Search

In deze Policy Brief wordt ingegaan op doelsturing als een instrument in de transitie naar een duurzame landbouw. De focus ligt daarbij op de relatie tussen de overheid en individuele landbouwbedrijven. Er is behoefte aan meer concrete beelden over doelsturing (wat is het?), varianten van doelsturing, en aspecten daarvan. Beargumenteerd wordt dat doelsturing belangrijke ‘voordelen’ heeft, maar dat er ook ‘nadelen’ zijn. Doelsturing wordt sterk ondersteund vanuit de economische theorie, waarbij vooral aspecten van efficiëntie en doelmatigheid worden benadrukt, maar ook institutionele en governance-aspecten bij worden betrokken. Bij doelsturing is inzicht in de aard en het karkater van doel-middel-relaties cruciaal. Er wordt betoogd dat er vier ideaaltypen van doelsturing kunnen worden onderscheiden. Deze stellen verschillende aan wat er moet kunnen worden gemeten, gemonitord en geborgd. Ook wordt ingegaan op de rol van doelsturing in relatie tot specifiek locaties of regio’s en het verband tussen doelsturing en ‘eerlijke prijs’.

Dit rapport onderzoekt wat de effecten zijn van een Dwingende MKI (Milieukostenindicator) voor de grond-, weg- en waterbouw (GWW). De MKI is een instrument voor het verwezenlijken van doelen en ambities van de Rijksoverheid op het gebied van klimaat en circulaire economie.

In oktober 2023 heeft CLM een interactieve bijeenkomst met provincies georganiseerd over het thema “Samenwerking en weerstand rond verduurzaming van de landbouw”. Deze bijeenkomst leverde boeiende inzichten die kunnen helpen bij de transitie in het landelijk gebied. Op verzoek van het Regiebureau Transitie Landelijk Gebied (RTLG) van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft CLM de inzichten verwerkt in deze paper.

Het thema van de tweede editie van Het Nieuwe Groen is het geven van invulling aan duurzaamheidsdoelen, waaronder de bekende SDG's (sustainable development goals). Sprekers delen hun praktijkverhalen over duurzaamheid, klimaatadaptatie en de sociale waarde van openbaar groen, waarmee overheden duurzaamheidsdoelen als SDG's kunnen invullen.

De terminologie “Water en Bodem Sturend” gonst alweer zes maanden door het bodem- en ondergrondwerkveld. We kunnen er niet omheen dat de kamerbrief veel stof heeft doen opwaaien. Ook het symposium Bodembreed op 13 april stond in het teken van dit thema. Na zes maanden maken we de balans op. Een eerste terugblik, en een blik vooruit. Waar staan we nu? Wat is er in de tussentijd gebeurd? In deze uitgave schrijven auteurs over de eerste stappen die water en bodem sturend moeten maken.

In 2022 heeft het Rijk doelen gepresenteerd voor natuurherstel, water en klimaat in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Om deze doelen te behalen, heeft het Rijk aan de provincies gevraagd om gebiedsplannen op te stellen voor hun eigen grondgebied. Uiterlijk 1 juli 2023 moet de eerste versie van de plannen op provinciale schaal klaar zijn. Net als het Rijk, beschouwen we het NPLG als een aftrap van een meerjarig transitieproces. We onderkennen de verschillende opgaven voor het landelijk gebied, zoals het noodzakelijke herstel van de natuur, het aanpassen van het landschap op het veranderende klimaat en het ruimte maken voor het watersysteem. Deze opgaven vereisen een integrale aanpak. We beschouwen het NPLG als een integraal plan dat deze verschillende opgaven voor het landelijk gebied bij elkaar brengt. Maar ook als een plan met toekomst voor de landbouw. Het NPLG is daarmee een plan voor het herstel én behoud van onze natuur, voor de biodiversiteit, voor de gezondheid van onze inwoners en tegelijkertijd voor het bieden van perspectief voor de agrarische sector. Als provincie Groningen werken we toe naar de gevraagde integrale oplossing door de NPLG-doelen te verbinden met onze eigen, provinciale doelen, zoals beschreven in ons koersdocument voor de omgevingsvisie Dit is Groningen. Onze doelen overlappen met de NPLG-doelen en zijn zelfs breder. Er spelen immers ook andere grote (ruimtelijke) opgaven in onze provincie. Denk aan woningbouwopgaven, mobiliteitsvraagstukken, de energietransitie en onze wensen voor de ruimtelijke kwaliteit. Dit is een complexe ruimtelijke puzzel die we samen moeten gaan leggen. Hoewel deze startnotitie (januari 2023) zich primair richt op de transitie van het landelijk gebied, zullen wij waar mogelijk ook de bredere (ruimtelijke) opgaven hierin een plaats geven.

