Search

AMAÇ: Bu çalışmada şizofreni hastalarının bakım vericileriyle olan bağlanma örüntülerinin ve bakım verici duygu ifadesinin hastaların oksidatif stres düzeyleri ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya, Marmara Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri polikliniğine başvuran 20 şizofreni hastası ve annesi ile 21 sağlıklı kontrol ve annesi alınmıştır. Hastalara, Yetişkin Bağlanma Ölçeği (YBÖ), Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PNSÖ), Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeği (CŞDÖ); bakım vericilerine Duygu İfadesi Ölçeği (DİÖ), YBÖ ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) uygulanmıştır. Kontrol grubuna YBÖ ve BDE; bakım vericilerine DİÖ ve YBÖ uygulanmıştır. Oksidatif stres parametreleri hastalardan ve kontrol grubundan alınan kan ve idrar örnekleri ile incelenmiştir.BULGULAR: Bulgular şizofreni hastalarının oksidatif stres ile ilgili parametrelerden yükseltgenmiş glutatyon (GSSG) (0.23±0.15 vs 0.13±0.10, p=0.02), plazma lipid peroksidasyonu (25.80 (516.00) vs 16.43 (345.00), p=0.01) ve idrar malondialdehid (MDA) (1.52±1.48 vs 0.63±0.35, p=0.01) düzeylerinin kontrollere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Şizofreni hastalarının bakım vericilerin kontrol grubu bakım vericilerine göre daha düşük duygu ifadesi düzeyleri (20.0±4.29 vs 23.19±4.70, p=0.03) olduğu bulunmuştur. Araştırma grubunda oksidatif stres göstergeleri ile bakım vericilerin duygu ifadesi düzeyi ve bağlanma stilleri arasında istatistiksel anlamlılık düzeyinde ilişki bulunmamıştır.SONUÇ: Şizofrenide oksidatif stres parametreleri ile bakım verici bağlanma ve duygu ifadesi ilişkileri ileriki çalışmalarla daha fazla sayıda katılımcı ile desteklendiği takdirde gelecekteki psikoterapotik ve psikofarmakolojik tedaviler için güçlü bir yönlendirme olacaktır., OBJECTIVE: This study aims to examine the relation between the oxidative stress level of schizophrenic and caregiver’s attachment patterns and expressed emotion.MATERIAL AND METHODS: Participants are 20 schizophrenic patients (who consulted to Marmara University Medical School Hospital outpatient clinic) and their mothers, 21 healthy control and their mothers. Patients were provided Adult attachment scale (AAS), Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS) and Calgary Depression Scale for Schizophrenia (CDSS). Expressed Emotion Scale (EES), AAS, and Beck Depression Inventory (BDE) were given to caregivers of schizophrenics. AAS and BDE were given to control group; EES and AAS were given to control group caregivers. Blood and urine sample of patient group and control group were examined in terms of oxidative stress parameters.RESULTS: Results indicate that oxidized glutathione (GSSG) (0.23±0.15 vs 0.13±0.10, p=0.02), plasma lipid peroxidation (25.80 (516.00) vs 16.43 (345.00), p=0.01) and urine malondialdehyde (MDA) (1.52±1.48 vs 0.63±0.35, p=0.01) level of patients are higher than those of control group. Caregivers of the schizophrenia patients were found to have lower levels of emotional expression than caregivers of the control group (20.0±4.29 vs 23.19±4.70, p=0.03). In the study group, there was no correlation between the levels of oxidative stress and the level of emotional expression of caregivers and caregivers’ attachment styles.CONCLUSIONS: If supported by further studies and repeated with higher sample sizes, the relation between oxidative stress parameters and mothers’ attachment and expressed emotion levels in schizophrenia will contribute to the future psychotherapeutic and psychopharmacological interventions.

1. ÖZETSütün bileşiminde tüm ana besin unsurlarının yanında metabolik olaylar için gerekliolan vitaminler, mineraller, enzimler ve proteinler bulunmaktadır. Peynir üretimisırasında sütün esas proteini olan kazein çöktürülmekte ve geriye kalan sıvı kısım“peynir altı suyu” veya “süt serumu” adını almaktadır. Peynir altı suyundaki çözünürproteinler çeşitli işlemler ile saflaştırılarak protein içerikleri farklı olan ve gıdaendüstrisinde değişik amaçlarla kullanılan ürünler elde edilmektedir. Son yıllarda, sütserumu proteinlerinin insan sağlığı üzerine birçok yararlı etkileri olduğugösterilmiştir. Çalışmamızda, önce peynir altı suyu tozundaki süt serumuproteinlerini kromatografik yöntemle fraksiyonlara ayırmayı daha sonra da biyolojikaktivite gösteren fraksiyonları lipozomlayarak bir kozmetik formülde kullanmayıamaçladık. Ekstraksiyon, filtrasyon ve santrifüjleme gibi ön işlemlerden sonraSephadex G-50 jel kromatografisinden yararlanılarak majör süt serumu proteinleriniiçeren bir fraksiyon ile küçük molekül ağırlıklı peptidleri içeren ikinci bir fraksiyonuelde edildi. Daha sonra, elde edilen fraksiyonların antioksidan ve sitotoksikaktiviteleri incelendiğinde birinci fraksiyonun en yüksek antioksidan aktiviteye sahipolduğu belirlendi. Sitotoksik aktivite analizinde filtrat ve diğer fraksiyonlarda 1mg/ml dozunda % 20 civarında sitotoksik aktivite görülürken, tüm fraksiyonların 500μg/ml’nin altındaki dozlarda proliferatif aktiviteye sahip oldukları ve en yüksekproliferatif aktiviteyi ikinci fraksiyonun gösterdiği gözlendi. Çalışmamızın anahedefi, elde edilen biyoaktif fraksiyonların lipozomlanarak kozmetik formüllerdekullanılması olduğundan, sonraki aşamalarda bu yönde deneyler yapıldı. Öncelikle,süt serumu proteinlerini içeren lipozomlar hazırlandı ve boyut analizi yapıldı. Dahasonra elde edilen lipozomların ışık mikroskopu, elektron mikroskopu ve atomikkuvvet mikroskopu görüntüleri değerlendirildi. Son olarak, süt serumu proteinleriniiçeren lipozomlar ile bir kozmetik formül (Carbopol jel) elde edildi.Anahtar kelimeler: Antioksidan aktivite, Jel kromatografisi, Lipozom,Sitotoksik aktivite, Süt serumu proteinleri.22. SUMMARYCHARACTERIZATION OF LIPOSOMES PREPARED FROM BIOACTIVEFRACTIONS OF MILK SERUM PROTEINSMilk contains all the basic nutrients as well as minerals, vitamins, enzymes andproteins requied for metabolic events. Casein which is the main protein of milk isprecipitated in cheese manufacture. The remaining fluid is called whey or milkserum. Soluble proteins present in whey are purified by a number of methods andused in the nutritional industry. It has been shown that whey and its components havea number of health promoting effects. We aimed to isolate fractions containing wheyproteins using sephadex G-50 gel chromatography and then prepared liposomesusing these bioactive fractions to obtain a gel suitable for cosmetic preparations.After extraction, filtration and centrifugation the pre-treated whey was applied toSephadex G-50 chromatography and two fractions were obtained. The first fractioncontained major whey proteins, while the second fraction had small peptides. Wehave then determined the antioxidant and cytotoxic activities of these fractions. Thefirst fraction had the highest antioxidant activity. In terms of cytotoxic activity, allfractions showed 20 % cytotoxic activity at a dose of 1 mg/ml and had proliferativeactivity at doses below 500 μg/ml. The highest proliferative activity was in thesecond fraction. Our main objective was to prepare liposomes from bioactivefractions and use them in cosmetic formulas. We prepared liposomes containingwhey protein fractions and analyzed their sizes. Then, we have investigated theliposome structures under light microscope, electron microscope and atomic forcemicroscope. Finally, we have prepared a cosmetic formula (Carbopol gel) fromliposomes containing the whey fractions.Key Words: Antioxidant activity, Gel chromatography, Liposome,Cytotoxic activity, Whey proteins.II) İÇİNDEKİLERI) Teşekkür iiII) İçindekiler iiiIII) Şekil ve Tablolar vi1. Özet 12. Summary 23. Giriş ve Amaç 34. Genel Bilgiler 44.1. Süt ve Süt proteinleri 44.1.1. Süt ve Yapısı 44.1.2. Peynir Altı Suyu ve Süt Serumu Proteinleri 54.2. Lipozom ve Lipozom Eldesi 124.2.1. Lipozomların Yapısı 124.2.2. Lipozomların Sınıflandırılması 134.2.3. Lipozomların Hazırlanması 144.2.4. Lipozomların Kullanım Alanları 174.3. Serbest Radikaller ve Antioksidanlar 184.3.1. Serbest Radikaller 184.3.2. Serbest Radikallerin Biyolojik Etkileri 224.3.3. Serbest Radikallerin Hastalıklarla İlişkisi 264.3.4. Antioksidanlar 274.3.5. Antioksidanların Tedavi Amaçlı Kullanımı 294.4. Derinin Yapısı ve Deri Yüzeyinden Emilim 304.4.1. Derinin Yapısı, Fizyolojik ve Anatomik özellikleri 304.4.2. Deri Yüzeyinden Emilim 33iii5. Gereç ve Yöntem 345.1. Gereçler 345.2. Yöntemler 365.2.1. Süt Serumu Proteinlerinin Kromatografik YöntemleFraksiyonlara Ayrılması 365.2.2. Poliakrilamid Jel Elektroforezi ile Protein Analizi 385.2.3. Lowry Yöntemi ile Protein Tayini 395.2.4. Antioksidan Aktivite Ölçümü 405.2.5. Sitotoksik Aktivite Ölçümü 415.2.6. Süt Serumu Proteinlerinin Lipozomlanması 425.2.7. Lipozomlarda Yapılan İncelemeler 435.2.8. Süt Serumu Proteinlerini İçeren Lipozomlar ileCarbopol Jel Eldesi 436. Bulgular 446.1. Sephadex G-50 Kolon Kromatografisi 446.2. Antioksidan Aktivite Ölçümü 466.3. Sitotoksik Aktivite Ölçümü 476.4. Lipozom Eldesi 486.5. Lipozomlarda Yapılan İncelemeler 497. Tartışma ve Sonuç 578. Kaynaklar 619. Ekler 6610. Özgeçmiş 75

