Search

This interim evaluation shows that the feasibility and effectiveness of the Agricultural Nature and Landscape Management scheme (ANML) which was introduced in 2016, have both improved relative to the previous subsidy scheme. The ecological conditions for achieving the objectives of the Birds and Habitats Directives and the Water Framework Directive have also improved slightly. Two important factors for this success are 1) the area-based approach that has been implemented, with 40 agricultural collectives coordinating the conservation activities and concluding contracts with farmers, and 2) the greater flexibility of the system, which has made it possible to respond more effectively to the situations in the respective areas. With further specification of roles and responsibilities, additional simplification, prioritisation of target species and optimisation of conservation activities, additional gains can be made within the context of the scheme. However, more effort is needed to reverse the negative population trends of many target species and to actually improve water quality. This evaluation therefore makes recommendations for the use of supporting policy in combination with the ANLM, such as implementation measures, land policies, predation management and eco-regulations, the development of more far-reaching policy instruments and new forms of financing that enable the transition to ‘nature farming’ and the search for synergy with other sustainability challenges in area-based processes.

Nadere uitwerking van aard en omvang vrijkomende agrarische bebouwing 2012-2030 in de provincie Gelderland. De onderzoeksresultaten zijn op verschillende manier ruimtelijk gedifferentieerd en is de aard (bouwjaar en bedrijfstype) nader geanalyseerd. Tevens is een inschatting van de te verwachten leegstand, de te verwachten oppervlakte schuren met asbest en de te verwachten sloopopgave in beeld gebracht.

De (ontwerp-)provinciale natuurbeheerplannen, onderdeel van het stelsel ANLb-2016, zijn geanalyseerd op hun doelbereik voor het beleid rond agrarisch natuurbeheer. Gehanteerde criteria zijn: aandacht voor soorten uit het landelijke doelenkader (67 soorten); criteria voor de geschiktheid van de leefgebieden; topografische begrenzingen van de leefgebieden

In ruimtelijk onderzoek is informatie over verschillende grondgebruiksfuncties een belangrijke basis om effecten van beleidsmaatregelen te analyseren of om nieuwe ontwerpen te maken. Voor landbouw is daartoe het Geografisch Informatiesysteem Agrarische Bedrijven (GIAB) ontwikkeld. Hierin zijn gegevens opgenomen van landbouwbedrijven in Nederland die meedoen aan de jaarlijkse landbouwtelling van het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. De gegevens zijn gekoppeld aan de locatie van de hoofdvestiging van het landbouwbedrijf. Het bestand wordt onder andere gebruikt bij onderzoek naar dierziekten, landbouwstructuur-analyses, effecten van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, en bij onderzoek naar emissies van geur, ammoniak en fijn stof. De eerste versie bevat de gegevens van 1998. In sommige jaren zijn ook gegevens van de Gezondheidsdienst voor Dieren toegevoegd aan het GIAB. Belangrijke variabelen zijn: het bedrijfstype, de bedrijfsomvang (in een economische maat), arealen per gewas, aantallen per diergroep, gegevens over bedrijfshoofd, aantal arbeidskrachten en opvolgingssituatie.

Vrijkomende boerenerven bieden ruimte aan nieuwe activiteiten in het landelijk gebied. Terwijl deze nieuwe activiteiten decennialang door overheden op diverse niveaus zijn beperkt, is de afgelopen jaren een kentering gaande. Provincies en gemeenten zien vrijkomende locaties in toenemende mate als een kans voor revitalisering van het landelijk gebied. Gezien de omvang van de transformaties en de verwachte leegstand zullen deze kansen ook in de toekomst alleen maar groter en belangrijker worden.