Over de potentie van biogas is nog veel onduidelijk. De ambitie is om in 2030 3,7 miljard kubieke meter gas te produceren. Dit staat in de Routekaart Hernieuwbaar Gas, wat onderdeel is van de Green Deal. De vraag is hoe haalbaar dit is. Op dit moment staat de teller nog maar op ongeveer 0,25 miljard kuub.

Met deze vernieuwde Kennis- en Innovatieagenda Landbouw-WaterVoedsel (KIA LWV) voor de jaren 2024-2027 wordt voortgebouwd op de agenda van de afgelopen periode. Het is 1 van de 8 KIA’s van het missiegedreven innovatiebeleid. Dit beleid is in 2019 geïnitieerd als aanvulling op het topsectorbeleid en gaat met deze vernieuwde agenda nu de tweede periode in. Gezond voedsel, voldoende geschikt water, waterveiligheid en een gezonde leefomgeving zijn eerste levensbehoeften. Mondiaal en in Nederland staat de beschikbaarheid van deze behoeften onder druk. De nieuwe agenda brengt partijen en uitdagingen in dit thema dichter bij elkaar, want juist in de oplossingen voor deze uitdagingen schuilen de toekomstige economische kansen voor de sectoren. De drie topsectoren Agri&Food, Tuinbouw&Uitgangsmaterialen en Water&Maritiem zijn uitstekend gepositioneerd om deze kansen, ook internationaal, te pakken.

This report presents the process and outcomes of building a Knowledge Transfer (KT) for the CEE2ACT project. The KT strategy contributes to the overall aim of the Project to empower Central and Eastern European Countries within the European Union to develop circular bioeconomy roadmaps via a bottom-up governance model and the building of national bioeconomy hubs in 10 CEE countries and beyond

Het voorliggend beheerplan heeft als doelen het beschrijven van de doelen voor het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen voor de periode 2024-2029 en het beschrijven van maatregelen om deze doelen te bereiken en de beoogde resultaten van deze maatregelen. De Natura 2000-doelen bestaan uit instandhoudingsdoelstellingen die gelden vanuit de Vogelrichtlijn en daarnaast algemene doelen en kernopgaven. In het aanwijzingsbesluit zijn de instandhoudingsdoelstellingen en algemene doelen vastgelegd. De kernopgaven staan toegelicht in het Natura 2000-doelendocument (Ministerie LNV 2006). De algemene doelen richten zich op de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de ecologische samenhang van het Natura 2000-netwerk en de bijdrage van de het Natura 2000-gebied aan de biodiversiteit en de gunstige staat van instandhouding van soorten. Daarnaast gelden de volgende algemene doelen: behoud en/of herstel van de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-gebied en van de ecologische vereisten van de soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Voor dit Natura 2000-gebied gelden 3 kernopgaven: voldoende ruilplaatsen en rustgebieden voor watervogels zoals ganzen, slobeend en kuifeend; herstel van grote oppervlakten/ brede zones overjarig riet, inclusief waterriet door herstel van natuurlijke pijldynamiek en tegengaan verdroging ten behoeve van rietvogels zoals roerdomp, woudaapje, snor en grote karekiet; plas-dras situaties voor smienten, kemphaan en porseleinhoen. Voor de Oostvaardersplassen gelden instandhoudingsdoelstellingen voor 14 soorten broedvogels en 19 soorten niet-broedvogels; de lepelaar en de grote zilverreiger zitten in beide categorieën. Het betreft hoofdzakelijk doelen om het leefgebied van deze soorten in oppervlak en kwaliteit te behouden.