The brain mechanisms underlying epilepsy are not completely understood, although there is evidence that there is increased lipid peroxidation in neurological diseases. There also appears to be a membrane abnormality in epilepsy. Carbamazepine (CBZ) therapy in epileptic children with benign partial epilepsy has significantly increased osmotic fragility and lipid peroxidation of their red blood cells (RBC). The present study suggests that long-term CBZ treatment may induce oxidative stress in the RBC which results in a compensatory response in antioxidant enzymes.

ÖZETİnsanlar yaşamları boyunca hem ekzojen hemde metabolik sürecin bir parçası olarak endojen radikal ve reaktif oksijen türlerine maruz kalırlar. Vücut bu serbest radikaller ve reaktif oksijen türlerin etkilerini nötralize eden bir antioksidan sisteme sahiptir ve bu sistem oksidanlar ile denge halindedir. Bu dengenin oksidanlar lehine kayması sonucu oksidatif stres gelişir ve bu dengesizlik, önemli hücre kompartmanlarında geri dönüşümsüz hasara neden olabilir.Bu çalışmada, fabrikada çalışan işçilerdeki oksidatif stres parametreleri değerleri ile kontrol grubu değerleri karşılaştırıldı. Bu amaçla toplanan kan ve spot idrar örneklerinden GSH, GSH-Redüktaz, GSH-Peroksidaz, GSH-Transferaz, CAT ve SOD antioksidan enzimler, lipit peroksidasyon ürünleri olan plazma, eritrosit ve idrar MDA ve oksidatif DNA hasarı göstergesi olarak idrarda 8-OH-2’-dG düzeyleri çalışıldı. 8-OH-2’-dG çalışması HPLC elektrokimyasal dedektör ile diğer parametreler ise spektrofotometrik olarak ölçüldü. Kontrol grubu ile işçiler arasındaki değerler karşılaştırıldığında GSH-Redüktaz ve 8-OH-2’-dG değerleri arasında anlamlı fark gözlenmemesine karşın; GSH, GSH-Peroksidaz, GSH-Transferaz, CAT, SOD, plazma, Eritrosit ve idrar MDA değerleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, metal üretim işleriyle uğraşan imalathane, fabrika vb. yerlerde çalışan kişilerde, ileride ortaya çıkabilecek oksidatif stres kaynaklı hastalıkların riskini azaltmak üzere çalışma şartlarının ve ortamlarının iyileştirilmesinin uygun olacağını düşündürmektedir.Anahtar Sözcükler: Antioksidan, metal üretim işçileri, lipit peroksidasyonu, oksidatif stres, serbest radikaller.SUMMARYExaminatıon Of Oxidative Stress Parameters Of Metal Shelf Production Factory WorkersPeople are exposed to both exogenous and endogenous radicals and reactive oxygen species as part of metabolic processes throughout their lives. Our body has an antioxidant system that neutralizes free radicals and this system is in balance with oxidants. Oxidative stress occurs as a result of a shift in the balance in favor of oxidants and this imbalance can cause irreversible damage at important cell compartments.In this study, oxidative stress parameters of metal-factory workers were compared with the control group. Antioxidants such as GSH, GSH-Reductase, GSH-Peroxidase, GSH-Transferase, CAT and SOD as well as lipid peroxidation products such as plasma, RBC and urine MDA and DNA damage product (8-OH-2’-dG) levels in blood and spot urine samples were measured for this purpose. Measurement of 8-OH-2’-dG was done with HPLC-ECD, while other parameters were measured spectrometrically.When metal-factory workers and controls were compared, there was no significant difference in GSH-Reductase and 8-OH-2’-dG levels whereas there was significant differences in GSH, GSH-Peroxidase, GSH-Transferase, CAT, SOD, plasma MDA, RBC MDA and urine MDA levels.As a result we suggest that people who are working in metal factories should improved their work conditions and environments to reduce the risk of oxidative stress related disease.Key Words: Antioxidants, metal-factory workers, lipid peroxidation, oxidative stress, free radicals.

