Search

In dit rapport doen we verslag van de trends die verband houden met de internationalisering van de studies geneeskunde in Nederland, van het vertrek naar het buitenland na het afstuderen als arts en de mate waarin verschillende aspecten van internationale georiënteerdheid daarmee samenhangen. Het onderzoek is een deelstudie van een groter onderzoek naar aanleiding van drie ontwikkelingen rond de studie geneeskunde in Groningen en de regionale arbeidsmarkt voor artsen in de noordelijke provincies: 1. Met curriculum G2020 koos het UMCG voor een internationaal gezien vernieuwend onderwijsconcept met vier Learning Communities (LC’s) waarmee het UMCG een nieuwe generatie dokters op wil leiden die uiteindelijk kiest voor een manier van beroepsuitoefening en in een richting waar de maatschappij behoefte aan heeft. 2. Met curriculum G2020 is de eerder ingezette internationalisering van de studie geneeskunde in Groningen verder ingevoerd en uitgebouwd. 3. Hoewel er landelijk een overschot aan afgestudeerde artsen is, zijn er op de regionale arbeidsmarkt van de Onderwijs- en Opleidingsregio Noord en Oost (OOR N&O) met enige regelmaat problemen met het vervullen van vacatures voor artsen (niet) in opleiding tot specialist (a(n)ios). Inhoudelijk laat het huidige onderzoek zien dat er alle gebruikte kenmerken van internationale georiënteerdheid, behalve een nationaliteitswisseling, de kans op vertrek naar het buitenland binnen twee jaar na afstuderen vergroten. Daar staat tegenover dat het merendeel van deze studenten niet binnen twee na afstuderen migreert en dus waarschijnlijk aan het werk gaat binnen de Nederlandse gezondheidszorg. Methodologisch laat het huidig onderzoek zien wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot het operationaliseren van internationale georiënteerdheid met behulp van microdata van het CBS. Door deze pilot is nu binnen het UMCG expertise aanwezig om in vervolgonderzoek CBS data te gebruiken. Het longitudinaal vervolgen van de carrière van alumni op de arbeidsmarkt maakt het mogelijk om de effecten te zien van curriculum G2020 en de internationalisering daarin. Voorwaarde daarvoor is dat de data van de studentenadministratie van het UMCG en de data van het RGS bij het CBS beschikbaar komen.

Financial inclusion, defined as the proportion of individuals and firms making use of formal financial services, has become a central theme in discussions about how to achieve so-called inclusive development. Inclusive development refers to striving for equal development of all individuals, particularly including marginal- ized (that is the very poor) groups. According to many, financial inclusion plays an important role in achieving inclusive development. Unequal access to financial ser- vices can exclude people from the process of economic growth. This chapter studies the role of financial inclusion in the development process, taking a cross-country perspective in South East Asia as well as an interregional perspective using data from Indonesia. We first develop a conceptual model, linking financial inclusion operationalized as bank branch access, to economic growth. Based on this concep- tual model, the empirical part of our analysis consists of three sections. First, we use an Asian cross-country comparison to enrich our understanding of the main patterns of financial inclusion and inclusive growth. Second, turning to the case of Indonesia, we first discuss the processes of restructuring and regionalization of the banking sector. These processes have led to substantial changes in access to banking ser- vices, particularly in nonurban areas. Third, we provide econometric evidence on the relationship between regional access to bank branches and regional economic development, demonstrating that financial inclusion is associated with per capita economic output at the provincial level. The Indonesian regional analysis relies on a panel regression of 33 provinces over 5 years (2011–2015). We find that financial access is significantly and positively associated with the regional economic level of development in Indonesia, controlling for the general economic circumstances and development level of the region. These results suggest there is a definite challenge for the government to shift the development approach toward inclusive growth through financial inclusion. This finding may help developing targeted interventions aimed at increasing the regional bank branch coverage in Indonesia.

