Search

Plaagwantsen zoals behaarde wants en brandnetelwants vormen in teelten als aubergine, komkommer en chrysant een serieus probleem. Ze geven al in kleine aantallen flinke schade: bloemabortie in aubergine, stengel- en vruchtschade in komkommer en splitkoppen in chrysant. Zodra telers wantsen of wantsenschade signaleren zien ze zich al snel genoodzaakt in te grijpen met middelen die schadelijk zijn voor aanwezige biologische bestrijders tegen andere plagen; het begin van het einde van hun biologie.

In dit rapport wordt een verkennend onderzoek gedaan naar de keverdiversiteit in holle bomen. Het onderzoek gebeurt aan de hand van pit falls en feromen van twee soorten die vaak als biodiversiteitsindicatoren worden gebruikt. In totaal werden 161 keversoorten en 8 mierensoorten gedetermineerd waarvan 77 saproxyle kevers. 23 soorten (allemaal saproxyl) staan op de Duitse rode lijst (Geiser 1998). Crepidophorus mutilatus werd als nieuwe soort gevonden voor de Belgische fauna. Gnorimus variabilis werd herondekt voor het eerst sinds 1932. De eerste indicatorsoort, Juchtleerkever, werd niet gevonden maar de Roestbruine kniptor werd gevonden in maar liefst 13 van de 16 onderzoeksgebieden. Dit rapport geeft ten slotte een aantal algemene en gebiedsspeciefieke aanbevelingen voor het beheer.

In de periode 2008-2012 is een paringsverstoringsmethode tegen Turkse mot Chrysodeixis chalcites getest. Er is gekozen voor Turkse mot omdat dit insect snel veel schade kan aanbrengen in de tomaten- en paprikateelt. Ook is in het verleden door PRI in samenwerking met TNO aangetoond dat paringsverstoring tegen Turkse mot voldoende werkt. De destijds gebruikte feromoonverdamper bleek echter onpraktisch en is in dit onderzoek vervangen door een alternatieve verdamper. De in dit onderzoek ontwikkelde verdamper is op 5 locaties getest in een dichtheid van 500 dispensers per hectare. In feromoonvallen in de behandelde percelen werd geen Turkse mot meer gevangen in tegenstelling tot de niet met feromoon behandelde percelen. Echter in het gewas werden nog steeds rupsjes en dus schade gevonden. De gevonden schade wisselde van bedrijf tot bedrijf. De uiteindelijke conclusie is dat deze methode nog onvoldoende robuust is voor commerciële implementatie

Citruswolluis, Planococcus citri (Risso), is een van de belangrijkste plagen geworden in de rozenteelt onder glas. Er is inmiddels veel praktijkervaring met de toepassing van biologische bestrijders om haarden uit te roeien. Voor de professionele tuinbouw is de effectiviteit van deze aanpak doorgaans onvoldoende, en moet alsnog met insecticiden worden ingegrepen. Onderzoek is uitgevoerd naar de inzet van natuurlijke vijanden op zeer kleine wolluis-haarden om de uitbreiding van wolluisaantasting te voorkomen naar nog niet aangetaste planten. De relevantie van het loslaten van verschillende natuurlijke vijanden ter bestrijding van wolluis in kasrozen wordt besproken. Uit het project leek dat feromoonvallen een goede hulpmiddel kunnen zijn om de aanwezigheid van wolluis te bepalen, maar niet geschikt zijn om snel wolluis-haarden te detecteren en te traag zijn om de telers te waarschuwen dat wolluis toeneemt. Bij telers met zware wolluis-problemen kon aantasting met wolluizen met larven van het lieveheerbeestje Cryptolaemus montrouzieri en de sluipwespen Anagyrus pseudococci of Leptomastix dactylopii worden verminderd, maar de bestaande uitzet-strategieën van natuurlijke vijanden waren niet voldoende om de wolluizen helemaal uit te roeien. Er werd geen toegevoegde waarde gevonden van de twee nieuwe soorten lieveheerbeestjes Nephus includens en Scymnus syriacus. Het massaal preventief introduceren van natuurlijke blijken het meest perspectiefvol bij telers die wolluis in het lopen van het jaar verwachten. Wekelijkse introducties van larven van Cryptolaemus of van de goedkopere gaasvliegen en de vestiging daarvan dienen op praktijkschaal verder onderzocht te worden. Since early 2000 the citrus mealybug, Planococcus citri (Risso), has become a key pest in roses cultivated in greenhouses in The Netherlands. There has been a lot of practical experience with the application of biological control agents to eradicate outbreaks. The effectiveness of this approach is usually insufficient for professional horticulture and the Integrated Pest Management often ends with applications of insecticides. Research was carried out on the introductions of natural enemies on small mealybugs hot spots in order to avoid the spread of mealybug infestations to healthy plants. The relevance of introducing natural enemies for controlling mealybugs in greenhouse roses is discussed. In this project, pheromone traps seemed to be a good tool to detect the presence of mealybugs, but were not suitable for the detection of hotspots or to warn growers about outbreaks. At growers with high level of infestation, we could reduce damages caused by the pest with introduction of the labybug Cryptolaemus montrouzieri and parasitoids Anagyrus pseudococci or Leptomastix dactylopii. However, the introductions of beneficials were not effective enough to eradicate the pest. Introductions of Nephus includens and Scymnus syriacus were less effective than Cryptolaemus. Massive preventive releases of beneficials seem to give the best solution for growers who are expecting problems with mealybugs. Weekly introductions of larvae of Cryptolaemus or cheaper larvae of lacewings with alternative food to enhance their survival in the crop will be further investigated.