1.ÖZETMeme kanseri, gelişmekte olan ülkelerdeki kadınlarda, en sık rastlanan ve en çok korkulan malignansilerden biridir. Meme kanserine sebep olan etiyoloji bu konuda kapsamlı araştırmalara rağmen büyük ölçüde belirsizdir. Bu malignitenin saptandığı kadınların yaklaşık % 75’inde risk faktörleri dışında, yaş ve batı tarzı yaşam belirtilmiştir. Öte yandan, hücrede serbest radikal birikimi, hücre DNA’sının hasarına, nükleotid yapılı koenzimlerin yıkılmasına, hücre tiyol/sülfat oranın değişimine, tiyollere bağlı enzimlerin yapı ve fonksiyonlarının bozulmasına, protein ve lipitlerin kovalent bağlarında anormalliklerin oluşmasına, enzim aktivitelerinde, lipit metabolizmasında değişikliklere, mukopolisakkaritlerin bozulmasına, protein hasarına, lipit peroksidasyonuna sebep olur. Ayrıca, ısı şok proteini HSP 27’nin çeşitli kanser türlerinde farklı seviyeleri tespit edilmiştir. In vitro ve in vivo çalışmalarla HSP 27’nin yüksek ekspresyonu ile invasiv meme kanseri arasında sıkı korelasyon kanıtlanmıştır ve bu proteinin tümör hücrelerinin invasiv ve metastatik potansiyelinden etkilendiği düşünülmektedir. N-metil-N-nitrozüre, deneysel meme kanseri modelinde sıklıkla kullanılan ve direkt olarak meme hücre DNA’sına etki eden bir kimyasal karsinojendir. Uygulanan doza, sıçan türüne ve sıçanın yaşına bağlı olarak farklı tümör çeşitlerinin modellenmesinde kullanılır. Çalışmamızda deneysel meme kanseri modeli oluşturmak üzere 130 günlük Sprague-Dawley türü, dişi, virjin sıçanlara 100 gün ara ile iki kez N-metil-N-nitrozüre enjekte edildi. Çalışma boyunca sıçanlara haftada iki kez orogastrik gavajla süt serumu proteinleri verildi. Sıçanlar 180 gün sonunda sakrifiye edildi ve örnekler toplandı. Karaciğer, böbrek ve meme dokularında glutatyon, malondialdehit ve protein karbonilleri değerleri karşılaştırıldı. Tüm dokularda en yüksek malondialdehit ve protein karbonil değerleri N-metil-N-nitrozüre grubunda sıçanlarda tespit edildi. En düşük malondialdehit ve protein karbonil değerleri de kontrol grubunda gözlendi. Tüm dokulardaki en yüksek glutatyon değerleri kontrol grubunda en düşük değerler ise N-metil-N-nitrozüre grubunda bulundu. Sonuç olarak, çalışmamızda N-metil-N-nitrozüre ile oluşturulan meme kanseri modelinde N-metil-N-nitrozüre etkisiyle oluşan biyokimyasal değişikliklere süt serumu proteinlerinin koruyucu etkisi gösterilmiştir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Süt serumu proteinleri, Deneysel meme kanseri, N-metil-N-nitrozüre.1.SUMMARYProtective Effect of Whey Proteins in Experimental Breast Cancer ModelBreast cancer is one of the most widespread and frightening malignancies for women in developing countries. Despite numerous studies on the subject, the etiology of breast cancer remains unclarified. In approximately 75% of the women, age and western life-style are responsible besides other risk factors. On the other hand, free radical accumulation in the cell causes many changes including damage to DNA, destruction of nucleotide coenzymes, change of cellular thiol/disulfide ratio, structural and functional changes of enzymes dependent on thiols, abnormalities in covalent bonds of protein and lipids, changes in enzyme activities and lipid metabolism, destruction of mucopolysaccharides, protein damage and lipid peroxidation. In addition, different levels of heat shock protein 27 have been detected in several cancer types. In normal breast tissue, the expression of heat shock protein 27 is very low or absent. Although there is a strong correlation between the higher expression of heat shock protein 27 and invasive breast cancers proved by in vivo and in vitro studies, it is not thought that the protein is affected by the invasive and metastatic potential of tumor cells. N-methyl-N-nitrosourea, which is used widely in developing experimental breast cancer model, is a chemical carcinogen that affects breast cell DNA directly. It is used for modelling various tumor types depending on given dose, rat species and ages. In our study, female, virgin, 130 days old, Sprague-Dawley rats were used to form a cancer model. N-methyl-N-nitrosourea (50 mg/kg) was injected two times by a 100 days break. During the study, whey proteins were given to the rats by orogastric gavage 2 times a week. At the end of 180 days, rats were sacrificed and samples were obtained. Glutathione, malondialdehyde and protein carbonyls levels were determined in liver, kidney and breast tissues. Among all groups, the highest malondialdehyde and protein carbonyl levels were detected in the N-methyl-N-nitrosourea group. The lowest values were observed in the control group. The highest glutathione values were detected in control group and the lowest ones were detected in N-methyl-N-nitrosourea group. In conclusion, the protective role of whey proteins against biochemical changes were evident in N-methyl-N-nitrosourea induced breast cancer model. KEY WORDS: Whey proteins, Experimental breast cancer, N-methyl-N-nitrosourea

Özet Süt; su, yağ, proteinleri (esas olarak kazein miselleri ve süt serumu proteinleri), karbohidratları (esas olarak laktoz) ve az miktarda biyoaktif bileşenleri; mineraller, vitaminler ve enzimleri içeren kompleks biyolojik bir sıvıdır. Bileşiminde annede bulunan bağışıklık elemanları yer aldığından, aynı zamanda yenidoğanı enfeksiyonlara karşı pasif olarak korur. Sütte kazeinin çöktürülmesinden sonra supernatanda görülen proteinler peynir altı suyu (“whey”) proteinleri olarak adlandırılırlar. Peynir üretimi sırasında sütten ayrılan peynir altı suyu toz haline getirilerek gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Peynir altı suyunun süt serumu proteinlerince zengin olduğu bilinmektedir. Majör süt serumu proteinleri β-laktoglobulin, a-laktalbümin, serum albümin, immünoglobülinler ve glikomakropeptittir. Peynir altı suyu ve onun bileşenleri; antioksidan aktivite, antikarsinojenik etki, immün düzenleme, pasif bağışıklık, hastalıktan koruma, antibakteriyel, antimikrobiyal ve antiviral etkiler, toksinleri bağlama, hücre büyümesini destekleme, platelet bağlama, antienflamatuar ve anti hipertansif etkiler dahil olmak üzere farklı biyolojik işlevlerde görev alırlar. Çalışmamızda bu işlevlere sahip olan ve endüstri yan ürünü olan peynir altı suyu tozundan süt serumu proteinlerini elde etmeyi amaçladık. Peynir altı suyu tozundaki (PAST) süt serumu proteinleri; membran filtrasyon ve kromatografi gibi yöntemler kullanılarak ayırma işlemleri gerçekleştirildi. Ön işlemlerden geçirilen peynir altı suyu tozu, 50,000 MWCO membran filtreye uygulandığında membrandaki tıkanmadan dolayı süt serumu proteinlerini ayrı ayrı elde etmek mümkün olmadı. Ön işlemlerden geçirilen peynir altı suyu tozu, Sephadex G-200 kromatografisine uygulandığında 3 fraksiyon elde edildi ve bu fraksiyonlardan birincinin Ig’ler ve BSA olduğu; ikinci fraksiyonun β-laktoglobulin ve a-laktalbümin olduğu; üçüncü fraksiyonun ise küçük peptidler olduğu SDS-PAGE yöntemiyle ispatlandı. Elde edilen F-2 fraksiyonu pepsin ile hidroliz edildiğinde β-laktoglobulin; tripsin ile hidroliz edildiğinde a-laktalbümince zengin fraksiyon elde edildi. Summary SEPARATION OF MILK SERUM PROTEINS IN WHEYMilk is a complex fluid that contains water, fat, proteins (mainly casein micelles and milk serum proteins), carbohydrates (mainly lactose) and trace amount of bioactive molecules including minerals, vitamins and enzymes. It contains molecules of the mother’s immune system and thus passively protects the newborn from infections. The proteins that appear in the supernatant after precipitation of casein in milk are called whey proteins. Whey is a product of cheese manufacture. This side product is powdered and commonly used in the nutritional industry. It is known that whey is rich in milk serum proteins. Major whey proteins are β-lactoglobulin, a-lactalbumin, serum albumin, immunoglobulins and glycomacropeptide. Whey and its components are involved in different biological functions including antioxidant activity, anticarcinogenic effects, immunomodulation, passive immunity, disease protection, anti-bacterial, anti-microbial and anti-viral effects, binding of toxins, promotion of cell growth, platelet binding, anti-inflammatory and anti-hypertensive actions. In this study, we aimed to obtain milk serum proteins in whey powder which is an industrial by product and have these functions. Milk serum proteins in whey were obtained by using membrane filtration and chromatographic methods. The pre-treated whey was applied to the 50,000 MWCO membrane filter. B ecause of the membrane fouling it was unable to have milk serum proteins separately. The pre-treated whey was applied to Sephadex G-200 chromatography and three fractions were obtained. SDS-PAGE method was used to identify the fractions; the first fraction was immunoglobulins and serum albumin; the second fraction was β-lactoglobulin and a-lactalbumin; the third fraction was small peptides. β-lactoglobulin is obtained after hydrolysis of F-2 fraction with pepsin and a-lactalbumin enriched product is obtained after hydrolysis of F-2 fraction with trypsin.