Albert Dun teelt en verwerkt al sinds 1994 vezelhennep. 30 procent van de vezels gaat naar de bouw. Het stuit de directeur van Dun Agro in Oude Pekela tegen de borst dat nieuwe initiatieven voor biobased bouwen zich niet laten informeren door bestaande verwerkers. ‘Ze proberen het wiel opnieuw uit te vinden’, stelt hij

In samenwerking met haar leden ontwikkelde BO Akkerbouw het perspectief 'Ruimte voor de Nieuwe Akker! - Perspectief van de Nederlandse akkerbouw'. Zeven richtingen geven invulling aan het perspectief: duurzaam voedsel, eiwittransitie, biobased materialen, groene energie, circulaire samenleving, biodiversiteit & landschap en klimaatbestendige omgeving. Daarmee kan de sector blijven doen waar zij goed in is: waarde leveren van de akkers. In dit webinar - georganiseerd in samenwerking met Nieuwe Oogst - praten André Hoogendijk (directeur BO Akkerbouw), Tineke de Vries (voorzitter LTO-vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroente), Hans Meeuwis (CEO Royal Cosun) hierover. Wat zien we? Wat gebeurt er? Waar zetten we op in? Wat kunnen we nu doen en wat is hiervoor nodig? Een inspirerende blik op de toekomst met een praktische insteek. Dit is er nu nodig en dit gaan we nu doen!

In de Klimaatnota 2023 legt het kabinet verantwoording af over het klimaatbeleid, kijkt terug op de voortgang van het afgelopen jaar in de uitvoering en zet dit af tegen de (Europese en nationale) doelstellingen voor 2030. Dit is de vierde Klimaatnota sinds de vaststelling van het eerste Klimaatplan (2019). De Klimaatwet schrijft voor dat iedere twee jaar na de vaststelling van het Klimaatplan een voortgangsrapportage plaatsvindt en dat, als daartoe aanleiding is in het licht van de doelstellingen van de wet, maatregelen worden genomen. Het kabinet heeft in zijn missionaire periode reeds maatregelen genomen. De Klimaatwet is aangescherpt en in twee stappen is over aanvullend beleid besloten: met het Beleidsprogramma Klimaat van juni 2022, gevolgd door het aanvullende voorjaarspakket van juni 2023. Met Prinsjesdag is de Tweede Kamer geïnformeerd over de effecten van het nieuwe beleid op de 2030-doelen. Deze Klimaatnota bevat de uitgebreidere voortgangsrapportage over het klimaatbeleid. Basis voor de Klimaatnota zijn de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2023 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de monitoringsinformatie over het klimaatbeleid die beschikbaar is op www.dashboardklimaatbeleid.nl.

Naar een ambitieus en werkbaar startschot voor de verduurzaming van grondstoffen.

Climate change and biodiversity loss are the biggest challenges for the 21st century. The world is already 1.2 °C warmer and the impact of climate change such as heat waves, wild fires, floods and drought are being experienced around the globe. Also Europe is vulnerable for the impacts of climate change. The European Green Deal is a response to these challenges aiming to transform Europe to the first climate neutral continent by 2050. It also aims to protect, conserve and enhance the EU's natural capital, and protect the health and well-being of citizens from environment-related risks and impacts.

Rapport PBL. Overzicht maatregelen Klimaatfonds uitgewerkt in fiches en addenda, bijlage bij Kamerbrief 19 september 2023 "Kabinetsreactie kerncijfers KEV 2023 en augustusbesluitvorming klimaatmaatregelen". Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) rapporteert over de voortgang van het Nederlandse klimaatbeleid. Hierbij ontvangt u het eerste deel van de Klimaat- en Energieverkenning 2023 (KEV2023) waarin het PBL de kerncijfers over de te verwachte broeikasgasuitstoot in 2030 bekend maakt. Het kabinet concludeert op basis van de nieuwe PBL-cijfers dat Nederland met het ingezette beleid op koers kan komen voor het bereiken van ten minste 55% emissiereductie in 2030, mits de uitwerking en uitvoering van dat beleid voortvarend en met ambitie in gang worden gezet.