Het bestand LGN7 geeft voor Nederland landsdekkende informatie over landgebruik. Het is een rasterbestand met een resolutie van 25*25 m hetgeen overeenkomt met een 1:50.000 schaal. Het bestand geeft een tijdsbeeld van het landgebruik voor 2012 dat voor zowel beleidsanalyses als voor modelinput is te gebruiken. In het bestand worden 39 verschillende typen landgebruik onderscheiden die geaggregeerd worden naar de acht monitoringsklassen: agrarisch gebied, kassen, boomgaarden, bossen, water, stedelijk gebied, infrastructuur en natuur. Aangezien LGN met een frequentie van drie tot vijf jaar wordt vernieuwd, kunnen landgebruiksveranderingen in de tijd gevolgd worden.

Naar aanleiding van een vraag van de Partij voor de Dieren in de Provinciale Staten van Gelderland is een korte bureaustudie uitgevoerd naar de mogelijke ecologische gevolgen van bollenteelt op de Veluwe voor Natura 2000-doelen. De vraagstelling spitste zich toe op een aantal onderdelen: omvang van de bollenteelt op de Veluwe, ontwikkelingstrend van bollenteelt op de Veluwe, verschillen in bestrijdingsmiddelengebruik tussen 'normale' akkerbouw (maïs, aardappelen, graan) en bollenteelt en mogelijke nadelige effecten op aangrenzende natuur via verwaaiing, uitspoeling of anderszins.

Ter voorbereiding van het debat in de Tweede Kamer met staatssecretaris Dijksma over een initiatiefnota van de SP heeft het ministerie van EZ aan Alterra gevraagd om te bepalen hoeveel veehouderijbedrijven er liggen op een afstand van 250 m of minder van burgerwoningen. Daarbij blijven de agrarische bedrijfswoningen buiten beschouwing. In paragraaf 2 staat de aanpak vermeld, paragraaf 3 bevat de resultaten en de conclusie.

Het rijk wil natuurdoelen realiseren met een grotere inzet van agrariërs. Er is echter veel kritiek op de effectiviteit van agrarisch natuurbeheer. Agrariërs blijken meestal de lichtere pakketten uit de subsidiiregelingen te kiezen, terwijl vooral zware pakketten nodig zijn om de beoogde natuurdoelen te halen. Ook het landschapsbeheer is onvoldoende om het landschap te behouden. Wij constateren dat voor natuur- en landschapsbehoud grote aanpassingen in de bedrijfsvoering nodig zijn waarvoor de subsidieregelingen geen vergoedingen bieden.

Klimaatverandering veroorzaakt in Haaglanden tal van effecten. Hoewel het tempo en de omvang van de veranderingen nog onzeker zijn, mag worden aangenomen dat we ons kunnen aanpassen. Echter, op een aantal punten is dat aanpassingsvermogen beperkt of onzeker. Dit heeft vooral te maken met de relatieve traagheid en onomkeerbaarheid van ruimtelijke ontwikkelingen. Ruimtelijke keuzes, zoals die rond stedelijke en infrastructurele ontwikkeling, het watersysteem en natuurontwikkeling, werken namelijk lange tijd door en hebben gevolgen voor meerdere generaties.

Voor de PBL- studie Opties herziening Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn gegevens over de aanwezigheid van aantallen stalplaatsen, staltype en aanwezigheid van luchtwassers rond (ammoniakgevoelige ) Natura 2000-gebieden gegenereerd. Eerst zijn de ammoniakgevoelige Natura2000-gebieden in kaart gebracht. Dit betrof 125 gebieden (van de 162, dus meer dan 75%). In deze gebieden overschrijdt de gemiddelde depositie de kritische depositie waarde (kdw) (meetgegevens 2005). In sommige gebieden wordt de kdw meer dan zeven keer overschreden. In 16 gebieden wordt de kdw niet overschreden, dit zijn met name de grote zoete en zoute wateren. In een straal van 5 km rondom de Natura 2000-gebieden komen 14.709 bedrijven voor. Hiervan is 63% rundveehouderij, 28% varkenshouderij en 8% pluimveehouderij. De varkenshouderij heeft relatief de meeste emissiearme stallen, circa 26%. Bij de andere twee sectoren zijn verreweg de meeste stallen traditionele stallen.

