasında pozitif yönde orta derecede bir ilişki bulunduğu görülmektedir. Psikolojik iyi oluş düzeyi ile internet bağımlılığı düzeyi arasında negatif yönde düşük düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Manevi yönelim düzeyi ile internet bağımlılığı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu sonuçlara göre; psikolojik iyi oluş düzeyi arttıkça internet bağımlılığının azaldığı söylenebilir. In this study, the relationship between psychological well-being and spiritual orientation of university students was investigated in the framework of the basic questions determined in this study. The sample of the study consisted of students studying in Gaziantep. 404 students from different universities participated in the study. The gender characteristics of the students were 200 females and 204 males. In this study, demographic information form, Psychological well-being scale, BAPİNT Addiction Profile Index Internet Addiction Form Spiritual orientation scale was used. The normality of the distribution was evaluated through descriptive statistics and normality tests. The relationships between internet addiction, psychological well-being and spiritual orientation were examined with Pearson Moments Multiplication Correlation. The regression model, in which the internet dependence is predicted, was included in the demographic variable gender before psychological well-being and spiritual orientation. Hierarchical regression analysis was performed by adding gender psychological well-being and spiritual orientation variables to the model, taking into account the simple correlations between the variables. In the study, the level of significance is based on. Data were analyzed with SPSS 22.0 program. According to the findings of the study; There is a positive relationship between psychological well-being and spiritual orientation. A negative correlation was found between the level of psychological well-being and internet addiction. There was no significant correlation between spiritual orientation and internet addiction. According to these results; It can be said that as the level of psychological well-being increases, internet addiction decreases. 83

Bu çalışmanın amacı, ergenlerin akıllı telefon bağımlılığı ile bağlanma stilleri ve sosyal kaygıları arasındaki ilişki incelenmektedir. Araştırmanın örneklemi 208 kadın ve 202 erkek olmak üzere toplam 410 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonu (ATBÖ-KV), Ergenler için Sosyal Kaygı Ölçeği (ESKÖ),Ebeveyn ve Arkadaşlara Bağlanma Envanteri-Kısa Formu (EABE-KF) uygulanmıştır. Elde edilen veiler SPSS paket programı ile yorumlanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçekler; cinsiyet, yaş, sınıf, yaşanılan yer değişkenlerine göre karşılaştırmasında bağımsız iki örneklem t testi (independent samples t test); okul başarı durumu ve anne-baba eğitim durumu değişkenlerine göre karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi (One Way ANOVA) testi uygulanmıştır. ANOVA testinde gruplar arasında anlamlı farklılık görüldüğünde farkın hangi iki grup arasında olduğunu belirlemek amacıyla Tukey post hoc testinden yararlanılmıştır. Akıllı telefon bağımlılığının, sosyal kaygı ve bağlanma stilleri ile arasındaki ilişkide Pearson korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda sosyal kaygıları yüksek olan ergenler ile güvensiz bağlanma stiline sahip olan ergenlerin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Akıllı telefon bağımlılığı, bağlanma stilleri, sosyal kaygı The aim of this research is to examine the relationship between the addiction of smart phones with the attachment styles and social anxiety in adolescents. The sample of this research consists of 410 high school students, 208 female and 202 male. Personal Information Questionnaire, Smart Phone Addiction Scale-Short Version, Social Anxiety Scale for Teenagers, Inventory of Parent and Peer Attachment-Short Form were applied to the participants. Data obtained was analyzed using the SPSS statistical software. The scales used in research; Independent samples t test was used in comparison according to gender, age, class and residency: one way ANOVA was used in comparison according to school success and educational background of the parents. When significant difference was found between the samples in the ANOVA test, Tukey post hoc test was used to determine which samples the difference was in between. Pearson correlation was used for the relationship between the social anxiety and the addiction of smart phones. As a result of the analyses, it was concluded that the adolescents with high social anxiety and insecure attachment styles have high levels of smart phone addiction.Key Words: Smart phone addiction, attachment style, social anxiety 98

Tez çalışması kapsamında, öğrenme aşamasında çalışılan DRM listelerinin test aşamasında zorunlu seçim yöntemiyle yanıtlandığı ve ardından kişilerin verdikleri yanıtları ile ilgili olarak bir hatırlıyorum/biliyorum değerlendirmesinde bulundukları toplam üç deney gerçekleştirilmiştir. İkinci ve üçüncü deneylerde, bellek uyumu etkilerinin incelenmesi amacıyla test aşamasında ekrana gelen kelime çiftlerinin bazılarının altında bir başkasına ait yanıt bilgileri de katılımcılarla paylaşılmıştır. Bu başkasının kim olduğunun (ikinci deneydeki iç/dış grup üyesi karşılaştırması) ya da verdiği yanıtın doğruluk oranının (ikinci ve üçüncü deney arasında değişen doğru/yanlış bilgi oranı) deneye katılan kişilerin yanıtları üzerinde nasıl etkiler göstereceği incelenmek istenmiştir. Bu sayede DRM listeleri ile gözlenen sahte hatıralarda bellek uyumu etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Üç deneyde de kişilerin yanıtlarını hatırlıyorum/biliyorum değerlendirmesi ile sınıflaması sayesinde sahte hatıralarda bellek uyumu etkilerinin tanıma belleğindeki durumu incelenebilmiştir. Diğer kişi yanıtı olmayan birinci deneyde DRM listelerinin kritik kelimelerinin diğer kelime türlerine göre daha fazla hatalı şekilde hatırlandıkları görülmüştür. Diğer kişi yanıtının eklendiği ikinci ve üçüncü deneylerde, ilişkisiz kelimelerde diğer kişinin yanıtları verilen doğru yanıt oranlarını etkilemiştir. Üç deneyde de en fazla hatırlıyorum değerlendirmesi hem doğru hem de yanlış yanıtlardan sonra kritik kelimeler için yapılmıştır. Diğer kişinin yanlış yanıtı kritik kelimelerde yapılan hatırlıyorum değerlendirmesinin azalmasına neden olmuştur. Biliyorum değerlendirmesi en fazla, diğer kişinin yanıtının doğru oranlarını etkilediği ilişkisiz kelimelerde yapılmıştır. Bu sonuçlar kişilerin daha zayıf bir bellek gücüne sahip olduğu görülen ilişkisiz kelimelerin diğer kişi yanıtından etkilenmeye açık olduğunu ve kişilerin en fazla bellek gücüne sahip oldukları kritik kelimelerde de diğer kişinin yanlış yanıtlarının bu bellek gücünü azalttığını göstermiştir. Within the scope of the thesis study, three experiments were performed in which the DRM lists studied at learning stage were answered by the forced choice method during the testing stage and made remember/know evaluation about the responses. In the second and third experiments, the other one's response information was also shared with some of the pairs of words appearing in the test phase in order to examine the effects of memory conformity. It was aimed to examine the effects of who this person was (the comparison of the internal / external group member in the second experiment) or the accuracy rate of the response (the ratio of true / false information ranging from the second and third experiment) to the responses of the participants. In this way, it is aimed to examine the effects of memory conformity in false memories observed with DRM lists. In three experiments, with the help of remember / know responses we had chance to evaluate memory conformity and false memory effects on recognition memory. In the first experiment which had no other one's response, it was seen that the critical words of DRM lists were more erroneously remembered than other types of words. In the second and third experiments to which the other person response was added, the other person's responses in the unrelated words influenced the correct response rates. In three experiments, the most remember response was made for critical words after both correct and incorrect responses. The other person's wrong answer made in critical words has led to a decrease in remember assessment. Most know responses was made for unrelated words in which the most affected from other person's response for correct proportions. These results have shown that unrelated words seen to have a weaker memory strength so open to be affected by the other person's response, and that the other person's wrong responses reduced the memory strength of the critical words in which people have the most strength. 145

