Search

Bu çalışmada Tunceli ili Geçityaka köyü ve çevresindeki Elazığ Magmatik Kompleksi’ne ait kayaçların petrografik ve jeokimyasal özellikleri incelenmiştir. İnceleme konusunu oluşturan kayaçlar, granit, granodiyorit, kuvars monzonit ve monzodiyoritler ile temsil edilmektedir. Petrografik incelemelere göre kayaçlarda granitik, porfirik, porfirik holokristalen ve poiklitik dokular hâkimdir. Tüm kayaç jeokimyasal verilerine göre, inceleme konusunu oluşturan magmatitler I tipi granit karakterinde ve toleyitikten şoşonitiğe kadar değişen bileşimsel dağılımlar göstermektedir. İlksel mantoya ve kondrite göre normalize edilmiş spider diyagramlarında büyük iyon yarıçaplı elementler ve hafif nadir toprak elementleri, yüksek alan enerjili elementler ve ağır nadir toprak elementlerine oranla daha fazla zenginleşmiştir. İncelenen magmatik kayaçların tektonik ortamı için volkanik yay granitleri/çarpışma sonrası alan önerilmektedir., In this study, the petrographic and geochemical properties of the rocks belonging to the Geçityaka province (Tunceli) and the surrounding Elazığ Magmatic Complex were investigated. The rocks that are the subject of the study are represented by granite, granodiorite, quartz monzonite and monzodiorite. According to petrographic examinations, granitic, porphyric, porphyric holocrystalline and polyclitic textures are dominant in the rocks. According to the geochemical data of the whole rock, the magmatites that are the subject of the study show I type granite character and compositional distributions ranging from tholeiitic to shoshonitic. In spider diagrams normalized to the primitive mantle and chondrite, large ion lithophile elements and light rare earth elements are more enriched than high field strength elements and heavy rare earth elements. The tectonic environment of the rocks that are the subject of the study fall into the volcanic arc granites/post-collision zone areas.

In this study, the petrographic and geochemical characteristics of Late Cretaceous-Middle Eocene Keban magmatic rocks were examined in Keban-Elazığ. Apart from the Keban Magmatic rocks, the other units outcropping around the region are the Late Devonian-Late Triassic Keban Metamorphics, Paleogene-Neogene sedimentary units and Plio-Quaternary alluviums. The investigated rocks are represented by syenite porphyry and quartz-monzonites belonging to Keban Magmatic rocks, which cut the Keban metamorphic rocks. The Keban Magmatic rocks consist of the main minerals are K-feldspar (mega-phenocrystal), plagioclase, amphibole, biotite and quartz minerals, which shows porphyric, porphyric holocrystalline, poikilitic texture in general. All the samples are shoshonitic in composition and fall into the A-type granitoid region. The tectonic environment of the investigated rocks is post-collisional granites., Bu çalışmada, Keban-Elazığ bölgesindeki Geç Kretase-Orta Eosen yaşlı Keban Magmatik kayaçlarının petrografik ve jeokimyasal özellikleri incelenmiştir. Çalışılan bölgede Keban Magmatik Kayaçları dışında Geç Devoniyen-Geç Triyas yaşlı Keban Metamorfitleri, Paleosen-Neojen sedimanter birimleri ve Plio-Kuvaterner yaşlı alüvyonlar yüzeylemektedir. Çalışmanın konusunu oluşturan kayaçlar Keban metamorfik kayaçlarını kesen Keban Magmatik kayaçlarına ait siyenit ve kuvars-monzonitlerle temsil edilmektedir. İncelenen kayaçlar genel olarak porfirik, porfirik holokristalen, poiklitik doku özelliği gösteren K-feldispat (mega-fenokristal), plajiyoklas, amfibol, biyotit ve kuvars mineralleri ana mineral içeriğini oluşturur. İncelenen tüm örnekler şoşonitik karakterli olup A-tipi granitoid alanlarına düşmektedir. İncelenen kayaçların tektonik ortamı olarak çarpışma sonrası granitleri bölgesi önerilmektedir.