1. ÖZET Süt ana besin unsurlarını, vitaminler ile eser elementleri ve bazı enzimleri içeren bir sıvı besindir. Yapısında annenin bağışıklık sisteminin elemanlarını da içerdiğinden, yenidoğanı enfeksiyonlara karşı pasif olarak korumaktadır. Kesilmiş sütün sıvı kısmı olan süt serumu (`whey`) ise çözünür halde bulunan beta-laktoglobulin, alfa- laktalbumin, albumin ve immünglobulinlerden oluşan bir protein karışımıdır. Son yıllarda sütün tedavi edici etkisi yüksek bir besin olduğu gözlenmiştir. Bu etki daha çok süt serumu proteinlerine bağlanmaktadır ve bu proteinlerin serbest radikal hasarına karşı belirgin koruyucu etkileri olduğu ileri sürülmüştür. Örneğin, antioksidan olarak nitelenen `whey` protein konsantreleri HIV enfeksiyonlu hastalarda ve değişik kanser olgularının tedavisinde olumlu etkiler yaratmıştır. Peynir yapımı sırasında sütten ayrılan ve `peynir altı suyu` olarak adlandırılan süt fraksiyonunun süt serumu proteinlerince zengin olduğu bilinmektedir. Bu yan ürün gıda endüstrisinde toz haline getirilerek kullanılmaktadır. Çalışmamızda peynir altı suyu tozundaki (PAST) süt proteinlerinin kromatografik yöntemlerle ayrılmasından sonra elde edilen fraksiyonların antioksidan etkileri incelendi ve bu etkiye sülfidril gruplarının katkısı araştırıldı. Sephadex G-200 kromatografisiyle üç ana süt serumu proteini (BSA, a-laktalbumin ve P-laktoglobulin) elde edildi. PAST'nun ve fraksiyonların antioksidan aktiviteleri incelendiğinde fraksiyonlardan 1 ve 2'nin yüksek aktivite içerdikleri sülfidril gruplarıyla paralel olarak belirlendi. Tek başına PAST'nun antioksidan aktivitesinin fraksiyonlardan daha düşük olduğu, en fazla antioksidan aktivitenin fraksiyon l'de olduğu görüldü. PAST proteinleri pepsin ile proteoliz edildiğinde fraksiyon 3 'ün antioksidan aktivitesinin arttığı belirlendi. Bu artışın fraksiyon 1 ve 2'den uzaklaşan küçük peptidlerle ilişkili olabileceği düşünüldü. 2. SUMMARY SEPARATION OF MILK PROTEINS IN WHEY POWDER AND ANALYSIS OF THEIR ANTIOXIDANT EFFECTS Milk is a liquid nutrient which contains main nutritional ingredients, vitamins, essential elements and some enzymes. It contains molecules of the mother's immune system and thus passively protects the newborn from infections. Milk serum (whey ) is the liquid part of the curd and is a mixture of proteins containing beta-lactoglobulin, alpha- lactalbumin, albumin and immunoglobulin. In recent years, it has been observed that milk has therapeutic properties. This effect is mostly related to milk serum proteins and their protective effects on free radical damage. For instance, whey protein concentrates with antioxidant effects had positive effects on patients with HIV infections and different cancers. Whey is a product of cheese manufacture and is rich in milk serum proteins. This side product is powdered and used in the nutritional industry. In this study the antioxidant effects of fractions obtained from the chromatographic separation of milk proteins in whey powder were examined and the contribution of sulphydryl groups to this effect was analyzed. Three main milk proteins (BSA, a-lactalbumin and pMactoglobulin) were obtained with Sephadex G-200 column chromatography. When the antioxidant activities of whey powder and its chromatographic fractions were examined it was observed that the first and second fractions had high activity paralleled with sulphydryl groups. It was found that the antioxidant activity of whey powder was less than the fractions and that the antioxidant activity was highest fraction 1. When whey powder proteins were hydrolyzed with pepsin it was observed that the antioxidant activity of fraction 3 increased. It is thought that this increase is related to smaller peptides coming from fraction 1 and 2. 83

Epilepsi santral sinir sisteminin en sık görülen ve en önemli nörodejeneratif hastalığıdır. Epileptik nöbetler, nöronların hipereksitabilitesi ile karakterizedir. Post- travmatik epilepside ise, hipereksitabiliteye ek olarak `hem` ürünlerinin parankimde birikmesi ile nöron zarlarının lipid peroksidasyonu da söz konusudur. Beyin travması, epilepsi, beyin kanaması, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı gibi birçok akut ve kronik nörolojik hastalığın patogenezinde, reaktif oksijen türleri ile eksitatör amino asitlerin ortak bir yolda birleşerek etkili olduklarını gösteren güçlü ipuçları mevcuttur. Merkezi sinir sisteminin başlıca eksitatör amino asit olan glutamatın, serbest radikallerle ilişkili patolojik durumlarda, özellikle NMDA reseptörü aracılığı ile etkin olduğu öne sürülmektedir. Ayrıca, retrograd haberci olarak tanımlanan nitrik oksitin, ROT ve eksitatör amino asitlerin ortak patogenezinde, ortamın redoks potansiyeline göre NMDA reseptörünün yapısında bulunan sülfidril gruplarını etkileyerek rol aldığı bildirilmektedir. NMDA reseptörünün non-kompetitif antagonisti olan MK-801'in kimyasal veya elektriksel uyan ile indüklenmiş epilepsilerde farmakolojik dozlarda antikonvülzan etkisi gösterilmiştir. Çalışmamızda nörodejeneratif hastalıkların patogenezinin tanımlanması, eksitatör amino asitler ile ROT arasındaki ilişkinin aydınlatılması ve çeşitli tedavi yaklaşımlarının (MK-801 vb.) incelenmesinde oksidatif stres parametreleri ile kemilüminesans ölçümlerinden yararlanmayı düşündük. Çalışmalarımızı, in vitro ve ex vivo olacak şekilde iki deney sisteminde gerçekleştirdik. In vitro deney sisteminde, sıçan beyin dokularının farklı bölgelerinden elde edilen homojenatlan, eksitatör amino asitler (glutamat, NMDA), bunların agonist (glisin) ve antagonistleri (magnezyum, çinko) ve nitrik oksit jeneratörleri (sodyum nitroprüssiyat) ile inkübe ettikten sonra lipit peroksidasyonu (dien konjugatları ve tiyobarbitürik asit ile reaksiyona giren maddeler) ölçümleri yapıldı. Ayrıca, belirli arttırıcılar kullanılarak ROT çıkışının daha özgül göstergesi olan kemilüminesans ölçümleri gerçekleştirildi. Glutamat ve NMDA'mn eksitotoksik konsantrasyonlarında kemilüminesans artışlarına neden olduğu ve bu artışların oksidatif stres parametrelerindeki değişiklikler ile uyumlu olduğu gözlendi. Ex vivo deney sisteminde ise post-travmatik epilepsi oluşturulan ve MK-801 ile tedavi edilen sıçanların beyin dokusunun farklı bölgelerinin homojenatlannda, oksidatif stres parametreleri ve kemilüminesans ölçümleri yapıldı. Post-travmatik epilepsi grubundaki sıçanların tüm beyin bölgelerinde luminol ve lusigenin ile arttırılmış kemilüminesans düzeyleri ile oksidatif stres parametrelerinin kontrollara göre artmış olduğu bulundu. MK-801 tedavisinin koruyucu olduğu ve bu artışları engellediği gözlendi. 42- Evidence that oxidative stress is an important casual factor in the pathogenesis of several neurobiological disorders such as stroke, trauma, seizures and chronic neurodegenerative diseases is accumulating. In addition, excessive and persistent activation of glutamate-gated ion channels (particularly NMDA channels) may cause neuronal degeneration. Moreover, several studies point out that nitric oxide, a retrograde messenger in gaseous state, is involved in neurotoxicity induced by NMDA receptor activation. Iron-induced epilepsy model is widely used for better understanding of the basic mechanism of human post-traumatic epilepsy. Cerebral contusion and head trauma cause blood extravasation followed by hemolysis and deposition of iron rich compounds within neural parenchyma. Production of epileptiform discharges in iron-induced experimental epilepsy is believe to be mediated by membrane lipid peroxidation initiated by free radicals. In this study, we have used in vitro and ex vivo experimental systems to investigate the roles of free radicals and excitatory amino acids on brain cell vulnerability and death. In the in vitro system, rat brain homogenates were incubated with excitatory amino acids (glutamate and NMDA), their agonist (glycine) and antagonists (magnesium and zinc). Production of reactive oxygen species was followed by chemiluminescence measurements using specific enhancers (luminol and lucigenin). Lipid peroxidation parameters were also investigated. Increases in chemiluminescence counts were observed at excitotoxic concentrations of glutamate and NMDA. Other parameters of oxidative stress yielded similar results. In the ex vivo experimental system, we have examined the effects of MK-801 pretreatment on chemiluminescence formation in iron-induced epilepsy model. Luminol and lucigenin enhanced chemiluminescence and oxidative stress parameters were measured in different brain regions. In iron administered group elevated levels of chemiluminescence and oxidative stress parameters were observed. MK-801 pretreatment had protective effects against iron induced oxidative changes. -43- 53