Bu araştırmada Suriyeli sığınmacı kadınlarda psikolojik dayanıklılık ve Travma Sonrası Stres Bozukluğunun (TSSB) ilişkisinin korelasyonel araştırma deseni ile incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, araştırmanın çalışma grubunu Ankara Kızılay Toplum Merkezi yararlanıcısı, 18-62 yaş aralığındaki 208 Suriyeli kadın oluşturmuştur. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları; sosyodemografik bilgi formu, Connor-Davidson Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (CD-PDÖ) ve Harvard Travma Envanteri'dir. Çalışma grubundan elde edilen verileri analizi için r SPPS 25 istatistiksel paket programı kullanılmıştır. Araştırma sorularına yanıt vermek amacıyla ortalama, standart sapma, ilişkisiz örneklemler t testi, ilişkisiz örneklemler tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve Pearson Momentler Çarpımı korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına göre Suriyeli sığınmacı kadınlarda psikolojik dayanıklılık ve TSSB arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Elde edilen veriler literatür ışığında tartışılmıştır. In this study, it was aimed to investigate the relationship between psychological resilience and posttraumatic stress disorder (PTSD) in Syrian refugee women by correlational research design. Accordingly, the study group consisted of 208 Syrian women aged 18-62, beneficiary of Kızılay Community Center in Ankara. The data collection tools used in the research; the sociodemographic information form is Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC) and Harvard Trauma Inventory (HTQ). SPPS 25 statistical package program was used to analyze the data obtained from the study group. The mean, standard deviation, unrelated samples t test, unrelated samples one-way variance analysis (ANOVA), Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Pearson Moments Multiplication coefficient were calculated to answer the research questions According to the findings of the study, no significant relationship was found between psychological resilience and PTSD in Syrian refugee women. The data obtained were discussed in the light of literature. 152

İnternetin ve sosyal medyanın insan hayatına hızla girmesiyle birlikte kullanımı da aynı hızla artmıştır. İnsanda yarattığı etkileri ve insanların ne gibi motivasyonlarla sosyal medyayı kullandığını anlamak son yıllarda birçok araştırmanın konusunu oluşturmuştur. Varoluşçu görüş ise bireyin insan olma hallerini, hayattaki anlamını, insanın özünü ve varoluşunu anlamaya çalışmaktadır. Literatürde yapılan çalışmalara bakıldığında bu iki konunun doğrudan bir ilişkilendirilmesine rastlanılmamıştır. Çalışmanın amacı bireyler sosyal medyayı hangi varoluşsal meseleler nedeniyle kullanmakta ve bireylerin sosyal medyayı kullanırken ortaya hangi varoluşsal meseleleri çıkmakta bunu anlamaya çalışmaktır. Örneklem, Hasan Kalyoncu Üniversitesinde öğrenim gören ve aktif olarak sosyal medya kullanan 10 kadın öğrenci olarak belirlenmiştir. Her katılımcı ile birebir ve yüz yüze olmak üzere 1'er görüşme yapılmış ve görüşmeler ses kayıt cihazına alınarak kaydedilmiştir. Yapılan görüşmeler daha sonra nitel araştırma yöntemlerinden biri olan yorumlayıcı fenomenolojik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Analiz sonuçlarında göre bireylerde ''ötekiler, hayat ile bir bağ kurma ve ikame bir varoluş yolu olarak sosyal medya, çelişkiler ve ikilemler ve otantik olmayan bir varoluş şekli olarak sosyal medya'' olmak üzere 4 üst tema çıkmıştır. Her üst temanın çeşitli sayılarda alt temaları bulunmaktadır. Tüm temalar, literatürdeki bilgilerle, kuramlarla ve çalışmalarla birleştirilerek tartışılmıştır. With the fast infiltration of the Internet and social media into human life, they have become widely used. Understanding their effects on individuals and the drivers of social media use has been a subject of several researches in recent years. The existential approach aims to analyze the individuals' humanitarian aspects, their meaning in life and the core and existence of the human being. Literature review revealed no research reporting the direct correlation between these two issues. The purpose of this research is to understand the existential issues encouraging the individuals to use the social media and to reveal the existential issues that emerge during social media use. The sample group of research consisted of 10 female students studying at Hasan Kalyoncu University who were using social media in an active manner. An individual and face-to-face interview was performed with each participant and the interviews were voice recorded. Then the interviews were analyzed through interpretative phenomenological analysis method among the qualitative research methods. According to the findings of analysis, there were 4 super-themes related with the individual, which are; `the others`, `social media as a tool of establishing a bond with life and as a substitute tool of existence`, `paradox and dilemmas` and `social media as a form of non-authentic existence`. Each super theme has several sub themes. All the themes were studied in combination with literature data, theories and studies. 150

