Search

Kentleşme ile tatlı su ekosistemlerinde ortaya çıkan mikrokirleticiler (EC) artmaktadır. Bazı EC'ler Avrupa Su Çevre Direktifi'ne göre spesifik kirleticiler olarak listelenmesine rağmen, çeşitli EC'larin fotokimyasal akıbeti hakkında nispeten az bilgi bulunmaktadır. Bu çalışmada, altı model EC'nin hem sentetik çözelti hem de Ergene Nehri su örneklerinde simüle edilmiş güneş ışığına maruz bırakılarak eş zamanlı bozulması araştırılmıştır. Bu çalışma sadece seçili EC'lerin nehir suyuna fotodegradasyonuna değil, aynı zamanda nehir suyunda bulunan kirleticilere de odaklanmıştır. Laboratuar deneyleri, doğrudan ve dolaylı fotoliz yolunu açığa çıkaracak şekilde gerçekleştirilmiştir. Su bileşenlerinin, model EC'lerin fotodegradasyon kinetiği üzerindeki etkilerini açıklığa kavuşturmak için, endüstriyel faaliyetlerden uzak, ancak tarımsal ve konut faaliyetlerine yakın olan bölgeden elde edilen sekiz nehir suyu örneği, organik ve inorganik parametrelerle karakterize edilmiştir. Numune alma alanından bağımsız olarak elde edilen nehir suyu örneklerinde EC olarak dört endüstriyel kirletici ve iki pestisit elde edilmiştir, ki bunlar fotodegredasyona dirençlidirler, ancak bir atık su arıtma tesisinin atık suyunu alan su matrisinde de 100 mg L-1 konsantrasyonda siprofloksasin, clothianidin, imazamoks, imidakloprid, tetrasiklin ve triklosan 1360 W m-2 ışık yoğunluğu ile 300 dakikalık ışınlama süresi içinde tamamen bozunmuştur. Doğrudan fotoliz, siprofloksasin, tetrasiklin ve triklosan için önemli bir yoldur. Hem nehir suyu numunelerinin hem de EC'larin farklı optik özellikleri, fotodegradasyon hızı sabitlerine katkıda bulunmuştur. Emerging contaminants (ECs) in freshwater ecosystems are increasing with urbanization. Although some of ECs are listed as specific pollutants according to the European Water Framework Directive, there is relatively little information on the photochemical fate of various ECs. In this study, simultaneous degradation of six model ECs was investigated in both synthetic solution and Ergene River water samples by exposing them to the simulated solar light. This study was not only focused on the photodegradation of spiked ECs to the river water, but also the contaminants already found in river water. The laboratory experiments were conducted in a way to explore the direct and indirect photolysis pathway. To clarify the effects of water components on the photodegradation kinetics of model ECs in eight river water samples, which were obtained from the region far away from industrial activities, but close to the agricultural and residential activities, were characterized with organic and inorganic parameters. The detected ECs, which were four industrial pollutants and two pesticides in the river water samples regardless of the sampling site, were persistent to photodegradation while the complete degradation of ciprofloxacin, clothianidin, imazamox, imidacloprid, tetracycline and triclosan spiked at 100 mg L-1 concentration was achieved within 300 min irradiation time with 1360 W m-2 light intensity even in the water matrix receiving the effluent of a wastewater treatment plant. Direct photolysis was a significant pathway for ciprofloxacin, tetracycline and triclosan. The different optical properties both river water samples and ECs have the contribution on their photodegradation rate constants. 91

CBU International Conference on Innovations in Science and Education (CBUIC) -- MAR 23-25, 2016 -- -- Prague, CZECH REPUBLIC, WOS: 000392271000120, The Meric River, the longest river of the Balkans, is the most important aquatic ecosystem within the Thrace Region of Turkey, along with its main tributaries, the Tunca and Ergene Rivers. In this study, the sediment quality of Meric, Tunca, and Ergene Rivers was evaluated by using the Potential Ecological Risk Index (RI) and the Biological Risk Index (mERM-Q), both widely used methods in sediment quality assessment studies, to assess the ecological and biological risks of heavy metals within the river ecosystems. According to the results of the Biological Risk Index, nickel and chromium displayed the highest risk factors, and in terms of the Potential Ecological Risk Index, cadmium yielded the highest risk factor across all the investigated lotic ecosystems., Central Bohemia Univ, Unicorn College

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada, Ergene Nehri anakol üzerinde DSİ tarafından 4 örnekleme noktasından elde edilen 1985-2014 yılları arasındaki 10 fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreye ait ölçümler kullanılarak yapay sinir ağı metodu kullanılmıştır. Yapılan çalışmada kullanılan parametrelerin BOİ değerinin belirlenmesindeki etkileri test edilmek istenmiş olup bunun için yapay sinir ağı ile BOİ tahminleri yapılmıştır. Çalışma alanında havza alanı nüfus, sanayi, tarım, ve iklim anlamında irdelenmiş olup, ölçülen kirletici parametrelerin diğer parametreler üzerindeki etkisi ve parametreler arasındaki ilişki belirlenmek istenmiştir. Oluşturulan sinir ağı modellerinin, düzenli periyotlarda ölçümü yapılmış su kalitesi verilerinde işe yaradığı görülmüş olup, özellikle Ergene gibi kirlilik yükü ve yan kol sayısı fazla olan nehirlerde, su kalitesi parametrelerinin çok fazla değişiklik gösterdiği, standart sapmanın fazla olduğu istasyonlarda, başarının tam olarak sağlanamadığı görülmüştür. Keywords: Ergene river, water quality, artificial neural networks In this study, artificial neural network method was used by using 10 physical, chemical and biological parameters between the years 1985-2014 obtained from General Directorate For State Hydraulic Works in 4 sampling points on Ergene River mainstream. In this study, the effects of the parameters used in the determination of BOİ value were tried to be tested and therefore BOD5 estimations were made by using artificial neural network which is operated with Microsoft Excel 2003. In the study, the basin area is examined in terms of population, industry, agriculture and climate determined the effects of measured pollutant parameters on other parameters and also relationship between parameters. It has been seen that the neural network models are working in cases where the water quality data is more stable, especially in the rivers with high pollution load and side arm number, such as Ergene, the quality of water parameters have changed very much because of that there is no success for results.

