Search

19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde sosyal, siyasi, ekonomik, kültürel vb. pek çok alanda yenilik meydana gelmiştir. Bunlardan biri de Tanzimat dönemi mali alanda yapılan reformlardır. Bu dönemde Tanzimat'a kadar farklı adlarla tahsil edilen vergiler yerine vergi-yi mahsusa ihdas edilmiştir. Halkın mal varlığının belirlenmesi, devlet gelirlerinin kontrol altına alınması ve verginin herkesin ekonomik gücüne göre tahsil edilmesi amacıyla sayımlar yapılmaya başlamıştır. Hanelerin emlak, arazi ve hayvanatları kayıt altına alınmıştır. Vergi mükelleflerinin yıllık kazancı belirlenip, haneler bu kazanç üzerinden sorumlu tutulmuştur. Vergi vermeyen, emlak ve arazisi olmayan haneler de kayıtlara dâhil edilmiştir. Ortaya çıkan kayıt serilerine "Temettuat Defterleri" adı verilmiştir. Temettuat defterleri ait olduğu dönemin sosyo-ekonomik yapısını gün yüzüne çıkaran resmi kayıtlardır. Osmanlı Devleti'nin mali, sosyal ve demografik yapısı hakkında önemli bilgiler sunan yazılı kaynaklardır. Tanzimat dönemi yenileşme hareketlerindendir. Tahrir defterlerinin devamı niteliğinde olmakla birlikte tahrir defterlerindeki bilgilerden çok daha teferruatlısını ihtiva etmektedir. Bu çalışmanın amacı H.1261- M.1845 yılında, Kırşehir'in mahalle ve köylerinde yaşayan halkın sosyal ve ekonomik durumunu 798 numaralı temettuat defteri ışığında gün yüzüne çıkarmak ve değerlendirmeye tabi tutmaktır. Bu vasıta ile hem Osmanlı tarihi çalışmalarına hem de Kırşehir'in sosyo-ekonomik tarihi ile ilgili çalışmalara bir nebze de olsa katkı sağlamaktır. Bu bağlamda defter günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Adı geçen mahalle ve köylerde ikamet eden hane reislerinin isimleri, sülale adları, eşkâlleri, unvanları, lakapları emlak, arazi ve hayvanat gelirleri, sene-i sabıkada ödedikleri verginin miktarı ve hanelere göre dağılımı tarla, bağ ve bahçelerinin dönüm miktarı, büyük ve küçükbaş hayvanların cinsi ve sayıları, hane reisinin sanat ve ticaret ile sağladıkları gelirler kantatif verilerle ele alınıp incelenmeye tabi tutulmuştur. In the 19th century, innovations occurred in the Ottoman Empire in many fields such as social, political, economic, cultural, etc. One of these innovations is the reforms made in the financial field during the Tanzimat period. In this period, an apportioned tax (vergi-yi mahsusa) was created instead of the taxes collected under different names until the Tanzimat. Counts were started in order to determine the assets of the people, to control the public revenues and to collect the tax depending on the economic power of people. The real estate, land and animals of the households were recorded. Annual income of taxpayers was determined and households were considered responsible for this income. Households that do not pay taxes and do not have real estate or land were also included in the records. The resulting series of records were called "Temettuat Books" (Dividend Books). Temettuat books are official records revealing the socio-economic structure of the period they belong to. They are written sources that provide important information about the financial, social and demographic structure of the Ottoman Empire. The Tanzimat period is among the reform movements. Although they are the continuation of the Tahrir books (Cadastral Record Books), they contain much more detailed information than the Tahrir books. The purpose of this study is to reveal and evaluate the social and economic status of the people living in the neighborhoods and villages of Kırşehir in H.1261- C.1845 in consideration of the Temettuat book numbered 798. Thus, it is to contribute to the studies of both Ottoman history and the socio-economic history of Kırşehir, albeit to some extent. In this context, the book has been translated into modern Turkish. Names of the household heads residing in the said neighborhoods and villages, their family names, descriptions, titles, nicknames, real estate, land and animal incomes, the amount of tax paid in the previous year and distribution to households, the amount of acres of their fields, vineyards and gardens, the type and number of cattle and sheep, the incomes of the household heads obtained with art and trade were analyzed with quantitative data.