Bu tez çalışmasının amacı bireylerin sosyal ağlarında (Facebook ve Instagram) vakit geçirdikleri etkinlikleri ve bu etkinliklerin sonucunda ortaya çıkan sosyal karşılaştırma süreçlerini incelemek; bu sosyal karşılaştırmaların ardından hissedilen duyguları Smith (2000)'in Sosyal Karşılaştırma Temelli Duygular Kuramı çerçevesinde değerlendirmektir. Bu amaçlarla 227 üniversite öğrencisiyle bire bir gerçekleştirilen oturumlarda, katılımcılara sosyal ağlarda serbest zaman geçirebilecekleri 7 dakikalık süre verildi ve ardından bu süre boyunca yaptıkları sosyal ağ etkinlikleri ve yaşadıkları sosyal karşılaştırma deneyimine ilişkin soruları cevaplamaları istendi. Bulgulara göre katılımcıların başkalarından gelen (yakınlarından, tanıdıklarından, ünlülerden) paylaşımları incelemekle geçirdikleri süre, kendi profillerini inceleyerek ve kendi profillerinde değişiklik yaparak geçirdikleri süreden fazladır. Çeşitli karşılaştırma alanlarında yakınlarla yapılan karşılaştırmaların beklendiği üzere ya yatay ya da yukarı yönde olduğu; karşılaştırma hedefi tanıdıklar veya ünlüler olduğunda ise başarı ve mutluluk alanlarının dışında tüm karşılaştırmaların yukarı yönde olduğu tespit edildi. Hedef yakınlar olduğunda, sosyal karşılaştırmaların ardından asimilasyon duygularının, hedef tanıdıklar ve ünlüler olduğunda ise kontrast duygularının hissedileceği beklentisi test edildi. Kişilerin, sosyal ağlarda paylaşımlarını izledikleri yakınlarını kendilerinden daha iyi konumda algıladıkça YY-asimilasyon duygularını (sevinme, hayran kalma veya ilham alma); kendilerini o kişilerden daha iyi konumda algıladıkça ise AY-asimilasyon (kaygılanma, acıma veya sempati) duygularını hissetmelerinin artacağı; sosyal ağlardaki tanıdıklarını veya ünlüleri kendilerinden daha iyi konumda algıladıkça YY-kontrast duygularını (üzülme, kıskanma veya utanma); kendilerini onlardan daha iyi konumda algıladıkça ise AY-kontrast duygularını (gururlanma, küçümseme veya `oh olsun` duygusu) hissetmelerinin artacağı beklentileri, karşılaştırma alanlarından ancak bazılarında doğrulanabildi. Ardından, tüm bu asimilasyon ve kontrast duygularının hissedilme düzeylerinin karşılaştırmayı yapan kişilerin kültürel benlik yönelimleri (ilişkililik ve özerklik), sosyal karşılaştırma yönelimleri ve seçici benlik sunumu düzeyleri ile ilişkileri incelendi. İlişkililik yönelimi YY-asimilasyon duygularından sevinme ve hayranlık duygularının; AY-asimilasyon duygularındansa sempatinin hissedilme sıklıklarıyla ilişkili bulunurken; özerklik yöneliminin, YY-kontrast duygularından kıskanmanın ve AY-kontrast duygularından gurur duyma ve küçümsemenin hissedilme düzeyleriyle beklendik yönde ilişkili olduğu görüldü. Ayrıca üzülme, kıskanma, küçümseme ve gurur duyma düzeylerinin, kişilerin seçici benlik sunumu yapma eğilimleriyle ve sosyal kıyaslama yönelimleriyle arasında da pozitif ilişkiler saptandı. Bulgular, literatürdeki mevcut bulgularla karşılaştırılarak, Sosyal Karşılaştırma Kuramı çerçevesinde tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Sosyal ağlar, sosyal karşılaştırma, duygular, seçici benlik sunumu, ilişkililik, özerklik, sosyal karşılaştırma yönelimi The aim of this thesis is to investigate the activities of the individuals in the social networks (Facebook and Instagram) and the social comparison processes that arise as a result of these activities along with the emotions felt after these social comparisons, by taking Smith's (2000) Theory of Social Comparison Emotions as a framework. For this purpose, in 30-minute sessions held individually with 227 university students, participants were given a 7-minute time to spend free time in social network sites and then were asked to answer questions about social comparison processes. According to the findings, participants spent more time to examine the posts sent by others (by their close ones, acquaintances and / or celebrities) than to examine their own profiles and making changes in those profiles. As expected comparisons with close ones in various comparison areas were either lateral or upward; whereas, comparisons with acquaintances and celebrities were upward except for the areas of achievement and happiness. Moreover, the expectations which the assimilation emotions are more likely to be felt after comparisons with close ones and contrast emotions are more likely to be felt after comparisons with acquaintances and celebrities were tested. The expectations that as long as participants perceive their close ones in a better position than themselves, the feeling level of UC-assimilation emotions (happiness, admiration or inspiration) will increase and as long as they perceive themselves in a better position than close ones, level of DC-assimilation emotions (worry, pity or sympathy) will increase were verified only in some comparison areas. Also, expectations that as long as participants perceive their acquaintances and celebrities in a better position than themselves, the feeling level of UC-contrast emotions (sadness, shame, anger or jealousy) will increase and as long as they perceive themselves in a better position than their acquaintances and celebrities, level of DC-contrast emotions (pride, contempt or Schadenfreude) will increase were verified only in some comparison areas. Additionally, the relationships between feeling level of all assimilation and contrast emotions and participants' cultural self-orientations (relationality/autonomy), social comparison orientation and selective self-presentation were examined. As expected, relationality was related to happiness and admiration (UC-assimilation emotions) and sympathy (DC-assimilation emotion); whereas autonomy was related to jealousy (UC-contrast) and the feelings levels of pride and contempt (DC-contrast). Furthermore, the levels of sadness, jealousy, contempt and pride were found to be positively related with selective self-presentation and social comparison orientations. These findings were compared to the existing findings in the literature and discussed within the scope of Social Comparison Theory.Key words: social networking sites, social comparison, emotions, selective self- presentation, relationality, autonomy, social comparison orientation 137