Trakya Bölgesi'ndeki Ergene Havzası, nehir kirliliği sorunlarıyla ilgili haberlerle gündeme gelmektedir. Nehir havzasında bulunan illerden özellikle Tekirdağ, İstanbul'a yakın olan coğrafi konumu nedeniyle yoğun sanayi faaliyetlerine ev sahipliği yapmaktadır. Bölgedeki kontrolsüz sanayileşme ve plansız kentleşme 1990'lardan günümüze kadar hızla artış göstererek çok sayıda çevre sorununa sebep olmuştur.Ergene Nehri ve kolları nehir havzasına su temini için kullanılmaktadır. Sanayi tesislerinin önemli bir kısmı Tekirdağ ili Çorlu Deresi yakınındaki Çorlu-Çerkezköy bölgesinde yoğunlaşmakta ve bu sebeple nehirdeki kirlilik Ergene Nehri'nin başlangıcından itibaren gözlenmektedir. Bölgede yaklaşık 1 768 000 kişi yaşamakta ve yaklaşık 2 000 sanayi tesisi bulunmaktadır. Bölge nüfusu, organize sanayi bölgelerinin ve sanayi faaliyetlerinin etkisi ile artmaktadır. Ayrıca, nehir havzasında sanayi faaliyetleri kadar tarımsal faaliyetler de yoğun olarak yürütülmektedir.Kirlilik seviyesini ve havzadaki su kaynaklarının potansiyel kullanım alanlarını belirlemek için nehirde belirli noktalarda su kalitesi analizleri yapılmaktadır. Örnekleme ve ölçümler, havza yönetiminde problemleri tanımlayabilmede kirlilik kaynakları envanteri ile birlikte kullanılan önemli araçlardır. Belirli ve öncelikli kirleticiler için Çevresel Kalite Standartları (ÇKS), `Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği`ne eklenmiş olup önümüzdeki süreçte bu kirleticilerin takip edilmesi gerekecektir. Bu kirletici maddelerin ölçümü, farklı kirlilik kaynaklarını ayırt etmek için rutin konvensiyonel kirletici ölçümlerine göre daha fazla bilgi verecektir.Bu tez çalışmasında, öncelikle Ergene Havzası ve alt havza sınırları yüksek çözünürlüklü bir Dijital Yükseklik Modeli (DEM) verileri kullanılarak ArcGIS yazılımı ile belirlenmiştir. Mevcut nehir ile ArcGIS tarafından oluşturulan nehir, insan müdahaleleri ile nehir yatağının ve su sulama kanallarının değişmesi sebebiyle, Google Earth kullanılarak karşılaştırılmış ve ölçüm noktalarının belirlenebilmesi için mevcut nehir kolları oluşturulmuştur.Havzada bulunan deşarj noktalarının sayısına ve mekansal dağılımına göre toplam 75 örnekleme yeri belirlenmiştir. Bu örnekleme noktaları dağıtılırken temel olarak nehir kirlilik dağılımının belirlenmesi ve farklı kirlilik kaynaklarının etkilerinin araştırılması hedeflenmiştir. Bu sebepten 2 örnekleme yeri nehrin temiz olduğu düşünülen başlangıç noktalarından, 21 örnekleme yeri nehir boyunca kirliliği takie etmek için, 25 örnekleme yeri nehre bağlanan ana nehir kolları girişlerini takip etmek için, 13 örnekleme yeri belirli endüstriyel sektör için, 14 örnekleme yeri ise çok yoğun endüstriyel aktivitenin olduğu noktaları belirleyebilmek için belirlenmiştir. Endüstriyel kirliliği belirleyebilmek için seçilen örnekleme yerleri alt havzalarda yer alan endüstriyel kaynakların sayı, kapasite ve çeşitleri göz önünde bulundurularak ikili bir ağaç modeli algoritması ile belirlenmiştir. Bunların yanında evsel, katı atık ve tarım kaynaklı kirlilikten etkilenebilecek örnekleme yerleri de belirlenmiştir.Seçilen 75 ölçüm yerlerinde yaz, sonbahar ve kış olmak üzere üç mevsim gerçekleştirilmiş ölçüm sonuçları değerlendirilmiş ve Ergene Nehri'nin kirlilik durumunu anlamak ve kaynak katkılarını belirlemek için istatistiksel analiz gerçekleştirilmiştir.Ergene Nehri'ndeki 75 örnekleme yerinden konvansiyonel kirleticilere ve metallere ek olarak 223 mikrokirleticinin üç mevsim (yaz, sonbahar ve kış) ölçüm sonuçları kullanılmıştır. 223 mikrokirleticiden, yaz mevsiminde 132, sonbahar mevsiminde 136 ve kış mevsiminde 97 mikrokirletici en az bir örnekleme yerinde tespit edilmiştir. Ölçümler değerlendirildiğinde en kirli noktalar Çorlu Deresi üzerinde ve nehrin başlangıç kısımlarında görülmektedir. Özellikle organize sanayi bölgeleri ve endüstriyel aktivitenin yoğun olduğu noktalarda üç mevsim için de kirlilik seviyeleri nehrin diğer kısımlarına göre yüksektir. Kış mevsimi ölçüm sonuçlarında farklı olarak metal kirleticilerin daha çok gözlendiği görülmüştür.Kirlilik durumunu anlamak ve kirlilik kaynaklarının kontrolü için kirlilik kaynakları ve katkılarınınn belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, çok değişkenli istatistiksel analiz teknikleri olan Kümeleme Analizi (KA), Temel Bileşen Analizi (TBA) ve Pozitif Matris Faktorizasyonu (PMF) kullanılarak ölçümler değerlendirilmiş, kaynak parmak izleri ve kaynak katkıları belirlenmiştir. Çok değişkenli istatistiksel analizler tüm nehir, ana nehir ve Çorlu Deresi için ayrı ayrı yapılmıştır.Kümeleme Analizi, Ward bağlantı yöntemi ile, üç mevsim için normalize edilmiş konsantrasyon değerleri kullanılarak kirleticiler ve örnekleme yerleri için gerçekleştirilmiştir. Kümeleme Analizi sonuçlarına göre örnekleme yerleri üç mevsimde de ilki nispeten daha temiz, ikincisi kirlenmiş yerleri içeren iki ana kümeye ayrılmaktadır. Ayrıca kirletici ve örnekleme yeri kümelerini birlikte gösteren ısı haritaları oluşturulmuştur. Bu ısı haritalarında nehrin benzer kirlilik özellikleri gösteren bölgeleri ve birbiri ile yüksek korelasyon gösteren kirleticiler kümelenmektedir. Özellikle benzer muhtemel kirlilik kaynaklarına sahip örnekleme yerleri benzerlik göstermekte ve spesifik endüstriyel kaynaklar için seçilen yerler birbirlerinden kolayca ayrılabilmektedir. TBA üç mevsimde, en az bir ölçümü Saptama Sınırı (LOD) üzerinde olan kirleticilerle gerçekleştirilmiştir. İlk 5-6 ana bileşen genellikle veri setindeki yüksek varyasyonu açıklamaktadır. Toplam varyansın %50'si ilk yedi bileşenle açıklanmaktadır. TBA, sadece >%12.5 ve >%25 saptama verimliliği olan kirleticiler kullanılarak da gerçekleştirilmiştir. Bu kirleticiler kullanıldığında ana nehir ile Çorlu Deresi sonuçları, tüm mevsimler için açıklanabilen toplam varyansların arttığını göstermektedir. Çorlu Deresi, üç mevsimde saptama verimliliği >%25 olan kirleticiler ile gerçekleştirildiğinde on temel bileşen ile varyans yaklaşık %100 olarak açıklanmaktadır. Çorlu Deresi'nde, en az bir noktada tespit edilen ölçümlerle yapılan TBA, ilk üç bileşeni ile toplam varyansın %50'si açıklamaktadır.PMF çalışmaları üç mevsim (yaz, sonbahar, kış) ve üç durum (tüm nehir, ana nehir ve Çorlu Deresi) için üç ile yedi faktör olarak gerçekleştirilmiştir. Optimum faktör sayısı yaz mevsiminde Ergene Nehri için 6 faktör, ana nehir için 6 faktör ve Çorlu Deresi için 5 faktör olarak; sonbahar mevsiminde Ergene Nehri için 5 faktör, ana nehir için 6 faktör ve Çorlu Deresi için 5 faktör; kış mevsiminde Ergene Nehri için 5 faktör, ana nehir için 5 faktör ve Çorlu Deresi için 4 faktör olarak bulunmuştur. Bu bulgular, aynı faktörlerin, sırasıyla Ergene Nehri, ana nehir ve Çorlu Deresi için veri değişkenliğin yaklaşık %50, %70 ve %70'ini açıkladığı TBA sonuçları ile de tutarlıdır.PMF çalışmaları, üç mevsim için üç ile yedi faktör ve üç durum için % 25 saptama sınırı üzerinde kalan kirleticilerle gerçekleştirilmiştir. Bu kirleticilerin neredeyse tamamı S / N oranlarına göre `Güçlü` olarak sınıflandırılmıştır. Fit parametresinin kalitesine (Qtrue / Qexpected) göre optimum sayıda faktör belirlenmiştir. En iyi çözümler, yaz mesiminde Ergene Nehri için altı faktör, ana nehir için beş faktör ve Çorlu Deresi için altı faktör; sonbahar mevsiminde Ergene Nehri için altı faktör, ana nehir için beş faktör ve Çorlu Deresi için altı faktör; kış mevsiminde Ergene Nehri için beş faktör, ana nehir için altı faktör ve Çorlu Deresi için altı faktör olarak bulunmuştur. PMF çalışmaları farklı durumlar için yapılmış olsa da, PMF sonuçlarının % 25 saptama sınırı üzerinde kalan kirleticilerle ana nehir ve Çorlu Deresi için en kararlı çözümleri sağladıkları bulunmuştur ve kaynakların tanımlanmasında kullanılmıştır.Faktör sayısı belirlendikten sonra, kirletici maddelerin kaynak profillerine katkılarını daha iyi anlamak için önyükleme, yer değiştirme ve önyükleme-yer değiştirme yöntemleri kullanılarak belirsizlik analizi yapılmıştır. Ana nehir ve Çorlu Deresi için faktör parmak izleri, faktör katkıları ve üç yöntem kullanılarak faktör katsayılarının belirsizlik tahminleri üç mevsim için elde edilmiştir. Faktörler için önemli katkıları bulunan kirleticiler ve katkıları birleştirilerek her bir faktördeki önemli kirleticiler belirlenmiştir. Yüksek faktör parmak izleri yüzdelerine ve düşük belirsizliğe sahip kirleticilere göre sıralama yapılmıştır. Kirlilik kaynaklarının yerini anlamak için, PMF'nin örnekleme yerlerine faktör katkısı nehrin başlangıcından itibaren uzaklığa (km) ve akış yönüne göre çizilmiştir.Yaz mevsimi için ana nehrin faktör profilleri ve katkılarına göre, yaz mevsimi için Faktör 1 endüstriyel kirleticilerden oluşmaktadır. Literatüre göre, kirleticiler belirli sektörlerle ilgilidir. Faktör 1 belirli endüstriyel kaynakları temsil etmektedir. Faktör 2, endüstriyel, evsel ve tarımsal kirleticiler ile açıklanmaktadır, bu nedenle, evsel, tarımsal ve endüstriyel karışık kaynaklar olarak tanımlanmıştır. Faktör 3, korozyon önleyici, otomotiv ve metal ürünleri kaynakları gibi endüstriyel kaynaklardan etkilenmiştir, bu nedenle karışık endüstriyel olarak tanımlanabilir. Faktör 4 tarım ilaçlarının bulunması sebebiyle tarım olarak tanımlanmıştır. Faktör 5 güçlü bir şekilde metallerle açıklanmaktadır, bu sebeple metal endüstrisi olarak belirlenmiştir.Sonbaharda, Faktör 1 en yüksek faktör profillerine sahip maddeler yüzey aktif madde, dezenfektan, biyosit, güneş koruyucu madde, PCP, güneş koruyucu ürünler, otomotiv ve metal ürünler kaplama maddeleri gibi karışık endüstriyel ve konvensiyonel kirleticilerden oluşmaktadır, bu nedenle endüstriyel ve evsel olarak tanımlanmıştır. Faktör 2, pestisit, herbisit, metabolit, sinerjist, PCP, güneş koruyucu ürünler, sentetik koku, aroma maddelerinden etkilenmektedir. Bu nedenle, Faktör 2, bu çalışmada tarımsal ve endüstriyel kaynak olarak belirlenmiştir. Faktör 