Search

W latach 1918-1939 aresztanci stanowili grupę osób szczególnie narażoną na marginalizację i wykluczenie społeczne, co dotyczyło także członków ich rodzin. Sytuację pogarszał jeszcze fakt, że osoby skazane najczęściej pochodziły z rodzin doświadczających biedy, ubóstwa, a zachowania przestępcze były niejednokrotnie wynikiem trudnej sytuacji życiowej, której doświadczali zarówno w życiu rodzinnym, jak i społecznym. Szczególnie trudna była sytuacja ówczesnych aresztantek, jak również rzeszy sierot żyjących na ulicach miast, utrzymujących się z żebractwa, drobnych kradzieży czy rozbojów. Jedyną szansą na zmianę ich sytuacji życiowej były działania pomocowe w obszarze wychowania i edukacji, które dawały im możliwość nie tylko poprawy moralnej, ale niejednokrotnie odmieniały ich życie poprzez zdobycie wykształcenia, pracy, jak również mieszkania. Podejmowane działania w wielu przypadkach dotyczyły też dzieci aresztantów, ich wychowania i edukacji. Wsparciem aresztantów i ich rodzin były przede wszystkim działania dobroczynne realizowane przez stowarzyszenia, towarzystwa, bractwa religijne, działania podejmowane przez pracowników sądowych, więziennych i nauczycieli szkół. Wiele z tych inicjatyw pomocowych można zaobserwować we współczesnych działaniach obejmujących wsparcie osadzonych i ich rodzin. Niezmiernie interesujące jest, iż współcześnie, w zmienionej już rzeczywistości społecznej znajdują zastosowanie między innymi te same metody oddziaływania wychowawczego i wsparcia edukacyjnego. Between 1918 and 1939 detainees were a group of people particularly vulnerable to marginalisation and social exclusion, which also concerned members of their families. The situation was aggravated by the fact that convicted persons most often came from families experiencing poverty and deprivation, and criminal behaviour was often the result of a difficult life situation which they experienced both in family and social life. Particularly difficult was the situation of the then women-detainees, as well as a significant number of orphans, living on the streets of cities, living off begging, petty thefts or robberies. The only chance of changing their life situation were assistance activities in the area of upbringing and education, which gave them the opportunity not only to improve their morality but often changed their lives by gaining education, work, as well as housing. The actions taken in many cases also concerned the children of detainees, their upbringing and education. The initiators of support for the detainees and their families were primarily charitable activities carried out by associations, societies, religious fraternities, actions taken by the court, prison staff and school teachers. Many of these aid initiatives can be seen in contemporary actions involving support for detainees and their families. It is extremely interesting that the same methods of educational impact and educational support are applied in the changed social reality today.