Bu çalışmada; Alkol ve Madde kullanım bozukluğu nedeniyle ayaktan tedavi gören hastaların çocukluk çağı travmaları, bağlanma stilleri ve mizaç özellikleri açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır.Araştırmanın evrenini, Yeşilay Danışmanlık Merkezinde ayaktan tedavi alan hâlihazırda 542 bağımlı birey oluşturmaktadır. Araştırmada uygun/kazara örnekleme kullanılmış, bağımlı tanısı almış bireylerden, kolay ulaşılabilir ve uygulama yapılabilir kişilerden seçilmiştir. Araştırmaya katılan katılımcılar toplamda 116 kişi olup, 103'ü erkek, 13'ü ise kadındır. Katılımcıların 39'ualkol bağımlısı iken 77'si herhangi bir madde kullanmaktadır.Araştırmanın, Veri toplama araçları olarak Michigan Alkol ve Madde Tarama Testi,Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Memphis, Pisa, Paris ve San Diego Mizaç Değerlendirme Anketi'nin Türkçe Formu, İlişki Ölçekleri Anketi ve araştırmacı tarafından hazırlanmış olan Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Yapılan araştırmada istatistiki değerlendirmeler için `SPSS 21.0` versiyonukullanılmış ve yorumlanmıştır.Çıkan verilerin aralarındaki sonuçları karşılaştırmada ve yorumlamadaMann Whitney-U testi, Kruskal Wallis - H testi,Bağımsız grup t testi,Pearson Çarpım Moment Korelâsyon Analizi, Spearman testi kullanılmıştır. Sonuçların alt tip puanlarını yordamak için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan araştırmanın anlamlılık düzeyi p

Çalışmada engelli kardeşe sahip bireylerin kardeş tutumları ve kaygı düzeylerinin bazı değişkenlerle olan ilişkisini incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi, Iğdır ilindeki rehabilitasyon merkezlerinde bulunan engelli çocukların, 9-12 yaş grubundaki 110 kardeşinden oluşmaktadır. Veriler, Özel Gereksinimli Kardeşe Yönelik Tutum Ölçeği ve Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri aracılığıyla toplanmış ve SPSS 23 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde t testi, ANOVA ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmanın ÖGKYTÖ'ye göre, annenin eğitim durumunda anlamlı bir farklılık görülmezken, babanın eğitim durumu değişkeninde anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Araştırmada ÖGKYTÖ'nin ailenin sosyoekonomik düzeyi ve kardeşin engel türü arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.Çalışmada DSKE'nin; cinsiyet, anne-babanın hayatta olması ve babanın çalışması değişkenleri ile anlamlı yönde bir ilişki bulunmamaktadır. Araştırmada; kaygı ölçeği ile kardeş sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmektedir. Ayrıca, ÖGKYTÖ ve DSKE arasında ters yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Anahtar kelimeler: engelli kardeş, kardeş tutumları, kaygı düzeyleri. The purpose of this study is aimed to analyse the relationship of sibling attitudes and anxiety levels of individuals with disability siblings. The sample of the study consisted of 110 siblings of the 9-12 age group of children with learning disabilities in the Rehabilitation Centres in Iğdır, Turkey. The data has been collected via 'Attitude and Care Level toward Disable Sibling Scale' (ACLDSS) and 'Stability Durability Care Inventory' (SDCI) questionnaires and analysed on SPSS 23 software package. T-test and ANOVA and correlation tests were used on the data. According to ACLDSS, the education level of mothers doesn't have substantial impact meanwhile the education level of fathers has. According SDCI analyses, gender, alive or deceased parents, and employee status of fathers don't have any meaningful impact on it. However, in the research, the level of care and number of siblings have statistically significant relation. In addition, based on SDCI, there is no statistically significant difference relation on the income level of parents and employee status of the father. Moreover, there is negative relationship between ACLDSS and SDCI.Keywords: disability sibling, siblings attitudes, anxiety levels. 105

Bu çalışmada Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklar ile sağlıklı çocukların bilgisayar oyun bağımlılığı düzeylerinin ve bilgisayar oyunları oynama alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu, İstanbul ilinde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı alan 10-13 yaş arası 100 çocuktan oluşmaktadır. Kontrol grubu ise 10-13 yaş arası herhangi bir psikiyatrik tanısı olmayan, sosyodemografik özellikler bakımından çalışma grubuyla eşleştirilmiş sağlıklı 100 çocuktan oluşmaktadır. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu ve Çocuklar İçin Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocukların Bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyleri sağlıklı çocuklara göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. DEHB tanısı alan çocuklar arasında aksiyon, nişancı, yarış oyunlarını oynayan çocukların oynamayanlara göre bilgisayar oyun bağımlılığı düzeylerinin anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır. Aynı zamanda çevrimiçi oyun oynamanın bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Bilgisayar oyun bağımlılığı için bir risk faktörü olmaktadır. The aim of this study is to compare the video game addiction levels and the habit of playing computer games among children with Attention deficit hyperactivity disorder and healthy children.The study group consisted of 100 children aged between 10-13 years who were diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder who applied to psychiatry clinic in Istanbul province. The control group consisted of 100 healthy children with no psychiatric diagnosis between the ages of 10 and 13 and matched with the study group in terms of sociodemographic characteristics. Personal Information Questionnaire and Video Game Addiction Scale for Children were applied to participants. Children with Attention deficit hyperactivity disorder had significantly higher levels of video game addiction than healthy children.Video game addiction levels were found to be higher for children who play action, shooter and racing games than those who were not playing. At the same time, online gaming has been found to have a significant effect on the level of video game addiction. Attention Deficit Hyperactivity Disorder is a risk factor for video game addiction. 104