In de periode 2008-2012 is een paringsverstoringsmethode tegen Turkse mot Chrysodeixis chalcites getest. Er is gekozen voor Turkse mot omdat dit insect snel veel schade kan aanbrengen in de tomaten- en paprikateelt. Ook is in het verleden door PRI in samenwerking met TNO aangetoond dat paringsverstoring tegen Turkse mot voldoende werkt. De destijds gebruikte feromoonverdamper bleek echter onpraktisch en is in dit onderzoek vervangen door een alternatieve verdamper. De in dit onderzoek ontwikkelde verdamper is op 5 locaties getest in een dichtheid van 500 dispensers per hectare. In feromoonvallen in de behandelde percelen werd geen Turkse mot meer gevangen in tegenstelling tot de niet met feromoon behandelde percelen. Echter in het gewas werden nog steeds rupsjes en dus schade gevonden. De gevonden schade wisselde van bedrijf tot bedrijf. De uiteindelijke conclusie is dat deze methode nog onvoldoende robuust is voor commerciële implementatie

Citruswolluis, Planococcus citri (Risso), is een van de belangrijkste plagen geworden in de rozenteelt onder glas. Er is inmiddels veel praktijkervaring met de toepassing van biologische bestrijders om haarden uit te roeien. Voor de professionele tuinbouw is de effectiviteit van deze aanpak doorgaans onvoldoende, en moet alsnog met insecticiden worden ingegrepen. Onderzoek is uitgevoerd naar de inzet van natuurlijke vijanden op zeer kleine wolluis-haarden om de uitbreiding van wolluisaantasting te voorkomen naar nog niet aangetaste planten. De relevantie van het loslaten van verschillende natuurlijke vijanden ter bestrijding van wolluis in kasrozen wordt besproken. Uit het project leek dat feromoonvallen een goede hulpmiddel kunnen zijn om de aanwezigheid van wolluis te bepalen, maar niet geschikt zijn om snel wolluis-haarden te detecteren en te traag zijn om de telers te waarschuwen dat wolluis toeneemt. Bij telers met zware wolluis-problemen kon aantasting met wolluizen met larven van het lieveheerbeestje Cryptolaemus montrouzieri en de sluipwespen Anagyrus pseudococci of Leptomastix dactylopii worden verminderd, maar de bestaande uitzet-strategieën van natuurlijke vijanden waren niet voldoende om de wolluizen helemaal uit te roeien. Er werd geen toegevoegde waarde gevonden van de twee nieuwe soorten lieveheerbeestjes Nephus includens en Scymnus syriacus. Het massaal preventief introduceren van natuurlijke blijken het meest perspectiefvol bij telers die wolluis in het lopen van het jaar verwachten. Wekelijkse introducties van larven van Cryptolaemus of van de goedkopere gaasvliegen en de vestiging daarvan dienen op praktijkschaal verder onderzocht te worden. Since early 2000 the citrus mealybug, Planococcus citri (Risso), has become a key pest in roses cultivated in greenhouses in The Netherlands. There has been a lot of practical experience with the application of biological control agents to eradicate outbreaks. The effectiveness of this approach is usually insufficient for professional horticulture and the Integrated Pest Management often ends with applications of insecticides. Research was carried out on the introductions of natural enemies on small mealybugs hot spots in order to avoid the spread of mealybug infestations to healthy plants. The relevance of introducing natural enemies for controlling mealybugs in greenhouse roses is discussed. In this project, pheromone traps seemed to be a good tool to detect the presence of mealybugs, but were not suitable for the detection of hotspots or to warn growers about outbreaks. At growers with high level of infestation, we could reduce damages caused by the pest with introduction of the labybug Cryptolaemus montrouzieri and parasitoids Anagyrus pseudococci or Leptomastix dactylopii. However, the introductions of beneficials were not effective enough to eradicate the pest. Introductions of Nephus includens and Scymnus syriacus were less effective than Cryptolaemus. Massive preventive releases of beneficials seem to give the best solution for growers who are expecting problems with mealybugs. Weekly introductions of larvae of Cryptolaemus or cheaper larvae of lacewings with alternative food to enhance their survival in the crop will be further investigated.