Jan Sowa przekonuje w swojej książce, że „inna rzeczpospolita jest możliwa”. Punktem wyjścia dla jego analizy społeczno-polityczno-gospodarczej sytuacji, w jakiej znajduje się współczesna Polska, była rocznica 25-lecia transformacji. W tym samym czasie książkę o podobnym tytule - Inny kapitalizm jest możliwy - wydał Andrzej Szahaj, także odwołując się do bilansu ostatniego ćwierćwiecza. Obaj autorzy rozpoczynają swój wywód od krytyki przemian i długo funkcjonującego ślepego zaufania do „niewidzialnej ręki rynku”, przejętego wraz z otwarciem na Zachód. Przyglądając się rodzimemu kinu tworzonemu po 1989 roku, okazuje się, że dominującą narracją wobec przemian ekonomicznych, dokonujących się pod wpływem zmiany ustrojowej, była ta, która wspierała działania wolnorynkowe. Jeżeli krytykowano polską sytuację gospodarczą, to źródeł złej sytuacji upatrywano albo we wciąż istniejących naleciałościach poprzedniego systemu, albo w zbyt wolnych przemianach. Dopiero ostatnie lata przyniosły w polskim kinie filmy, które powoli zmieniają perspektywę, upatrując zagrożenia dla życia społecznego już nie w niedoborze, lecz w nadwyżce liberalnych rozwiązań w gospodarce. Artykuł ma na celu naszkicowanie mentalnej mapy polskiego kina ostatnich lat i sprawdzenie, czy rzeczywiście można w nim dostrzec oznaki postępującej zmiany w ocenie kapitalizmu. Oglądając takie filmy, jak choćby: Pewnego razu w listopadzie, Dzikie róże, #WszystkoGra, Kamper, Król życia czy Między nami dobrze jest, można odnieść wrażenie, że inna kinematografia faktycznie jest możliwa. Jan Sowa convinces in his book that “another Rzeczpospolita is possible”. The starting point for his socio-political and economic analysis of the situation in which contemporary Poland is located was the 25th anniversary of transformation. At the same time, a book with a similar title - “Another capitalism is possible” - published Andrzej Szahaj, also referring to the balance sheet of the last quarter of a century. Both authors start their arguments with criticism of changes and long-term blind trust in the “invisible hand of the market”, taken over with the opening to the West. The dominant narrative of Polish cinema after 1989 was positively oriented towards free market changes. If the Polish economic situation was criticized, the sources of the bad situation were seen either in the existing accretions of the previous system or in slow changes. It was only the last years that brought films in Polish cinema, which slowly change the perspective, seeing the threats to social life no longer in deficiency, but in the surplus of liberal solutions in the economy. The paper aims to sketch a mental map of the Polish cinema of recent years and to check whether you can actually see in it signs of a progressive change in the assessment of capitalism. Watching such films as Pewnego razu w listopadzie, Sąsiady, Polskie gówno, Kamper, Król życia or Między nami dobrze jest, you can get the impression that another cinematography is actually possible.

Poor families are often seen as socially, environmentally and culturally neglected, thus forming the areas of social risk, frequently characterized by different serious symptoms of dysfunction and failure in education. Children from such families generally are culturally and intellectually deprived; they also face many barriers in access to education and are subjected to various aspects of the subculture of poverty. There is therefore an urgent need for action to support those children who are evidently marginalized because of family poverty. The school environment plays an enormous role in such initiatives as a basic educational link for young people. The school is responsible for animating the activities of the poor, developing their social entrepreneurship and motivating them to create their own, valuable lifestyles which provide opportunities for social promotion. These difficult and complicated educational challenges generate a particular need to form creative attitudes amongst people dealing with the processes of upbringing and education, as they are only able to develop the same attitudes in their pupils and equip them in developing the potential for independently building their own life and rejecting the subculture of material poverty., Rodziny biedne stanowią często środowiska socjalnie i kulturowo zaniedbane, będące obszarami społecznego ryzyka, charakteryzujące się poważnymi objawami dysfunkcjonalności i niewydolności wychowawczej. Dzieci z takich rodzin mają na ogół bardzo ubogi kontakt z dziedzictwem kulturalnym i intelektualnym, napotykają na liczne bariery w dostępie do edukacji, są narażone na dziedziczenie subkultury ubóstwa. Zachodzi więc pilna potrzeba działań mających na celu troskę o los dzieci marginalizowanych z powodu biedy rodziny. Ogromną rolę w tego typu przedsięwzięciach odgrywa środowisko szkolne, będące podstawowym ogniwem edukacji młodych pokoleń. To na nim przede wszystkim spoczywa obowiązek rozbudzania aktywności życiowej, kształtowania zaradności społecznej oraz motywowania pokrzywdzonych przez los do kreowania wartościowego stylu życia, jawiącego się jako szansa awansu społecznego oraz przepustka do lepszego życia. Te trudne i złożone wyzwania edukacyjne generują szczególną potrzebę kształtowania postaw twórczych osób zajmujących się procesami wychowania i edukacji, ponieważ tylko oni są w stanie rozwinąć takie same postawy u swoich wychowanków i wyposażyć ich w potencjał do samodzielnego kształtowania swojego życia i wyrwania się z subkultury ubóstwa materialnego.