Psikolojik sağlamlık (resilience) farklı araştırmalarda ortaya konulduğu gibi çeşitli faktörler tarafından etkilenen bir değişkendir. Bu çalışmanın amacı, `Ergenlerin Psikolojik Sağlamlığın (Resilience), Çocukluk Çağındaki Travma ve Bağlanma Stilleri İle İlişkisinin İncelenmesi`dir. Bu çalışma, ilişkisel tarama desenli nicel bir araştırmadır. Araştırmada kolay erişilebilir örneklem yöntemi kullanılarak ulaşılan 9. ve 10. sınıf öğrencilerinden 453 kişiden toplanan veriler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; psikolojik sağlamlığın çocukluk çağı travma ile ters yönlü ilişkiye sahip olduğu, bağlanma ile doğrusal ilişkiye sahip olduğu sonucunda ulaşılmıştır. Araştırmada, çocukluk çağı travmanın psikolojik sağlamlığı yordamasında, bağlanmanın ara değişken olarak rol aldığı tespit edilmiştir. Araştırmada psikolojik sağlamlığın cinsiyet ve kardeş sayısından dolayı farklılaşmadığı; ergenin öğrenim gördüğü sınıf düzeyi, annesinin çalışması, babasının çalışması, ailesinin aylık gelir düzeyi, daha önce psikiyatrik veya psikolojik destek almış olması, ailesinde psikiyatrik ve ya psikolojik destek alanların olması, yaşı, kiminle yaşadığı, annesinin eğitim düzeyi, babasının eğitim düzeyi ve ailede kaçıncı çocuk olduğu değişkenlerinden dolayı farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. The resilience is a variance affected by various factors as proven by different researches. The aim of this study is to investigate the relationship between the resilience of adolescents with trauma in childhood.and attachment styles.This is a quantitative study with relational screening model. In this study, the data were collected from 453 students of 9th and 10th grades via an easily assessable sampling method. The research findings show that resilience had an inversely correlated relationship with the childhood trauma, but a linear relationship with the attachment. In the study, it was also found that the attachment played a role as an intervening variable in the prediction of resilience of the childhood trauma. The study showed that the resilience did not differentiate due to gender and the number of siblings, however it changed depending on the variables, such as the class level of the adolescent at school, the occupation of the mother of the father, the monthly income level of the family, the history of psychiatric and psychological support, the history of the family members in terms of psychiatric and psychological support, age, the persons who share the same house with, mother's level of education, father's level of education, and the birth order among siblings. 119

Bu araştırmada öz düzenlemenin problemli akıllı telefon kullanımı ve kendini sabotaj arasındaki ilişkide aracı rolünün olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma 2017-2018 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Hasan Kalyoncu Üniversitesi'nde öğrenim görmekte olan 379 lisans öğrencisine Öz Düzenleme, Akıllı Telefon Bağımlılığı ve Kendini Sabotaj ölçeklerinin uygulanması ile gerçekleştirilmiştir.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öz düzenlemenin problemli akıllı telefon kullanımı ve kendini sabotaj arasındaki ilişkide aracılık rolü bulunmaktadır. Öz düzenleme ile kendini sabotaj ve problemli akıllı telefon kullanımı arasında negatif, kendini sabotaj ile problemli akıllı telefon kullanımı arasında ise pozitif yönlü anlamlı ilişki bulunmaktadır. Araştırmada ayrıca akıllı telefon bağımlılığı ölçeği alt boyutlarından alınan puanların cinsiyete ve akıllı telefonun birincil kullanım amacına göre anlamlı ölçüde farklılaştığı; bunun yanı sıra cinsiyete göre akıllı telefonların birincil kullanım amaçlarının da farklılaştığı bulunmuştur. Sosyal medyanın, akıllı telefonların birincil kullanım amaçları arasında problemli akıllı telefon kullanımı ile en çok ilişkili bulunan kullanım amacı olduğu görülmektedir. Araştırmada akıllı telefonlarda hangi uygulamaların en sık kullanıldığına dair bilgiler de elde edilmiştir.Anahtar kelimeler: Problemli akıllı telefon kullanımı, öz düzenleme, kendini sabotaj, bağımlılık, akıllı telefon uygulaması In this study, it has been investigated whether self-regulation has a mediating role in the relationship between problematic smart phone usage and self-handicapping. The study was carried out with 379 undergraduate students studying at Hasan Kalyoncu University in the spring term of 2017-2018 academic year.According to the findings obtained from the study, self-regulation has a mediating role in the relationship between problematic smartphone usage and self-handicapping. There are significant negative correlations between self regulation and both self-handicapping and problematic smart phone usage. Also there is a significant positive relationship between self-handicapping and problematic smart phone usage. In the study, the scores of the subscales of the smartphone addiction scale differed significantly according to the gender and the primary using purpose of the smartphone; In addition, it was found that the primary using purposes of smart phones differed according to gender. It is seen that social media is the purpose most commonly associated with the problematic use of smartphones among the primary purposes of smartphones. In the research, information was obtained about which applications are used most frequently on smartphones as well.Keywords: Problematic smartphone usage, self regulation, self handicapping, addiction, smartphone application 108

Bu araştırmada, depresyon ve kaygı bozukluğu tanısı almış olan hasta grupları arasında bilişsel çarpıtma düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde yürütülen araştırmanın örneklemini 30 depresyon ve 30 kaygı bozukluğu hastası ile 30 sağlıklı kontrol oluşturmuştur. Araştırmada demografik bilgi formu, DSM-IV Eksen-I Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme Envanteri (SCID-I), SCID-I Kısa Form ve Düşünce Özellikleri Ölçeği (DÖÖ) kullanılmıştır. Kaygı bozukluğu hastalarının DÖÖ'den aldıkları toplam bilişsel çarpıtma puanları sağlıklı kontrollere göre daha yüksek ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Depresyon hastalarında Felaketleştirme, Duygudan Sonuç Çıkarma, Meli-Malı Düşünceleri, Hep ya da Hiç Tarzı Düşünce sağlıklı kontrollere göre daha yüksek bulunurken, kaygı bozukluğu hastalarında ise Zihin okuma, Felaketleştirme, Duygudan Sonuç Çıkarma türündeki bilişsel çarpıtmalar sağlıklı kontrollere göre daha fazla olduğu saptanmıştır. Depresyon ve kaygı bozukluğu olan hastaların bilişsel çarpıtma düzey ve türleri kendi aralarında karşılaştırıldığında ise iki grup arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. The aim of this study was to compare the levels of cognitive distortions between groups of clinical patients with depression and anxiety disorder. The study was conducted in Adıyaman University Training and Research Hospital. The sample of the study consisted of 30 clinical patients with depression, 30 clinical patients with anxiety disorder and 30 healthy people. Sociodemographic information of the participants was evaluated and Structured Clinical Interview Inventory (SCID-I) for DSM-IV Axis-I Disorders, SCID-I Short Form and Cognitive Distortions Scale (CDS) were administered. According to the study results; clinical patients with anxiety scored significantly higher compared to healthy controls. In terms of Catastrophizing, Emotional Reasoning, Should Statements and All-or-Nothing Thinking subscales clinical patients with depression scored significantly higher compared to healthy controls. Furthermore, in terms of Mindreading, Catastrophizing, and Emotional Reasoning, clinical patients with anxiety disorder scored significantly higher compared to healthy controls. However, when patients with depression were compared with patients with anxiety there was no statistically significant difference in terms of the level and types of the cognitive distortions. 115