Osmanlı tarihi araştırmalarında kullanılabilecek yazılı ve yazısız kaynaklar bulunmaktadır. Osmanlı tarihi yazılı kaynakları arasında Şer'iye Sicilleri'nin önemli bir yeri vardır. Şer'iye Sicilleri, ait olduğu idari birimin tarihine ilişkin bilgilere kaynaklık ederek hem yerel farklılıkları ortaya çıkarır hem de genel tespitlere ulaşılmasını sağlar. Şer'iye Sicilleri diğer yandan ait oldukları kasaba, kaza, sancak gibi yerleşim birimlerinin idarî, ekonomik, sosyal ve kültürel yönlerini aydınlatma açısından da zengin bilgiler içerirler. Düzenli olarak kayıt altına alınan bu tarihi belgeler günümüzde başta şehir tarihçileri olmak üzere sosyal araştırmacılar tarafından da kullanılmaktadır.Çalışma konumuz olan defter, Hicri 1328-1333 / Miladi 1910-1915 tarihleri arasını kapsamaktadır. Defter 155 poz, 298 sayfadan oluşmakta olup, içerisinde 524 hüküm barındırmaktadır. Bu hükümlerin, 518 tanesi vekâlet, 3 tanesi evladın başkasının hizmetine verilmesi, 2 tanesi varis ve varise tespiti ve 1 tanesi ise iş devri ile alakalıdır. Çalışılan defterin tamamına yakınının çeşitli konularda verilmiş vekâlet hükümleri olduğu görülmektedir.`8 Numaralı Şer'iye Siciline Göre Nevşehir'de Sosyal ve Ekonomik Hayat` adlı çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, kadı ve şer'iye sicilleri ile ilgili bilgiler verilmeye, Tanzimat ve sonrasında yaşadıkları değişime ışık tutulmaya ve XX. yüzyılın ilk çeyreğindeki Nevşehir tanıtılmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde, defterin içeriğinde bulunan belge çeşitleri tanıtılıp, konularına göre değerlendirilecektir. Üçüncü bölümde ise, defterin içerisindeki verilere dayanılarak Nevşehir'in idarî, sosyal ve ekonomik yönü ortaya çıkarılmaya yönelik değerlendirmeler yapılacaktır. Değerlendirme sırasında o dönemdeki mahalle, köy ve kazaların isimleri, kişilerin kullanmış oldukları lakaplar, Müslüman ve Gayrimüslimlerin kullanmış oldukları erkek ve kadın isimleri, vakıflar, insanların geçimlerini sağladıkları meslekler gibi bu bilgiler sırasıyla ele alınacaktır. Bu bilgiler, Nevşehir'in sosyal ve ekonomik tarihine ışık tutabilecek niteliktedir. There are written and unpublished sources that can be used in Ottoman historical researches. Among the written sources of Ottoman history, the Şer'iye Sicilleri has an important place. Şer'iye Sicilleri provides information about the history of the administrative unit to which it belongs, revealing both local differences and achieving general determinations. On the other hand, Şer'iye Sicilleri also contains rich information about the administrative, economic, social and cultural aspects of settlements such as towns, accidents, banners they belong to. These historical documents, which are regularly recorded, are now being used by city historians and social researchers in particular.The book, which is a working position, covers the dates of Hijri 1328-1333 / Miladi 1910-1915. The notebook consists of 298 pages, with 524 poses. Of these provisions, 518 are related to proxy, 3 are given to the service of another, 2 are related to varicose veins, and 1 is related to work transfer. It appears that the working notebook is close to the whole, and that there are provisions of proxy given in various matters.`Social and Economic Life in Nevsehir by Number 8 Şer'iye Sicilin` consists of three parts. In the first part, information about the temperaments of the kadi and shar'i is given, the changes which they lived in the Tanzimat and after that are kept lighted and XX. Nevşehir in the first quarter of the century will be tried to be introduced. In the second part, the types of documents in the book will be introduced and evaluated according to the topics. In the third part, based on the information in the book, evaluations will be done to reveal the administrative, social and economic aspects of Nevşehir. During the assessment, this information will be handled in turn, such as the names of neighborhoods, villages and accidents at that time, the nicknames that people used, the names of men and women that Muslims and non-Muslims used, the foundations, and the professions in which people lived. This information is capable of shedding light on the social and economic history of Nevşehir. 152