Effecten van toeslagvarianten voor de Nederlandse landbouw.

Een belangrijk element in de voorstellen van de Europese Commissie voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) na 2013 is het vergroenen van de directe betalingen aan boeren via een verplicht aantal maatregelen. Het Nederlandse kabinet ziet vooral heil in de maatregel Ecological Focus Area (EFA), waarbij een boer 7% van zijn areaal moet inrichten ‘voor ecologische doeleinden’. Hoewel nog veel onduidelijk is over de invulling van de maatregel, lijkt het het meest zinvol om EFA’s in te zetten voor doelen waar ze een wezenlijke bijdrage aan kunnen leveren onder niet al te veel voorwaarden. Als meest veelbelovende vergroeningsmogelijkheden komen naar voren: het versterken van de agro-biodiversiteit en groen/blauwe dooradering van het landelijk gebied, het benutten voor natuurlijke plaagbestrijding en het versterken van de landschappelijke kwaliteit. Sleutelfactoren voor een succesvolle bijdrage van EFA’s zijn: - meerjarig cq. permanent uit productie, - doelgericht beheer, - regionale specificiteit, - ruimtelijke samenhang.

Klimaatverandering veroorzaakt in Haaglanden tal van effecten. Hoewel het tempo en de omvang van de veranderingen nog onzeker zijn, mag worden aangenomen dat we ons kunnen aanpassen. Echter, op een aantal punten is dat aanpassingsvermogen beperkt of onzeker. Dit heeft vooral te maken met de relatieve traagheid en onomkeerbaarheid van ruimtelijke ontwikkelingen. Ruimtelijke keuzes, zoals die rond stedelijke en infrastructurele ontwikkeling, het watersysteem en natuurontwikkeling, werken namelijk lange tijd door en hebben gevolgen voor meerdere generaties.

De directe en indirecte gevolgen van klimaatextremen voor de landbouw in de provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Flevoland zijn verkend voor de scenario’s G+ en W+. Circa 13% van het areaal ondervindt nauwelijks nadelige gevolgen van klimaatverandering. Meer dan de helft van het areaal krijgt in toenemende mate te maken met verdroging, al of niet in combinatie met verzilting en vernatting terwijl circa 40% van het areaal te maken krijgt met vernatting. In die gebieden ontkomen de ondernemers niet aan maatregelen. Die kunnen op veld/gewas, bedrijf, regio of nationaal niveau opgepakt worden door ondernemers, waterschappen, overheden en bedrijfsleven. Afstemming van maatregelen tussen de verschillende niveaus is nodig voor een maximaal effect.

Onderhoud van grassportvelden en golfbanen zonder gewasbeschermingsmiddelen. Wat betekent het voor u? Nederland telt in totaal ruim 20.000 buitensportvelden en tientallen golfbanen. Het beheer van de buitensportvelden gebeurt voor het grootste deel door gemeenten. De regelgeving over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op sportvelden en golfbanen verandert op termijn door Europese regelgeving. De Branchevereniging Sport- en Cultuurtechniek (BSNC) heeft laten uitzoeken wat de gevolgen zijn als chemische gewasbeschermingsmiddelen niet meer zijn toegestaan bij het onderhoud

Ontwikkelingen in de land- en tuinbouw hebben gevolgen voor het Nederlandse landschap. Het Planbureau voor de Leefomgeving wil graag in beeld krijgen waar wat staat te gebeuren. Doel van dit onderzoek is om landsdekkend in kaart te brengen waar tot 2020 welke veranderingen in de landbouw zullen optreden en wat de effecten daarvan zijn op de kwaliteiten van het landschap. Voor het Nederlandse buitengebied is een onderscheid gemaakt naar in totaal 23 landschapstypen, agrarische cultuurlandschappen waarin stedelijke- en natuurgebieden buiten beschouwing zijn gelaten. De typering neemt de indeling naar fysisch geografische regio¿s als uitgangspunt. Verdere differentiatie heeft plaatsgevonden op basis van ontginningsgeschiedenis en schaalkenmerken van het landschap.