3, endüstriyel, evsel ve tarımsal kirleticilerden azar miktarda etkilenmektedir, bu nedenle, karışık tarım, sanayi ve endüstri kaynakları olarak tanımlanmıştır. Faktör 4 çoğunlukla PCP, antibiyotik ve konvansiyonel gibi konvansiyonel kaynaklardan etkilenmektedir, bu nedenle evsel olarak tanımlanmıştır. Faktör 5 yüksek oranda NO3'ten ve az miktarda pestisitlerden etkilenmektedir. Bu sebeple, Faktör 5 ana nehir için tarım ve yüzeysel akış olarak belirlenmiştir.Kış mevsiminde Faktör 1, en yüksek faktör profillerine sahip alev geciktirici, solvent, boya üretimi, kaplama üretimi, pestisit, herbisit, korozyon inhibitörü, ilaç prekürsörü ve antifriz gibi özel endüstriyel kirleticiler ile karakterize edilmiştir, bu nedenle solvent ve boya endüstrisi olarak tanımlanmıştır. Faktör 2, saat, bilgisayar, floresan lambalar, otomotiv, kablolar, metal ve elektronik ürünler, boya üretimi için özel olarak metal kirleticilerinden oluşmaktadır. Bu sebeple, bu çalışmada Faktör 2 otomotiv endüstrisi olarak tanımlanmıştır. Faktör 3, konvansiyonel kirleticiler ve korozyon önleyici, ilaç öncüsü, antifriz ve antisanking maddesi ve endüstriyel kaynaklardan etkilenmektedir; Bu nedenle, Faktör 3, karışık evsel ve endüstriyel kaynak olarak tanımlanabilir. Faktör 4, çoğunlukla güneş koruyucu ajan, PCP, güneş koruyucu ürünler, yüzey aktif madde, kimyasal madde üretimi, kaplama maddeleri gibi endüstriyel kaynaklardan etkilenmektedir, bu nedenle karışık endüstriyel kaynak olarak tanımlanmıştır. Faktör 5 yoğun olarak metallerden oluşmaktadı, bu nedenle Faktör 5'in metal endüstrisi olarak tanımlanmıştır. Faktör 5, konvansiyonel ve evsel kirleticilerden güçlü bir şekilde etkilenmektedir ve hayvancılık faaliyetleri olarak tanımlanmıştır. Ergene Watershed in Thrace Region has been in the news about the river pollution problems. The provinces within the watershed, especially Tekirdağ, have intense industrial activity due to the geographical location. Uncontrolled industrialization and unplanned urbanization have increased rapidly since 1990s in the region, and caused numerous environmental problems. Ergene River and its tributaries supply water to the watershed. A significant part of the industrial facilities is concentrated in the Çorlu-Çerkezköy region close to Çorlu Stream in Tekirdağ Province, and the pollution in the river starts in this region, which is at the beginning of Ergene River. The population has been also increasing by the influence of the organized industrial districts and industrial activities. There are approximately 1 768 000 people living and 2 000 industries in the region. Additionally, agricultural activities are carried out intensively in the watershed as well as the industrial activities.Water quality is analyzed to estimate pollution level and determine the potential uses of the water source. Sampling and measurements are the important steps in watershed management along with the inventory of pollution sources to identify the problem. Environmental Quality Standards (EQSs) for specific and priority pollutants recently included in `Surface Water Quality Regulation`. Measurements of these pollutants give more information than the routine monitoring for conventional pollutants to distinguish different pollution sources.Firstly, Ergene Watershed, boundaries of watersheds, and river were determined using ArcGIS software using a current high-resolution Digital Elevation Model (DEM) dataset. The current river was investigated using Google Earth to take into account the human interferences such as changes in riverbed and water irrigation channels. A total of 75 sampling locations were determined according to the number and spatial distribution of discharge points in the watershed. Measurements were evaluated and statistical analyses were performed to understand the characteristics of Ergene River pollution and contributing sources. In this study, three season (summer, fall, and winter) measurements of several micropollutants in addition to conventional pollutants and metals were used from 75 sampling locations in Ergene River. Pollution sources and contributions need to be identified to understand the state of the pollution and control pollution sources. Thus, source identification and apportionment using multivariate statistical analysis techniques namingly Cluster Analysis (CA), Principal Component Analysis (PCA), and Positive Matrix Factorization (PMF) were performed for this study. Out of 223 micropollutants, total of 132 in summer, 136 in fall, and 97 in winter were detected at least one sampling location. The multivariate statistical analyses were performed for the whole river, main river, and Çorlu Stream only. CA using Ward linkage method was performed with measured pollutants and sampling locations for three seasons with normalized concentration values. CA for sampling locations indicated two main clusters; first one with relatively clean locations and another one with polluted locations for all seasons. In addition, heatmaps were created.PCA was performed to the three seasons with pollutants with at least one measurement above Limit of Detection (LOD). The first 5-6 principal components usually explain more variation and 50% of the total variance was explained with the first seven components. PCA was also performed only with pollutants with more than 12.5% and 25% detection efficiency. For these cases, and main river, Çorlu Stream results, explained total variances were increased for all seasons. Çorlu Stream for three seasons with >25% detection of pollutants was identified approximately 100% with ten components. Fifty percent of the total variance was explained with the first three components Çorlu Stream with all measurements as well.PMF runs were performed for three to seven factors for three seasons (summer, fall, winter) and three cases (whole river, main river, and Çorlu Stream). Optimum number of factors were found as six factors for Ergene River, six factors for main river, and five factors for Çorlu Stream in summer; five factors for Ergene River, six factors for main river, and five factors for Çorlu Stream in fall; five factors for Ergene River, five factors for main river, and four factors for Çorlu Stream in winter. These findings were also consistent with the PCA results in which the same factors explained approximately 50%, 70%, and 70% of the variability in the dataset for Ergene River, main river, and Çorlu Stream, respectively.PMF runs were performed for three to seven factors for three seasons and three cases with pollutants greater than 25% detection frequency, and almost all of these pollutants were categorized as `Strong` according to their S/N ratio. According to the quality of fit parameter (Qtrue/Qexpected), optimum numbers of factors were determined as six factors for Ergene River, five factors for main river, and six factors for Çorlu Stream in summer; six factors for Ergene River, five factors for main river, and six factors for Çorlu Stream in fall; five factors for Ergene River, six factors for main river, and six factors for Çorlu Stream in winter. PMF results for the main river and Çorlu Stream with pollutants greater than 25% detection frequency were found to give the most stable solutions and used for identification of the sources. After determination the number of factors, uncertainty runs using Bootstrap (BS) and Displacement (DISP) methods were performed to understand the contributions of pollutants to source profiles. Factor fingerprints, factor contributions, and uncertainty methods error estimations of factor contributions for main river in three seasons were obtained. Major contributed pollutants for the factors and their contribution (%) in main river were combined, and contributions were indicated the important pollutants in each factor. According to pollutants with high factor profile percentages and low uncertainty, ranking was made. To understand the location of pollution sources, the factor contributions to the sampling locations of PMF were plotted against the distance from the beginning of the river (km) and the direction of flow.According to PMF results, Factor 1 was characterized by industrial pollutants, Factor 2 was by industrial, domestic, and agricultural pollutants, Factor 3 by industrial pollutants used in corrosion inhibitor, automotive and metal production, Factor 4 by pesticides, and Factor 5 strongly by metal pollutants in summer.In fall, Factor 1 was characterized by mixed industrial and domestic pollutants, Factor 2 by pesticides, insecticides, and herbicides, Factor 3 by industrial, domestic, and agricultural pollutants, Factor 4 mostly by domestic pollutants and Factor 5 by NO3 and pesticides. In winter, Factor 1 was characterized by specific industrial pollutants which can be identified as solvent and paint industry, Factor 2 by metal pollutants, Factor 3 by conventional pollutants and corrosion inhibitors, drug precursors, Factor by industrial pollutants and Factor 5 by metal pollutants, Factor 6 was strongly influenced by conventional and domestic pollutants in winter. According to PMF factor contributions for sampling locations, Factor 1 in summer, Factor 1 in fall, and Factors 1 and 4 in winter; Factor 2 in summer, Factor 3 in fall, and Factor 3 in winter; Factor 3 in summer, Factor 3 in fall, and Factor 4 in winter; Factor 4 in summer, Factor 5 in fall, and Factor 3 in winter; and Factor 5 in summer, Factor 4 in fall, and Factor 5 in winter were found similar contributed in main river. Factor 2 in winter was not related other factors in other seasons.According to PMF factor contributions for pollutants in main river, Factors 1 in summer, 1 in fall, and 4 in winter, Factors 2 in summer, and 3 fall, Factors 4 in summer, 5 in fall, and 4 in winter, Factors 5 in fall, 5 in winter were found similar. 195

