Search

Soms wordt in de niet-nucleaire industrie gewerkt met materialen die van nature radioactiviteit bevatten. Deze vorm van radioactiviteit kan in grondstoffen zitten, maar ook in producten, en in rest- en afvalstoffen. De concentraties radioactiviteit in deze stoffen zijn over het algemeen laag. Bij sommige werkzaamheden komt radioactiviteit vrij, die in de lucht of het oppervlaktewater terecht komt. Mens en milieu kunnen dan aan straling worden blootgesteld. Om dit te beperken zijn grenswaarden bepaald. Wanneer deze grenswaarden worden overschreden, moet een bedrijf een vergunning aanvragen en voldoen aan de daarin gestelde voorschriften die mens en milieu tegen straling beschermen. Uit een evaluatie van het RIVM blijkt dat sommige grenswaarden niet meer voldoen. Enkele zouden moeten worden aangescherpt. Een aantal andere grenswaarden zouden juist minder streng kunnen worden, om ze te laten aansluiten bij de nieuwe Europese regels. Het RIVM doet voorstellen voor aanpassingen. De grenswaarden zijn geëvalueerd naar aanleiding van nieuwe Europese wetgeving om mensen tegen bronnen van straling te beschermen. Deze voorschriften zijn per 6 februari 2018 opgenomen in de Nederlandse regelgeving. De geëvalueerde grenswaarden dateren van eind jaren negentig van de vorige eeuw, en zijn onder meer met deze nieuwe Europese voorschriften vergeleken.

Soms wordt in de niet-nucleaire industrie gewerkt met materialen die van nature radioactiviteit bevatten. Deze vorm van radioactiviteit kan in grondstoffen zitten, maar ook in producten, en in rest- en afvalstoffen. De concentraties radioactiviteit in deze stoffen zijn over het algemeen laag. Bij sommige werkzaamheden komt radioactiviteit vrij, die in de lucht of het oppervlaktewater terecht komt. Mens en milieu kunnen dan aan straling worden blootgesteld. Om dit te beperken zijn grenswaarden bepaald. Wanneer deze grenswaarden worden overschreden, moet een bedrijf een vergunning aanvragen en voldoen aan de daarin gestelde voorschriften die mens en milieu tegen straling beschermen. Uit een evaluatie van het RIVM blijkt dat sommige grenswaarden niet meer voldoen. Enkele zouden moeten worden aangescherpt. Een aantal andere grenswaarden zouden juist minder streng kunnen worden, om ze te laten aansluiten bij de nieuwe Europese regels. Het RIVM doet voorstellen voor aanpassingen. De grenswaarden zijn geëvalueerd naar aanleiding van nieuwe Europese wetgeving om mensen tegen bronnen van straling te beschermen. Deze voorschriften zijn per 6 februari 2018 opgenomen in de Nederlandse regelgeving. De geëvalueerde grenswaarden dateren van eind jaren negentig van de vorige eeuw, en zijn onder meer met deze nieuwe Europese voorschriften vergeleken.

De Nederlandse overheid heeft in het 'Besluit stralingsbescherming' (Bs) nieuwe vergunningplichtige grenzen opgenomen voor lozingen van kunstmatige bronnen door radionucliden-laboratoria. Deze nieuwe grenzen waren nodig om de gewijzigde systematiek van de Euratom-richtlijn 96/29 betreffende de individuele radionucliden gewijze benadering in de Nederlandse wetgeving te implementeren. Het rapport verschaft inzicht in de doses voor leden van de bevolking die het gevolg zijn van lozingen in lucht en water ter grootte van de nieuwe vergunningplichtige grenzen en gaat in op de verschillen tussen de nieuwe en de oude situatie. Voor de meeste van de beschouwde radionucliden blijken de nieuwe vergunningplichtige grenzen hoger te liggen dan de oude grenzen. De verhoging is het kleinst, en soms is er zelfs sprake van een verlaging, voor langlevende of alfa-straling uitzendende radionucliden. Dit is vooral het gevolg van het in rekening brengen van de dosiscoefficient die voor de onderzochte alfa-stralers meestal hoger is dan voor de andere radionucliden. Kortlevende radionucliden met een lage dosiscoefficient mogen in de nieuwe situatie meer dan voorheen worden geloosd omdat deze toch weinig aan de dosis bijdragen. Gezien de conservatieve aannamen in de berekening van de dosis is het te verwachten dat de dosis die hoort bij de nieuwe vergunningplichtige grenzen van 1 en 10 Re voor lozingen in lucht, respectievelijk water, het dosiscriterium van 0,1 microsievert per jaar in de praktijk maar in enkele gevallen zal overschrijden.