Raising surface water levels in peat areas is a measure to reduce soil subsidence, to prevent decay of wooden foundations and to stimulate wet nature restoration and reduce greenhouse gas emissions. However, in these areas dairy farms are present and farming at wetter soils is difficult due to lower bearing capacity of the soil for cattle and machines. Water boards are responsible for the water management of peat areas and thus have to evaluate the effects of water management strategies for the different land use functions. Therefore the hydrological, agronomical and economic effects of different surface water levels are calculated for dairy farms. The ‘Waterpas’ model is used to simulate hydrological effects, dairy farm management and economic results for different meteorological years. The raised surface water level causes a decrease in gross grass yield and a reduction in grass quality. This leads to higher costs and less farmers’ income relative to a reference situation with a freeboard of 60 cm. Raising the surface water increases the average costs for farmers with €89 ha-1 year-1 for a freeboard of 50 cm, €170 ha-1 year-1 for a freeboard of 40 cm and €239 ha-1 year-1 for a freeboard of 30 cm. However, water boards are not only interested in the effects for individual farms, but also for an entire region. A new spatial method was developed for upscaling from farm to polder level. For grassland fields in a typical Dutch peat area classes can be distinguished using GIS data on soil type, soil surface elevation, surface water levels, locations of farms and farm characteristics. The classification is based on 4 classes of freeboards of the grassland fields and 7 typical distributions of grassland fields within a dairy farm. The farm economics were simulated for these typical classes. An increase in costs was simulated for the whole polder Zegveld (1400 ha grassland) of €119,000 year-1 at 10 cm surface water level rise; €133,000 year-1 at 20 cm surface water level rise and €185,000 year-1 at 30 cm surface water level rise. For an integral environmental evaluation of changing hydrological conditions it is advised to incorporate effects on nutrient emission to groundwater and surface water and emission of ammonia and greenhouse gases to the atmosphere.

Een mogelijke adaptatiestrategie om de gevolgen van klimaatverandering op natuur te beperken is het realiseren van groenblauwe mantels rondom de EHS. In dit rapport wordt voor de provincie Noord-Brabant nagegaan waar groenblauwe mantels wenselijk en mogelijk zijn. De wenselijkheid wordt bepaald door verwachte knelpunten in de EHS, de mogelijkheid door de potentie van een gebied voor multifunctioneel medegebruik. Multifunctioneel medegebruik is middels kaartbeelden uitgewerkt als potentie voor blauwe diensten, potentie voor verbrede landbouw, actueel recreatief gebruik en potentieel recreatief gebruik. Gebieden met de beste kansen voor het realiseren van groenblauwe mantels zijn de gebieden waar kwetsbaarheid van de EHS voor klimaatverandering en mogelijkheid voor multifunctioneel medegebruik samenvallen. In het rapport zijn tien gebieden in Noord-Brabant aangegeven waar dit voor geldt, het zijn kansrijke gebieden voor het realiseren van groenblauwe mantels.

De klimaatgevoeligheid van 15 gewassen en 2 veehouderijsystemen zijn in beeld gebracht. Deze gevoeligheid is vastgesteld via een combinatie van literatuurstudie en interviews met experts uit onderzoek en praktijk. De klimaatgevoelige periodes van gewassen en systemen zijn op basis van honderd jaar meteo-gegevens in kaart gebracht. Om toekomstige veranderingen in het voorkomen van weersextremen te bepalen is gebruik gemaakt van klimaatscenario's waarbij gekeken is naar tijdvensters 2040 en 2100. De agroklimaatkalenders zijn opgesteld voor: gras, pootaardappel, consumptieaardappel, wintertarwe, suikerbiet, lelie, winterpeen, zaaiui, koolzaad, artisjok, druif, kers, riet, zonnebloem en tomaat

In deze studie is de ammoniak- en stikstofdepositie op de Natura 2000-gebieden in de provincie Drenthe verkend en zijn de effecten van maatregelen in de landbouw op de depositie van stikstof weergegeven. Dit inzicht vormt een belangrijke bijdrage aan het proces voor het opstellen van de beheerplannen voor de Natura 2000-gebieden.