Bu çalışmada, ihmal ve istismar mağduru gençlerin psikolojik destek almaya yönelik tutum ve terapötik işbirliği ile psikopatolojik özellikleri ve erken dönem uyumsuz şemaları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmaya 12-18 yaşlarında ihmal ve istismar mağduru 65 kız çocuğu katılmıştır. Örnekleme uygulanan `Belirti Tarama Testi (SCL90-R)` ile `Psikolojik Destek Almaya Yönelik Tutum Ölçeği-Kısa Form (PYAİTÖ-KF)` ve `Terapötik İttifak Ölçeği-Hasta Formu (TİÖ-HF)` ölçekleri arasındaki ilişki analizinin sonucunda; `Kişilerarası Duyarlılık`, `Anksiyete`, `Somatizasyon`, `Paranoid Düşünceler` ve `Obsesif Kompulsif Belirtiler` arttıkça psikolojik yardım alma tutumlarının ve terapötik işbirliğinin olumsuz etkilendiği ortaya çıkmıştır. `Young Şema Ölçeği-Kısa Form3 (YŞÖ-KF3)` ile PYAİTÖ-KF ve TİÖ-HF ölçekleri arasında uygulanan diğer bir ilişki analizi sonucunda; `Onay Arayıcılık/Tanınma Arayıcılık` şemasının ve `Cezalandırıcılık/Acımasızlık` şemalarının psikolojik destek tutumlarını olumlu etkilediği; `Duygusal Yoksunluk` şemasının terapide ortak amaçların belirlenmesine yardımcı olduğu; `Cezalandırıcılık/Acımasızlık` şemasının da, terapötik amaç, bağ ve görev işbirliğinin her birinde artışa yol açtığı; `Onay Arayıcılık/Tanınma Arayıcılık` şemasının da terapötik bağı arttırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. The current study aimed to examine the relation between psychological help seeking attitude and psychopathological traits; psychological help seeking attitude and early maladaptive schemas; therapeutic alliance and psychopathological traits; therapeutic alliance and early maladaptive schemas. Data was collected from 65 children between the ages 12 and 18. Correlation results between `Symptom Check List (SCL90-R)` and `Attitudes Toward Seeking Professional Psychological Help, SF (ATSPPH-SF)` and `Working Alliance Inventory-Patient Form (WAI-PF)` were that while `Interpersonal Sensitivity`, `Anxiety`, `Somatization`, `Paranoid Thoughts` ve `Obsesive-Compulsive Symptoms` getting higher psychological help seeking attitudes and therapeutic alliance getting lower. The other correlation results between `Young Schema Questionnaire-Short Form3 (YSQ-SF3)` and `ATSPPH-SF` and `WAI-PF` were that `Approval Seeking/Recognition Seeking` and `Punitiveness` schemas were positively relationed with psychological help seeking attitudes. Also `Emotional Deprivation` schema was assisting in identifing common goals of therapy; `Punitiveness` schema led to an increase in all three aspects of therapeutic alliance. `Approval Seeking/Recognition Seeking` schema caused to therapeutic relation alliance. 74

Araştırmanın temel soruları çerçevesinde, panik bozukluğu hastalarında gözlenen uyum bozucu şemalar ve kullandıkları başa çıkma davranışları (şemadan kaçınma ve aşırı telafi) incelenmiştir. Malatya eğitim ve araştırma hastanesi psikiyatri kliniğinde panik bozukluğu tanısı alan DSM 5 tanı ölçütlerini karşıladığı belirlenen panik bozukluğu yaşayan bireylerin (n=30) ve panik bozukluğu tanısı alan bireylerle benzer yaş, cinsiyet ve demografik özellikler gösteren karşılaştırma grubu (n=34) araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak kişisel bilgi formu, Young şema ölçeği Kısa Form-3, Young telafi ölçeği ve Young- Rygh kaçınma ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın temel sorularını yanıtlamak amacıyla bir dizi Ki kare, t testi ve Mann Whtiney U test analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları panik bozukluğu tanısı alan grubun karşılaştırma grubuna kıyasla Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Young telafi ölçeği ve Young- Rygh kaçınma ölçeklerinin birçok alt boyutundan yüksek puan aldıklarını göstermiştir. Panik bozukluğu tanılı bireyler kontrol grubuna kıyasla başarısızlık, karamsarlık, tehditler karşısında dayanıksızlık, iç içe geçme şema boyutlarında daha yüksek puanlar almışlardır. Young telafi ölçeği alt boyutları bakımından gruplar arasında anlamlı fark saptanamamış ancak panik bozukluğu tanılı katılımcıların Young telafi ölçeği alt boyutlarından eleştiriye tahammülsüzlük puanlarının kontrol grubundakilere göre daha yüksek olma eğiliminde olduğu görülmüştür. Young kaçınma ölçeği alt boyutlarından psikosomatizm ve sıkıntıyı Yok Sayma alt boyutundan da anlamlı derecede daha yüksek puanlar aldıkları görülmüştür. Anahtar kelimeler: erken dönem uyum bozucu şemalar, şema kaçınması, şema telafisi, panik bozukluğu The main aim of the present study was to examine the observed maladaptive schemas in panic disorder patients along with the coping behaviours (e.g. schema avoidance and over-compensation) they use. The sample of the study was comprised of individuals who were diagnosed with panic disorder based on DSM 5 criteria in the Malatya Training and Research Hospital Psychiatry Clinic (n=30) and healthy individuals (n=34) with similar demographic features who were recruited as a control group. As research data collection tools; Personal Information Form, Young Schema Scale-Short Form-3, Young Compensation Scale and Young-Rygh Avoidance Scale were applied. In order to answer the primary research questions, a series of Chi-square, t-test and Mann-Whitney U test analyses were conducted. The results showed that individuals in the panic group had significantly higher scores in many subscales of the Young Schema Scale, Young Compensation Scale and Young-Rygh Avoidance Scale compared to the control group. The failure, pessimism, minor resistance in the face of threats and nesting scores were higher in the panic group compared to the controls. In Young Compensation Scale scores, no significant difference between the two groups was found. However, the intolerance of criticism sub-scale scores of panic disorder group tended to be higher than the scores of the control group. Finally, the panic disorder group also demonstrated significantly higher scores of `ignoring distress` and `psychosomatic` scores in Young-Rygh Avoidance Scale.Keywords: Early maladaptive schemas, schema avoidance, schema overcompensation, panic disorder 78