ÖZETOtto Warburg, yaklaşık yüz yıl önce, kanser metabolizmasının nicel araştırmalarına öncülük ederek kanser hücrelerinin, Warburg etkisi olarak bilinen aerobik koşullar altında artmış glikoliz fenotipi sergilediğini keşfetti. Kanser hücrelerindeki artmış glikolizin, mitokondriyal disfonksiyondan kaynaklandığını ve ATP eksikliğinin bu şekilde telafi edildiğini ileri sürdü. Sonraki çalışmalar kanser hücrelerinin glukoza bağımlı oldukları için birincil enerji kaynağı olarak keton cisimlerini kullanamayacaklarını göstermiştir. Biz de çalışmamızda meme kanseri hücrelerinin birincil enerji kaynağı olarak keton cisimlerini kullanamayacaklarını düşünerek sağlıklı fibroblast hücreleri ile farklı meme kanseri hücrelerinde keton cisimlerinin canlılığa etkisini araştırdık. Bu nedenle glukoz ve keton cisimleri (b-hidroksibütirat ve asetoasetat) varlığında/yokluğunda kültürlenen meme kanseri hücrelerinde hücre canlılığını ölçtük. Sonuç olarak üç farklı meme kanseri hücre hattına (MCF 7, MDA MB 231 ve MDA MB 435) keton cisimlerinin uygulanmasıyla beraber, hücre canlılıklarında önemli bir azalış gözledik. Elde edilen veriler ışığında, keton cisimlerinin kullanılmasına uygun olarak beslenme manipülasyonunun, meme kanserinde yeni bir tedavi yaklaşımı olarak göz önüne alınabileceğini düşünüyoruz.ABSTRACTAbout a hundred years ago, Otto Warburg discovered that cancer cells exhibit an increased glycolysis phenotype under aerobic conditions known as the Warburg effect, leading to quantitative research on cancer metabolism. He argued that increased glycolysis in cancer cells is caused by mitochondrial dysfunction and that ATP deficiency is compensated for in this way. Subsequent studies have shown that cancer cells can not use ketone bodies as a primary energy source because they are glucosamine-dependent. We also investigated the effects of healthy fibroblast cells and ketone bodies in different breast cancer cells on viability, considering that our breast cancer cells could not use ketone bodies as a primary energy source in our study. This is why we measure cell viability in breast cancer cells cultured in the presence / absence of glucose and ketone bodies (β-hydroxybutyrate and acetoacetate). As a result, we observed a significant decrease in cell viability with the administration of ketone bodies to three different breast cancer cell lines (MCF 7, MDA MB 231 and MDA MB 435). We think that nutritional manipulation in the obtained light, suitable for the use of ketone objects, can be considered as a new treatment approach in breast cancer.

ÖZETFotodinamik tedavi (PDT) kanser tedavisinin cerrahi müdahaleye gerek kalmadan minimum zarar ile yapılabileceği alternatif bir yoldur.ABSTRACTPhotodynamic therapy (PDT) is an alternative way to do cancer treatment nonsurgically with minimum harm.

1.ÖZETAmaç: Çalışmamızda siyah ve yeşil çay polifenollerinin meme kanser hatları üzerine antiproliferatif etkisi incelenmiştir. Siyah ve yeşil çay ekstrelerinin etkileri faz I, faz II enzimleri üzerinden değerlendirilmiş, ayrıca bu polifenollerin hücre döngüsü ile apoptoz ölüm mekanizmasına olan etkileri de incelenmiştir. Gereç ve yöntem: Çay örneklerinden ekstrakte edilen polifenoller püskürtmeli kurutucu yardımı ile toz haline getirilmiş ve LC-MS-MS yöntemi kullanılarak polifenol içerikleri belirlenmiştir. Elde edilen polifenol ekstrelerinin meme kanser (MCF-7 ve MDA MB-231) hücrelerinde canlılık, apoptoz ve hücre döngüsü üzerine olan etkileri akış sitometri yöntemi ile incelenmiştir. Ayrıca, kinon redüktaz (QR)ve glutatyon transferaz (GST) aktivitelerinin ölçümü yapılmıştır.Bulgular: MCF-7 hücrelerinde çay polifenolleri apoptoz ve nekrozu birlikte anlamlı bir şekilde arttırırken MDA MB-231 hücrelerinde bu etki gözlenmemiştir. MCF-7 hücrelerinde çay polifenolleri kinon redüktaz aktivitesini arttırırken, MDA MB-231 hücrelerinde kontrol grubuna göre bir değişiklik görülmemiştir. MCF-7 hücrelerinde yeşil çay uygulaması ile glutatyon transferaz aktivitesinin arttığı tespit edilirken, siyah çay uygulandığında anlamlı bir değişiklik gözlenmemiştir. MDA MB-231 hücrelerine çay polifenolleri uygulaması ile GST aktivitesi azalmıştır.Sonuç: Polifenollerin meme kanseri hücre hatlarının moleküler özelliklerine bağlı olarak farklı yolakları aktive ettiği gösterilmiştir. MCF-7 hücreleri polifenol etkilerine karşı MDA MB-231 hücrelerinden daha hassastır. Polifenoller MCF-7 hücrelerinde apoptotik bir ölümü desteklemekte, MDA MB-231 hücrelerinde ise farklı ölüm yolaklarını aktive etmektedir. Polifenollerin meme kanser hücrelerindeki faz I ve faz II enzim aktivitesini farklı bir şekilde etkilediği düşünülmektedir.1.SUMMARYPurpose: In this study the antiproliferative effect of green and black tea polyphenols on breast cancer lines was investigated. The effects of polyphenol extracts on phase I and phase II enzymes were evaluated. Also, the effects of these polyphenols on apoptotic cell death mechanisms were investigated. Materials and methods: Polyphenols extracted from tea samples were transferred into powder form with spray drying and their polyphenol contents were determined using LC-MS-MS method. Extracts were then applied to breast cancer cell lines (MCF-7 and MDA MB-231) and their effects oncell viability, apoptosis and cell cycle were investigated by flow cytometry. Additionally activities quinone reductase (QR), glutathione transferase (GST) were determined.Results: Tea polyphenols increased apoptosis and necrosis in MCF-7 cells. This effect was not observed in MDA MB-231 cells. Tea polyphenols increased quinone reductase activityin MCF-7 cells but for MDA MB-231 cells almost no change in activity was observed compared to the control group. When glutathione transferase activity was examined in MCF-7 cells, only increased activity was observed for green tea. In MDA MB-231cells GST activity was decreased after tea polyphenols application.Conclusion: Polyphenols have been shown to effect different pathways depending on the molecular properties of breast cancer cell lines. MCF-7 cells were more sensitive to the effects of polyphenols than MDA MB-231 cells. Polyphenols induced apoptotic cell death in MCF-7 cells, whereas in MDA MB-231 cells different death pathways were activated. Polyphenols are thought to effect phase I and phase II enzyme activities of breast cancer cells indifferent ways.Keywords: Breast cancer, Polyphenols, Cell death, Cell cycle, Enzyme activities.