Formica cunicularia Latreille, 1798 (Hymenoptera: Formicidae) türü karınca işçilerinin ağır metal kirliliği için biyoindikatör bir organizma olarak kullanılıp kullanılmayacaklarının test edildiği bu çalışmada, Trakya Bölgesi'nde Ergene Havzası boyunca belirlenen dört farklı lokaliteden Haziran ve Eylül 2015'de olmak üzere iki kez karınca, toprak, su ve bentik çamuru örnekleri alınmış ve bu örneklerdeki Krom (Cr) Mangan (Mn), Demir (Fe), Kobalt (Co), Nikel (Ni), Bakır (Cu), Çinko (Zn), Arsenik (As), Kadmiyum (Cd) ve Kurşun (Pb) birikim düzeyleri İndüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi (ICP-MS) kullanılarak analiz edilmiştir. Örneklenen karıncaların vücudunda ağır metal içeren abdominal bölgelerin belirlenmesi için ise taramalı elektron mikroskobisi (TEM) görüntüleri elde edilmiştir. Analiz sonuçları, tüm lokalitelerdeki Eylül ayı karınca örneklemelerindeki metal birikim düzeyinin Haziran ayı düzeylerine göre artış gösterdiğini ortaya koymuştur. Karınca ağır metal içeriklerinde tespit edilen artışa paralel olarak su, çamur ve toprak örneklerinde de her zaman bir artış olmadığı, aksine bazı metaller için artış, diğer bazıları için ise düşüş olduğu tespit edilmiştir. Haziran ayı karınca örneklemelerinde tespit edilen metal birikim düzeyleri ile toprak, su ve bentik çamurundaki metal birikim düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmesine rağmen, Eylül ayı örneklemelerinde gözlenen birikim düzeyi artışına bağlı olarak bazı metaller için karıncalar ve diğer örnekler arasındaki anlamlı farklılığın ortadan kalktığı tespit edilmiştir. Sonuçlar aynı zamanda örnekleme yapılan lokalitelerde su-çamur-toprak-karınca şeklinde artan ya da azalan bir metal birikimi olmadığını göstermektedir. TEM görüntülerinin incelenmesi sonucunda ise karıncalarda metal birikimi için iç organların bulunduğu abdominal bölgenin iyi bir belirteç olduğu tespit edilmiştir.Sonuç olarak, çalışma süresince örnekleme yapılan ve farklı kirlilik düzeylerine sahip lokaliteler göz önüne alındığında görece olarak metal konsantrasyonu düşük lokalitedeki F. cunicularia işçilerinde ağır metal birikimi olsa dahi metal birikimde tespit edilen dönemsel artış türün belirli bir alandaki metal kirliliğinin takibinde etkili olarak kullanılabileceği sonucunu ortaya koymaktadır. In this study, ant, soil, water and benthic mood samples were taken twice in June and September 2015 from 4 localities in Ergene Basin in Thrace Region. Chromium (Cr) Manganese (Mn), Iron (Fe), Cobalt (Co), Nickel (Ni), Copper (Cu), Zinc (Zn), Arsenic (As), Cadmium (Cd) and Lead (Pb) accumulation levels in these samples were analyzed using Inductively Coupled Plasma Mass Spectroscopy (ICP-MS) in order to test whether Formica cunicularia Latreille, 1798 (Hymenoptera: Formicidae) could be used as an indicator organism. Scanning Electron Microscopy (SEM) was applied to determine metal accumulation sites in abdomen of the samples. The results showed that metal accumulation levels in ants in September were higher than accumulation levels in ants sampled in June. In contrast to the increase in accumulation levels in ants, water, benthic mood and soil samples showed no general increase bias for all metals; some metal levels had a decrease while some others had an increase. Significant differences were determined in June between metal levels in ant samples and soil, water and benthic mood samples, but this significance disappeared for some metals for September samples in parallel to increase in accumulation levels in this month. The results also indicated that there was no increasing or decreasing accumulation pattern in water-benthic mood, soil-ant order. The SEM analysis revealed that ant abdomen, containing visceral organs, is a useful indicator parts for metal accumulation in the body.In conclusion, although the determination of metal accumulation in F. cunicularia workers even in the locality which was chosen as the non-contaminated area might make this species an ineffective organism, the periodical accumulation differences in ant samples can be taken into account to use this species as an indicator organism in monitoring of a metal pollution in a given area. 75