Volgens EU-Richtlijn Basisnormen (96/29/Euratom) dienen de lidstaten van de Europese Unie de werkzaamheden waarbij de blootstelling van leden van de bevolking vanwege de aanwezigheid van natuurlijke stralingsbronnen significant toeneemt in een mate die vanuit het oogpunt van stralingsbescherming niet mag worden veronachtzaamd te identificeren. Procesindustrieen die tot de bedoelde werkzaamheden behoren, passen grote hoeveelheden ruwe materialen toe, zoals ertsen, mergel en klei, die natuurlijke radionucliden bevatten. Deze radionucliden komen terecht in de lozingen in lucht en water en kunnen een radiologisch risico voor de bevolking veroorzaken die in de nabijheid van een industrie woont. In Nederland wordt momenteel een systeem van vergunningverlening voor dergelijke lozingen ontwikkeld. Een werkzaamheid komt in het systeem terecht als de maximale individuele dosis of de collectieve dosis als gevolg van de lozingen in lucht of lozingen in water een zekere waarde overschrijdt: het zogenaamde basis dosiscriterium. Er wordt overwogen om een maximale individuele dosis van 10 microSv/a en een collectieve dosis van 1 manSv/a als dosiscriteria te kiezen. Binnen het in ontwikkeling zijnde systeem wordt de procesindustrie ingedeeld in een beperkte set van referentiesituaties. Voor elk van deze situaties zijn de dosiscriteria omgezet naar operationele lozingscriteria per radionuclide door de lozing te berekenen die tot een maximale individuele dosis van 10 microSv/a en een collectieve dosis van 1 manSv/a leidt. Naast een beschrijving van het systeem wordt in het voorliggende rapport de praktische bruikbaarheid geillustreerd voor enkele procesindustriekn in Nederland. Er wordt aangetoond dat de uiteindelijke keuze van criteria door de vergunningverlener een afweging is tussen enerzijds de eenvoud van het systeem met het oog op de praktische toepasbaarheid en anderzijds het minimaliseren van de kans op een onterecht opleggen of niet opleggen van een vergunningplicht.

In 2002 zijn wederom havenspeciemonsters verzameld in de Rotterdamse havens en in de Nieuwe Waterweg. Van 25 monsters is het 226Ra-gehalte bepaald. Zoals ook in eerdere meetcampagnes is vastgesteld, worden hoge radiumgehalten gevonden in de omgeving van de voormalige lozingspunten van de fosfaatertsverwerkende industrieen. In de meetcampagne van 2002 is het hoogste 226Ra-gehalte, circa 209 Bq kg-1, gevonden in een mengmonster afkomstig uit een vak gelegen in de Nieuwe Maas (NM-2). Uit resultaten van internationale ringonderzoeken is gebleken dat de voorheen gerapporteerde radiumgehalten zijn overschat. De oorzaak daarvan lag in het niet geheel lekdicht zijn van de eertijds gebruikte kalibratiemonsters, waardoor een fractie van het radongas ontsnapte. Na herziening van de kalibratiemethode bleek de overschatting 16% te bedragen. De verbeterde kalibratiemethode heeft ook geleid tot een aanpassing in de berekening van de natuurlijke radiumgehalten in slibmonsters, zoals die vanaf 1998 plaatsvond. In dit rapport worden naast de nieuwe waarden voor 2002, alle gecorrigeerde waarden voor de periode 1994-2001 gegeven. Hoewel de eerder gerapporteerde overschotgehalten aan Ra-226 iets zijn verminderd, is de trend ongewijzigd gebleven en leiden de gecorrigeerde waarden niet tot andere conclusies. De totale hoeveelheid radium van industriele oorsprong, in negen frequent onderzochte vakken met de hoogste radiumgehalten, blijkt gemiddeld over 2000-2002 ongeveer de helft te bedragen van het gemiddelde over de periode 1995-1997. Daarmee lijkt het stoppen van de lozingen eind 1999/begin 2000 er ook inderdaad toe te hebben geleid dat het overschotgehalte aan radium in het havenslib is afgenomen.

CREAM, een model om de radiologische consequenties van reguliere lozingen te bepalen, is ontwikkeld door National Radiological Protection Board (UK). PC-CREAM, de PC-implementatie van het model, is vergeleken met de Nederlandse richtlijn. Voor twee specifieke referentiesituaties en elf natuurlijk voorkomende radionucliden zijn de resultaten van de PC-CREAM software en die van RIVM-studies met elkaar vergeleken. Bovendien is de modellering van de submodellen in PC-CREAM bestudeerd en vergeleken met de Nederlandse richtlijn. De dosisschattingen voor lozingen in lucht met behulp van PC-CREAM in de twee referentiesituaties en elf radionucliden komen goed overeen met de resultaten van RIVM-studies. Om de radiologische gevolgen in andere relevante referentiesituaties te kunnen bepalen, zijn veranderingen en aanvullingen in de PC-CREAM-modellering voorgesteld.