1. ÖZETAmaç: Çalışmamızda kronik myeloid hücrelerini apoptoza götürebilmek ve lösemiye karşı direnç geliştirebilmek amacıyla doğal polifenollerden kuersetin ve kurkumin kullanıldı. Ancak kurkuminin biyoyararlanımının düşük olması (< %2) klinik uygulama potansiyelini sınırladığından kronik myeloid lösemi hücrelerindeki apoptotik etkisini artırmak için kurkumini kuersetin ile sinerjistik olarak kombine etmeyi denedik.Gereç ve Yöntem: WST-1 metodu ile hücre proliferasyonunun analizi yapıldı ve IC50 dozları tesbit edildi. Ardından, bu iki polifenolün sinerjik etki gösterdiği dozlar kombinasyon analiz programı (Calcusyn) ile belirlendi. Apoptoz oranlarının tesbiti için Annexin-V, reaktif oksijen türleri oluşumunun tesbiti için DCFDA, mitokondriyal membran potansiyelinin tesbiti için JC-1 boyası kullanılarak akım sitometride analiz gerçekleştirildi. Hücreiçi glutatyon ise florometrik olarak belirlendi. Çekirdek kondensasyonu Hoechst 33342 boyası kullanılarak floresan mikroskopta gösterildi. Apoptotik mekanizmada yer alan ilgili protein ekspresyonları ise Western blot metodu ile analiz edildi. Bulgular: Kuersetin ve kurkumin kombinasyonu ile hem polifenollerin etkin dozları azaltılmış oldu hem de lösemi hücrelerinin bu sinerjistik kombinasyon ile apoptoza sürüklenmeleri artırılmış oldu. Ayrıca, bu kombinasyon kurkuminin biyoyararlanımını da artırmış oldu. Son olarak, KML hücrelerinde apoptotik süreç ve reaktif oksijen türleri arasındaki etkileşimin mekanizması aydınlatıldı. Sonuç: Kuersetin ve kurkuminin düşük konsantrasyonlarda kullanımının hem bu polifenollerin biyoyararlanımının artmasını sağlayacağını hem de kombinasyondaki sinerjistik etkileşimin kronik myeloid lösemi (KML) tedavisi için önemli olabileceğini düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Kronik myeloid lösemi (KML), kuersetin, kurkumin, apoptoz, reaktif oksijen türleri (ROT).Investigation of Relationship Between Reactive Oxygen Species and Apoptotic Process in Chronic Myeloid Leukemia (K562) Cells 2. SUMMARYAim: We have used two natural polyphenolic agents, quercetin and curcumin, to create resistance against leukemia and lead to apoptosis of cancer cells. Curcumin has limited clinical use because of its low bioavailability (< 2%). We have tried synergistic combination of curcumin with quercetin to increase its apoptotic effects on chronic myeloid leukemia cells. Methods: Cell proliferation was analyzed by WST-1 method and IC50 values were determined. Then, synergistic effects of these two polyphenols were analyzed by the Calcusyn combination analysis program. Annexin-V staining was used for detection of apoptosis, DCFDA was used for detection of reactive oxygen species and JC-1 dye was used for detection of mitochondrial membrane potential and all analyses were performed by flow cytometry. Fluorometric assay was used to measure intracellular glutathione. Chromatin condensation was shown using Hoechst 33342 dye by florescence microscope. Protein expression associated with apoptotic mechanisms were analyzed using the Western blot method.Results: The rate of apoptosis was enhanced by the synergistic combination of quercetin and curcumin. The relationship between apoptotic process and reactive oxygen species formation was studied in CML cells using the combination doses. Conclusion: We suggest combined use of the two polyphenols, quercetin and curcumin to increase their bioavalibility. Low concentrations of polyphenols in combination may be useful for treatment of CML via synergistic interaction.Keywords: Chronic myeloid leukemia (CML), quercetin, curcumin, apoptosis, reactive oxygen species (ROS).

ÖZETOksidatif stres ile antioksidan savunma mekanizmaları arasındaki denge ve budengenin bozulmasının birçok hastalığın gelişimi ve prognozunda önemli bir rolüolduğu düşüncesi gün geçtikçe daha fazla kabul görmektedir. Bu çalışmada,yaşadıkları yüksek stresin getirdiği oksidatif hasar baz alınarak şizofreni hastalarıüzerinden bu hasara bağlı açığa çıkan diğer oksidatif stres belirteçleri ile basit veucuz bir yöntem olarak idrar malondialdehit ölçümlerinin karşılaştırılması vekorelasyonunun araştırılması amaçlanmıştır.Çalışmaya, Marmara Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri polikliniğine başvuran 20şizofreni hastası ve 21 sağlıklı kontrol alınmıştır. Oksidatif stres parametreleri(antioksidan ve lipid peroksidasyonu) hastalardan ve kontrol grubundan alınan kanve idrar örnekleri ile incelenmiştir.Bulgular şizofreni hastalarının oksidatif stres ile ilgili parametrelerdenyükseltgenmiş glutatyon (GSSG), plazma lipid peroksidasyonu(MDA) ve idrarmalondialdehid (MDA) düzeylerinin kontrollere göre daha yüksek olduğunu ve idrarMDA düzeyleri ile plazma MDA düzeylerinin özellikle hasta grubunda daha belirginderecede uyumlu olduğunu göstermiştir.Bu bulgular, ileriki çalışmalar ve daha fazla sayıda katılımcı ile desteklendiğitakdirde idrar malondialdehit ölçümünün kolay uygulanabilir ve ucuz bir oksidatifhasar tarama belirteci olarak kullanılabileceğini ve taramalar sayesinde bazıhastalıkları önlemeye veya yeni farmakolojik ajanların geliştirilebilmesine katkısağlayabilir.Anahtar Kelimeler: Şizofreni, malondialdehit, oksidatif stres, idThe idea which states that, the oxidative stress has a significant role in developmentand prognosis of many diseases; is more widely accepted by the authorities in eachday. This study aims to examine an easy and cheaper method (urinarymalondialdehyde assay) and its concordance with other oxidative stress biomarkersin schizophrenic patients who have a highly stressful life due to their illness.Participants are 20 schizophrenic patients (who consulted to Marmara UniversityMedical School Hospital outpatient clinic) and, 21 healthy controls. Blood and urinesample of patient group and control group were examined in terms of oxidative stressparameters (i.e., antioxidant and lipid peroxides).Results indicate that GSSG, plasma LP and urine MDA level of patients arehigher than those of control group and urinary MDA levels and plasma MDA levelshas shown a significant correlation especially in patient group.İf the study be replicated with higher sample sizes and supported by some newstudies, the urinary malandialdehyde assay which is an easy and cheaper method;may be used as an oxidative screening test marker and thus may be useful forpreventing some oxidative stress dependent diseases and developing some newpharmacological agents.Key Words: Schizophrenia, malondialdehyde, oxidative stress, urine