The Ergene River is a highly contaminated river that passes through the most heavily industrialized area in Turkey and receives municipal, industrial and agricultural effluents from Edirne, Kırklareli and Tekirdağ cities in the Thrace Basin. In order to investigate the pollution level of selected toxic metals in the river, 20 surface sediment samples were collected and analyzed. Concentrations of 29 elements were determined using ICP-MS in the fine fraction (

Trakya’da yer alan Ergene Nehri 25 yıl öncesine kadar tarımın can damarı olarak bilinmekteydi. Günümüzde sanayi tesisleri, kentsel ve evsel atıklar ile tarımda kullanılan suni gübre ve ilaçlardan dolayı aşırı şekilde kirlenmiş durumdadır. Bu kirlilik başta canlı yaşamı olumsuz etkilemekle birlikte, nehirden sulanan tarım arazilerini de aşırı şekilde kirletmektedir. Ayrıca, arazilerin çoraklaşması ve ekilen ürünlerde verim kayıplarına yol açmaktadır. Bu zincirleme etkinin bir diğer aşaması, kirliliğin yöre de yaşayan bireylerin sosyal-ekonomik yaşantıları üzerine bıraktığı olumsuzluklardır. Bu çalışmada, Ergene Nehri kirliliğinin tarım arazileri ve üretimi üzerine olumsuz etkileri ele alınmıştır. Bu kapsamda; Ergene Nehri’nin Edirne sınırlarına girdiği yerden itibaren Meriç Nehri’ne birleştiği yere kadar, Ergene Nehri kirliliğinden direkt olarak etkilenen, nehir boyundaki 19 köyde yaşayan toplam 409 kişiyle anket yoluyla görüşme yapılmıştır. Alınan veriler çeşitli istatistik yöntem ve teknikler ile analiz edilerek yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucunda; Ergene Nehri’nden sulama yapmayan çiftçilerin verimlerinin sulama yapanlara göre daha fazla olduğu, Ergene Nehri’nden sulama miktarı arttıkça verimin azalışına neden olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca, kirlilikten dolayı tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin giderek azaldığı, yöre halkında sosyo-ekonomik yaşantıda kayıpların olduğu görülmüştür, From now until about 25 years ago Ergene River was known the heartland of Thrace. Today it is extremely polluted by industrial plants, household and urban wastes and unnatural fertilizers used in agriculture. This pollution is affecting the living organisms firstly, in addition to this agricultural areas which are watered from the river are heavily contaminated. Agricultural desertification and yield loss are seen as a result of this pollution. This chaining reaction is affecting the social and economical lives of people living in that area.In this Project the negative effects of the pollution of Ergene River on agricultural areas and its production are considered. In this context, beginning from the place that Ergene River enters into Edirne borders till the place that it combines with Evros River, questionnaire study was done in 19 villages along the river that are directly affected by the pollution of Ergene River with 409 people in total. The collected data are commented by using different statistical methods and techniques.At the end of this work, it is seen that, the production of the farmers using water from Ergene River is much less than the farmers using water not from Ergene River and the yield capacity is getting lower if watering is done from Ergene River. Furthermore, the decline on the agricultural and animal breeding activities and losses on the social and economical lives of the people living in that area

The Meriç River is the longest river of the Balkans and it can be declared as most important aquatic ecosystem in the Thrace Region of Turkey. The Tunca and Ergene rivers are the most important branches of the Meriç and they are known to be exposed to important organic and inorganic pollution from agriculture and industry in their basins. We evaluated the sediment quality of the three rivers by determining a total of 25 trace and toxic element accumulations, including lithium (Li), boron (B), sodium (Na), magnesium (Mg), aluminum (Al), potassium (K), calcium (Ca), vanadium (V), chromium (Cr), manganese (Mn), iron (Fe), cobalt (Co), nickel (Ni), copper (Cu), zinc (Zn), gallium (Ga), arsenic (As), selenium (Se), strontium (Sr), silver (Ag), cadmium (Cd), antimony (Sb), barium (Ba), titanium (Ti), and lead (Pb). Also, oneway ANOVA testing was used to determine the statistical differences of element accumulations among the stations, and cluster analysis (CA) was used to classify the rivers according to sediment qualities and to classify the elements according to accumulation levels. As a result of the study, statistically significant differences were identified among the investigated rivers in terms of almost all the trace and toxic elements and the contamination levels of investigated aquatic ecosystems as follows: Ergene River > Meriç River > Tunca River in general. According to the results of elemental CA, five statistically significant clusters were formed: “most intense elements,” “second most intense elements,” “moderately intense elements,” “second rarest elements,” and “rarest elements.” According to the results of locational CA, two statistically significant clusters were formed: “highly contaminated locations” and “moderately contaminated locations.”. © 2016, HARD Publishing Company. All rights reserved.