Monitoring van appelbladgalmuggen in de onderstammenteelt is goed mogelijk met feromoonvallen. Daarna zijn de muggen effectief te bestrijden met Movento. Dat blijkt uit onderzoek door PPO. De bestrijdingsstrategie kan echter nog wel worden verbeterd.

Plaagwantsen zoals behaarde wants en brandnetelwants vormen in teelten als aubergine, komkommer en chrysant een serieus probleem. Ze geven al in kleine aantallen flinke schade: bloemabortie in aubergine, stengel- en vruchtschade in komkommer en splitkoppen in chrysant. Zodra telers wantsen of wantsenschade signaleren zien ze zich al snel genoodzaakt in te grijpen met middelen die schadelijk zijn voor aanwezige biologische bestrijders tegen andere plagen; het begin van het einde van hun biologie.

Referaat Er zijn ook in 2010 verschillende behandelingen met middelen uitgevoerd tegen de tomatenmineermot Tuta absoluta. Middelen met een snelle werking tegen rupsen zijn flubendiamide (Fame), abamectine (Vertimec), emamectin benzoaat (Proclaim) en spinosad (Tracer). Ook indoxacarb heeft een effect. De rupsen stoppen met eten, maar het duurt langere tijd voordat ze dood zijn. Buiten werden tomatenplanten belegd met eieren van Tuta absoluta bij het natuurgebied van Kinderdijk neergezet, met als doel natuurlijke vijanden te verzamelen. Het bleek dat Tuta absoluta door twee soorten inheemse sluipwespen werd geparsiteerd: Elachertus inunctus en Pnigalio soemius. Ook werd de roofwants Dicyphus errans op de tomatenplanten met Tuta absoluta gevonden. De beheersstratgie (monitoring, herkenning, bestrijding) blijft voorlopig als volgt: Het optreden van Tuta absoluta kan worden vastgesteld doormiddel van feromoonvallen. Maar omdat op deze wijze alleen mannetjes worden gevangen, is het ook belangrijk om te letten op aantasting in het gewas. De jonge mijnen zijn vrij moeilijk van mijnen van mineervliegen te onderscheiden. In de oude mijnen van Tuta absoluta zijn de uitwerpselen gemakkelijk te zien. Voor de praktijk blijft het belangrijk de aantallen van de roofwants Macrolophus zo snel mogelijk op een hoog niveau te krijgen. Abstract Different chemical and a biological agents were tested against the tomato leaf miner Tuta absoluta in 2010. Agents with a quick action were flubendiamide (Fame), abamectin (Vertimec), emamectin benzoaat (Proclaim) and spinosad (Tracer). Idoxacarb was also effective. The caterpillars stopped eating, but it took more time before they died. Tomato plants with eggs of Tuta absoluta were placed outside in the nature reserve of Kinderdijk, far away from the greenhouse areas. The aim was to find natural enemies. Two indigenous parasitoids parasitized caterpilars of Tuta absoluta: Elachertus inunctus and Pnigalio soemius. The predatory bug Dicyphus errans was also active on the tomato plants with Tuta absoluta. The current strategy (monitoring, recognition, control) remains as follows: Pheromone traps are useful to discover Tuta absoluta in greenhouses. Only males are being trapped, which means that it is also important to search for mines in the crops. Young mines of Tuta absoluta and other leaf miners are difficult to distinguish. Older mines of Tuta absoluta are recognized by large amounts of frass. It is important to establish high numbers of Macrolophus in the tomato crop as soon as possible.

Utrechtse fruittelers werken vanaf 2007 aan een effectieve bestrijdingsstrategie voor de fruitmot, zonder milieubelasting en zonder residuen op het fruit. In ieder projectjaar waren hun schema's effectiever, goedkoper en schoner dan de standaard geadviseerde schema's. De toepassing van Isomate CLR feromoonverwarring was niet weg te denken bij het bereiken van de projectdoelstelling. De in Utrecht behaalde resultaten zijn een voorbeeld voor de gehele Nederlandse fruitteelt.

