Search

Dat dieren en planten elkaar kunnen versterken, weet iedere hobbyboer. Wie voedt er niet zijn groenteresten aan de varkens of de kippen en gebruikt de mest weer in de moestuin? Het is een eeuwen- oude wijsheid van een natuurlijke kringloop. Bijzonder is dat in agroforestry systemen ook houtachtige soorten meedoen, en dat ondernemers en onderzoekers hiermee een antwoord proberen te vinden op klimaat gerelateerde problemen als wateroverlast of droogte.

IKL en Zilverberg advies hebben met een aantal particulieren van Natuurrijk Limburg, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer ervaring opgedaan met het inzamelen van houtige biomassa van kleine landschapselementen en daarbij gebruik gemaakt van het webbased beheerprogramma BOOM. BOOM is een innovatieve methode om een bijdrage te leveren aan een bredere kijk. Gebruik van BOOM is namelijk gericht op efficiënt – samenwerken gebiedspartijen – beheer en het tot in detail formuleren van maatwerkbeheer, aansturen van het beheer en monitoring van de effecten en daarmee zorg dragen voor de parels (beherend leren). Bovendien kan met BOOM inzicht gekregen worden in: hoeveel, wanneer en van welke kwaliteit er grondstoffen en materiaalstromen beschikbaar komen.

In het kader van Q-organismen met belang voor de boomkwekerij wordt in dit artikel aandacht geschonken aan bacterievuur (Erwinia amylovora).

Sinds de jaren tachtig is er veel veranderd in het bosbeheer in Nederland. Belangrijke mijlpaal daarin was het afschaffen in 1994 van de herplantsubsidie op de bosverjonging. Daardoor werd het minder aantrekkelijk om bos over grotere oppervlaktes kaal te slaan en met een nieuwe gesubsidieerde aanplant, weer van voor af aan te beginnen. Houtoogst uit dunning en kleinschalige verjonging/ uitkap kwamen daarvoor in de plaats, met positieve effecten voor de natuur- en belevingswaarde. Daarbij wordt de verzorging van het bos in de jonge fase veelal achterwege gelaten. Is dat wel terecht?

In het kader van Q-organismen met belang voor de boomkwekerij wordt in dit artikel aandacht geschonken aan de appelheksenbezem.

Het Nederlandse bos is een populair park met jaarlijks honderden miljoenen bezoeken. Het bos is een belangrijke pijler van de Nederlandse natuur met bijvoorbeeld veel Natura 2000-habitats, nieuwe wildernissen en een bron van hernieuwbare grondstoffen. Welke kennis en beheer zijn nodig om aan al deze functies tegemoet te blijven komen? Wij zijn ons als bosbeheerders, beleidsmakers, onderzoekers en opleiders onvoldoende bewust van de forse uitdagingen waar het Nederlandse bosbeheer voor staat!

Kaalkap is een efficiënte oogst- en verjongingsmethode voor bos. Door de grootschaligheid van de methode kunnen dure houtoogstmachines kostenefficiënt werken en is de planning en begeleiding van de oogst overzichtelijk. Het is echter de vraag of kaalkap als verjongingsmethode leidt tot mooier, productiever en soortenrijker bos. Moeten we niet voorwaarts met ons bos in plaats van steeds maar weer opnieuw te beginnen?

Bosbeheerders willen weten hoeveel hout ze hebben staan in hun opstand. Afhankelijk van het doel dat de beheerder er mee heeft, zijn er heel simpele en heel geavanceerde digitale technieken beschikbaar. Voor de leek willen we hier inzichtelijk maken hoe je met twee stokjes en een meetlint, het volume van een boom kunt schatten en wat voor rekenwerk bij houtvolume meten anno 2016 komt kijken. Voor de kenner die met digitale meetapparatuur door het bos loopt, is het een handig overzicht van geschatte en berekende waardes en waar afwijkingen worden veroorzaakt. Dit artikel gaat over methodes die nu vooral gebruikt worden en wat de valkuilen zijn.

De QD-methode is een bosbeheermethode om in korte tijd, met ruim vrijgestelde bomen te werken aan hout van topkwaliteit. De werkwijze levert volgens de Duitse bedenkers bovendien een interessant bosbeeld, een hogere biodiversiteit en hoge houtprijzen. Met een modelmatige benadering hebben we bekeken of deze beloften wel reëel zijn.