Waterbeheerders in Nederland krijgen de laatste jaren steeds vaker te maken met vergunningaanvragen voor het lozen van afvalwater afkomstig uit mestverwerkingsinstallaties (MVI’s). Dit achtergronddocument biedt inzicht in het beleidskader voor en de technieken van mestverwerking, de afvalwaterstromen die daarbij vrij komen en technieken om dat afvalwater te behandelen. Daarnaast beschrijft het document het beleidskader voor lozingen van afvalwater, ervaringen uit de praktijk en uiteindelijk een eenduidig afwegingskader voor vergunningverleners. Het rapport eindigt met een aantal aanbevelingen voor het gebruik van dit rapport door vergunningverleners, voor het vervolgtraject dat onder regie van het Ministerie van I&M en bevat een aantal aanbevelingen om resterende kennisleemten te vullen. Het doel van dit achtergronddocument is inzicht te geven in de stand der techniek bij de behandeling van vrijkomende afvalwaterstromen uit mestverwerkingsinstallaties (MVI’s). Bij voldoende behandeling kan het afvalwater geloosd worden op de riolering (rioolwaterzuivering) of direct op oppervlaktewater. Het document heeft als nevendoel om de vergunningverlening te harmoniseren en het lozingenbeleid te onderbouwen.

In de producten van verschillende mestverwerkingsprocessen zijn de concentraties gemeten van een aantal pathogenen. De resultaten laten zien dat mechanische scheiding vrijwel geen effect heeft op het aantal pathogenen. Vergisting heeft weinig effect op virussen en grampositieve bacteriën, maar reduceert wel het aantal gramnegatieve bacteriën. Grampositieve bacteriën kunnen ook hittebehandeling tot 70°C overleven. Omgekeerde osmose, een membraantechniek die in een aantal mestverwerkingsinstallaties wordt toegepast, resulteert in een mineralenconcentraat dat als meststof wordt gebruikt en een effluent dat op het riool of oppervlaktewater wordt geloosd. Effluent na omgekeerde osmose is microbiologisch schoon, mits de integriteit van het RO-proces goed wordt bewaakt.

Waterbeheerders in Nederland krijgen de laatste jaren steeds vaker te maken met vergunningaanvragen voor het lozen van afvalwater afkomstig uit mestverwerkingsinstallaties (MVI’s). Dit achtergronddocument biedt inzicht in het beleidskader voor en de technieken van mestverwerking, de afvalwaterstromen die daarbij vrij komen en technieken om dat afvalwater te behandelen. Daarnaast beschrijft het document het beleidskader voor lozingen van afvalwater, ervaringen uit de praktijk en uiteindelijk een eenduidig afwegingskader voor vergunningverleners. Het rapport eindigt met een aantal aanbevelingen voor het gebruik van dit rapport door vergunningverleners, voor het vervolgtraject dat onder regie van het Ministerie van I&M en bevat een aantal aanbevelingen om resterende kennisleemten te vullen. Het doel van dit achtergronddocument is inzicht te geven in de stand der techniek bij de behandeling van vrijkomende afvalwaterstromen uit mestverwerkingsinstallaties (MVI’s). Bij voldoende behandeling kan het afvalwater geloosd worden op de riolering (rioolwaterzuivering) of direct op oppervlaktewater. Het document heeft als nevendoel om de vergunningverlening te harmoniseren en het lozingenbeleid te onderbouwen.

Dierlijke mest bevat ziekteverwekkende bacteriën en virussen. Worden deze gedood bij de verschillende mestverwerkingsmethodes? Die vraag wordt belangrijker nu een deel van de mestoverschotten verwerkt moet worden, waarmee en mesttransport en mestverwerkingsactiviteiten toenemen. Wageningen UR en het RIVM deden een verkennend onderzoek.

In de producten van verschillende mestverwerkingsprocessen zijn de concentraties gemeten van een aantal pathogenen. De resultaten laten zien dat mechanische scheiding vrijwel geen effect heeft op het aantal pathogenen. Vergisting heeft weinig effect op virussen en grampositieve bacteriën, maar reduceert wel het aantal gramnegatieve bacteriën. Grampositieve bacteriën kunnen ook hittebehandeling tot 70°C overleven. Omgekeerde osmose, een membraantechniek die in een aantal mestverwerkingsinstallaties wordt toegepast, resulteert in een mineralenconcentraat dat als meststof wordt gebruikt en een effluent dat op het riool of oppervlaktewater wordt geloosd. Effluent na omgekeerde osmose is microbiologisch schoon, mits de integriteit van het RO-proces goed wordt bewaakt.