Outlook van het onafhankelijke Expertteam Energiesysteem (ETES) 2050 die dient als één van de bouwstenen in de onderbouwing van het Nationaal Plan Energiesysteem.

De opgaven op het gebied van biodiversiteit, klimaatverandering, circulariteit, landschapskwaliteit, lucht-, bodem- en waterkwaliteit en dierenwelzijn zijn groot. In het landelijk gebied speelt de landbouw een sleutelrol. Met behulp van doelsturing wil de overheid de sector ruimte bieden om maatregelen zelf in te vullen. Dit zou bij de biologische sector als muziek in de oren moeten klinken.

De boodschap dat er dringend actie moet worden ondernomen om de bedreigingen voor het milieu aan te pakken en de toekomst van onze planeet veilig te stellen, is onontkoombaar. Elke dag verschijnen er in het nieuws alarmerende verhalen over de opwarming van de aarde, klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, plasticvervuiling, ontbossing, luchtvervuiling, smeltende ijskappen en een stijgende zeespiegel. Bovendien heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de VN onlangs zijn Synthesis Report uitgebracht, een culminatie van het werk van honderden wetenschappers die meer dan 100.000 stukken wetenschappelijke literatuur hebben beoordeeld, verspreid over zes rapporten die tussen 2018 en 2023 worden gepubliceerd. Volgens wetenschappers in het rapport, zijn er "meerdere, haalbare en effectieve opties om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en zich aan te passen aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering, en die zijn nu beschikbaar."

Willen we een leefbare planeet achterlaten voor toekomstige generaties, dan moeten we onze leefstijl drastisch veranderen. Bijvoorbeeld door minder te kopen, grondstoffen en producten vaker te hergebruiken, en voedsel en energie lokaal te produceren. Onderzoeker Saskia Keesstra schetste samen met experts hoe een circulair huishouden in 2050 eruit kan zien.

De bouw is verantwoordelijk voor een grote CO2-uitstoot. Overschakelen op biobased materiaal zoals isolerende vezels uit olifantsgras helpt de klimaatvoetafdruk te verminderen. En er gloren meer kansen voor de biobased bouw: in Wageningen wordt oud cement met restproducten uit de voedingsmiddelenindustrie herbruikbaar gemaakt.

Er bestaat geen afval, alleen grondstof, stelt Torwash. De start-up gebruikt gepatenteerde TNO-technologie om rioolslib, landbouwresten, groenteafval en gemengde plastics in een hoge drukreactor om te zetten naar biobrandstof, biogas en grondstoffen voor nieuwe afbreekbare plastics.

This report builds on the nova-Institute's long-standing work on biomass and carbon flows over the past 10 years and takes it to the next level. The result is a comprehensive, detailed and updated carbon flow data basis that significantly surpasses previous publications. All data have been corroborated as best as currently possible by scientific publications, feedback from experts and additional research. Remaining gaps and differences are transparently depicted and explained as well as possible. The new report provides a comprehensive understanding of today’s carbon flows and what it means to replace fossil carbon with renewable carbon in the materials and chemicals sectors

The construction industry is responsible for massive CO2 emissions. Switching to biobased materials, such as insulating fibres made of elephant grass, can reduce its climate footprint substantially. And there are more opportunities for biobased construction on the horizon. In Wageningen, for instance, old cement is being made reusable with waste products from the food industry.

De aarde warmt steeds verder op, dat vraagt forse aanpassingen van iedereen. In hoe we leven, wonen, energie opwekken en grondstoffen (her)gebruiken. Dat zien we ook terug binnen praktijkgerichte onderzoeken, waarin de energietransitie steeds vaker centraal staat. Wat is de laatste stand van zaken in dat onderzoek?