In deel A van dit rapport brengen we voor de afgelopen decennia in kaart hoe lang het in Nederland duurt om specialist te worden. We rapporteren dat voor alle erkende vervolgopleidingen en profielen die leiden tot een registratie in het BIG-register. We kijken naar de trends in hoe lang studenten over de studie geneeskunde doen, de lengte van de wachttijd tussen studie geneeskunde en de start van een vervolgopleiding, de duur van vervolgopleiding zelf en aan de tijd van de start van de studie geneeskunde tot de registratie als specialist. Daarnaast besteden we aandacht aan de trends in de leeftijd op verschillende momenten in het opleidingstraject en tenslotte aan zij-instromers in de studie geneeskunde en verkortingen, onderbrekingen en drop-outs in de vervolgopleidingen. Bij het onderzoek passen we een cohortbenadering toe. Een cohort bestaat uit een groep personen uit de populatie die op een bepaald moment dezelfde gebeurtenis meemaken. Voorbeelden van zo’n gebeurtenis zijn het moment van instromen in de studie geneeskunde, het afstuderen als basisarts of het moment van registreren als specialist. We definiëren cohorten dus op basis van een gebeurtenis in combinatie met een datum. Het zijn de ervaringen van die opeenvolgende cohorten die het meest zuiver de ontwikkelingen over tijd weerspiegelen. Tussen 1987 en 1998 kent de mediane studieduur nog lengtes van ruim 8 jaar, maar de afgelopen twintig jaar was de mediane studieduur steeds iets meer dan zeven jaar (7,08), ruim een jaar langer dan de nominale studieduur. De gemiddelde studieduur laat wat meer variatie zien met een dalende trend die meteen in 1987 inzet en het gemiddelde zelfs onder de mediaan laat uitkomen. Er zijn ook regionale verschillen in de duur van de opleiding geneeskunde. Opvallend is dat studenten die hun laatste studiejaar in Noord-Brabant, Limburg of Gelderland wonen gedurende de hele waarnemingsperiode het kortst studeren. Degenen die hun laatste studiejaar in Noord-Holland of Flevoland wonen doen tot 2015 het langst over de studie geneeskunde; gemiddeld 8,5 maand langer dan studenten uit de zuidelijke regio. Met name uit de analyse van de gemiddelde opleidingsduren blijkt duidelijk dat er voor alle vervolgopleidingen een trend is naar een langere opleidingsduur. Die trend vertoont geen verandering sinds medio 2014 de mogelijkheden werden verruimd om de opleidingsduur te bekorten. De clusters met sociaal geneeskundige opleidingen (de twee- en vierjarige opleidingen) vertonen wat meer variatie tussen de waarnemingsjaren. Uit de resultaten blijkt dat er maar beperkt sprake is van regionale verschillen in opleidingsduur tot specialist. Ook uit de regressieanalyse, waarin we rekening houden met geslacht, locatie en corrigeren voor de mix van vervolgopleidingen, blijkt een trend zichtbaar naar langere opleidingsduren. De mediane en de gemiddelde wachttijd lopen sinds 2007 op van respectievelijk 1,92 en 2,46 jaar naar respectievelijk 3,1 en 3,7 jaar in 2018, met voor beide een versnelling in de toename voor de recente instroomcohorten. De ontwikkeling van de mediane wachttijd maakt duidelijk dat die stijging sterker is voor de clusters van vijf- en zesjarige opleidingen. De mediane wachttijd laat ook zien dat over vrijwel de gehele waarnemingsperiode de wachttijd voor de driejarige vervolgopleidingen (waaronder de huisartsgeneeskunde) het kortst is. De algemene trend in de ontwikkeling van de wachttijd is in alle regio’s hetzelfde, maar er ontwikkelen zich ook verschillen, waarbij de wachttijd voor de basisartsen die in de regio’s Noord-West (Noord-Holland, Flevoland) en Midden (Utrecht) wonen langer is dan voor hen die in Noord-Oost (Drenthe, Friesland, Groningen en Overijssel) of Zuid-Oost (Noord-Brabant, Limburg en Gelderland) wonen. Het verschil tussen de regio met de kortste en langste wachttijd loopt ook langzaam op, van 4,2 maanden in de eerste vijf jaar tot 9,0 maanden in de laatste vijf jaar van de waarnemingsperiode. Uit een regressieanalyse op de wachttijd blijkt tenslotte, rekening houdend met geslacht, vervolgopleiding en jaar van aanvang vervolgopleiding, dat de wachttijden in de meeste provincies korter zijn dan in de referentieprovincie Noord-Holland. Drenthe, Flevoland, Zeeland en Friesland wijken niet significant af van de gemiddelde wachttijd in Noord-Holland. In Limburg wijkt de wachttijd het meest af: gemiddeld 8,14 maanden korter dan in Noord-Holland. Ook in Groningen, Overijssel, Gelderland en Noord-Brabant is de wachttijd substantieel korter (4 tot ruim 5 maanden). Verder blijkt dat de wachttijd bijna anderhalve maand korter is voor vrouwen, dat er forse verschillen bestaan in wachttijd voor de diverse specialismen en profielen, en dat er een overall sterke toename over tijd is: ten opzichte van een persoon die in 1997 startte met de vervolgopleiding, wacht een persoon die start in 2018 ruim 28 maanden langer. De netto opleidingsduur vertoont in de loop van de jaren weinig verandering. Eerder zagen we dat de studie geneeskunde een jaar langer duurt dan de nominale duur en dat de duur van de vervolgopleidingen vrijwel gelijk is aan de nominale duur. Met name bij de mediane netto opleidingsduur is goed te zien dat dit zich vertaalt in netto opleidingsduren die steeds een jaar langer zijn dan de nominale duur: 13 jaar voor zesjarige opleidingen, 12 jaar voor vijfjarige opleidingen, etc. De bruto opleidingsduur is uiteraard langer dan de netto opleidingsduur. Maar er zijn ook verschillen tussen de clusters met sociaal geneeskundige specialismen (vierjarige opleidingen) en profielen (tweejarige opleidingen) en de overige clusters. De langere en sterker variërende wachttijd voor de twee eerste clusters vertaalt zich voor deze clusters in een eveneens variërende gemiddelde bruto opleidingsduur die gemiddeld 4,2 jaar langer is dan de netto opleidingsduur. Voor de mediane bruto opleidingsduur is dat 3,5 jaar. Voor de overige