Referaat Er zijn ook in 2010 verschillende behandelingen met middelen uitgevoerd tegen de tomatenmineermot Tuta absoluta. Middelen met een snelle werking tegen rupsen zijn flubendiamide (Fame), abamectine (Vertimec), emamectin benzoaat (Proclaim) en spinosad (Tracer). Ook indoxacarb heeft een effect. De rupsen stoppen met eten, maar het duurt langere tijd voordat ze dood zijn. Buiten werden tomatenplanten belegd met eieren van Tuta absoluta bij het natuurgebied van Kinderdijk neergezet, met als doel natuurlijke vijanden te verzamelen. Het bleek dat Tuta absoluta door twee soorten inheemse sluipwespen werd geparsiteerd: Elachertus inunctus en Pnigalio soemius. Ook werd de roofwants Dicyphus errans op de tomatenplanten met Tuta absoluta gevonden. De beheersstratgie (monitoring, herkenning, bestrijding) blijft voorlopig als volgt: Het optreden van Tuta absoluta kan worden vastgesteld doormiddel van feromoonvallen. Maar omdat op deze wijze alleen mannetjes worden gevangen, is het ook belangrijk om te letten op aantasting in het gewas. De jonge mijnen zijn vrij moeilijk van mijnen van mineervliegen te onderscheiden. In de oude mijnen van Tuta absoluta zijn de uitwerpselen gemakkelijk te zien. Voor de praktijk blijft het belangrijk de aantallen van de roofwants Macrolophus zo snel mogelijk op een hoog niveau te krijgen. Abstract Different chemical and a biological agents were tested against the tomato leaf miner Tuta absoluta in 2010. Agents with a quick action were flubendiamide (Fame), abamectin (Vertimec), emamectin benzoaat (Proclaim) and spinosad (Tracer). Idoxacarb was also effective. The caterpillars stopped eating, but it took more time before they died. Tomato plants with eggs of Tuta absoluta were placed outside in the nature reserve of Kinderdijk, far away from the greenhouse areas. The aim was to find natural enemies. Two indigenous parasitoids parasitized caterpilars of Tuta absoluta: Elachertus inunctus and Pnigalio soemius. The predatory bug Dicyphus errans was also active on the tomato plants with Tuta absoluta. The current strategy (monitoring, recognition, control) remains as follows: Pheromone traps are useful to discover Tuta absoluta in greenhouses. Only males are being trapped, which means that it is also important to search for mines in the crops. Young mines of Tuta absoluta and other leaf miners are difficult to distinguish. Older mines of Tuta absoluta are recognized by large amounts of frass. It is important to establish high numbers of Macrolophus in the tomato crop as soon as possible.

Recent zijn onderzoekers in Groot Brittanië er in geslaagd om het seksferomoon van de bramenbladgalgmug na te maken. Voor het onderzoek werden in Nederland vele duizenden muggen verzameld. Met het ontdekte feromoon wordt nu een val ontwikkeld, waarmee de mannetjes van de bramenbladgalmug kunnen worden gevangen.

Recent zijn onderzoekers in Groot Brittanië er in geslaagd om het seksferomoon van de bramenbladgalgmug na te maken. Voor het onderzoek werden in Nederland vele duizenden muggen verzameld. Met het ontdekte feromoon wordt nu een val ontwikkeld, waarmee de mannetjes van de bramenbladgalmug kunnen worden gevangen.

Plant Research International heeft onderzoek uitgevoerd naar de toepassingsmogelijkheden van lure&kill in de Nederlandse kassen. Insecten zoals Spodoptera exigua en Duponchelia fovealis kunnen elkaar vinden met behulp van seksferomonen die het vrouwtje loslaat in de lucht. Deze feromonen kunnen we namaken en daarmee kunnen we de mannetjes lokken naar een feromoonval. Het feromoon kun je ook gebruiken om het mannetje te lokken naar een plek waar zich een dodelijk insecticide bevindt. Deze laatste methode wordt lokken en doden (Engels: lure&kill) genoemd. Naast lure&kill kun je feromonen bijvoorbeeld ook gebruiken in feromonenvallen. Wanneer je daar enkele per hectare van neerzet spreek je over monitoring.

De gleditsiabladgalmug is lastig te bestrijden. Een nieuw ontwikkelde feromoonval kan kwekers helpen bij het bepalen van het juiste spuittijdstip.