Bu araştırmada, fibromiyalji sendromlu hastalar ile romatoid artritli hastaların sıkıntıya ve rahatsızlığa dayanma düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmaya, Denizli Devlet Hastanesi'nin Fizik Tedavi Polikliniğine başvuran 30 fibromiyalji sendromlu hasta ve Romatoloji Polikliniğine başvuran 30 romatoid artritli hasta gönüllülük esasına dayalı olarak katılmıştır. Örneklemi oluşturan 60 hastanın 34'ü kadın ve 26'sı erkektir. Hastaların sıkıntıya dayanma düzeylerini ölçmek için `Sıkıntıya Dayanma Ölçeği` ve rahatsızlığa dayanma düzeylerini ölçmek için `Rahatsızlığa Dayanma Ölçeği` kullanılmıştır. Bağımsız grup t testi analizi sonucunda fibromiyalji sendromlu hastaların sıkıntıya dayanma düzeyi romatoid artritli hastalarına göre daha düşük bulunmuştur. Fibromiyalji sendromlu hastalarının sıkıntıya dayanma alt ölçeklerinden SDÖ-T ve SDÖ-Ö düzeyi romatoid artritli hastalarına göre daha düşük bulunmuştur. Her iki hastalık grubunun SDÖ-R düzeylerinde ise istatistiksel olarak bir farklılık görülmemiştir ancak klinik olarak düşük olduğu görülmüştür. Rahatsızlığa dayanma düzeyleri açısından ise fibromiyalji sendromlu ve romatoid artritli hastalar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Sosyal destek alan fibromiyalji sendromlu ve romatoid artritli hastaların sıkıntıya dayanma düzeyi daha yüksek olduğu görülmüştür. Psikiyatrik tedavi alan fibromiyalji sendromlu ve romatoid artritli hastaların sıkıntıya dayanma düzeyi alt ölçeklerinden SDÖ-T ve SDÖ-Ö düzeyinin daha düşük olduğu bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları alanyazın ışığında tartışılmıştır. In this study, it was aimed to compare the distress tolerance and discomfort intolerance levels of patients with fibromyalgia syndrome and patients with rheumatoid arthritis. 30 fibromyalgia syndrome patients who applied to the Physical therapy autpatient clinic of Denızlı State Hospital and 30 rheumatoid arthritis patients who applied to the rheumatology autpatient clinic participated on the voluntary basis. Of the 60 patients that were sampled, 34 were female and 26 were male. `Distress Tolerance Scale` was used to measure patients' level of distress tolerance and `Discomfort Intolerance Scale` was used to measure the level of discomfort intolerance. As a result of the independent samples t-test analysis, distress tolerance level of patients with fibromyalgia syndrome has been found lower than patients with rheumatoid arthritis. SDÖ-T and SDÖ-Ö levels which are subscales of SDÖ were found to be lower in patients with fibromyalgia syndrome than in patients with rheumatoid arthritis. There was no statistically significant difference between the SDS-R levels of both disease groups but it was found to be clinically low. There was no significant difference in terms of the level of discomfort intolerance between patients with fibromyalgia syndrome and patients with rheumatoid arthritis. Patients who getting social support with fibromyalgia syndrome and patients who getting social support with rheumatoid arthritis was found that the distress tolerance level was higher. Patients with fibromyalgia syndrome and rheumatoid arthritis who received psychiatric treatment were found to have a lower level of SDÖ-T and SDÖ-Ö levels which are subscales of SDÖ. The findings of the study were discussed with respect to the relevant literature. 87

Bu çalışmada, madde kullanım bozukluğu olan bireyler ile madde kullanmayan bireylerin işlevsel olmayan tutumlar, depresyon ve anksiyete düzeyleri açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla yürütülen çalışma, nedensel karşılaştırmalı desende yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 18-60 yaş aralığındaki Gaziantep 25 Aralık Devlet Hastanesi Ahmet Şireci AMATEM Kliniği'nde yatarak tedavi olan 60 hasta (çalışma grubu) ve madde kullanmayan 60 kişi (kontrol grubu) oluşturmuştur. Araştırma verileri; Kişisel Bilgi Formu, İşlevsel Olmayan Tutumlar Ölçeği Kısaltılmış Türkçe Formu (DAS-R-TR), Beck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Envanteri ve Bağımlılık Profil İndeksi Kısa Formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi Kolmogorov-Smirnov testi ve Shapiro-Wilk testleri, Bağımsız Gruplar T testi, Pearson Korelasyon yöntemi, ANOVA ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılarak yapılmıştır. Yapılan analizlere göre; madde kullanım bozukluğu olan bireylerde, DAS-R ölçeğiyle saptanan işlevsel olmayan tutumların madde kullanmayan bireylere göre daha yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Beck Depresyon ve Anksiyete ölçekleriyle saptanan depresyon ve anksiyete düzeyleri açısından yapılan karşılaştırmada ise, madde kullanım bozukluğu olan bireylerin depresyon (ortalama 37.35) ve anksiyete düzeyleri (ortalama 27.23), madde kullanmayan bireylere (BDE skoru ortalaması 7.20, BAE skoru ortalaması 5.52) göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Madde Kullanım Bozukluğu, İşlevsel Olmayan Tutumlar, Depresyon, Anksiyete. This study aimed to compare dysfunctional attitudes, depression and anxiety levels of the individuals with substance use disorder and those who did not use substance. For this purpose, causal comparative research design was used. The participants included 60 individuals being treated at Ahmet Şireci ASATEC unit of 25 Aralık State Hospital (study group) and 60 individuals who do not use substance (control group). Their age ranged from 18 to 60. Research data were collected through Personal Information Form, Abbreviated Turkish form of Dysfunctional Attitude Scale (DAS-R-TR), Beck Depression Inventory, Beck Anxiety Inventory and Addiction Profile Index (BAPI)'s Short Form. Data were analysed by using Kolmogorov-Smirnov test, Shapiro Wilk test, Independent Samples Group T test, Pearson Correlation Method, ANOVA and Multi Linear Regression Analysis. The results indicated that dysfunctional attitudes of individuals with substance use disorder determined by DAS-R were higher than the average scores of the individuals who do not use substance. When the anxiety and depression levels presented by Beck Depression Inventory and Beck Anxiety Inventory compared, we found that depression (average: 37.35) and anxiety (average: 27.23) levels of individuals with substance use disorder had significantly higher average scores in than those who do not use substance (BDI score average: 7.20, BAI score average: 5.52). These findings were also discussed in terms of present literature.Key Words: Substance Use Disorder, Dysfunctional Attitudes, Depression, Anxiety. 108