Bu çalışmada, İpsala ilçesi ve bağlı köylerinde tespit edilen toplam 36 istasyondan sulama suyu örnekleri toplanmış ve mangan, demir, kadmiyum, kurşun, krom, bakır, çinko ve nikel içerikleri tespit edilmiştir. Elde edilen veriler "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" tebliğine göre değerlendirilmiştir. Ayrıca elde edilen verilerin daha kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi için, "Kümeleme Analizi" ve "Pearson Korelasyon indeksi" kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre, genel olarak İpsala ilçesi sulama sularının, çinko açısından I. Sınıf, bakır açısından II. Sınıf, mangan, demir ve krom açısından III. Sınıf, kadmiyum, kurşun ve nikel açısından ise IV. Sınıf su kalitesine sahip olduğu tespit edilmiştir. This study was carried out to determine the irrigation water quality of İpsala District. Water samples were collected from 36 stations and manganese (Mn), iron (Fe), cadmium (Cd), lead (Pb), chromium (Cr), copper (Cu), zinc (Zn) and nickel (Ni) concantrations were determined. "Cluster Analysis" and "Pearson Correlation Index" were applied to detected data. All the detected data were evaluated according to "Water Pollution Control Regulation". According to data observed,, irrigation waters of İpsala District have I Class in terms of zinc, II. Class in terms of copper, III. Class in terms of manganese, iron and chromium and IV. Class in terms of cadmium, lead and nickel in general.

Endüstriyel kirlilik çağımızın en önemli çevre sağlığı sorunları arasında yer almaktadır. Endüsriyel ve evsel atık suların arıtılmadan dere, nehir, deniz ve göllere deşarj edilmesi ile kirlilik geniş alanlara yayılmaktadır. Endüstriyel atıklar arasında ağır metaller ayrıca önemli yere sahiptir. Çevresel faktörlerin,bazı kimyasalların, ekzojen karsinojenlerin mesane kanseri etyolojisindeki yeri bilinmektedir. Ayrıca Uluslararası Kanser Araştırma Kurumu bazı ağır metalleri kasinojenler listesinde yayınlamıştır.Trakyada Ergene nehri ve kolları çevresine kontrolsüz ve denetimsiz konuşlanan sanayi kuruluşlarının Endüstriyel ve evsel atık sularını arıtmadan nehre ve kollarına deşarj etmesi, ayrıca nehir çevresindeki yerleşimler de evsel atık sularını arıtmaksızın nehre vermesiyle nehir ağır düzeyde kirlenmiştir. Su kirliliği kontrol yönetmeliği'ne göre Ergene IV. sınıf (çok kirlenmiş su) özelliği taşımaktadır. Nehir ağır metaller bakımından IV. sınıf yüzey suyu kabul edilmektedir.Ergene nehri yaygın olarak tarımsal sulamada kullanılmaktadır. Bu durumda endüstriyel atıklar tarım topraklarına yayılmakta ve tarım ürünlerine geçmektedir. Bölgede yetişen çeşitli tarım ürünlerinde Türk gıda kodeksi limitlerini aşan ağır metal düzeyleri saptanmıştır. Ağır metaller besin zinciri yoluyla insana geçerek insane doku ve organlarında birikmekte, kanser dahil çeşitli hastalıklara neden olmaktadır. Çalışmamızda Trakyada yaşayan mesane tümörlü olguların serum, tümörlü ve normal mesane dokularında; Ergene nehirde yoğun olarak saptanan Pb, Cd, Fe, Cu ve Zn düzeylerini araştırdık. Olgular Ergene Çevresinde yaşayanlar ve diğer bölgelerde yaşanlar olarak iki gruba ayırıldı. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalında tedavi gören hastaların biyolojik örnekleri Biyofizik Anabilim Dalında incelendi. Referans değerler için Sing testi, karşılaştırmalar için Mann-Whitney test kullanıldı.Tüm olguların serumunda referans değerlere göre Cd anlamlı yüksek bulundu ve gruplar arasında fark gözlenmedi.Tümör evresi yükseldikçe serum Pb düzeyleri de anlamlı yükselmektedir.Tüm olguların tümörlü dokularında referans değerlere göre Pb ve Cd düzeyleri, normal dokuda Pb düzeyleri anlamlı yüksek bulundu. İnvazif tümörde yüzeyel tümöre oranla normal ve tümörlü dokuda Cd düzeyleri anlamlı yüksek bulunmuştur.Ergene grubu ile diğer grubun karşılaştırılmasında:Her iki grupta da tümör dokusunda normal dokuya oranla Fe, Pb, Cu ve Cd anlamlı yüksek, Zn anlamlı düşük bulundu .Tümörlü dokular karşılaştırmasında Ergene grubunda Fe anlamlı düşük, Cd düzeyi anlamlı yüksek bulundu. Normal doku karşılaştırmasında Ergene grubunda Fe anlamlı düşük, Zn, Cd ve Pb anlamlı yüksek bulundu. Anahtar kelimeler: Kimyasal su kirliliği, mesane tümörü, ağır metaller, ürotelyal kanser. Industrial pollution is one of the most important environmental health problems of our era. Pollution continues to spread to large areas, because industrial and domestic waste water is discharged to streams, rivers, seas and lakes without purification. Heavy metals have an important place among industrial wastes. The place of environmental factors, some chemicals and exogenous carcinogens in the etiology of bladder cancer is well known. Moreover International Agency for Research on Cancer has published some heavy metals in the carcinogens list.In Thrace, Ergene river and its tributaries are heavily polluted, because industrial organizations, which were deployed around uncontrolled and unsupervised, discharge their industrial and domestic waste to the river and its tributaries without purification. Moreover settlements around the river also discharge domestic waste to the river without purification. According to Water Pollution Control Regulations, Ergene has the feature of being Class IV (heavily polluted) surface water.Ergene river is widely used in agricultural irrigation. In this case industrial waste spreads on agricultural land and passes to agricultural products. In various agricultural products grown in the region, high levels of heavy metals that exceed the limits of Turkish Food Codex were detected. Heavy metals transmit through the food chain to the people and accumulate in tissues and organs, which results various diseases including cancer.In our study, we have searched Pb, Cd, Fe, Cu and Zn levels, which are intensely detected in Ergene river, in serum, tumorous and normal tissues of cases with bladder tumor in Thrace. Cases were divided into two groups as those who live around Ergene and other regions. The biological samples of patients who were treated in Trakya University School of Medicine Department of Urology were analyzed in Department of Biophysics. Sing test for reference values and Mann- Whitney test for comparisons were used.Cd in the serum of all cases has been found significantly higher compared reference values and no difference was observed between groups. Pb levels rise significantly when tumor stage also rises.In tumor tissues in all cases, Pb and Cd levels were detected to be higher compared to reference values, whereas Pb levels in normal tissue were also significantly higher. Cd levels were significantly higher in normal and tumorous tissue in invasive tumors compared to superficial tumors.In the comparison of Ergene group and the other group: In both groups, Fe, Pb, Cu and Cd were significantly higher and Zn significantly lower in tumorous tissue compared to normal tissue.In the tumorous tissue comparison of Ergene group. Fe level was found signficantly low, whereas Cd level was significantly high. In normal tissue comparison of Ergene group, Fe level was found significantly low, whereas Zn, Cd and Pb levels were significantly high.Key words: Water pollution chemical, bladder cancer, heavy metals, urothelial cancer 65

İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Ana Bilim Dalı?nda Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada temel olarak Ergene Nehri ve yan kollarındaki çökellerin sedimentolojik ve jeokimyasal özellikleri belirlenerek, nehrin güncel kirlilik durumu ortaya çıkarılmıştır. Kirliliğin boyutu zenginleşme faktörü değerleri ile aydınlatılmıştır. Ayrıca Meriç ve Tunca nehirlerinin çökel kalitesi de araştırılarak Ege Denizi?nin kirletilmesinde Ergene Nehri?nin katkısı incelenmiştir. Çalışma alanı çökelleri, tane boyutu istatistiksel verilere göre değerlendirildiğinde iyi veya çok iyi boylanmış siltli kilden oluştuğu belirlenmiştir. En yüksek Toplam Organik Karbon değerlerinin deri, gıda sanayi tesisleri ile nüfus yoğunluğunun fazla olduğu Çorlu Dere?sinde ölçülmesi; bu çökellerin evsel ve endüstriyel organik karbon girdilerince etkilendiğini göstermektedir. Ölçümü yapılan elementlerin değişim aralığı ve ortalama değerleri ppm olarak sırasıyla: Alüminyum 40610 - 96090 (74868), Arsenik 11 - 52 (25), Krom 95 - 304 (160), Bakır 23 -203 (65), Demir 13950 - 41790 (28251), Mangan 133 - 865 (352), Nikel 19 - 155 (70), Kurşun 77 ? 145 (100), Vanadyum 258 - 966 (483) ve Çinko 74 - 388 (189) ppm `dir.Çalışma alanındaki akarsu çökellerinde Alüminyum, Demir, Mangan ve Nikel içeriği normal jeolojik referans değerlerine paralellik gösterirken; Arsenik, Krom, Bakır, Kurşun, Vanadyum ve Çinko miktarlarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu elementlerin sanayileşmenin yoğun olduğu Ergene Nehri doğu havzasındaki çökellerinde yüksek oranda bulunması, kil ve Alüminyum değerleriyle zayıf korelasyon katsayısı vermeleri antropojenik kaynaklar tarafından beslendiğini göstermektedir. Meriç, Tunca ve Ergene nehirlerinin Ege Denizi?ne yüksek oranda Arsenik, Kurşun, Vanadyum ve Çinko taşıdıkları Enez ilçesi?nde alınan M3 nolu çökelin jeokimyasal verileriyle desteklenmektedir. This study, which is prepared as a master's thesis at the Department of the Marine Geology and Geophysics of the Institute of Marine Sciences and Management at Istanbul University, mainly presents the current pollution of the River Ergene mapping the characteristics of the sedimentological and geochemical characteristics of the sediments in it and its tributaries. The extent of the pollution has been clarified by use of enrichment factor. The sediment quality of the Rivers Maritsa and Tundzha has also been studied and the contribution of the River Ergene in the pollution of the Aegean Sea has been examined. It has been found out, as a result of the grain size evaluation carried out based on the statistical data that the sediments of the area of study consist of well-sorted and very well-sorted silty clay. The fact that the highest TOC values have been measured around Corlu Creek where there is a high density of industrial plants and population indicates that the sediments are affected by the domestic and industrial organic carbon inflows. The range and average values of the elements measured are as follows: Aluminum 40610 - 96090 (74868), Arsenic 11 - 52 (25), Chromium 95 - 304 (160), Copper 23 -203 (65), Iron 13950 - 41790 (28251), Manganese 133 - 865 (352), Nickel 19 - 155 (70), Lead 77 ? 145 (100), Vanadium 258 - 966 (483) and Zinc 74 - 388 (189) ppm.It has been determined that the amounts of Arsenic, Chromium, Copper, Lead, Vanadium and Zinc are high while the Aluminum, Iron, Manganese and Nickel content was in parallel with the normal geological reference values in the stream sediments in the area of study. The presence of these elements in high amounts in the sediments of the eastern basin of the River Ergene where there is a high level of industrialized and their resulting in weak correlation coefficient with the clay and Aluminum values show that it is fed by anthropogenic sources. The assumption that the Rivers Maritsa, Tundzha and Ergene carry high amount of Arsenic, Lead, Vanadium and Zinc to the Aegean Sea supported by the geochemical data on the sediment M3 sampled from Enez district. 99

Bu çalışmada Büyükçekmece gölü, Çorlu ve Ergene derelerinden su numuneleri alınıp, kirliliğin toksik ve genotoksik etkileri araştırılmıştır. Bu analizlerin yanında çeşitli fizikokimyasal analizler de yapılmıştır.. Yapılan bu analizlerle, İstanbul gibi bir megakentin en önemli içme suyu kaynaklarından olan Büyükçekmece gölündeki ve Türkiye'nin önemli havzalarından olan ve yoğun sanayinin olduğu Ergene havzasındaki Çorlu deresi, Ergene deresi ve bu iki derenin birleşmesinden oluşan Ergene nehrindeki kirliliğin sebep olduğu toksik ve genotoksik etkiler incelenmiştir.Yapılan incelemeler sonucunda Büyükçekmece gölündeki numunelerden TEM otoyolu köprüsünden alınan BL-2 örnekleme noktasında SOS IF değerinin iki mevsimde 1,2 den büyük olduğu yani genotoksik etkinin görüldüğü saptanmıştır. Bu noktada TU değeri 0-1 arasında görüldüğünden hafif toksik etki her mevsimde görülmüştür. Çorlu ve Ergene derelerinde ise özellikle sanayinin yoğun olduğu noktalarda toksik ve genotoksik etkiler saptanmıştır. Çorlu deresinde sanayi kirliliğine maruz kalmış CS-5 noktasında SOS IF değeri 2,4 ile 3,8 arasında, TU değeri ise 2,4 ile 4,1olarak görülmüştür. Bu da bu noktada hem toksik hem de genotoksik etkinin varlığını göstermektedir. Ergene deresinde ise yine sanayi atıksu girişiminin fazla olduğu ES 10 noktasında hem toksik hem de genotoksik etkiler saptanmıştır. Bu noktada SOS IF değeri 0,9 ile 2,2 arasında, TU değeri ise 1,7 ile 2,6 arasında görülmüştür. In this study, water samples were collected from Büyükçekmece Lake, Çorlu and Ergene streams after which they were analyzed for the toxic and genotoxic effects of the pollution. Besides these analyses, the samples were also analyzed physically and chemically. As a result of these analyses, the pollution level of Büyükçekmece lake, an important fresh water source for the megacity of Istanbul as well as the pollution in Ergene and Çorlu basins, one of the important and densely industrialized basins in Turkey have been measured together with the toxic and genotoxic effects of this pollution.As a result of the analyses, the samples taken from the BL-2 location of Büyükçekmece Lake near the TEM highway bridge have shown an SOS IF value that is greater than 1.2 in two seasons, thus showing genotoxic effects. The TU value at this location is between 0 and 1, and so it can be classified as mildly toxic in all the seasons. In the Çorlu and Ergene streams, toxic and genotoxic effects have been observed especially at locations subject to heavy industrial discharge. At the heavily industrially discharged location CS-5 of the Çorlu Stream, the SOS IF value has been measured between 2.4 and 3.8 while the TU value is between 2.4 and 4.1. This shows the existence of both toxic and genotoxic effects at this location. In the ES-10 location of the Ergene Stream where there is a heavy industrial discharge, both toxic and genotoxic effect have been observed. The SOS IF value at this location is between 0.9 and 2.2, while the TU value is between 1.7 and 2.6. 72

