Wstęp Opublikowane dane wskazują, że infekcje układu oddechowego od wielu lat stanowią znaczący odsetek zakażeń stwierdzanych u pacjentów leczonych w oddziałach intensywnej terapii (OIT). W okresie pandemii CO- VID-19 (zakażenie wirusem SARS-CoV-2) odsetek pozaszpitalnych zapaleń płuc (CAP) stwierdzanych przy przyjęciu do szpitali uległ znacznemu zwiększeniu. Dane z piśmiennictwa wskazują, iż w okresie pandemii obserwuje się także wzrost zapaleń płuc nabytych w OIT u chorych wentylowanych mechanicznie (VAP). Monitorowanie zakażeń oraz przestrzeganie elementów profilaktyki (zwanych „VAP bundles“) ma wpływ na ich redukcję. Materiał i metody Badanie przeprowadzono prospektywnie w Klinice Anestezjologii i Intensywnej Terapii we Wrocławiu w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2021 r. Oceniano ogólną częstość występowania infekcji układu oddechowego (przy przyjęciu i w trakcie pobytu), częstość CAP, VAP, szpitalnych zapaleń płuc u chorych nie wentylowanych mechanicznie (NV-HAP), infekcji górnych dróg oddechowych (VAT )/100 hospitalizowanych oraz 1000 pacjentodni, gęstość VAP/1000 dni wentylacji, występowanie VAP u pacjentów z COVID-19 i bez COVID-19, kobiet, mężczyzn, chorych chirurgicznych i internistycznych, wykorzystanie wentylacji mechanicznej, profil mikrobiologiczny i przestrzeganie pakietów prewencyjnych dla VAP. W badaniu wykorzystano dane z oddziałowych miesięcznych rejestrów zakażeń, dane mikrobiologiczne pacjentów z elektronicznej bazy szpitalnej. Monitorowanie elementów pakietów prewencyjnych wykonywano 2 razy w tygodniu przez 4 miesiące u chorych wentylowanych bez zakażenia COVID-19. Wyniki W 2-letnim okresie obserwacyjnym wśród 1168 hospitalizowanych w OIT pacjentów 436 kobiet (37,33%), 732 mężczyzn (62,67%), 681 pacjentów chirurgicznych (58,30%), 487 pacjentów internistycznych (41,70%) i 14070 osobodni hospitalizacji rozpoznano 611/1168 (52,31%) infekcji dróg oddechowych, w tym 529/1168 zapaleń płuc (45,29%). Przy przyjęciu do OIT CAP/HCAP rozpoznano u 285/611 (46,65%) chorych, NV- -HAP u 67/611 (10,97%) chorych. W trakcie hospitalizacji w OIT VAP rozpoznano u 164/611 (26,84%) chorych, NV-HAP u 13/611 (2,13%) chorych, VAT u 82/611 (13,42%) chorych. Częstość występowania CAP, NV-HAP, VAP, VAT/100 przyjętych do OIT wynosiła odpowiednio: 24,4; 6,85; 14,04; 7,02. Częstość występowania CAP, NV-HAP, VAP, VAT/1000 pacjentodni wynosiła odpowiednio 2,02; 5,7; 11,66; 5,83. Gęstość występowania VAP/1000 dni wentylacji w obserwowanym 2-letnim okresie została oceniona na (średnia ±SD, mediana ±IQR) 13,05±7,1; 11,47 (7,93-17,04) i odpowiednio w 2020 r. 12,60±8,5; 9,33 (7,93-13,55) i w 2021 r. 13,50±5,7; 13,61 (8,31-17,04). Wykorzystanie wentylacji w obserwowanym okresie wynosiło 86,39%. W okresie od 01.01.2020 r. do 31.12.2021 r. COVID-19 z objawami ciężkiej niewydolności oddechowej w przebiegu zapalenia płuc SARS-CoV-2 wystąpił wśród 234 z 1168 hospitalizowanych na OIT (20,03%). Wśród analizowanych chorych pacjenci z CAP o etiologii SARS-CoV-2 stanowili odpowiednio w 2020 i 2021 r. 78/570 (13,68%) i 156/598 (26,08%) przyjętych do OIT. W analizowanym okresie VAP występował częściej w grupie pacjentów z zapaleniem płuc w przebiegu COVID-19 niż u pacjentów bez COVID-19 (52/234 (22,1%) vs 112/934 (11,99%)); p=0,0001). Stwierdzono ponadto, że VAP występował częściej u mężczyzn niż u kobiet (125/732 (17,49%) vs 39/436 (9,17%)) kobiet; p=0,0001) oraz częściej u pacjentów internistycznych niż chirurgicznych (128/487 (26,90%) vs 36/681 (5,43%); p=0,0000). Najczęstszymi patogenami CAP były wirus SARS-CoV-2 (69,6-86,6%), Hemophilus influenzae (4,46%), Streptococcus pneumoniae (2,23-2,68%), Mycoplasma pneumoniae (3,57%), MSSA (3,57%). Najczęstszymi patogenami VAP były pałki Gram-ujemne: Acinetobacter baumannii XDR/MDR (40,78-54,17%), Klebsiella pneumoniae (11,1-21,29%, w tym wielolekooporna Klebsiella pneumoniae MDR/XDR/MBL 9,7%), Pseudomonas aeruginosa (8,7-15,28%, w tym Pseudomonas aeruginosa VIM MBL 4,85%). Gęstość występowania VAP/1000 w badanym okresie była wyższa od opublikowanych danych z tego samego ośrodka w latach 2015-2017 (12,63) i także od wyników badania INICC z lat 2015-2018 (11,47), badania NHSNCDC z lat 2015-2017 (6,96) oraz badania ECDC 2016 (9,8) i niższa od wyników z polskich ośrodków z badania ECDC 2016 (17,8). Ocenę realizacji zalecanej profilaktyki „VAP bundles“ przeprowadzono u 200 chorych. Najczęściej przestrzeganym elementem pakietu zapobiegania VAP było utrzymywanie przewodów wentylacyjnych bez wydzieliny oskrzelowej (97,5%), profilaktyka wrzodów stresowych żołądka (91%), najmniej przestrzeganym elementem było regularne stosowanie toalety jamy ustnej środkiem odkażającym (64,5%) oraz odsysania podgłośniowego (65%). Wnioski Zakażenia dróg oddechowych w okresie pandemii COVID-19 stanowiły bardzo poważny problem epidemiologiczny, gdyż dotyczyły więcej niż połowy chorych leczonych w OIT. Występowaniu zakażeń SARS-CoV-2 towarzyszyło zwiększone ryzyko szpitalnych zakażeń układu oddechowego u chorych wentylowanych mechanicznie, co wynikać mogło zarówno z czynników ryzyka ze strony pacjenta, jak i specyfiki pracy w warunkach pandemii. Z uwagi na profil oddziału w badanym okresie VAP stwierdzano częściej u mężczyzn i pacjentów internistycznych. Częstość/gęstość występowania VAP utrzymuje się na wysokim poziomie i wymaga poprawy realizacji ustanowionych elementów prewencyjnych. Wysoki odsetek zakażeń układu oddechowego stwierdzany oraz przy przyjęciu do OIT z innych oddziałów szpitalnych oraz wysoki odsetek patogenów wielolekoopornych w patogenezie infekcji układu oddechowego wymaga wdrożenia czynników zaradczych na poziomie szpitala i oddziału. [ABSTRACT FROM AUTHOR]