Bu araştırma bireylerin A tipi kişilik özellikleri ve duygusal zekâ düzeyleri ile kariyer karar verme güçlükleri arasındaki ilişkiyi incelemek ve bireylerin duygusal zekâ düzeyleri ile A tipi kişilik özelliklerinin kariyer karar verme güçlüklerini yordamadaki rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırma aynı zamanda, kariyer karar verme güçlüklerinin cinsiyet, yaş, lise türü, TEOG puanı, sınıf düzeyi, gelir durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemiştir. Araştırmada katılımcılara, araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Kariyer Karar Verme Güçlükleri Ölçeği, A tipi kişilik Ölçeği ve Schutte Duygusal Zekâ Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Kariyer Karar Verme Güçlükleri ile A Tipi Kişilik Ölçeği arasında pozitif biri ilişki, Duygusal Zekâ Değerlendirme Ölçeği arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca, iş saplantısı ve duyguların değerlendirilmesi alt ölçekleri ile birlikte kariyer karar verme güçlük düzeyinin %15'ini açıkladığı anlaşılmıştır. Sonuçlar literatür bazında tartışılmış ve bazı öneriler sunulmuştur. This research aims to examine the relationship between the A-type personality, the levels of emotional intelligence of high schoolers and their career decision making difficulties and the extent to which A-type personality and emotional intelligence predict in their career decision-making difficulties. Besides, this study aims at examining career decision-making difficulties of high schoolers in terms of age, gender, TEOG score, the class level at school, income status. Personal information form, Career Decision Making Difficulties Questionnaire (CDMDQ), A Type Personality Scale, Schutte Emotional İntelligence Scale were used to collect data. According to results, A type personality and emotional intelligence accounted for a significant proportion of the variance (15 %) of the career decision making difficulties. The results were discussed in relation to the literature and some recommendations were put forward for future research. 85

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin sosyal medyada kullandıkları izlenim yönetimi taktiklerinin benlik saygısı ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca kişilerin sosyal medyadaki izlenim oluşturmaya yönelik tutumları da incelenip bu mecralardaki benlik sunumlarına dair çıkarımlar yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini Dicle Üniversitesi'nin çeşitli fakültelerinde eğitimlerine devam eden 416 öğrenci (174 erkek, 242 kız) oluşturmuştur. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi için SPSS 22.0 istatistik programından yararlanılmıştır. Değerlendirme için tanımlayıcı istatistiksel metotlardan (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) yararlanılmıştır. Ölçekler arası ilişkileri saptamak için Pearson korelasyon analizi ve gruplar arası anlamlı farklılıkların kaynağını bulmak için t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tekniklerinden faydalanılmıştır. Sonuçlar %95 güven aralığında ve anlamlılık p

ÖZETÇağımızda çocuk gelin problemi dünyanın birçok ülkesinde güncelliğini koruyan bir problem olarak karşımıza çıkmakta, gerekli yasal tedbirlerin alınmasına karşın sorunun temelden çözülemediği görünmektedir. Çocuk gelin sorunu sadece yasal düzenlemelerle ilgili bir sorun olmanın dışında, kişilerin genel olarak sağlığını, ruh sağlığını etkileyen sosyokültürel ve geniş kapsamlı bir sorun olduğu görülmektedir.Bu çalışmada, çocuk gelin kavramı, evlilik kavramının içeriği, çocuk gelin sorunu genel sağlık ve özellikle ruh sağlığı yönünden incelenmiştir. Bulgular doğrultusunda, çalışmaya katılan (geçmişte erken evlilik yapmış olan) kadınların %67,7'si sağlık sorunlarının olduğunu ifade etmişlerdir. Sonuçlara göre erken evliliğin araştırmaya katılan bireylerin %84,6'sının genel sağlığını olumsuz yönde etkilediği saptanmıştır. Erken evliliğin ruhsal yönde katılımcıları nasıl etkilediği sonucuna göre, katılımcıların %96,9'unun ruhsal sağlıklarını olumsuz etkilediği bulunmuştur. Katılımcıların evlilik ile ilgili bilgilerine baktığımızda ise 65 kişiden 63'ünün evlilik hakkında bilgileri olmadığı sonucu elde edilmiştir. Genel olarak sonuçların, erken yaşta evliliklerin çocuk gelinleri genel olarak ruhsal açıdan olumsuz etkilediği görülmektedir. Araştırmada elde edilen bulguların, toplumsal bir sorun olarak ele alınan çocuk gelinlere yönelik psikososyal müdahalelerin yapılandırılmasına önemli katkılar sağlayabileceği öngörülmektedir. Anahtar Kelimeler: Çocuk gelin, Evlilik, Kadın, Ruh Sağlığı. ABSTRACTChild bride problem is unfortunately a big problem worldwide. Although there have been numerous preventive and protective legislations as well as regulations, deficits regarding this phenomenon have been remained unresolved. Additionally, the concept of `child bride` and `forced to get married at earlier ages` involve wide spectra including legal, sociological, psychological and cultural factors. Because of the severity and prevalence of this issue, further research has great importance in terms of understanding the risk factors as well as results of child bride in Turkey so as to depict the current status of this problem.This study aimed to research the psychosocial implications of being a child bride, which is mainly and previously elaborated with sociocultural, psychological as well as health-related factors. The partcipants in this study were the women currently living in Hakkari (N=65). Both sociodemographic information form and semi-structured interview were conducted for data analyses. Based on the results of this study, which also included the direct statements of the participants about their experiences, women reported health problems and reported that their mental health got worse because of being a child bride. Keywords: Child Bride, Marriage, Women, Mental Health. 91