W analizowanym okresie Lwów był trzecim największym skupiskiem ludności żydowskiej w Polsce (po Warszawie i Łodzi). Miasto to wyróżniało się również pod względem liczby instytucji i organizacji ukierunkowanych na ochronę zdrowia i opiekę medyczną, a także inicjatyw podejmowanych w tym zakresie. Jedną z istotnych instytucji działających na rzecz ludności żydowskiej było założone we Lwowie w 1920 r. Towarzystwo Ochrony Zdrowia. Zasadniczym celem jego działalności była poprawa warunków sanitarno-higienicznych ludności żydowskiej. Na podkreślenie zasługuje szczególnie to, że analizowane Towarzystwo Ochrony Zdrowia we Lwowie, skupiające stosunkowo liczne grono lekarzy żydowskich, wdrażało nowoczesne metody lecznicze oraz prowadziło akcje prozdrowotne obejmujące głównie najbiedniejszą ludność żydowską. In the analyzed period, Lviv was the third largest of Jewish population in Poland (after Warsaw and Łódź). The city also stood out in terms of the number of institutions and organizations focused on health care and medical care, as well as initiatives taken in this area. One of such very important initiatives addressed to the Jewish population was the Society for Health Care founded in Lviv in 1920. The main goal of his activity was to improve the sanitary and hygienic conditions of the Jewish population. Especially noteworthy is that the analyzed Society for Health Care in Lviv, gathering a relatively large group of Jewish doctors, implemented modern therapeutic methods and conducted pro-health actions that included mainly the poorest Jewish population.

Społeczeństwo, w którym egzystuje współczesny człowiek, jest nie tyle trudne, ile bardzo złożone. Dlatego też wielu ludzi nie radzi sobie z różnymi problemami natury osobistej i społecznej. Wielu z nich doświadcza wykluczenia społecznego definiowanego jako efekt różnego rodzaju upośledzeń społecznych, wobec czego jednostka lub grupa nie może w pełni uczestniczyć w życiu gospodarczym, społecznym, ekonomicznym i politycznym społeczeństwa, do którego należy. Podmiotem wykluczenia społecznego jest przede wszystkim jednostka, która na drodze realizacji własnego humanitas została wykluczona w sposób przez siebie zawiniony lub doznała wykluczenia z powodu niewłaściwej polityki państwa. Do najważniejszych problemów lokujących się w obrębie wykluczenia autor zalicza: niepełnosprawność, bezrobocie, bezdomność, uzależnienia, samotność i ubóstwo. Scharakteryzowano przywołane powyżej obszary wykluczenia oraz podjęto próbę wskazania sposobów pomocy jednostkom, które stały się ofiarami wykluczenia. Podstawową instytucją pomagającą tym osobom jest pomoc społeczna, której pierwszym i podstawowym celem jest ulepszanie życia społecznego. Ważne miejsce zajmują w niej pracownicy socjalni, którzy jako jednostki wykształcone i kompetentne mogą wpływać na lepsze życie człowieka. Niestety, współcześnie nie zawsze w wystarczający sposób zaspokajane są podstawowe potrzeby zagubionych osób. Najsilniej dotykają one grupy i jednostki najsłabsze. Wskutek owych braków w polityce społecznej oraz w jej przedmiotowych zakresach: w polityce ludnościowej, rodzinnej, edukacyjnej, mieszkaniowej, polityce podziału dochodu, zabezpieczenia społecznego, zatrudnienia, następuje erozja najsłabszych ogniw systemu społecznego. Konieczne zatem wydaje się otwarcie polityki państwa na różne problemy społeczne, nie zawsze zawinione przez jednostkę, ale przez system, w którym się ona znalazła. The society in which today's man exists is not only difficult but also complicated. That is why many people cannot cope with personal and social problems. Many of them experience social exclusion defined as the effect of various social disabilities, due to which an individual or a group cannot fully participate in social, economical and political life of the society to which they belong. The subject of social exclusion is most of all an individual, who was excluded on his way to realize his own humanitas due to his own faults or because of improper policy of the country. The most important problems located within the area of exclusion include: disability, unemployment, homelessness, addictions, loneliness and destitution. The above mentioned areas of exclusion are characterized and the author attempts to indicate ways to help those who have become victims of exclusion. The basic institution which helps the excluded is social aid, whose first and foremost aim is improving social life. Within social aid, social workers play an important role, since as educated and competent they can have an influence on improving a person’s life. Unfortunately, the basic needs of an excluded person are not always adequately addressed. These shortcomings affect most of all the weakest groups and individuals. Due to deficiencies in social policy and its subject areas: population, family, education, housing, income sharing, social security, employment - there occurs erosion of the weakest links of the social system. Thus there is a need of opening the policy of the state towards various social problems which are not always the fault of an individual but of the system, to which he/she belongs.