clusters vervolgopleidingen zien we dat de gemiddelde bruto opleidingsduur gemiddeld 2,4 jaar langer is dan de netto opleidingsduur en de gemiddelde mediane bruto opleidingsduur 2,3 jaar langer. De leeftijd bij de start van een vervolgopleiding is over de hele waarnemingsperiode gemeten gemiddeld 30,7 jaar en deze daalt geleidelijk. Dat is een trend die past bij de dalende leeftijd bij afronding van de studie geneeskunde. Echter, doordat we in deze paragraaf kijken naar registratiecohorten is de scherpe stijging van de wachttijd vanaf 2012 nog niet zichtbaar in een stijgende aanvangsleeftijd van dit cohort. In deel B verleggen we het perspectief naar de basisartsen die beschikbaar zijn om te gaan specialiseren. We identificeren de groep basisartsen die beschikbaar is om te specialiseren door gebruik te maken van registerdata van BIG, CBS en RGS. Onze cijfers zijn daarmee niet 1 op 1 vergelijkbaar met die uit Van der Velde et al (2019) en de eerdere analyses van CO (2017) en KIWA (2016). Zij baseren zich op een survey onder basisartsen, die vervolgens geëxtrapoleerd is naar de populatie. Het voordeel van die benadering is dat er meer informatie te geven is over motieven en activiteiten van de respondenten. Het nadeel is dat extrapolatie naar de populatie nodig is om op schattingen van de feitelijke omvang van het stuwmeer uit te komen. Daarnaast hoeven uitgesproken wensen en plannen niet uit te pakken zoals gedacht. Het voordeel van de registerdata is dat we in principe de populatie beschrijven (hoewel er door registratieverschillen wel een klein verlies aan observaties optreedt) en dat het mogelijk wordt in te zoomen op soms kleine subgroepen. Bij dat laatste punt valt te denken aan specifieke groepen specialisten of personen in dunbevolkte regio’s. Grofweg twee-derde van de basisartsen die beschikbaar zijn om te specialiseren is vrouw. Bij de jongeren is de belangrijkste positie in het huishouden die van partner in een huishouden zonder kinderen, op de voet gevolgd door alleenstaand. In 11-14% van de gevallen is er al sprake van de aanwezigheid van tenminste één kind. Het blijkt verder dat bij de jongeren een substantieel aandeel van de partners zelf werknemer is (78-80%). De groep basisartsen bevindt zich in de positie die wel wordt aangeduid als de wachttijd of zelfs een stuwmeer. Echter houdt dat niet in dat men werkloos of inactief thuis zit. Een groot deel van de jongere basisartsen is werknemer en daarvan is een groot aandeel al actief in de gezondheidszorg. Deze groep is dus feitelijk al ingezet in de regionale zorg en is in die zin dus niet te beschouwen als een vorm van te ontginnen reservecapaciteit in geval van lokale krapte. Regionale verschillen in de mate waarin men al is ingezet in de zorg, naast de regionale werkloosheid, de patronen in de pendel en regionale verschillen in oplopen van de wachttijd kunnen indicatoren opleveren voor de krapte van de lokale arbeidsmarkt voor artsen en instromers in vervolgopleidingen. In Deel B onderzoeken we de regionale verschillen in deze kenmerken. Ten eerste blijkt dat de regionale verschillen in de werkloosheid onder deze groep jongere basisartsen erg beperkt zijn. Er zijn met name bij de jongeren echter wel interessante trends te zien, waarbij in de regio’s Noord Oost, Midden en ook enigszins in Noord West duidelijk negatieve trends in de werkloosheid te zien zijn (de werkloosheid daalt er dus, ofwel de krapte neemt toe). Met dergelijke lage werkloosheidspercentages is de arbeidsmarkt landelijk gezien al krap te noemen. Daar komt dus bovenop dat de arbeidsmarkt in sommige regio’s nog verder aantrekt. Bij de jongere basisartsen in loondienst blijkt dat rond de 80% actief is in de gezondheidszorg. De aandelen lopen uiteen van rond de 90% in Groningen en Overijssel tot ruim 70% in Noord-Holland en Limburg. Het valt op dat drie van de vier noordelijke provincies relatief hoge aandelen te zien geven bij de jongere basisartsen, maar afgezien daarvan is er niet echt sprake van een centrum-periferie dynamiek in deze cijfers. In de meeste provincies lijkt er ook sprake te zijn van een licht negatieve trend. Dit kan te maken hebben met de toenemende wachttijden, waardoor steeds meer basisartsen hun heil buiten de zorg zoeken. De overgrote meerderheid van de basisartsen werkt in de eigen woonregio. Dit kan uiteraard nog steeds tot forse pendel leiden, met name in de grotere gebieden zoals het noorden en het zuiden. Zij die over de regiogrens pendelen, doen dat over het algemeen naar naburige gebieden. Uiteraard zien we voor het centraal gelegen Midden (Utrecht) de grootste stromen over de grens. Bijna de helft van de daar woonachtige basisartsen werkt in een andere regio, waarbij alle bestemmingen behalve het noorden vaak voorkomen. Dat wil echter niet zeggen dat de stroom naar het Midden toe minder belangrijk is, want het Midden heeft een positief forenssaldo. Dat wil zeggen dat de pendelstroom naar het gebied toe nog groter is dan het aantal vertrekkers. Deze mensen komen uit alle andere regio’s. Ook Zuid West heeft een positief saldo. Deze forensen komen vooral uit Noord West en Midden. De regio’s met een negatief saldo zijn Noord Oost, Noord West en Zuid Oost. Zoals in deel A voor de cohorten al duidelijk werd, zien we ook nu de wachttijd tussen de vier meetmomenten overal oplopen. De mediane wachttijden variëren ook substantieel tussen de grotere provincies: van 28-29 maanden in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht tot 22-23 maanden in provincies zoals Overijssel en Groningen. Het duidt er ook hier op dat er in krappere arbeidsmarkten sprake is van een kortere wachttijd. Hier speelt ook mee dat ruimtelijke mobiliteit beperkt is en dat dat er dus toe kan leiden dat een aantal basisartsen een langere wachttijd in bepaalde regio’s voor lief neemt. De hierboven beschreven pendel is dus niet afdoende om deze regionale verschillen teniet de doen.