Plant Research International heeft onderzoek uitgevoerd naar de toepassingsmogelijkheden van lure&kill in de Nederlandse kassen. Insecten zoals Spodoptera exigua en Duponchelia fovealis kunnen elkaar vinden met behulp van seksferomonen die het vrouwtje loslaat in de lucht. Deze feromonen kunnen we namaken en daarmee kunnen we de mannetjes lokken naar een feromoonval. Het feromoon kun je ook gebruiken om het mannetje te lokken naar een plek waar zich een dodelijk insecticide bevindt. Deze laatste methode wordt lokken en doden (Engels: lure&kill) genoemd. Naast lure&kill kun je feromonen bijvoorbeeld ook gebruiken in feromonenvallen. Wanneer je daar enkele per hectare van neerzet spreek je over monitoring.

De tomatenmineermotTuta absolutawerd dit jaar in Nederland op vierverpakkingsbedrijven aangetroffen. De vrees bestaat dat de mot ook in de tomatenteelt terecht komt. Een blik op het gedrag van de mineermot en de ervaringen met de bestrijding ervan in andere landen. Tuta absoluta, een motje waarvan de larven mineergangen maken in bladeren van tomatenplanten, komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. De laatste decennia heeft deze soort zich over grote delen van dit continent verspreid. In 2007 werd de mot voor het eerst waargenomen in Europa, in Catalonië in Spanje. Behalve in Spanje is hij echter nu ook gesignaleerd in naburige landen, zoals Marokko, Algerije, Frankrijk en Italië. Aangezien het mineermotje dit jaar tot nu toe ook op vier verpakkingsbedrijven in Nederland werd gevonden, bestaat de vrees dat deze zeer schadelijke plaag vanuit Zuid-Europa in andere landen terecht komt in de tomatenteelt, waaronder in Nederland¿

Dit rapport beschrijft de resultaten van 4 jaren onderzoek naar de bestrijding van fruitmot in Nederland.

Dit rapport beschrijft de resultaten van 4 jaren onderzoek naar de bestrijding van fruitmot in Nederland.

Vroegtijdig ziekten en plagen opsporen vergroot de slagingskans van de geïntegreerde bestrijding. Op basis van wekelijkse scouting kan besloten worden of een bestrijding nodig is, wanneer die moet worden uitgevoerd en (bij pleksgewijs optreden) waar gecorrigeerd moet worden. Ook is nu te bepalen welk middel, methode of natuurlijke vijand kan worden gebruikt. Na de behandeling moet worden vastgesteld of deze effectief is geweest en of deze herhaald moet worden

Vroegtijdig ziekten en plagen opsporen vergroot de slagingskans van de geïntegreerde bestrijding. Op basis van wekelijkse scouting kan besloten worden of een bestrijding nodig is, wanneer die moet worden uitgevoerd en (bij pleksgewijs optreden) waar gecorrigeerd moet worden. Ook is nu te bepalen welk middel, methode of natuurlijke vijand gebruikt kan worden. Na de behandeling is vast te stellen of deze effectief is geweest en of deze herhaald moet worden

Vroegtijdig ziekten en plagen opsporen vergroot de slagingskans van de geïntegreerde bestrijding. Op basis van wekelijkse scouting kan besloten worden of een bestrijding nodig is, wanneer die moet worden uitgevoerd en (bij pleksgewijs optreden) waar gecorrigeerd moet worden. Ook is nu te bepalen welk middel, methode of natuurlijke vijand gebruikt kan worden. Na de behandeling is vast te stellen of deze effectief is geweest en of deze herhaald moet worden

The conventional method of `delivering¿ technologies recommended by researchers to farmers through extension has proved ineffective, resulting in a persistent low (3.5% over ten years) adoption of research-based cocoa technologies. The present study was conducted in the Eastern Region of Ghana and assessed the impact of the Local Agricultural Research Committee (LARC) approach on the diffusion of capsid management knowledge and practices, developed with the LARC, to others in the community. Capsids (Sahlbergella singularis and Distantiella theobroma) were diagnosed as the most serious production constraint. LARC members engaged in intensive interactive learning and experimentation to control them. The interactive approach developed by the International Centre for Tropical Agriculture was used to link the LARC with community farmers, a majority of whom aspired to produce organic cocoa for a premium. The LARC acquired vital agro-ecological knowledge on capsid management, including skills in scouting for capsids to determine their temporal distribution and systematic experimentation with control methods, before presenting its results to the community. This article reports on a survey comparing three categories of farmers: LARC members, exposed and non-exposed community farmers, so as to assess the diffusion and impact of LARC knowledge co-production. The results show that the LARC approach significantly influenced acquisition and diffusion of knowledge and practices.