Vroeger werden bossen vooral aangeplant op de arme zandgronden. Maar vanaf de jaren zestig zijn ze ook aangeplant op het vruchtbare ‘nieuwe land’ van bijvoorbeeld de Wieringermeer, Noordoostpolder, Flevoland en nabij de grote steden in het Westen van het land. Opvallend genoeg gaat nog altijd de meeste aandacht uit naar de bossen op zandgronden. Terwijl de maatschappelijke betekenis en groeipotentie van bossen op de rijke gronden heel erg groot is. De vraag is hoe deze jonge en dynamische bossen zich de komende decennia gaan ontwikkelen. In ieder geval verdienen ze meer aandacht dan dat ze tot nu toe kregen.

De bosecosystemen van de zandgronden staan aan de rand van een ecologische afgrond. Beïnvloed door financiële prikkels werkt het bosbeheer verder verval in de hand. Het beheer zou juist gericht moeten zijn op bodemherstel met daarbij passende productiesystemen. In dit artikel behandelen we in vogelvlucht de belangrijkste ontwikkelingen en proberen we de beheerders een handelingsperspectief mee te geven.

Rond 1850 was er nauwelijks bos in Nederland. Daarom hebben we vooral relatief jonge bosgebieden, waar de biodiversiteit langzaamaan toeneemt dankzij kolonisatie van soorten. Tegelijk is er veel invloed van de mens op het bos in Nederland. Welke spontane ontwikkelingen zijn te verwachten? Kunnen we verder achterover leunen?

Als bosbeheerders gaan we er prat op dat we het begrip duurzaamheid hebben uitgevonden. Dat is inderdaad iets om trots op te zijn en bewijst dat we als sector gewend zijn ver vooruit te kijken en te denken. Het is echter de vraag of we onze bossen nog wel volgens de principes van duurzaamheid beheren. Met name over de mogelijke uitputting van de bodem en de invloed van de exploitatie op de bodem bestaan veel vragen waarvan de antwoorden niet voor het oprapen liggen. Op 17 mei 2016 ging de Studiekring van de KNBV terug naar de basis: de bosbodem.

Boomsgewijs bosbeheer is een manier van bosbeheer waar maatregelen steeds op de individuele boom gericht zijn. In plaats van vlaktegewijze kap worden individuele bomen geoogst en blijft het kronendak dus grotendeels gesloten. Zo blijft het bosklimaat behouden en kan het bos en de bodem doorontwikkelen zonder steeds opnieuw te hoeven beginnen. In Nederland is een meer boomsgewijs bosbeheer geen gemeengoed, terwijl dit juist kansen biedt voor een rijker bosecosysteem. In ieder bos en op elke groeiplaats zijn aanknopingspunten voor deze werkwijze te vinden.

Nederland is geen bosrijk land maar ons bos heeft zich de afgelopen 250 jaar wel sterk ontwikkeld. Niet alleen is het bosareaal flink toegenomen. Ook het (denken over) bosbeheer is veranderd onder invloed van steeds veranderende maatschappelijke modes en visies.

Boom in Business presenteert een nieuwe terugkerende rubriek, waarin we een ondernemer vragen stellen over zijn bedrijf, afzet en vooral ook zijn toe- komstplannen. Deze week Bart van Gerwen, eigenaar van Boomkwekerij Bart van Gerwen.

Eerder was het middel van Bayer CropScience al toegestaan voor de Nederlandse fruitteelt, maar vanaf december 2014 is het dan ook toegelaten in de boomteelt. Hiervoor werd Luna Privilege in de boomteeltpraktijk getoetst door Cultus Agro Advies, DLV Boomteelt en Bayer CropScience. Het liet mooie resultaten zien bij preventieve behandelingen.

Naar jaarlijkse gewoonte geven we hierbij een kort overzicht van de onderwerpen waar rond in 2015 binnen de Afdeling Azalea en Rhododendron zal gewerkt worden. Daarnaast werken we ook nog mee aan diverse projecten en proeven in opdracht van firma's.

Ton van Beek, architect en buitenruimteontwerper bij [delacourt][vanbeek], kiest voor Amelanchier als zijn boomkwekerijfavoriet. De tegenwoordig veel aangeplante heester wordt door hem vooral gewaardeerd om de sterke seizoensbeleving. 'Elk jaargetijde is hij interessant.'