Een gebiedsofferte is een gezamenlijk bod door verschillende agrariërs in een gebied, waarin wordt aangegeven wat zij kunnen doen ten aanzien van maatschappelijke opgaven en wat daarvoor nodig is. Boeren kunnen door middel van een gebiedsofferte de regie nemen binnen gebiedsprocessen en laten zien wat er kan. Met dit document geven we handvatten voor (vertegenwoordigers van) boeren voor het opstellen van een gebiedsofferte: wat is het, wat kun je ermee, wie moet je betrekken, waar moet je aan denken, en hoe geef je een gebiedsofferte vorm? In dit document komen de belangrijkste onderdelen van een gebiedsofferte aan de orde en is een concreet stappenplan uitgewerkt om tot een gebiedsofferte te komen.

Nu klimaatdoelen, stikstof en achteruitgang van biodiversiteit maatschappelijk steeds urgenter worden, is er behoefte aan perspectief voor boeren. Het Markemodel biedt dat via een aanpak waarbij boeren en sturende partijen samen bepalen met welke regionale doelen op het gebied van lucht, water en land ze aan de slag gaan en welke beloning daar tegenover staat. In de Achterhoek werd dit model nu voor het eerst in de praktijk beproefd. Op vrijdag 9 december 2022 sloten de Boerenraad en de Markeraad een deal met elkaar.

Dit convenant brengt partijen bij elkaar om afspraken te maken over het verder mogelijk maken van toepassing van waterstof in zware mobiliteit (zwaar wegtransport, reinigingsvoertuigen en landbouwvoertuigen) in Noord-Holland. Partijen delen met elkaar de ambitie om het gebruik, de distributie en waar mogelijk de productie van Klimaatvriendelijke waterstof in de mobiliteit sector te stimuleren. De doelstelling van dit convenant is te komen tot minimaal 8 waterstoftankstations voor zwaar wegtransport en agrarische toepassingen en voldoende waterstof voertuigen om deze tankstations te voorzien van een gezonde economische grondslag.

Groningen krijgt de eerste groene waterstoftreinen van Nederland. Na een succesvolle proef besloten de provincie en treinvervoerder Arriva om vier treinen aan te schaffen die rijden op waterstof. Vanaf 2027 moeten reizigers de waterstoftreinen kunnen gebruiken.

Fiche van de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC) over de mededeling van de Europese Commissie over het geven van inzicht in de uitdagingen en voordelen die voortvloeien uit het gebruik van bioplastic.

De Routekaart Waterstof beschrijft hoe een brede groep stakeholders de komende jaren vooruitgang wil boeken om de Nederlandse waterstofambities en klimaatdoelen te behalen. Het gaat om zowel publieke als private partijen die zich hebben verbonden aan het Nationaal Waterstof Programma (NWP). De Routekaart hanteert een holistische benadering voor de ontwikkeling van de Nederlandse waterstofmarkt, door aanbod, transport, distributie, opslag, toepassing en randvoorwaarden met elkaar te verbinden. De Routekaart beschrijft de doelen voor de komende jaren en welke acties nodig zijn om deze doelen te behalen. Naast concrete doelen en acties tot 2030 schetst de Routekaart vooruitblikken voor de periode na 2030, met een duidelijke richting op de lange termijn.

Het Rijk heeft zich als doel gesteld om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben gerealiseerd. In navolging daarop is in het WiCE-project Circulair Water 2050 invulling gegeven aan de circulaire waterketen van 2050, vastgelegd in een stip op de horizon. Deze stip op de horizon dient niet als toekomstvoorspelling, maar vooral als richtpunt voor strategische keuzes die nu gemaakt worden. Om het strategische proces te ondersteunen, is een methode toegepast waarmee adaptieve paden vanaf het heden naar de toekomst kunnen worden ontwikkeld, backcasting. Deze paden laten de keuzes zien die gemaakt moeten worden, evenals de timing van die keuzes. De ontwikkelde paden dienen niet als strategische blauwdruk, maar als instrument voor een strategische discussie. De beschreven methode kan door waterorganisaties worden gebruikt om hun eigen, meer specifieke paden, te ontwikkelen.