Süt dişi meme dokusundan salgılanan ve yapısında yağ, protein, mineral, vitamin, enzim ve karbonhidratları bulunduran kompleks bir sıvıdır. Süt besin ögeleri açısından içeriği tam olan tek doğal gıdadır. Yapısında annenin bağışıklık sisteminin elemanlarını da içerdiğinden, yenidoğanı enfeksiyonlara karşı korur. Kesilmiş sütün sıvı kısmı olan süt serumu (whey) sütün tedavi edici etkilerinden sorumlu tutulmaktadır. Süt serumu b-laktoglobulin, a-laktalbumin, serum albumin, ve immunoglobulinlerden oluşan bir protein karışımıdır. Son yıllarda giderek artan sayıda araştırma süt serumunun çok yönlü terapötik etkilerini aydınlatmış ve bu protein karışımının antikanserojen ve serbest radikal hasarını önleyen etkileri öne çıkmıştır. Peynir yapımı sırasında sütten ayrılan ve 'peynir altı suyu' olarak adlandırılan sıvının süt serumu proteinlerince zengin olduğu bilinmektedir. Bu yan ürün gıda endüstrisinde toz haline getirilerek kullanılmakta ve peynir altı suyu tozu (PAST) olarak adlandırılmaktadır. Çalışmamızda süt serumu proteinlerinin oksidan hasara olan etkisini iki farklı travma modelinde (yanık ve laparatomi) inceledik. Ayrıca in vitro koşullarda serum lipit ve proteinlerini oksidasyona karşı koruyucu etkilerini araştırdık. İn vivo deneylerde süt serumu proteinleri kaynağı olarak PAST kullanıldı, in vitro çalışmalarda ise PAST ve çiğ süt serumu örnekleri kullanıldı. In vivo bulgularımız, süt serumu proteinlerinin, travma nedeniyle dokularda oluşan oksidan hasarı anlamlı biçimde azalttığını ve bu etkilerini doku GSH düzeyini arttırarak yaptıklarını gösterirken, in vitro bulgularımız doğrudan antioksidan etkiye sahip olduklarını gösterdi. Sonuç olarak, süt serumu proteinlerinin yüksek -SH içerikleri nedeniyle hem glutatyon düzeylerini arttırdıklarını hem de doğrudan antioksidan etki gösterdiklerini düşünmekteyiz. ANTIOXIDANT EFFECTS OF MILK AND MILK PROTEINS Adı ve Soyadı: Ayliz Velioğlu Öğünç Danışman adı: Prof.Dr. A.Süha Yalçın Kabul Tarihi: 27.02.2004 Program: Biyokimya Anabilim Dalı: Tıp Fak. Biyokimya A.B.D.Milk is a complex liquid secreted by the mammary glands. It is unique natural food, which contains all essential nutritional ingredients, including fats, proteins, minerals, vitamins, enzymes and carbohydrates. Milk has immune system molecules of the mother to protect the newborn against infections. Milk serum is the liquid part of which is responsible for the therapeutic effects of milk. It is a mixture of b-lactoglobulin, a-lactalbumin, serum albumin and immunoglobulins as well as other minor proteins. Whey is a product of cheese manufacture and is rich in milk serum proteins. This side product is powdered and used in the nutritonal industry. In recent years, increasing number of studies clarifying the multiple therapeutic effects of whey have appeared. Its protective effects on free radical damage and anticarcinogen effects are the major ones among other beneficial effects. In this study, we have evaluated the protective effect of whey proteins against oxidant damage in two different experimental trauma models. In addition we have investigated its preventive effects against lipid and protein oxidation of serum in vitro. We have used whey powder in vivo experiments and whey powder and raw liquid whey in in vitro experiments. Our data showed that whey proteins suppress the oxidant damage induced by trauma. Their protective effect was the result of increased GSH levels in tissues. In our in vitro experiments, we observed that the reactive sulphydryl group content is related to the antioxidant effects of whey proteins. In conclusion, we believe that whey proteins are able to increase endogenous glutathione levels and exert direct antioxidant effects as a result of their high -SH content.

49 ÖZET Sürekli ayaktan periton diyalizi (CAPD) son dönem böbrek yetmezliği tedavisinde etkin olarak kullanılmaktadır. CAPD sırasında görülen en önemli komplikasyon peritonittir. Peritonit sırasında konağın antimikrobial cevabında polimorfonükleer lökositler önemlidir.Fagositoz sırasında PMN'in oksijen alımında hızlı bir artma meydana gelir ve solunumsal patlama olarak adlandırılır. Solunumsal patlama sırasında oluşan süperoksit radikali direkt olarak veya ara ürünlere dönüşerek bakterisidal etki gösterir ve aktive olan PMN'lerden kemiluminesans oluşur.Bu nedenle, kemiluminesans ölçümleri PML'in oksidatif potansiyellerinin ve antimikrobial etkilerinin hassas bir göstergesidir. CAPD hastalarında enfeksiyon riskinin yüksek olması nedeniyle periton diyalizi sıvılarından kemiluminesans ölçümü yaptık. Nefroloji Bilim Dalı CAPD polikliniğince takip edilen hastalar (n=55) çalışmaya dahil edilmiştir. Enfekte olmayan ve akut peritonit bulguları olan hastaların diyalizatlan alındı. Peritonit tanısı klinik bulgular, diyalizat lökosit sayısı ve kültür sonuçlan değerlendirilerek konuldu. Sintilasyon sayacında reaktif oksijen türleri (ROT), luminol( hidroksil radikali, hidrojen peroksit, hipoklorit ve peroksinitrit) veya lusigenin (süperoksit radikali) arttırılmış kemiluminesans oluşumu ile tespit edildi. Her vial 60 dakika boyunca bir dakika aralıklarla sayıldı ve bazal sayım değerleri çıkarıldıktan sonra maksimum kemiluminesans olarak ifade edildi. Farklı türlerin luminol CL etkisi sodyum azid, DMSO, katalaz gibi tutucular ve baskılayıcılar eklenerek hipokloröz, hidroksil, ve hidrojen peroksit türlerinin katkıları yüzde cinsinden belirlendi. Peritonitii hastalarda luminol ve lusigenin CL değerleri enfekte olmayan gruba göre daha yüksek bulunmuştur. Hastalar belirli aralıklarla takip edilmiş ve peritonitii hastalarda antibiyotik tedavisine verilen cevapla CL ölçümlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Sonuçlarımız CL ölçümlerinin enfeksiyonun erken tanısında ve tedavinin süresi ve etkinliğinin tespitinde kullanılabileceğini göstermiştir. 50 SUMMARY Continuous ambulatory peritoneal dialysis (CAPD) is now a widely accepted treatment for end-stage renal failure. However, the high incidence of peritonitis has been a major problem. Polymorphonuclear leucocytes (PMN) play an important role in peritonitis. During phagocytosis PMN undergoes a striking increase in oxidative metabolism known as the respiratory burst. Superoxide anion produced during the burst is bactericidal either directly or as an intermediate. In addition, stimulated PMN's emit light as chemiluminescence. Chemiluminescence is thus a sensitive measure of PMN oxidative potential and correlates well with antimicrobial activity. In view of the increased susceptibility to infection observed in patients on CAPD, we have studied chemiluminescence formation in peritoneal fluids from CAPD patients. Patients (n=55) attending the Nephrology outpatient clinic were included in the study. CAPD fluids were collected from both non-infected patients and those presenting with acute peritonitis. Peritonitis was diagnosed on the basis of anamnesis, clinical symptoms and by dialysate leukocyte count. Reactive oxygen species (ROS) formation was measured as luminol (for hydroxyl radical, hydrogen peroxide, hypochlorite, and peroxynitrites) or lucigenin (for superoxide radical) enhanced CL in fresh specimens using a scintillation counter. Each vial was observed continuously for 60 minutes with, one minute interval. After subtracting the appropriate control values peak luminescence was expressed as counts per minute (cpm) per mL. Further quantitation of different species in luminol chemiluminescence was performed by inhibitors like sodium azide, DMSO, catalase and contribution of hypochlorite, OH, H202 was determined, respectively. Luminol and lucigenin enhanced CL of peritoneal fluids was higher in CAPD patients with infection compared to those without infection.. Patients were followed at regular intervals weekly and chemiluminescence measurements were considerably suppressed under antibiotic treatment. Our results show that chemiluminescence measurements can be used as an early marker for the presence of infection in CAPD patients. In addition, decisions on treatment effectivity and duration can be easily made if chemiluminescence values are considered. 50 57

