Search

Klâsik liberalizm –veya, 20. Asır’ın başlarına kadar adlandırıldığı gibi, sadece liberalizm– Batı uygarlığının politik felsefesinin işaretidir. Liberal fikrin ima ve önerileri diğer büyük kültürlerde de bulunabilir. Fakat liberalizmin fideliği olarak hizmet gören, Avrupa’da –ve Avrupa’nın uzantılarında, hepsinin üstünde Amerika’da– doğan kendine özgü toplumdu

“Klâsik liberalizm” özel mülkiyeti, engelsiz bir piyasa ekonomisini, hukukun hâkimiyetini, din ve basın özgürlüğünün anayasal garantilerini ve serbest ticarete dayanan uluslar arası barışı savunan ideolojiyi anlatmak için kullanılan terimdir. Yaklaşık 1900’lara kadar bu ideoloji yalnızca liberalizm olarak bilindi. Vasıflandırıcı “klâsik vasfı” en azından İngilizce konuşulan ülkelerde (fakat, meselâ, Fransa’da değil) genellikle gereklidir, çünkü liberalizm eşitlikçi hedefler uğruna özel mülkiyete ve piyasaya geniş ölçekli müdahalelerle birleştirilme noktasına gelmiştir. Liberalizmin bu versiyonuna –eğer hâlâ öyle adlandırılabilirse– bazen “sosyal” veya (hatalı şekilde) “modern” yahut “yeni” liberalizm” adı da verilmektedir. Bu yazıda liberalizm kelimesini klâsik türü ifade etmek için kullanacağız.