Klimaatverandering heeft impact op de levens van mensen die wonen, werken en recreëren in de gebouwde omgeving. Met steeds meer recente voorbeelden van extreme droogte, hitte en wateroverlast wordt de urgentie om onze omgeving aan te passen aan het veranderende klimaat steeds groter. Het is een opgave waarbij inspanning van alle betrokken partijen nodig is. In deze nationale aanpak fase 1 (2022 t/m 2024) wordt de Rijksinzet op deze gezamenlijke opgave toegelicht. Doelen en tussendoelen voor de gebouwde omgeving vormen als gezamenlijke ambitie een stip op de horizon. Het doel is het beperken van negatieve gevolgen van klimaatverandering op de gezondheid van mensen en het beperken van overlast voor mensen en schade aan gebouwen en de directe omgeving. Zo werken we toe naar een prettigere, groenere en gezondere leefomgeving nu en in de toekomst. Om de slag te maken naar een brede uitvoering wordt samen met de medeoverheden gewerkt aan de voorbereiding van fase 2 van de nationale aanpak.

Deel I: Perspectief, ontwikkelpijlers en opgaven en Deel II: Uitvoeringsagenda. Deel I geeft een gezamenlijk perspectief van Rijk en regio op het ruimtegebruik in Flevoland. Het benadrukt de opgaven in de fysieke leefomgeving die er in Flevoland spelen en hoe Rijk en regio die samen willen aanpakken. In dit deel van de Strategische Agenda Flevoland staat centraal hoe de betrokken overheden gaan werken aan het geschetste perspectief, de opgaven en doelen. Dit vormt de uitvoeringsagenda waarmee Rijk en regio de langjarige samenwerking aangaan.

If the Netherlands were to adopt a nature-inclusive planning regime this could make a significant contribution towards resolving the current challenges facing Dutch society. This is the outcome of the analysis of the Nature- Inclusive scenario, one of the three scenarios in the National Nature Outlook 2050. In this scenario there is an increase in the provision of multiple ecosystem services that make important contributions to meeting the major challenges facing society in the areas of climate, biodiversity, water quality and the quality of the human environment. It is the first time that the effects of a nature-inclusive future have been quantified in this way for the Netherlands. But even a far-reaching nature-inclusive spatial development of the Netherlands would still leave issues to be resolved and additional measures would be needed to fully overcome these societal challenges. Moreover, nature-inclusive spatial development would involve major changes not only in spatial planning and design, but also in people’s behaviour., Met een natuurinclusieve inrichting van Nederland kan een belangrijke bijdrage worden geleverd aan het realiseren van actuele maatschappelijke opgaven. Dat blijkt uit de analyse van het scenario Natuurinclusief, één van de drie scenario’s uit de Natuurverkenning 2050. In dit scenario is er sprake van toename van het aanbod van meerdere ecosysteemdiensten. Deze diensten zijn van belang voor het realiseren van actuele maatschappelijke opgaven op het gebied van onder andere klimaat, biodiversiteit, waterkwaliteit, en de kwaliteit van de leefomgeving. Het is de eerste keer in Nederland dat de effecten van een natuurinclusief toekomstbeeld op deze manier zijn gekwantificeerd. Ook bij een verregaand natuurinclusieve inrichting van Nederland blijft er nog wel sprake van restopgaven. Naast natuurinclusieve maatregelen zijn ook aanvullende maatregelen nodig om de maatschappelijke opgaven volledig het hoofd te bieden. Ook vraagt een natuurinclusieve inrichting van Nederland om grote veranderingen, zowel ruimtelijk, als qua verdienmodellen en gedragsverandering.

