Search

Patiënt A, 58 jaar, wordt naar de geriatrie verwezen door de reumatoloog in verband met apathie. Anamnese vermeldt verspringende gewrichtspijnen, rode ontstoken ogen, apathie en interesseverlies. Lichamelijk onderzoek toont rode tranende ogen, bradyfrenie en bradykinesie. Bloedonderzoek laat verhoogde infectie parameters zien. De patiënt ontwikkeld koorts en bilateraal rode ontstoken oren. Diagnose van relapsing polychondritis wordt gesteld, de patiënt wordt behandeld met prednison en de symptomen verdwijnen. Relapsing polychondritis is een chronische ziekte geassocieerd afbraak van structurele en functionele integriteit van kraakbeen en ontsteking van weefsel, rijk aan proteoglycanen. We diagnosticeerde relapsing polychondritis met een reversibele dementie, waarschijnlijk door een cerebrale vasculitis.

Twee patiënten presenteerden zich met cognitieve stoornissen en parkinsonisme-achtige verschijnselen tijdens de behandeling met valproïnezuur. Bij beide patiënten was er sprake van progressieve cognitieve stoornissen en mobiliteitsproblemen. Na het staken van de valproïnezuur waren beide syndromen grotendeels of zelfs volledig reversibel. Er is een toenemende prevalentie en incidentie van epilepsie bij ouderen boven de 60 jaar en een groot gedeelte van deze patiënten wordt behandeld met valproïnezuur. Alle klinici die oudere patiënten behandelen dienen op de hoogte te zijn van het feit dat deze behandeling reversible cognitieve stoornissen en parkinsonisme kan veroorzaken, mogelijk door verminderde activiteit van mitochondrieel complex I functie. Het staken van valproïnezuur wordt sterk aanbevolen bij alle patiënten die tijdens de behandeling cognitieve stoornissen, parkinsonisme of beide ontwikkelen.

Een ziekenhuisopname kan een negatief effect hebben op de kwaliteit van leven van ouderen met een cognitieve stoornis. Het doel van dit onderzoek is overwegingen van een huisarts bij een acute verwijzing naar het ziekenhuis van ouderen met een cognitieve stoornis in kaart te brengen. Onder 21 huisartsen uit Noord-Nederland werden semigestructureerde interviews afgenomen en verbatim uitgewerkt. Uit deze transcripten werden met behulp van 131 gerichte codes volgens de principes van de gefundeerde theoriebenadering 12 categorieën geconstrueerd waarmee de acute verwijzing beschreven wordt. Zes categorieën hebben betrekking op de wenselijkheid van behandelen of verwijzen. Dit zijn de aard van de klacht, de wens van de patiënt en zijn naasten, de conditie van de patiënt, de belasting voor de patiënt, de mogelijkheden in het ziekenhuis en de visie van de huisarts. Zes categorieën hebben betrekking op de mogelijkheden van de huisarts. Dit zijn de medische mogelijkheden, de zorgmogelijkheden, de beschikbare tijd, de beschikbare informatie, de inhoudelijke ondersteuning en het verwijzen buiten de huisarts om. Specialisten in het ziekenhuis, huisartsen en beleidsmakers kunnen met de opgedane inzichten rondom het verwijzen van ouderen met een cognitieve stoornis de zorg aan deze ouderen verbeteren.

Inleiding Alzheimerdementie (AD) kan gepaard gaan met symptomen van depressie. Bij AD ontstaan er vroeg of laat problemen met taalexpressie of -begrip (afasie). In deze studie onderzochten we of ouderen met alzheimerdementie, al dan niet gecompliceerd door een taalstoornis, moeilijkheden ondervonden in het begrijpen en beantwoorden van stemmingsvragen. Daarnaast onderzochten we of de antwoorden van verzorgenden als informanten voldoende validiteit hadden voor inzicht in de stemming van een oudere. Methoden 53 ouderen, bewoners van zorginstellingen, namen tezamen met hun eerstverantwoordelijke verzorgenden deel aan het onderzoek; 25 deelnemers hadden de diagnose alzheimerdementie, 28 deelnemers hadden geen cognitieve stoornis. Taalvaardigheid werd onderzocht met de SAN-test (Stichting Afasie Nederland) en onderdelen van de Akense Afasietest (AAT). De depressievragenlijsten in dit onderzoek waren de Beck Depression Inventory-second edition (BDI-II-NL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30). Resultaten Er waren geen significante verschillen in somscores op de twee stemmingsvragenlijsten tussen deelnemers zonder cognitieve stoornis en deelnemers met alzheimerdementie, met of zonder taalstoornis. Zowel ouderen zonder cognitieve stoornis, als ouderen met alzheimerdementie gaven overeenkomstige antwoorden op de BDI en GDS. De overeenstemming tussen zelfbeoordeling en informantoordeel was echter zeer gering. Verzorgenden oordeelden doorgaans negatiever over de stemming dan de oudere deelnemers zelf. Overschatting van ‘depressie’ gebeurde vooral bij deelnemers die zichzelf niet of nauwelijks depressief vonden, onderschatting vond plaats bij deelnemers met relatief hoge scores op de stemmingsvragenlijsten. Conclusie Alzheimerdementie, al dan niet gecompliceerd door een taalstoornis, leidt niet tot een vertekening in somscores op beide vragenlijsten (BDI en GDS). Ouderen met alzheimerdementie zijn in staat vragen over hun stemming adequaat te beantwoorden. We vonden echter aanzienlijke discrepanties tussen het eigen oordeel over de stemming en dat van verzorgenden als informanten. Het is dan ook van belang niet alleen af te gaan op het oordeel van een informant bij onderzoek naar de stemming van ouderen met alzheimerdementie, maar ook het oordeel van de oudere zelf mee te wegen.

Progressive supranucleair verlamming (PSP) is een zeldzame, ernstige progressieve neurologische aandoening met complexe symptomatologie. Wij beschrijven een 3-tal casussen, die in de periode 2005-2008 zijn vervolgd. Ondanks de aanwezigheid van internationale criteria sinds 1996, zijn de diagnosestelling en behandeling nog steeds moeilijk. In deze drie casussen is gekozen voor rivastigmine; redenen daarvoor worden kort toegelicht. Onder het gebruik van rivastigmine zijn cognitieve stoornissen nauwelijks toegenomen. Meer onderzoek hiernaar lijkt aangewezen.