Deze studie richt zich op opgaande landschapselementen, ofwel landschapselementen met een opgaande, houtige, begroeiing. Hierbij moet gedacht worden aan onder andere houtwallen, singels, bomen, kleine bosjes en heide (

In de provincie Limburg is er steeds meer discussie tussen overheden, de landbouwsector en maatschappelijke organisaties over de inrichting van het landelijk gebied in relatie tot de landbouwproductieruimte en andere maatschappelijke gewenste opgaven (groene, blauwe, maar ook rode opgaven). De provincie Limburg wilde graag door uitvoering van een strategisch onderzoek inzicht en ondersteuning in de vraag welke maatregelen en instrumenten ontbreken c.q. tekortkomen in het provinciale beleid om de landbouwsector in Limburg taken voor de (mede)realisatie van landschap, natuur, milieu en wateropgaven met verve op te laten pakken. In dit rapport wordt verslag gedaan van dat onderzoek. There has been increasing discussion between government authorities, the agricultural sector and social organisations in the province of Limburg about rural management with respect to the area required for agricultural production and other socially desirable objectives (green, blue as well as red issues). Using strategic research, the province of Limburg wanted to gain insight and support regarding the measures and instruments that were lacking or not sufficiently available in provincial policy to enable the agricultural sector in Limburg to dynamically take on tasks to achieve landscape, nature, environment and water objectives. This report discusses that research.

Voor de Gelderse beheerplannen Natura 2000 is wat betreft het agrarische gebruik met name het onderdeel ammoniak- en stikstofdepositie een punt van aandacht. Een te hoge stikstofdepositie op de natuurlijke ecosystemen kan leiden tot een verstoring en verslechtering van de biodiversiteit van deze ecosystemen. In veel Natura 2000-gebieden is de stikstofdepositie zo hoog dat daarmee niet wordt voldaan aan de instandhoudingsdoelstellingen voor deze gebieden. Extra beschermde maatregelen zijn noodzakelijk. Om inzicht te krijgen in deze problematiek geeft dit rapport per gebied de totale, actuele stikstofdepositie, uitgesplitst naar verschillende bronnen (landbouw, overige bronnen en buitenland), de actuele gebiedseigen depositie (binnen 10 km zone) als gevolg van de landbouw. Deze is uitgesplitst naar depositie a.g.v. stal- en mestopslagemissies, en depositie a.g.v. mestaanwending- en beweidingemissies in zones van 0-3, 3-5 km en 5-10 km per Natura 2000-gebied.

In deze studie is de ammoniak en stikstofdepositie op de Natura 2000-gebieden in Overijssel verkend en zijn de mogelijke effecten van maatregelen in de landbouw op de gebiedseigen depositie van stikstof uit de landbouw (

Het doel van dit onderzoek is voor het Planbureau voor de Leefomgeving het actualiseren van een landelijke grondprijskaart 2001 en een landelijke eigendomskaart 2004. Om te komen tot een landelijke eigendomskaart hebben we diverse bronbestanden verzameld en bewerkt. De gegevens van het Kadaster zijn het meest voor de hand liggende bronbestand, maar deze kwamen door de hoge verstrekkingskosten niet in beeld voor dit project. Daarom zijn de volgende bronbestanden gebruikt: • Vastgoed Rijksoverheid – domeinen, defensie, Rijkswaterstaat, LNV, Prorail; • Overige overheden – provincies, gemeenten, waterschappen, etc. • Natuurbeherende organisaties: Staatsbosbeheer, Provinciale Landschappen, Natuurmonumenten; • Natuur overig: waterwingebieden, recreatieschappen, nationaal park Hoge Veluwe, Landgoed Twickel; • Basisregistratie Percelen van het ministerie van LNV.