Grazing cows are an important component in landscape in the Netherlands and grazing contributes to the well-being of cows., In addition to grass and milk production, also other objectives such as load bearing capacity, practical farm conditions (labour, field layout, soil type), N balance and biodiversity play a role, when choosing or designing a grazing system. Particularly in relation to grass and milk production a lot of research has been carried out (recently), resulting in a large amount of available information. Other objectives mentioned above have received much less attention. In the report, we make a start with obtaining information on these objective, so that these can also play an increasingly important role in the choice of grazing system., Weidende koeien kenmerken het Nederlandse landschap en weidegang levert een bijdrage aan het natuurlijke graasgedrag van de koe. Bij keuze en inrichting van beweidingssysteem spelen naast gras en melkopbrengst ook andere doelstellingen zoals draagkracht, praktische bedrijfsomstandigheden (arbeidsgemak en inspanning, perceelsindeling, bodemtype), N balans en biodiversiteit een rol. Met name op het gebied van gras en melkopbrengst is (de laatste jaren) al veel onderzoek verricht, en is relatief veel informatie beschikbaar. Andere hierboven genoemde doelstellingen zijn nog onderbelicht. In dit rapport doen we een eerste aanzet om ook hier meer informatie over te verkrijgen, zodat ook deze doelstellingen een rol kunnen gaan spelen in de keuze van het beweidingssysteem.

“Zelfs al gebruik je een volledige biobased grondstof als basis voor een papieren of kunststof verpakking, door verschillende additieven in de verpakking zelf of door een bedrukking slaag je er dan alsnog niet in om echt van een 100% biobased verpakking te kunnen spreken. In het CurCol project zoeken we naar mogelijkheden om uit kurkumine afkomstige pigmenten te verwerken in verpakkingen en inkten, om dat stukje van de biobased puzzel te kunnen leggen. En dat niet alleen; we onderzoeken ook de teelt van het gewas en beoordelen de hele productieketen op milieu-impact en economische haalbaarheid.”

Het lectoraat Marine Biobased Specialties (MBBS) wil mariene biomassa en de stoffen die je hieruit kunt verkrijgen duurzaam toepassen in de transitie naar een bio-circulaire economie. Tanja Moerdijk en haar collega-onderzoeker Dylan de Jong zijn daar vrijwel elke dag mee bezig.

In the global shift towards decarbonization of the built environment, the nearly Zero Energy Building (nZEB) goals in the Directive 2010/31/EU had been set as an achievable goal for the EU. By requiring all future constructions to utilize the integration of energy efficient services into the building as well as emphasize the reduction of embodied energy in building materials, the nZEB goals for existing buildings has continued to be a challenge. Within the Netherlands, large estates of post-war housing require the renovation for improved energy efficiency to meet the thermal performance set by the directive, however the low renovation rate of buildings has limited progress thus stunting the major shift towards a more sustainable existing built environment. In the completed renovation projects, petroleum based materials have been utilized in most cases for insulation and particleboards. This raises the question of if the shift towards a more sustainable built environment that meets nZEB goals should still be utilizing materials that no longer meet the rationality of sustainable practices. Through the use of Bio-base Materials, renovations have the potential of not only decarbonize aspects of the entire renovation project but also shift towards following a circular economy design approach. By replacing the traditional construction materials, bio-base materials have the possibility of large scale integration in the built environment through a modular panel renovation approach. Specifically focused on agricultural bio-base materials, allow for the possibility of acknowledging the four steps of circular design, origin, composition, assembly, and future. Within the framework of the circular design approach, it was acknowledged that the origin of agriculture bio-base materials have limitations of scalability as well as have the potential of damaging the local ecosystem and land use designations through the increased pressure for cultivation of bio-base materials from agric

Europa wil klimaatneutraal zijn en dat lukt alleen door volop in te zetten op circulariteit. Als we impact willen bereiken, en dat willen we, dan moet ook de chemische industrie circulariteit omarmen. Chemische recycling speelt daarin een groeiende rol en dat vereist dat bedrijven nu actie ondernemen. “Stilzitten is geen optie”, zegt Freek van Eijk, vicevoorzitter van Circular Biobased Delta.

In 2021 zijn door diverse groepen studenten van de Curio opleiding Urban Green Development de eerste stappen gezet rondom het Innovatiepark Agrofood & Duurzame Technologie. Deze studenten hebben de eerste desk- en fieldresearches gedaan over onderwerpen zoals sfeer, locatie, bodem, flora, e.d. Daarnaast bekeken deze studenten ook de kansen en knelpunten rondom dit park en de eerder genoemden onderwerpen. Dit alles werd in verschillende rapportages verwerkt en ieder groepje ontwierp een maquette. Een maquette is een driedimensionaal model op schaal.