Vroegtijdig ziekten en plagen opsporen vergroot de slagingskans van de geïntegreerde bestrijding. Op basis van wekelijkse scouting kan besloten worden of een bestrijding nodig is, wanneer die moet worden uitgevoerd en (bij pleksgewijs optreden) waar gecorrigeerd moet worden. Ook is nu te bepalen welk middel, methode of natuurlijke vijand kan worden gebruikt. Na de behandeling moet worden vastgesteld of deze effectief is geweest en of deze herhaald moet worden

Sinds 1967 wordt in Nederland onderzoek gedaan naar de mogelijke rol van het gebruik van seksferomonen in de geïntegreerde bestrijding van schadelijke insecten in de land- en tuinbouw. Seksferomoonvallen worden al vele jaren op grote schaal in de praktijk toegepast als een gemakkelijke en betrouwbare techniek om de aanwezigheid van deze insecten vast te stellen. Naast de mogelijkheid om insecten waar te nemen zijn in de loop der tijd diverse methoden ontwikkeld waarbij seksferomonen worden toegepast als een directe bestrijdingstechniek. De meest voor de hand liggende methode is het wegvangen van grote aantallen insecten m.b.v. grote aantallen feromoonvallen. Een andere methode, de zogenaamde verstoringstechniek is gebaseerd op het principe dat mannetjesinsecten de vrouwtjes niet meer kunnen opsporen wanneer het kunstmatige seksferomoon in hoge concentraties in de leefatmosfeer aanwezig is. Een tweede vorm van verstoring is om veel puntbronnen met een lage dosering kunstmatig seksferomoon aan te brengen zodat de mannetjes op de verkeerde poot worden gezet. Een techniek waarbij de lokkende werking van het seksferomoon gecombineerd wordt met de dodende werking van een insecticide is de zgn. 'Lure&Kill' (NL: Lokken en doden) techniek. Het grote voordeel van deze techniek is dat de insecten naar het insecticide worden gebracht i.p.v. het insecticide naar het insect zoals bij een gangbare bespuiting. Daardoor kan van veel minder insecticide gebruik gemaakt worden en worden zowel de toepasser als het gewas niet blootgesteld aan drift. Bovendien wordt nevenwerking op nuttige organismen geminimaliseerd omdat seksferomonen dermate soortspecifiek zijn dat buiten het doelinsect geen andere insectensoorten worden beïnvloed.

Van de moelijk te bestrijden mot Duponchelia fovealis is het gelukt het seksferomoon na te maken. Dat maakt onder meer vroegtijdige signelering mogelijk. De lokstof geeft ook andere mogelijkheden, zoals het in verwarring brengen van mannetjesvlinders. Ook veelbelovend is de lok- en doodtechniek

Door de toenemende biologische bestrijding ontstaan vaker rupsenplagen dan voorheen, zoals van de 'verborgen veelvraat' Duponchelia fovealis. De Plantenziektenkundige Dienst is met de sector in overleg over maatregelen om het door de rupsen van dit motje verorzaakte probleem bij de export van paprika's en plantaardig uitgangsmateriaal naar de VS en Canada onder controle te krijgen

Sinds 1967 wordt in Nederland onderzoek gedaan naar de mogelijke rol van het gebruik van seksferomonen in de geïntegreerde bestrijding van schadelijke insecten in de land- en tuinbouw. Seksferomoonvallen worden al vele jaren op grote schaal in de praktijk toegepast als een gemakkelijke en betrouwbare techniek om de aanwezigheid van deze insecten vast te stellen. Naast de mogelijkheid om insecten waar te nemen zijn in de loop der tijd diverse methoden ontwikkeld waarbij seksferomonen worden toegepast als een directe bestrijdingstechniek. De meest voor de hand liggende methode is het wegvangen van grote aantallen insecten m.b.v. grote aantallen feromoonvallen. Een andere methode, de zogenaamde verstoringstechniek is gebaseerd op het principe dat mannetjesinsecten de vrouwtjes niet meer kunnen opsporen wanneer het kunstmatige seksferomoon in hoge concentraties in de leefatmosfeer aanwezig is. Een tweede vorm van verstoring is om veel puntbronnen met een lage dosering kunstmatig seksferomoon aan te brengen zodat de mannetjes op de verkeerde poot worden gezet. Een techniek waarbij de lokkende werking van het seksferomoon gecombineerd wordt met de dodende werking van een insecticide is de zgn. 'Lure&Kill' (NL: Lokken en doden) techniek. Het grote voordeel van deze techniek is dat de insecten naar het insecticide worden gebracht i.p.v. het insecticide naar het insect zoals bij een gangbare bespuiting. Daardoor kan van veel minder insecticide gebruik gemaakt worden en worden zowel de toepasser als het gewas niet blootgesteld aan drift. Bovendien wordt nevenwerking op nuttige organismen geminimaliseerd omdat seksferomonen dermate soortspecifiek zijn dat buiten het doelinsect geen andere insectensoorten worden beïnvloed.

