Search

Achtergrond Ruim een miljoen cliënten zijn jaarlijks in behandeling binnen de ggz, waarbij behandeling vaak tot verbetering leidt. Tegelijkertijd kent elke zorgprofessional situaties waarbij verbetering van het functioneren van cliënten uitblijft en zorgprofessionals handelingsverlegen zijn. Voor deze vastgelopen situaties is het Centrum voor Consultatie en Expertise beschikbaar. Deze consultaties geven daarom een uniek beeld van handelingsverlegenheid in de ggz. Doel Inzicht bieden in achtergronden en thema's die een rol spelen bij (het verminderen van) handelingsverlegenheid. Methode Descriptieve studie met kwantitatieve en kwalitatieve data van 472 consultaties in de ggz. Resultaten 83% van de casussen kon verklaard worden door 4 exemplarische situaties van handelingsverlegenheid: zelfbeschadiging, agressie, zelfverwaarlozing en sociaal-maatschappelijk grensoverschrijdend gedrag. Conclusie Bij vastgelopen situaties ontstaat een interactiepatroon dat de situatie ongewild in stand houdt of doet verergeren. Deze studie biedt een visie op vastgelopen situaties die in veel gevallen helpend is gebleken om weer perspectief te bieden voor cliënten, naasten en zorgprofessionals.

BACKGROUND: People experiencing homelessness often encounter progressive incurable somatic diseases in combination with psychiatric and psychosocial problems, and many need palliative care at the end of their lives. Little is known about how palliative care for this group can be started in good time and provided optimally. The objective of this paper is to give insight into the extent people experiencing homelessness have access to good palliative care.

afstudeerscriptie van studente Psychologie Yasmin Gharavi gepubliceerd in BMC Psychiatry: Background: Family members who care for patients with severe mental illness experience emotional distress and report a higher incidence of mental illness than those in the general population. They report feeling inadequately prepared to provide the necessary practical and emotional support for these patients. The MAT training, an Interaction- Skills Training program (IST) for caregivers, was developed to meet those needs. This study used a single-arm pretestposttest design to examine the impact of the training on caregivers’ sense of competence (self-efficacy) and burden.

Het Interventieprotocol Zorg in Samenwerking (ZiS) bestaat uit 3 delen: het Achtergronddocument, het Handboek en het Werkboek. In deel I, het Achtergronddocument, worden de theoretische achtergronden van het programma beschreven. Deel II, het Handboek, levert praktische handleidingen en instructies voor de uitvoering van het programma. ZiS bestaat uit een aantal onderdelen, deze corresponderen met het los bijgeleverde Werkboek (deel III), dat speciaal is geschreven voor de patiënt.

Dr. Anke de Veer, onderzoeker bij het NIVEL, won de Jaarprijs Palliatieve Zorg – Impact 2017 voor het project ‘Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn’. het NIVEL voerde dit project uit in samenwerking met de Hogeschool Inholland, VUmc / GGZ-inGeest en de Parnassia Groep. Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn is niet veel anders dan ‘gewone’ palliatieve zorg. Er zijn echter wel specifieke aandachtspunten. In dit artikel beschrijven we deze aandachtspunten, die zijn ontleend aan een recent ontwikkelde handreiking Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn.

In Nederland zijn er op dit moment ruim 30 duizend mensen geregistreerd als 'dak- en thuisloos', dat wil zeggen zij hebben geen vaste woon- of verblijfplaats, slapen in de opvang, op straat, in openbare gebouwen of bij familie of vrienden. Die 30.000 betreffen mensen die in bevolkingsregisters staan geregistreerd. In werkelijkheid is de groep dus groter: denk aan de mensen die illegaal in Nederland verblijven en die geen vaste verblijfplaats hebben. Onderzoek laat zien dat mensen die dak- of thuisloos zijn (geweest) een kortere levensverwachting hebben dan de gemiddelde Nederlander. Voor vrouwen geldt dit nog sterker dan voor mannen (Nusselder e.a., 2014). Mannen leven naar schatting 11 jaar korter en vrouwen bijna 16 jaar korter. In de periode voor het overlijden is vaak palliatieve zorg nodig. Zij hebben in die laatste fase meestal wel een dak boven hun hoofd, bijvoorbeeld van een maatschappelijke opvangvoorziening, maar de problematiek blijft desalniettemin vaak complex door het samenkomen van lichamelijke, psychische en sociale problemen. Wat houdt palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn (geweest) in? En hoe kan u deze zorg optimaal aan laten sluiten bij de zorgbehoeften en problemen van de doelgroep?

In: abstractbook 5th European Nursing Congress: 'Caring for older people: how can we do the right things right?' 4-7 oktober 2016, Rotterdam.

Gegevens leren je wat er met een patiënt aan de hand is, of er sprake is van bepaalde risico’s, hoe de patiënt zijn of haar situatie ervaart maar ook hoe ernstig of dringend een situatie is. Als verpleegkundige verzamel je gegevens niet op één moment maar continue. Aan de hand van gegevens en de interpretatie ervan maak je keuzes en neem je besluiten. Van verpleegkundigen wordt verwacht dat zij kritisch zijn in het verzamelen van gegevens en het gebruik van meetinstrumenten. Aan de hand van de interpretatie van gegevens kom je tot een probleemstelling, als het ware een ultrakorte samenvatting van gegevens. Vaak worden probleemstellingen opgeschreven als patiëntproblemen of verpleegkundige diagnosen. We bespreken wat een diagnose precies is, wat het belang van inzicht in de oorzaken is en het belang van inzicht in de verwachtingen over het beloop van een probleem.