In recent years (1 October 2017 - 31 December 2019), six municipalities have conducted experiments in the assistance under the Temporary Decree Experiments Participation Act. The aim was to improve the implementation of the Participation Act through less control and coercion and more room for own direction, extra guidance and customization. The municipalities have asked the research institutes to scientifically investigate the results of these experiments. In order to be able to compare, the researchers used the same questionnaire in all six municipalities, the same outcome measures were used and the analysis model is also the same. However, because the experiments are designed at the municipal level, the differences between the municipalities and the experiments implemented are too big to really be able to combine the data. For a complete comparison and interpretation of the six experiments, we refer to the local final reports. The experiments, however, each individually, but above all in conjunction, provide relevant information for (future) policy that can fuel the discussion about the future of social security in the Netherlands. That is why we decided to write this joint semi-trailer to provide an initial insight into the broader outcomes on a selection of outcome measures. After a brief summary of the conclusions, we will discuss the various experiments and some important outcome measures in more detail.

This book focuses on the latest advances and challenges in interregional migration research. Given the increase in the availability of "big data" at a finer spatial scale, the book discusses the resulting new challenges for researchers in interregional migration, especially for regional scientists, and the theoretical and empirical advances that have been made possible. In presenting these findings, it also sheds light on the different migration drivers and patterns in the developed and developing world by comparing different regions around the globe. The book updates and revisits the main academic debates in interregional migration, and presents new emerging lines of investigation and a forward-looking research agenda.