Artykuł przedstawia relację ciało‑miasto w kontekście potransformacyjnych zmian dokonanych w Wałbrzychu. W wyniku nowej sytuacji, byli górnicy zostali zmuszeni do całkowitego przewartościowania dotychczasowego życia. Niniejszy artykuł jest refleksją nad agresywnymi zachowaniami byłych górników w stosunku do otaczającej ich przestrzeni (działalność zbieraczy złomu, biedaszybników oraz poszukiwaczy różnych dóbr, jako tych, którzy „rozbierają” miasto), ale i również agresji skierowanej do samych siebie. This article presents a body‑city relationship in the context of political transformation in Walbrzych. As a result of the new situation, former miners were forced to complete reevaluation of previous life. My publication is a reflection on the aggressive behavior of former miners in relation to the surrounding area (scrap pickers and people who illegally explore the coal mines, and prospectors of various goods, as those who are deconstructing the city), but also aggression directed at themselves.

Praca zawiera problem wykluczenia społeczności lokalnych w ramach dużego miasta poprzemysłowego z wszystkimi tego uwarunkowaniami i dziedzictwami. Opisano kierunek miejskich oddziaływań związanych z reintegracją społeczną osób wykluczonych społecznie, dotkniętych i objętych różnymi problemami społecznymi, przede wszystkim ubóstwem, wyuczoną bezradnością oraz wielopokoleniowym pozostawaniem beneficjentem materialnych świadczeń z pomocy społecznej. Przedstawiono proces wytwarzania się „enklaw biedy” i ich transformację w sąsiedztwa wykluczenia i wykluczonych (neighbourhoods of relegation) oraz aktualnie istniejący świat „enklaw biedy” jako układ społeczny, którego elementy tworzą: świadomość społeczna, instytucje społeczne, hierarchia społeczna i organizacja społeczna oraz stosunek mieszkańców enklaw do miejsca zamieszkania. Wskazano na konieczność nowego podejścia do zarządzania problemami społecznymi w mieście i na powstanie inicjatyw obywatelskich służących zwiększaniu integracji społecznej w Łodzi, jako zwiastun zachodzących zmian. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Opublikowano w : "Oblicza ekskluzji. Praktyka działania instytucji kultury a przełamywanie barier dostępu" pod red. Ewy Rokickiej i Patrycji Kruczkowskiej, Katedra Socjologii Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Since early 1990. the members of sociological team led by professor Wielisława Warzywoda-Kruszyńska have been gathering narrative and biographical interviews with individuals and families, marginalized due to their inter-generationally inherited poverty. The paper treats on biographical data application in sociological studies of poverty and social exclusion – recognized processes and phenomena, and their cognitive importance. Multifaceted analysis of neighbourhood of relegations, family life of the poor, collective and individual dimensions of pauperization, social roles, individual and collective identities are pursued on the basis of biographical data. The results of the biographical research provoke thoughts about the institutional intervention and its influence on the social world of poverty. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Autorka opisuje nekrologi zamieszczane w galicyjskim periodyku "Szkoła". Stanowią one obfite źródło do badań nad życiem codziennym i problemami kadry pedagogicznej w Galicji. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Autorka przeprowadziła analizę zawartości czasopism przełomu XIX i XX wieku, które poruszały tematykę rodziny, wychowania i opieki nad dziećmi. W publikowanych tekstach akcentowano bardzo złą sytuację dzieci w miastach, często pozbawionych opieki, co prowadziło do powielania przez nie tego modelu życia w dorosłym życiu. Na łamach opisywanych czasopism próbowano znaleźć rozwiązanie problemu rodzin niewydolnych wychowawczo. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