Kırım Savaşı (1853-1856) 19. yüzyılın en önemli savaşlarından biridir. Bu savaş, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında başlamış ve Fransa, İngiltere, Sardunya'nın savaşa girmesiyle bir Avrupa savaşına dönüşmüştür. Rumeli, Kafkas, Doğu Kafkas ve Kırım olmak üzere dört cephede eş zamanlı olarak devam eden Kırım Savaşı, Sivastapol'da Rus deniz üssünün düşmesiyle sona ermiştir. 30 Mart 1856 Paris Barış Anlaşması ile Rusya'nın sıcak denizlere inme hedefi bir süreliğine ertelenmiştir. Kırım Savaşı'nın yaşandığı 1853-1856 yılları arasında Osmanlı tarihinde ilk kez devletin yarı resmi gazetesi olan Ceride-i Havadis Gazetesi, savaş bölgesine muhabir göndermiştir. Osmanlı Devleti'nde basının gelişmesi ile halkın gazeteye olan ilgisi artmıştır. Özellikle halkın merak ettiği bir konu olan Kırım Savaşı hakkında Ceride-i Havadis Gazetesi'nde bilgi verilmesi, bu gazeteye olan ilgiyi daha çok artırmıştır. Kırım Savaşı'nı canlı olarak bölgede yaşayan muhabirlerin Ceride-i Havadis Gazetesi'ne gönderdiği haberler, savaşla ilgili Osmanlı bakış açısının halka yansıtılmasında büyük rol oynamıştır. Bölgede görevli Osmanlı komutanlarının, muharebelerin gidişatı hakkında Ceride-i Havadis Gazetesi'ne gönderdiği tahriratlar, Kırım Savaşı'nın iyi anlaşılması bakımından gazetenin önemi artırmıştır. Kırım Savaşı hakkında bilgi edinmek isteyen halkın bu gazeteye olan ilgisi, Ceride-i Havadis Gazetesi'nin satışlarında artışa neden olmuştur.Ceride-i Havadis Gazetesi'nin Kırım Savaşı'nda üstlendiği bir diğer rol ise halkı Osmanlı Devleti'nin savaşı kazanacağı konusunda inandırmaktır. Bu görevi layıkıyla yerine getiren Ceride-i Havadis Gazetesi, her bölgede gerçekleşen eş zamanlı muharebeleri sade ancak heyecan verici bir dille okuyucusuna aktarmıştır. Anahtar Kelimeler: Ceride-i Havadis Gazetesi, Kırım Savaşı, Osmanlı Devleti, Basın, Avrupa Devletleri. The Crimean War (1853-1856) is one of the most important battles of the 19th century. This war had began between Russia and the Ottoman Empire and turned into a European war with the entry of France, Britain, and Sardinia into this war. The Crimean War which was simultaneously continuing in Rumeli, Caucasian, East Caucasus and Crimea fronts, ended with the defeated of Sevastopol in the Russian naval base. According to the The Paris Peace Treaty in 30 March 1856, the goal of Russia's warm seas had been postponed for a while.A newspaper reporter was sent to the war zone during the Crimean War by Ceride-i Havadis, which was a the state's semi-official newspaper, between 1853 and 1856 for the first time in Ottoman history. The interest of the people to the newspaper increased with the development of the press in the Ottoman Empire. The interest of the people to this newspaper had increased a lot, especially the content was about the Crimean War which was the subject that people wanted to read via Ceride-i Havadis newspaper. The reporters who lived in the region sent news about the Crimean War to the Ceride Havadis newspaper and this was played a major role in reflecting the idea of Ottoman perspective to the the people about the war. Ottoman commanders who were working in the district sent information to Ceride-i Havadis on the course of battle, and this increased the importance of newspapers in terms of understanding the Crimean War. The interest of the people ,who wanted to learn about the Crimean War, led to an increase in sales of Ceride-i Havadis newspaper.The Journal of Ceride-i Havadis played another role during the Crimean War to convince people to win the war on the Ottoman Empire. Ceride-i Havadis Newspaper ,which fulfilled this task adequately, transferred simultaneous battle news to the readers that take place in every region simply but on exciting language.Keywords: Ceride-i Havadis Newspaper, The Crimean War, The Ottoman Government, the press, The European States 152