In deze publicatie informatie over geleide bestrijding van rupsen van de koolmot in koolgewassen. Informatie over de levenscyclus van de koolmot en de schade die zij kunnen aanrichten in het gewas, de beheersstrategie met behulp van feromoonvallen en de bestrijding met behulp van middelen op basis van stoffen uit de bacterie Bacillus thuringiensis (Bt).

In deze publicatie informatie over geleide bestrijding van rupsen van de koolmot in koolgewassen. Informatie over de levenscyclus van de koolmot en de schade die zij kunnen aanrichten in het gewas, de beheersstrategie met behulp van feromoonvallen en de bestrijding met behulp van middelen op basis van stoffen uit de bacterie Bacillus thuringiensis (Bt).

Ritnaalden, de larven van kniptorren, veroorzaken schade in bol-, knol- en graangewassen. Als alternatief voor grondontsmetting ter bestrijding van de ritnaalden, ontwikkelden PRI en PPO een methode van geleide bestrijding waarmee de kniptorren worden aangepakt. Met sexferomonen in trechtervallen wordt de omvang van de populatie kniptorren vastgesteld. Boven een bepaalde drempel worden gewasbespuitingen uitgevoerd met een pyrethroïde. Het tellen en bestrijden van kniptorren is goedkoper dan grondbehandeling tegen ritnaalden maar vraagt wel continu aandacht van de teler. In grafieken de resultaten van deze bestrijdingsmethode voor twee kniptorsoorten (Agriotes obscura en A. lineatus)

In 2000 is onderzoek van start gegaan op PPO-ZON te Meterik naar de mogelijkheden van de biologische teelt van witte asperge in vervolg op een uitgevoerde deskstudie naar knelpunten in de biologische teelt. In 2000 zijn planten opgekweekt van de rassen Grolim en Eposs die uitgezaaid waren bij een biologische teler in Meerlo. Doordat de zaai van beide rassen wat vertraging opliep heeft dit geleid heeft tot wat kleinere planten aan het einde van seizoen 2000. In het voorjaar van 2001 zijn beide rassen in twee blokken op het proefveld te Horst/Meterik uitgeplant. Er wordt in deze teelt geen chemische bestrijding uitgevoerd. Onkruid wordt mechanisch bestreden en er wordt gebruik gemaakt van de grondbedekker bladrammenas en gedurende de winter wordt winterrogge toegepast. Tegen het asperge haantje Crioceris asparagi wordt de sluipwesp Tetrastichus asparagi ingezet en tegen de aspergevlieg (Platyparea poeciloptera S.) wordt gebruik gemaakt van feromonen op lijmstokken in samenwerking met de RU Leiden. In 2002 zijn de objecten in beide blokken voor het eerst volgens praktijk geoogst. Tussen de objecten waren dit eerste oogstjaar geen betrouwbare verschillen aangaande gewicht, gemiddeld stengelgewicht en de 5 kwaliteitsindelingen (prijsclusters gebaseerd op de gemiddelde 5 jarige veilingprijzen). Wel was er een groot verschil in totaalgewicht en gemiddeld stengelgewicht tussen Grolim en Eposs. Er was duidelijk meer aantasting door de aspergevlieg in Eposs dan bij Grolim werd waargenomen. De inzet van de sluipwesp resulteerde in een hoge mortaliteit van zowel de eieren als de larven van het asperge haantje.