Türkiye çok sayıdaki akarsu ve gölleri, jeolojik ve topografik özellikleri ve farklı coğrafik bölgelerin kesişme noktasında olması nedeniyle bitki çeşitliliği yönünden dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer almaktadır. Doğada besin zincirinin ilk halkasını oluşturan fitoplanktonik organizmaların ülkemiz iç sularında yayılış gösteren türlerinin belirlenmesi ve mevsimsel değişimlerinin incelenmesi yönünde yapılmış çok sayıda çalışma mevcuttur. Bununla birlikte iç suların büyük bir alana sahip olduğu Türkiye'de, suların içme ve kullanımına yönelik önemli belirteçlerinden olan fitoplankton kompozisyonu belirlenmemiş, biyoçeşitliliği ortaya çıkartılıp kayıt altına alınmamış çok sayıda su kaynağı bulunmaktadır.Ergene Nehri tatlısu yönünden zengin havzalarımızdan biridir ve bu alanda alg kompozisyonu ile ilgili yapılmış kapsamlı bir çalışma mevcut değildir. Bu amaçla Ergene Nehri'ni besleyen yan ve ana kollarda (çay, dere, ırmak, nehir) dağılım gösteren makro ve mikroalgler mevsimsel olarak toplanıp teşhisleri ve sistematik pozisyonları saptanmış ve fotoğraflamaları yapılmıştır.Çalışmanın sonucunda, Ergene Nehri ve nehri besleyen havzadaki akarsularda yayılış gösteren taksonlar, Cyanophyceae (40), Euglenophyceae (48), Dinophyceae (2), Chlorophyceae (48), Ulvophyceae (4), Trebouxiophyceae (7), Zygnematophyceae (48), Xanthophyceae (2), Chrysophyceae (1), Synurophyceae (1), Coscinodiscophyceae (4) ve Bacillariophyceae (110) olarak farklı sınıflara ait toplam 315 takson tespit edilmiştir.Tespit edilen taksonların, mevsimsel ve örnekleme noktaları yönüyle nasıl dağılım gösterdiği ortaya çıkarılmıştır. Türkiye tatlısu alg florası açısından tespit edilen taksonların tamamı bölge için, 83 tanesi Türkiye için yeni kayıt olma özelliği taşımaktadır. Turkey is one of the most important countries of the world in terms of fertility since it is at the intersection of various rivers and lakes along with different geographical regions which bear distinct geological and topographical characteristics. There are a good many researches carried out to be able to find out the species of phytoplanktonic organisms which are widely met in the inland waters of our country and make up the first link of food chain in nature. In addition to this, there are lots of water sources the phytoplanktonic composition (one of the most effective methods of identifying drinking water in Turkey in which inland waters cover a huge area) and biodiversity of which have not been found out and listed.Ergene River is among the richest water basins in Turkey in terms of freshwater, and there is not a comprehensive research carried out to determine the algae composition in this area. For that reason, micro and macro algae, which are met in main streams supporting Ergene River, have been gathered seasonally; and systematic positions of these algae have been identified and photographed.As a consequence of this study; 315 different taxa species belonging to Cyanophyceae (40), Euglenophyceae (48), Dinophyceae (2), Chlorophyceae (48), Ulvophyceae (4), Trebouxiophyceae (7), Zygnematophyceae (48), Xanthophyceae (2), Chrysophyceae (1), Synurophyceae (1), Coscinodiscophyceae (4) and Bacillariophyceae (110) taxa have been observed and found out in Ergene River and other watercourses along with water basins supporting this river.After these taxa have been gathered, how these are spread with regard to seasonal and sample points have been determined. All of these taxa, which have been identified with respect to freshwater algal flora of Turkey, have been recorded for the first time for that region while 83 of these taxa have been recorded for the first time for Turkey. 271

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009, Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2009, Noktasal kirletici kaynakların alıcı ortamlara deşarjı sırasında, etkilerin kontrolü amacıyla genellikle, sadece deşarjın fiziksel-kimyasal özellikleri veya zehirlilik etkileri kontrol edilmektedir. Fakat deşarjların kontrolünün sağlanması birçok faktörün birlikte kontrol edildiği bütünleşik bir yaklaşımla mümkündür. Bu bağlamda bu çalışmada, noktasal deşarjların kontrolünün sağlanması amacıyla, etkilerinin birçok faktöre bağlı olarak belirlenmesi ve deşarjlarına bu etki derecesi ile karar verilmesi fikri ortaya çıkmıştır. Deşarjların alıcı ortamlara etkisinin belirlenmesi ekosistemlerin karmaşık yapısından dolayı oldukça zordur. Bu çalışmada, basit bir yaklaşım kullanılarak, deşarjların fiziksel-kimyasal özelliklerinin, zehirlilik özelliklerinin, alıcı ortamın kalitesinin ve deşarj sonrası alıcı ortamdaki seyrelme miktarının birlikte dikkate alındığı bir etki indeksi geliştirilmiştir. “Deşarj Etki İndeksi (DEİ)” adı verilen bu indeks ile deşarjların sadece fiziksel-kimyasal özelliklerinin değil, zehirlilik etkilerinin, alıcı ortamın kalitesi ve tatlı su miktarları gibi özelliklerin birlikte dikkate alınması ve deşarjların etkisinin karar vericilere bir sayı ile belirtilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada, deşarjların zehirlilik etkisinin kontrol edilmesi, seyrelme faktörlerinin dikkate alınması ve bu kriterler dikkate alınarak deşarjların etkilerinin belirlenmesi gerekliliği; yaklaşık 1000 adet noktasal kaynağın deşarjlarını toplayan, deşarj-bağımlı/ağırlıklı nehir ve nehir kollarına sahip Ergene Havzası’nda yürütülen deneysel çalışma sonuçları ile vurgulanmıştır. Deneysel sonuçlar ve genelleştirilmiş DEİ dikkate alınarak havzaya özgü bir etki indeksi geliştirilmiştir. Bu indeks diğer havzalara da havza özelliklerine ve önceliklerine bağlı olarak, farklı kirletici parametreler, farklı organizmalar, farklı yararlı kullanım amaçları vb. kullanılarak oluşturulabilmektedir. Çalışma sonucunda geliştirilen bu indeks ile noktasal kaynakların alıcı ortamlara etkisi, birçok faktör dikkate alınarak sınıflandırılabilecek ve karar vericilerin de kullanabileceği tek bir sayıyla belirlenebilecektir., When a point source is discharged to a river or stream, chemical parameters and toxicity effects of effluents are taken into consideration. But determination of effects of a point discharge to ecosystems is a complex problem and controlling its effects need an integrated approach. In this study, the idea of constituting an effect index for determination and classifying point sources effects came out. So to control the risks of point sources to receiving waters, chemistry and toxicity of the effluent, quality and flow conditions of the ambient water, required designated use for that river and quantity of fresh water in the receiving environment (dilution factor) must be considered. In this study an effect index which is called “Discharge Effect Index (DEI)”is developed. After using this index, the degree of an effect caused by any point sources discharge can be determined by a number. After the field survey in Ergene River Basin which have effluent-dependent/dominated systems, collect total about 1000 point sources treated and not treated effluents and use technology-based effluent limits to control point sources pollution, a site-specific effect index is developed to determine risks to aquatic environments and to solve such these problems in such basins. Results of analyses of the field survey and features of ambient waters in the basin are taken into consideration for developing site-specific DEİ. The index is considered all of the effects, like chemistry and toxicity of effluents, quality of receiving environment and dilution factor. This DEI is developed by different ways for different basins by using various organisms and chemical parameters or different designated uses etc. After using this index it will be possible to rank the effects of point sources pollution and decision makers will use a number to determine these effects., Doktora, PhD

ÖZET '**'... ^/'^ »