Op het klimaatvlak wordt er veel van boeren gevraagd en verwacht. Het landelijke gebied kan een grote bijdrage leveren aan de oplossing en er zelf ook beter van worden. Een overzicht wat er op boeren afkomt en wat zij kunnen doen wordt uiteengezet. Daarnaast geven we voorbeeld gegeven van hoe waterschap en collectief in het veenweidegebied al samenwerken op dit dossier (https://klimaatslimboerenopveen.nl/wp...) Dit is de aftrap van de kenniscirkel klimaat waarin de rol van collectieven in de oplossing duidelijk wordt en waarin beschikbare kennis wordt vertaald in praktische bruikbare kennis. Sprekers: Eppo Timmer, José van Miltenburg, Dorien Jansen.

Fresh Layer is een onderzoek naar de ontwikkeling van duurzaam verpakkingsmateriaal dat eetbaar is. Het lectoraat Marine Biobases Specialties van HZ University of Applied Sciences is penvoerder van het SIA Kiem GoChem-project. hoe we nieuwe duurzame additieven met betere eigenschappen kunnen ontwikkelen en demonstreren, specifiek voor tuin- en landbouwtoepassingen.

Zestien jaar na de oprichting kon in Nijmegen eindelijk het vijftienjarig bestaan van HAN BioCentre worden gevierd. Dat gebeurde met een symposium dat de veelzijdigheid liet zien van dit Centre of Expertise van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN).

“Ja. De technische eigenschappen van biopolymeren en additieven benaderen die van fossiel-gebaseerde kunststoffen die nu gebruikt worden. En nee. Daarmee stappen we niet in een handomdraai over van bijvoorbeeld fossiel gebaseerde plastics naar biobased plastics. We moeten af van die zoektocht naar een 1 op 1 vervanger van wat we gewend zijn en gaan redeneren en ontwerpen vanuit de prima eigenschappen die we nu al aan biobased materialen kunnen geven.” Aldus klinkt het uit de mond van Han van Kasteren, lector van het lectoraat Biobased Building Blocks & Products (BBBP). We praten met hem over waar zijn onderzoekers aan werken en wat dat betekent voor ons allemaal.

In het programma ‘Mooi Nederland’ staat ruimtelijke kwaliteit centraal. Het programma werkt aan een gedeeld beeld van de toekomst van ons land en regelt nieuwe concepten voor de inrichting van gebieden.

Het Britse CPH2 werkt al sinds 2012 aan een elektrolyser zonder membraan. Daardoor heeft het verschillende zeldzame aardmetalen niet nodig, die andere elektrolysers wel vereisen. In 2030 wil het bedrijf een jaarlijkse productiecapaciteit van 4 gigawatt bereikt hebben.

In 2100 zijn CO2 en biomassa de grondstoffen voor de chemie, zegt chemicus en katalyseexpert Pieter Bruijnincx. Maar maakt de industrie daarmee hetzelfde productpallet als nu, dan is er een grote kans gemist. CO2-neutraal produceren kan namelijk efficiënter en schoner met moleculen die circulair zijn by design.

GIDARA Energy gaat samen met de TU Delft een Gasification Innovation Centre bouwen in Rotterdam. Het centrum krijgt een vergassingseiland op pilotschaal waar vanaf medio 2023 gezamenlijk onderzoek kan plaatsvinden naar de 'derde generatie' HTW®-vergassingstechnologie, waarmee biobrandstoffen kunnen worden geproduceerd uit pure biomassa/afvalstromen.

Dankzij het toegenomen gebruik van biobrandstoffen is er in 2021 in de transportsector 2,4 miljoen ton minder CO2 uitgestoten in vergelijking met het referentiejaar 2010. Dit is een daling van 6,3%. Hiermee is de klimaatdoelstelling voor de transportsector behaald, zo blijkt uit voorlopige cijfers van de NEa.