In 2000 is onderzoek van start gegaan op PPO-ZON te Meterik naar de mogelijkheden van de biologische teelt van witte asperge in vervolg op een uitgevoerde deskstudie naar knelpunten in de biologische teelt. In 2000 zijn planten opgekweekt van de rassen Grolim en Eposs die uitgezaaid waren bij een biologische teler in Meerlo. Doordat de zaai van beide rassen wat vertraging opliep heeft dit geleid heeft tot wat kleinere planten aan het einde van seizoen 2000. In het voorjaar van 2001 zijn beide rassen in twee blokken op het proefveld te Horst/Meterik uitgeplant. Er wordt in deze teelt geen chemische bestrijding uitgevoerd. Onkruid wordt mechanisch bestreden en er wordt gebruik gemaakt van de grondbedekker bladrammenas en gedurende de winter wordt winterrogge toegepast. Tegen het asperge haantje Crioceris asparagi wordt de sluipwesp Tetrastichus asparagi ingezet en tegen de aspergevlieg (Platyparea poeciloptera S.) wordt gebruik gemaakt van feromonen op lijmstokken in samenwerking met de RU Leiden. In 2002 zijn de objecten in beide blokken voor het eerst volgens praktijk geoogst. Tussen de objecten waren dit eerste oogstjaar geen betrouwbare verschillen aangaande gewicht, gemiddeld stengelgewicht en de 5 kwaliteitsindelingen (prijsclusters gebaseerd op de gemiddelde 5 jarige veilingprijzen). Wel was er een groot verschil in totaalgewicht en gemiddeld stengelgewicht tussen Grolim en Eposs. Er was duidelijk meer aantasting door de aspergevlieg in Eposs dan bij Grolim werd waargenomen. De inzet van de sluipwesp resulteerde in een hoge mortaliteit van zowel de eieren als de larven van het asperge haantje.

Monitoring van appelbladgalmuggen in de onderstammenteelt is goed mogelijk met feromoonvallen. Daarna zijn de muggen effectief te bestrijden met Movento. Dat blijkt uit onderzoek door PPO. De bestrijdingsstrategie kan echter nog wel worden verbeterd.

Utrechtse fruittelers werken vanaf 2007 aan een effectieve bestrijdingsstrategie voor de fruitmot, zonder milieubelasting en zonder residuen op het fruit. In ieder projectjaar waren hun schema's effectiever, goedkoper en schoner dan de standaard geadviseerde schema's. De toepassing van Isomate CLR feromoonverwarring was niet weg te denken bij het bereiken van de projectdoelstelling. De in Utrecht behaalde resultaten zijn een voorbeeld voor de gehele Nederlandse fruitteelt.

De tomatenmineermotTuta absolutawerd dit jaar in Nederland op vierverpakkingsbedrijven aangetroffen. De vrees bestaat dat de mot ook in de tomatenteelt terecht komt. Een blik op het gedrag van de mineermot en de ervaringen met de bestrijding ervan in andere landen. Tuta absoluta, een motje waarvan de larven mineergangen maken in bladeren van tomatenplanten, komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. De laatste decennia heeft deze soort zich over grote delen van dit continent verspreid. In 2007 werd de mot voor het eerst waargenomen in Europa, in Catalonië in Spanje. Behalve in Spanje is hij echter nu ook gesignaleerd in naburige landen, zoals Marokko, Algerije, Frankrijk en Italië. Aangezien het mineermotje dit jaar tot nu toe ook op vier verpakkingsbedrijven in Nederland werd gevonden, bestaat de vrees dat deze zeer schadelijke plaag vanuit Zuid-Europa in andere landen terecht komt in de tomatenteelt, waaronder in Nederland¿

Van de moelijk te bestrijden mot Duponchelia fovealis is het gelukt het seksferomoon na te maken. Dat maakt onder meer vroegtijdige signelering mogelijk. De lokstof geeft ook andere mogelijkheden, zoals het in verwarring brengen van mannetjesvlinders. Ook veelbelovend is de lok- en doodtechniek

Ritnaalden, de larven van kniptorren, veroorzaken schade in bol-, knol- en graangewassen. Als alternatief voor grondontsmetting ter bestrijding van de ritnaalden, ontwikkelden PRI en PPO een methode van geleide bestrijding waarmee de kniptorren worden aangepakt. Met sexferomonen in trechtervallen wordt de omvang van de populatie kniptorren vastgesteld. Boven een bepaalde drempel worden gewasbespuitingen uitgevoerd met een pyrethroïde. Het tellen en bestrijden van kniptorren is goedkoper dan grondbehandeling tegen ritnaalden maar vraagt wel continu aandacht van de teler. In grafieken de resultaten van deze bestrijdingsmethode voor twee kniptorsoorten (Agriotes obscura en A. lineatus)

Door de toenemende biologische bestrijding ontstaan vaker rupsenplagen dan voorheen, zoals van de 'verborgen veelvraat' Duponchelia fovealis. De Plantenziektenkundige Dienst is met de sector in overleg over maatregelen om het door de rupsen van dit motje verorzaakte probleem bij de export van paprika's en plantaardig uitgangsmateriaal naar de VS en Canada onder controle te krijgen