Psychotherapie helpt mensen met ernstige (borderline) persoonlijkheid- stoornissen, maar er is veel uitval. collaborative care verbetert de omstandigheden voor behandeling en de werkrelatie, tot tevredenheid van patiënten, naasten en verpleegkundigen.

Minder symptomen, grotere tevredenheid bij cliënt en omgeving, een betere relatie tussen therapeut en cliënt en minder druk voor mantelzorgers, de resultaten van het door Barbara Stringer ontwikkelde collaborative care programma zijn positief. ‘Collaborative care is eerder al effectief bevonden bij de behandeling van angststoornissen en depressie, maar blijkt nu ook bij thuiswonende cliënten met ernstige persoonlijkheidsstoornissen goede resultaten te geven’, aldus Stringer. De onderzoeker en ambulant verpleegkundige van GGZ inGeest promoveert woensdag 9 oktober bij VUmc. Stringer ontwikkelde het begeleidingsprogramma met name voor cliënten met een borderline stoornis. Deze cliënten doen regelmatig pogingen tot zelfdoding of beschadigen zichzelf. Zij zijn vaak al langdurig in beeld bij de GGZ zonder dat eerdere behandelingen tot herstel hebben geleid. Verpleegkundigen vervullen een centrale rol in de begeleiding van deze cliënten. Zij hebben hieraan een moeilijke taak, mede omdat bestaande richtlijnen weinig houvast geven. In het nieuw ontwikkelde collaborative care programma wordt de samenwerking tussen cliënt en verpleegkundige geoptimaliseerd. Centraal staan de omgang met risicovol en schadelijk gedrag en het doelgericht omgaan met dagelijkse problemen. Het programma levert een belangrijke bijdrage aan de professionalisering van het vak van verpleegkundige. Stringer onderzocht het begeleidingsprogramma door twee groepen te vergelijken: een groep cliënten en diens naasten die het programma kreeg aangeboden en een controlegroep die de gebruikelijke zorg ontving. Naast informatie uit vragenlijsten zijn er ook uitgebreide interviews gehouden om de eerste ervaringen van cliënten en verpleegkundigen met deze interventie te achterhalen. Samengestelde en meer complexe verpleegkundige interventies, zoals collaborative care, zijn binnen de psychiatrie pas recent in opkomst en doen een nieuw beroep op verpleegkundigen. Stringer: ‘De huidige opleidingen vertonen nog teveel hiaten in het bieden van specifieke expertise betreffende de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen. Ook wordt nog onvoldoende aandacht besteed aan organisatorische vaardigheden en professionele verantwoordelijkheid die nodig zijn om adequaat met dit soort interventies uit de voeten te kunnen.’

Psychiatrisch verpleegkundigen hebben in hun werk regelmatig te maken met mensen die ernstig lijden. Voor een aantal van deze mensen is dit lijden dusdanig ondraaglijk dat zij overwegen om hun leven te beëindigen, een aantal mensen doet dit ook daadwerkelijk. Gemiddeld plegen in Nederland 1600 mensen per jaar suïcide (CBS). Het aantal mensen dat een suïcidepoging doet is rond 94.000 per jaar en 410.000 mensen in de Nederlandse bevolking hebben weleens suïcidegedachten (Ten Have et al. 2006). Hoewel suïcide niet voorbehouden is aan mensen met een psychiatrische diagnose, blijkt uit onderzoek dat bij 47% tot 74% van alle mensen de suïcide is toe te schrijven aan psychiatrische problematiek (Cavanagh et al. 2003). Het uitvragen en bespreken van suïcidaal gedrag is een belangrijk aandachtspunt in elke psychiatrische behandeling. In aansluiting op de internationale term 'suicidal behavior' wordt suïcidaal gedrag gedefinieerd als het geheel aan gedachten, voorbereidingshandelingen en pogingen die een zekere intentie uitdrukken om zichzelf te doden (Hemert et al. 2012). Verpleegkundigen hebben een belangrijke functie in het signaleren, monitoren en behandelen van suïcidaal gedrag.

Dit is een korte versie van de Multidisciplinaire richtlijn diagnostieken behandeling van suïcidaal gedrag. Deze samenvatting heeft als doel om de richtlijn en de belangrijkste aanbevelingen toegankelijk te maken voor de praktijk. De volledige tekst van de richtlijn (hoofdstuk 1-10) bevat de wetenschappelijke onderbouwing voor de vele vraagstukken over diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Die wetenschappelijke onderbouwing heeft met de overige overwegingen geleid tot de aanbevelingen (zie hoofdstuk 3 tot en met 10 en bijlage 1). De werkgroep realiseert zich dat er behoefte is aan een handzame, praktisch te gebruiken samenvatting. Het is onvermijdelijk dat bij het samenvatten nuanceringen verloren zijn gegaan. Voor toelichting en achtergrondinformatie verwijzen wij dan ook met nadruk naar de integrale tekst van de richtlijn (hoofdstuk 1 tot en met 10).