Guleman Ofiyoliti Elazığ'ın 80 km güneydoğusunda, Güneydoğu Toros kuşağında yer alır. Ofiyolitin birimleri tabandan tavana doğru; manto peridotitleri, bantlı gabro, izotropik gabro, bunları kesen tekil diyabaz dayklar ve levha dayk karmaşığıdır. Manto peridotitleri ve dünit bantları içinde podiform kromitit yatakları bulunur. Manto peridotitleri dünit bantları içeren serpantinleşmiş harzburjitlerden oluşmuştur. Harzburjitler esas olarak olivin ve ortopiroksenden oluşmuştur. Ortopiroksenlerin içinde eksolüsyon lamelleri şeklinde klinopiroksenlere rastlanmaktadır (%2'den daha az). Bu kayaçlarda %5'ten daha az oranda spinel bulunmaktadır. Manto peridotitlerine ait bu kayaçların tüm kayaç analizlerinde SiO2 içeriği %40.24-44.46, MgO içeriği ise %42.70-44.98 aralığında değişmektedir. Bu veriler manto peridotitlerindeki kısmi ergime derecesinin yüksek seviyede olduğunu gösterir.Mineral kimyası analizlerinde spinellerdeki Al2O3 (%10.04-19.67) ve TiO2 (%0.02-0.06) oranı bu peridotitlerin SSZ peridotiti olduğunun bir göstergesidir. Kayaçlardaki spinelin Cr# peridotitin kısmi ergime derecesini belirten önemli bir göstergedir. %62.66-79.61 aralığında değişen Cr# ve %38.30-53.30 aralığında değişen Mg# dikkate alındığında, kayaçların yüksek derecede kısmi ergimeye uğradıkları ve yayönü peridotitleri oldukları görülür. Klinopiroksenlerdeki Al2O3 miktarı %0.52-1.23 arasında değişmektedir. Klinopiroksenlerdeki ölçülen diğer anaoksitler ve Mg# dikkate alındığında peridotitlerin yayönü harzbujitleri alanına düştüğü görülmüştür. Tüm bu verilerin ışığında, Neo-Tetis'in güney kolunun Geç Kretase'de kuzeye doğru dalımı sonucu oluşan yitim zonu üzerindeki ortamda oluşmuş Guleman Ofiyoliti'nin manto peridotitleri ileri derecede (%30-43) kısmi ergimeye uğramış yayönü peridotitleridir.Anahtar Kelimeler: Elazığ, Ofiyolit, Guleman, Manto Peridotitleri, Harzburjit, Mineral Kimyası Guleman Ophiolite is situated in Southeast Taurus Belt, about 80 km to the southeast of Elazığ. The main lithologies of ophiolite are, from bottom to top; mantle peridotites, layered gabbros, isotropic gabbros, singular diabase dykes which cuts them and sheeted dykes. Mantle peridotites and dunite lenses contain podiform chromitite horizons.Mantle peridotite is composed of serpantinized harzburgites containing dunite lenses. Harzburgites are mainly consist of olivine and orthopyroxene. Clinopyroxenes figure as exsolution lamellas in orthopyroxenes (less than 2%). These rocks consist of spinel less than 5%.Whole rock analyses shows that content of SiO2 and MgO varies range of 40.24-44.46%, 42.70-44.98% respectively. These values prove that mantle peridotites' partial melting degree is high.Spinels' Al2O3 and TiO2 content varies range of 10.04-19.67% and 0.02-0.06% respectively. These data prove mantle peridotites are SSZ type. Cr# value of spinel is a very important indicator to define partial melting degree of peridotite. Cr# and Mg# values range from 62.66-79.61% and 38.30-53.30% respectively prove high partial melting degree of forearc type peridotites. Clinopyroxene's Al2O3 value varies between 0.52-1.23%. They exhibit forearc type harzburgites when Al2O3, other major oxides and Mg# values of clinopyroxene are compared.Mantle peridotites of Guleman Opholite have extensive partial melting degree (30-43%), formed SSZ zone occuring from southern branch of Neotethys was subducted to the north during Late Cretaceous.Key Words: Elazığ, Ophiolite, Guleman, Mantle Peridotites, Harzburgite, Mineral Chemistry 123