43- ÖZET Zar yapı ve fonksiyonları çalışırken en kolay elde edilen hücre eritrosit olduğu için, eritrosit plazma zarı bu alandaki çalışmalar için popüler bir model teşkil etmektedir. Bu nedenle çalışmamızda normal ve patolojik zarlarda protein, lipit ve glikoprotein patern'lerinin incelenmesinde model olarak eritrosit zarı kullanıldı. Oksidan bir madde olan kümen hidroperoksite maruz bırakılan eritrositlerde hem zar lipitlerinin hem de proteinlerinin bir takım değişikliğe uğradığı görüldü. Zar proteinlerinin yapılarında meydana gelen değişiklikler SDS-PAGE ile incelenirken, zar lipit ve fosfolipit bileşenlerinde oluşan değişiklikler de TLC ile incelendi. SDS-PAGE'de artan kümen hidroperoksit konsantrasyonunda düşük molekül ağırlığındaki protein bantlarının azaldığı veya kaybolduğu gözlenirken, yüksek molekül ağırlığındaki protein bandında bir artış olduğu gözlendi. Bu patern hem `Coomassie Blue` hem de `Silver Stain` protein boyaları kullanılarak gözlendi. Zar glikoproteinleri PAS ile boyandı ve yüksek kümen hidroperoksit konsantrasyonunda jele girmeyen yüksek molekül ağırlığındaki protein bandının gözlenmesi dışında başka belirgin bir fark görülmedi. Tek boyutlu TLC'de belirgin bir fark görülmezken, iki boyutlu TLC ile ayırma işleminde, hem lizofosfolipidlerin azaldığı hem de yüksek kümen hidroperoksit konsantrasyonunda fosfatidiletanolamin ile fosfodilserin arasında, `Adduct` oluştuğu gözlendi. Bir antioksidan madde olan BHT'nin ve sülfhidril gruplarını indirgeyici bir madde olan DTT'nin protein ve glikoprotein paternleri üzerine koruyucu bir etkide bulunmadığı görüldü. Buna karşılık, iki boyutlu TLC ile yapılan incelemelerde BHT ve DTT'nin oluşan lizofosfolipitlerin miktarında bir azalmaya neden olduğu görüldü. -44- SUMMARY Erythrocyte plasma membrane forms a popular model when studying the membrane structure and function due to its easy availability. For this reason, erythrocyte membrane was chosen as a model in our investigation of protein, lipid and glycoprotein pattern in both normal and pathological membranes. Erythrocytes exposed to cumene hydroperoxide, an oxidant molecule, showed changes in both membrane lipids and proteins. The changes which took place in the membrane proteins were examined by SDS-PAGE and those occuring in phospholipids were studied by TLC. In SDS-PAGE an increase in cumene hydroperoxide concentration caused a decrease or disappearance of some low molecular weight protein bands and an increase in a high molecular weight protein band. This pattern was observed by both coomassie blue and silver stains. The glycoproteins were stained by PAS. At high cumene hydroperoxide concentration the formation of an high molecular weight protein was seen. There was no change in one dimensional TLC, but in two dimensional TLC, lysophospholipids were seen. At higher cumene hydroperoxide concentration formation of an adduct was observed. BHT, an antioxidant, and DTT, a disulphide reducing molecule, showed no protective role on protein and glycoprotein patterns. But in two dimensional TLC, BHT and DTT caused a decreased formation of lysophospholipids. 51

Biyolojik sistemlerde hem normal metabolizmanın yan ürünü olarak, hem de yabancı maddelerin etkisiyle meydana gelebilen serbest radikaller bazı hücre elemanlarına hasar verirler ve değişik hastalıklarda etkilerini gösterebilirler. Bunların zararlı etkilerinden korunmak için organizmada radikal tutucuları ve enzimsel savunma sistemleri bulunmaktadır. Serbest radikallerin reaktif yapıları ve çok kısa ömürlü olmaları nedeniyle doğrudan tayinleri çok güçtür. Bu yüzden serbest radikal reaksiyonlarının ürünleri ve radikallere karşı olan savunma sistemleri incelenerek bu konuda bilgi sahibi olunabilmektedir.Çalışmamızda, savunma sisteminde önemli bir yeri olan glutatyon ve ilgili enzimlerin düzeylerinin saptanması amacıyla, mevcut manuel metodların Technicon RA-1000 otoanalizörüne uygulanması hedeflenmiştir. Yöntemler hazırlandıktan sonra, öncelikle 40 kişilik kontrol grubundan alınan tam kan örneklerinde glutatyon, glutatyon redüktaz, glutatyon peroksidaz, glutatyon transferaz düzeyleri saptanarak normal değerler belirlenmiştir. Ayrıca, geliştirilen yöntemler lipit peroksidas- yonuna duyarlı olduğu gösterilmiş olan kronik böbrek yetmezliğindeki kişilerden alman örneklere uygulanmıştır.Kronik böbrek yetmezliğindeki hemodializ uygulanan hastalarda, glutatyon düzeyleri ile glutatyon redüktaz ve glutatyon transferaz aktivitelerinde kontrol değerlerine göre artış, glutatyon peroksidaz aktivitelerinde ise azalma saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar, hastalarda serbest radikallere karşı savunma sistemlerinde değişiklikler olduğunu ortaya koymaktadır. Değişikliklerin üremik hastalarda, plazmada dolaşan toksik maddelere bağlı olduğu düşünülmüştür.Yöntemlerin otomasyona uygulanmasıyla, manuel yöntemlere göre, az miktarda örnek ve ayıraç kullanarak, kısa sürede doğru sonuçlar alınması mümkün olabilmektedir. Araştırma amacıyla başka hasta grublarında da bu tayinler gerçekleştirilebilir. Technicon RA-1000 için önerilen bu yöntemler kolaylıkla diğer otoanalizörlerde de uygulanabilir. Free radicals which may be formed endogenously or from external influences, are capable of damaging cellular components and may contribute to various disease entities. Organisms contain protective mechanisms, i.e. several enzyme systems and chemical free radical scavengers. Direct detection of free radicals is a difficult procedure because of their high reactivity and very short life span. Therefore in order to investigate these reactions, determination of the reaction products and/or protective mechanisms is preferred.This study was planned for developing automated methods for glutathione and releated enzyme assays, which have important role in protective mechanisms. Whole blood samples collected from 40 control subjects, were assayed by means of the developed methods and normal ranges were determined. The assays were also performed in blood samples from patients with chronic renal failure who are known to be susceptible to lipid peroxidation.Patients with chronic renal failure undergoing hemodialysis showed increased levels of glutathione, glutathione reductase, glutathione transferase and decreased levels of glutathione peroxidase compared to the controls. These results are in accordance with the view that protective mechanisms against free radicals changes in patients suffering from chronic renal failure.By using automated methods it is possible to obtain accurate results in a short time with less sample and reagent volume. The methods developed for Technicon RA-1000 may easily be adapted to other autoanaiyzers. 42

38- Ö Z E T Parkinson hastalığında beyinde substantia nigra bölgesinde nöron kaybına neden olan etkenler arasında lipit peroksidasyonunun uyarılması ile glutatyon ve glutatyon peroksidaz eksikliğinin önemli olduğu ileri sürülmektedir. Çalışmamızda, Parkinson hastalığında beyin dokusunda görülen nörodejeneratif değişikliklerin plazma ve eritrositler üzerine etkisi incelendi ve aynı yaş grubundaki kontroller ile Parkinson hastalarından elde edilen sonuçlar karşılaştırıldı. Parkinson hastalarında, plazma lipit peroksit düzeyleri ile eritrosit zarının lipit peroksidasyonuna duyarlılığında artış olduğu gözlendi. Buna karşılık, antioksidan savunma sistemi bileşenlerinden eritrosit katalaz aktivitelerinde bir değişiklik olmadığı, eritrosit glutatyon düzeyleri ile glutatyon peroksidaz aktivitelerinin azaldığı saptandı. Ayrıca, eritrositlerde ozmotik fraj 111te testi yapıldı ve hastaların % 35'inde frajlllte artışı bulundu. Bulgularımız Parkinson hastalığında eritrositlerde zar bütünlüğünün bozulduğunu düşündürmektedir. Bu bozukluğun Parkinson hastalığındaki nörodejeneratif değişiklikler ile ilişkisi olup olmadığının ve bu hastaların antioksidan tedaviden yararlanıp yararlanmayacaklarının saptanması için daha ayrıntılı çalışmalar gerekmektedir. -39- SUMMARY It has been suggested that among the factors that lead to neuron loss in substantia nigra of brain in Parkinson's disease are stimulation of lipid peroxidation and deficiency of glutathione and glutathione peroxidase. In this study, the effect of neurodegenerative changes on plasma and erythrocytes were investigated in Parkinson's disease. The results from Parkinson's disease patients were compared with controls who were within the same age group. Increase in plasma lipid peroxide levels and erythrocyte susceptibility to lipid peroxidation were observed in patients with Parkinson's disease. On the other hand, erythrocyte catalase activities were not changed whereas glutathione levels and erythrocyte glutathione peroxidase activities were decreased. In addition, erythrocyte fragility tests showed that in 35 % of the Parkinsonians there was increased fragility. Our results suggest that erythrocyte membrane integrity is impaired in Parkinson's disease. More detailed studies are needed to determine whether this is related to neurodegenerative changes observed in Parkinson's disease and whether Parkinsonians will benefit from antioxidant treatment. 48