We investigate job-switch strategies of graduates from Dutch HEIs resding in core and non-core areas: to what extent are residential and workplace mobility coupled with switches across industrial sectors? Registry data from Statistics Netherlands enables us to track graduation cohorts from seven years prior to eighteen years following graduation. Overall, the likelihood of labour market dynamics varies strongly with the life-phase in which we find graduates. We find that, like migration, job mobility is not a random event. It occurs, in some cases, repeatedly, to specific groups who appear to operate at the edges of the job opportunity space. We find that sector and workplace mobility appear contemporarily positively interrelated, persistent, but also intertemporally competing. Residential mobility appears somewhat disconnected from labour market dynamics, although it appears that some wait for a match to come to fruition before changing residences. Mobility is higher across the board for graduates residing in non-core areas, with non-core singles found to be relatively mobile. We demonstrate that it is not the presence of a partner as such that limits spatial mobility, but whether or not he or she is economically active. Controlling for this, and contrary to what is often reported in migration literature, we find that couples without children, living in non-core areas, are more likely to exhibit residential mobility than singles. They are also more likely to engage in sectoral and workplace mobility. Non-core couples with children are also found more likely to engage in residential mobility than singles.

In deze rapportage doen we verslag van een studie naar de regionale binding en mobiliteit van medisch specialisten in Nederland. We onderzoeken in welke mate de uiteindelijke werklocatie samenhangt met de locaties tijdens specialisatiefase, tijdens de studie geneeskunde en zelfs de woonregio waar men naar de middelbare school ging. We maken in deze studie gebruik van registerdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze cijfers stellen ons in staat een specifieke groep als de medisch specialisten over lange tijdsperioden te volgen, en hun stappen richting een registratie en beroepsuitoefening als medisch specialist in kaart te brengen. We werken in deze studie de ruimtelijke patronen rond een aantal cruciale fases in de route naar het zelfstandig werken als medisch specialist uit: de overgang van thuisregio naar studieregio, de overgang van studieregio naar opleidingsregio en de overgang van opleidingsregio naar werkregio. Deze transities brengen we vervolgens ook longitudinaal in beeld. Een rode lijn door dit rapport is dat “blijven” in nagenoeg alle opzichten een dominante strategie is. Het is het meest gevolgde “mobiliteitspatroon”. De blijvers zijn niet altijd in de absolute meerderheid, maar het is vaak wel de belangrijkste groep, of we nu kijken naar studenten, AIOS of werkende medisch specialisten in een bepaalde OOR (Onderwijs- en Opleidingsregio). De herkomstregio’s van instromers en de bestemmingen van vertrekkers zijn vaak de naburige OORs. Er zijn in de diverse fases van het opleidingstraject aanzienlijke regionale verschillen in de omvang en richting van de netto stromen. Zo geven de OOR-Zuid-Oost Nederland en de OOR-Noord-Oost een netto instroom te zien over het hele opleidingstraject. De oorzaken van deze netto-instromen zijn echter verschillend: de OOR-ZON heeft een sterke netto-instroom van aankomende AIOS, die wellicht al roots hebben in het gebied, maar terugkeren van een geneeskunde studie in de OOR-ON. De OOR-NO is echter de enige OOR die een netto-instroom van jonge klaren vertoont.

The objective of this paper is to study multiple internal migration trajectories in Indonesia, with special attention to step-wise migration. Step-wise migration involves moves with smaller steps from village to nearby small town, to larger town, and then to big cities rather than a direct move from village to urban centres. Using the Indonesian Family Life Surveys 1993, 1997, 2000, 2007, and 2014, the trajectories (migration sequences) of 4,072 migrants are observed from age 12 up to 55. It is found that step-wise migration is evident, but not the predominant type of migration. The dominant migration trajectories are move across the same urban hierarchy and that shifting down urban hierarchy also occurs as in the US (Plane et al 2005) and in Indonesia (Wajdi et al 2015). It is also found that geographical aspects, such as birth region and distance of birth place from DKI Jakarta, the capital city of Indonesia, do not affect the likelihood of having a typical migration trajectory. Individual variables seem to explain step-wise migration and typical migration trajectory more than the geographical variables.