Jeroen Braakman is hovenier met botanische interesse voor houtige gewassen met name Quercus. De soorten zijn divers en hebben een sterk aanpassingsvermogen in verschillende klimaatzones. Interessant zijn de bladhoudende soorten.

Noem het bomengranulaat 2.0. Volgens Den Ouden Groenrecycling in Schijndel zou hun nieuwe product duurzamer, sterker en goedkoper zijn dan de bestaande bomengranulaten. Boom in Business ging op zoek naar het verhaal achter dat product en sprak ook een van de eerste toepassers, de gemeente Cuijk.

Al jaren wordt er geklaagd dat er te veel keurmerken zouden zijn. Maar is dit wel zo, of houden die iedereen juist lekker scherp? En kun je alle labels eigenlijk wel terugbrengen tot één kwaliteitsmerk? Boom in Business wisselt hierover van gedachten met mensen van de verscheidene keurmerken.

Boom in Business presenteert een nieuwe terugkerende rubriek, waarin we een ondernemer vragen stellen over zijn bedrijf, afzet en vooral ook zijn toekomstplannen. Deze week: Johan van der Velden, eigenaar van kwekerij Plantloon.

De laatste jaren is er een aantal dingen verdwenen uit de groene wereld waar we misschien niet zo rouwig om hoeven te zijn. Iets waar wij als redactie wel verdrietig over zijn, is de ondergang van het fenomeen Boom van het Jaar. Oké, formeel gezien bestaat dat predicaat nog steeds, maar er is werkelijk niet een groenbeheerder, boomverzorger of landschapsarchitect die de boom van 2015 zonder de hulp van Google kan benoemen. Ik heb het even voor u opgezocht; het was Magnolia kobus.

Rond mei vorig jaar zette de waarde van de euro een daling in ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Hoewel de koers in de tussentijd nog enkele malen licht steeg, bleef een algehele daling zichtbaar. In januari van dit jaar meldde NRC dat de wisselkoers niet meer zo laag geweest is sinds 2006. Een lage euro-dollarkoers zorgt ervoor dat de prijs van exportproducten daalt, maar omdat de grondstoffen voor meststoffen in dollars worden genoteerd, is de prijs van meststoffen juist relatief hoog. Boom in Business zoekt uit hoe het zit.

Op de Boom Innovatiedag in het najaar van 2014 in het Nederlandse Udenhout, werden heel wat ontwikkelingen rond groen in verstedelijkte omgevingen gepresenteerd.

Beschrijving van een aantal bijzondere bomen : de GMC- geslachten, Gymnocladus, Maclura en Cercidiphyllum die wel bekendheid genieten, maar geen gemeengoed zijn in de boomkwekerij of in een gemeentelijk bomenbestand.

In de groensector wordt weinig over de kwaliteit van nieuw aan te planten bomen gesproken, laat staan gediscussieerd. Toch is die kwaliteit een van de belangrijkste onderdelen bij het realiseren en uitvoeren van een project. Wim van der Ven, nu met pensioen, maar hiervoor bijna veertig jaar als verkoopadviseur werkzaam bij M. van den Oever, wil hier een lans voor breken. Zijn stellingen: ‘De kwaliteit van plantgoed holt achteruit’ en ‘Het is helaas nodig om bomen van tevoren op de kwekerij uit te merken’.

Het planten van bomen met toekomst is de norm. Buurtstraatjes daargelaten, is het inmiddels gemeengoed dat stadsbomen een minimale leeftijd van vijftig jaar moeten kunnen bereiken. Welke bomen voldoen aan die eis? Met andere woorden: wat zijn nu eigenlijk bomen met toekomst?

Hogeschool VHL, voorheen Hogeschool van Hall Larenstein, hield op 11 december 2014 een bomendag. Het thema was ‘diversiteit van bomen in het stedelijk gebied’. Hans Jacobse, coördinator van de minor Bomen en Stedelijke Omgeving, verwittigde de Boomzorg-redactie hiervan, met name omdat hem in de BOMENMONITOR-enquête een vraag was opgevallen: of respondenten vonden dat er te weinig aandacht aan diversiteit wordt besteed binnen het onderwijs. De strekking van zijn boodschap: er wordt aan gewerkt.