The theme of the considerations in the article are the social implications of the restructuring of old industrial regions of Europe. The basis of the analyzes arethe results of the research carried out in 2008–2011 among residents of some old working-class areas of England, France, Spain, Germany, Polish and Turkish, as part of a 3-year research project SPHERE (Space, Place and the Historical and Contemporary Articulations of Regional, National and European Identities through Work and Community in Areas Undergoing Economic Restructuring and Regeneration). The regions selected for the survey are those in which the transition from traditional industries to production based on latest technologies and expert services was successful (Corbeil-Esonnes/Evry, partly Nuremberg and Barnsley – South Yorkshire) as well as those in which the industrial sector continues to play a significant role (Elda and Alcoy in the Autonomous Community of Valencia, Polish Silesia Bedzin and ore). In addition to employers and employees, the actor of economic and social transition are labor unions. These structures playing an important role in shaping the post-war economic order, are now losing importance in their "Fordist" forms. Due to crisis of the unions the need for organizational change ideological revision of strategies and new strategies of activity has been observed. The analyses revealed that in all above regions economic changes taking place destabilized social life, causing tension and resistance of workers. This was expressed by thousands of protestants organized by trade unions against the imposed new standards of work, organizational culture and work relations. Restructuring of the studied regions strengthened antagonisms between the public and private sectors. The first one symbolizing the old world, a sense of security, stability and predictability has lost its importance, and its place has been taken by the private sector, which has brought – according to the respondents- social tensions and anxieties. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

In sociology, one of the key disciplines in the pauperisation process analysis, its povertyrelated academic output may be subdivided into two main pairs of theoretical approaches: cultural approach versus structural approach, and static approach versus dynamic approach. Analyses referred to in this paper are focused on the use of the structural perspective in the reflection upon contemporary poverty, and they cover both theoretical considerations as well as results of empirical studies dating back to the turn of the 20th century as well as of the contemporary ones, which undergo dynamic development. On the one hand these considerations concern relations between poverty and social structure, i.e. the share and position of the poorin the structure, as well as the distances that separate them from other segments of the structural system, and the internal differentiation of the communities of the poor, taking into account such basic dimensions as gender, age or place of residence on the other. The social profile of the contemporary poor people is presented with an aid of available results of empirical studies as well as with the data of EUROSTAT and the Main Statistical Office that address the subject matter. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

The protection of the rights of persons with disabilities is an important challenge in today’s society and the Polish state. Human rights as a citizen starts with the realization of its rights as a child. Lack of implementation of these rights and the needs of the youngest and most vulnerable citizens of the same causes that often there is little hope of these young people a decent life in the future. Given the enormity of the problems with the situation of children living in difficult conditions in this paper take into account issues related to the basic problems of the affected child. Such situations include the situation clearly disabled child and his family. The article shall subject a disabled child protection especially in the light of Convention on the Rights of the Child, focusing on the concept of dignity and empowerment in the face of children’s rights. Disability in childhood threatens exclusion from education and peer group now, and with the labor market later in life, so also in the future,especially if a child grows up in poverty. To counter this threat, it is necessary to intervene in support of children and youth and their families. Lack of family capital and investment opportunities in child makes only external support (primarily through adequate social support and adequate educational system) can stop this unfavorable trajectory of their lives in the future, a child with a disability in the future will not be reliant adults with disabilities. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Słowo Wstępne "Cieszę się niezmiernie, że tak licznie przyjęliście Państwo zaproszenie na konferencję wspólnie zorganizowaną przez Stowarzyszenie „Kuźnica”, Krakowską Akademię im Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Czujemy się w Krakowie zaszczyceni wizytą tak wielu znamienitych gości. Mam nadzieję, że Kraków - doświadczony gospodarz tak wielu wydarzeń oraz licznych najwyższej rangi konferencji naukowych - i tym razem spełni oczekiwania swoich gości: będzie dla Państwa miejscem sprzyjającym konstruktywnej debacie oraz obywatelskiej zadumie nad ludzką biedą, jednym z najtrudniejszych problemów nie tylko Polski i pozostałych krajów Unii Europejskiej, lecz także całego współczesnego świata."(...)

Książkę opublikowano z grantu na projekt PROFIT (Policy Responses Overcoming Factors in the Intergenerational Transmission of Inequalities (CIT2–CT–2004–506245)) sfinansowanego przez Unię Europejską w ramach 6 Programu Ramowego.