The Dutch administrative and policy attention for cross-border labour markets is in sharp contrast with a lack of empirical evidence on actual labour market problems on both sides of the border. Although the potential of cross-border labour markets exist, actual commuting flows are in fact low and constant in time. The incoming commuting from Germany is many times larger than the outgoing commuting. We call for a more realistic approach based on facts, evidence-based assessments and joint action by both countries and tuning (duality) of policies in the approach to cross-border labor markets.

This paper provides insights into the spatial mobility patterns of young graduates in the Netherlands. Both home-to-HEI (higher education institution) as well as HEI-to-work mobility results in net flows towards the central economic region of the Netherlands. However, many graduates move within the larger central and peripheral regions and these flows are focused on cities. There is a strong regional component to graduate mobility as origins and destinations tend to be relatively close to the chosen HEI. Flows seem to be influenced by regional familiarity, with relatively many graduates moving back to familiar home regions. Often, a city's young graduate labour force and graduate residents have studied at a local HEI. Cities close to the economic core areas benefit from outflows of graduates from the largest employment centres.

In dit proefschrift staat de ruimtelijke mobiliteit van recent afgestudeerden van Nederlandse universiteiten en hbo-instellingen centraal. De aanwezigheid van hoger opgeleiden kan gunstige effecten hebben op de economische ontwikkeling van regio’s. Er is dan ook veel aandacht van beleidsmakers en wetenschappers voor de locatiekeuzes van deze zeer mobiele groep hoger opgeleiden. In dit proefschrift wordt eerst ingegaan op de individuele en regionale determinanten van ruimtelijke mobiliteit. Zo wordt aangetoond dat er grote verschillen zijn in vertrekkans uit de perifere gebieden van Nederland tussen studenten met verschillende afstudeerrichtingen. Het zijn daarnaast niet automatisch de beste studenten die de periferie verlaten. De aanwezigheid van ruime mogelijkheden op de arbeidsmarkt is de belangrijkste factor in de locatiekeuze. Daarnaast worden de opbrengsten van ruimtelijke mobiliteit voor de individuele afgestudeerde en voor de ontvangende stad bestudeerd. Uit dit proefschrift blijkt dat ruimtelijk mobiele afgestudeerden gemiddeld genomen een kwalitatief betere baan hebben. Dit wordt echter niet veroorzaakt door mobiliteit als zodanig, maar door persoonlijke kenmerken. Instroom van recent afgestudeerden op stedelijke arbeidsmarkten heeft gunstige effecten op de aanwezigheid van wetenschappelijke banen in de stad. Van instroom van afgestudeerden op de stedelijke woningmarkt gaan positieve consumptie effecten uit op banen van lager en middelbaar niveau. Dit proefschrift resulteert in enkele voor wetenschap en beleid belangwekkende inzichten in ruimtelijke mobiliteit van afgestudeerden, naast enkele suggesties voor toekomstig onderzoek.

There is more and more empirical evidence to show that highly skilled people are an important determinant of economic growth. Consequently, policy-makers are eager to keep their graduates in the region or attract graduates from elsewhere. It is also well known that people with a higher level of education exhibit high rates of spatial mobility. Much less is known about mobility patterns according to discipline and academic grade. Do the best people stay or leave, and does this vary according to discipline and type of region? This paper investigates the relationship between ability, field of study and spatial mobility using a micro-dataset on Dutch university and college graduates. The findings indicate that there are substantial net flows mainly towards the economic centre of the Netherlands, but that there are also flows between peripheral regions and to other countries. The paper finds that university graduates are more spatially mobile than vocational college level graduates and that when one looks at spatial behaviour according to discipline, there are also striking differences between graduates. This, however, does not necessarily mean that peripheral regions also lose their best graduates. For several disciplines, employers in the peripheral areas are able to retain the graduates with the highest grades, contrary to what the standard human capital framework predicts. However, the study finds that if graduates leave the region, those with the highest grades are more likely to move abroad.