Zeewaarts migrerende schieralen laten een gedragsverandering zien wanneer zij geconfronteerd worden met een lozingspluim van rwzi-effluent. Ruim de helft van de vissen verandert van zwemrichting en tracht langs de rand van de pluim te passeren. Het risico dat een permanente migratiebarrière ontstaat is bij de meeste rwzi's niet groot door het dynamische karakter van de lozingspluim. Bij rwzi's die lozen op wateren met een beperkt afvoerdebiet, kunnen wel migratiebarrières ontstaan, maar met relatief eenvoudige aanpassingen kan de kans daarop worden verkleind. De onderzoeksresultaten geven aan dat rwzi-effluentpluimen potentie hebben om te worden ingezet voor de geleiding van stroomafwaarts migrerende vissen naar een veilige route langs gevaarlijke situaties zoals koelwaterinlaten, gemalen en waterkrachtcentrales.

De vraag naar ontwikkeling van binnendijkse zoute aquacultuur in de Zuidwestelijke Delta neemt toe. Schoon, zout water dat ruim voorhanden is o.a. in de Oosterschelde wordt ingenomen ten behoeve van de aquacultuurpraktijk. Het restwater wordt terug geloosd op het zoute oppervlaktewater. Voor de lozing van het restwater op het oppervlaktewater is een vergunning in het kader van de Waterwet nodig. Deze vergunning richt zich met name op de chemische kwaliteit van het te lozen water. Ook de ecologische kwaliteitsnormen vormen onderdeel van de evaluatiecriteria. Deze rapportage geeft inzicht in de mogelijke ecologische effecten van de lozing van het restwater van een aquacultuurbedrijf op het oppervlaktewater van de Oosterschelde. Deze informatie is nodig is bij de ecologische beoordeling van een aanvraag voor het verkrijgen van een watervergunning. Daarnaast geeft de rapportage informatie over voorwaarden vanuit ecologisch risicoperspectief waaronder een lozing kan worden toegestaan.

De overheid gaat glastuinbouwbedrijven verplichten om hun lozingswater te zuiveren. Met ingang van 2018 moet volgens de beleidsnota van het Ministerie van Economische Zaken 75% van de verontreinigingen – in het bijzonder gewasbeschermingsmiddelen – worden weggezuiverd om het aantal normoverschrijdingen met 50% te laten dalen. In 2023 komt de norm waarschijnlijk op 95% te liggen. Om in beeld te krijgen hoe de bedrijven dit voor elkaar moeten krijgen, nemen onderzoekers verschillende zuiveringstechnieken onder de loep.

De vraag naar ontwikkeling van binnendijkse zoute aquacultuur in de Zuidwestelijke Delta neemt toe. Schoon, zout water dat ruim voorhanden is o.a. in de Oosterschelde wordt ingenomen ten behoeve van de aquacultuurpraktijk. Het restwater wordt terug geloosd op het zoute oppervlaktewater. Voor de lozing van het restwater op het oppervlaktewater is een vergunning in het kader van de Waterwet nodig. Deze vergunning richt zich met name op de chemische kwaliteit van het te lozen water. Ook de ecologische kwaliteitsnormen vormen onderdeel van de evaluatiecriteria. Deze rapportage geeft inzicht in de mogelijke ecologische effecten van de lozing van het restwater van een aquacultuurbedrijf op het oppervlaktewater van de Oosterschelde. Deze informatie is nodig is bij de ecologische beoordeling van een aanvraag voor het verkrijgen van een watervergunning. Daarnaast geeft de rapportage informatie over voorwaarden vanuit ecologisch risicoperspectief waaronder een lozing kan worden toegestaan.

De Kaderrichtlijn Water brengt een aantal beleidsmatige veranderingen: de beoordeling van oppervlaktewaterkwaliteit wordt meer locatiespecifiek en de principes voor de bescherming en het duurzaam gebruik van water moeten worden geintegreerd. Dit geldt ook voor thermische verontreinigingen, niet alleen qua ruimtelijke verspreiding maar ook middels het resulterende effect. Momenteel wordt het effect van toegevoegde warmte veelal met behulp van generieke milieunormen beoordeeld. Het Institute for Marine Resource and Ecosystem Studies (IMARES) ontwikkelde een nieuwe methode om de effecten van thermische verontreiniging locatiespecifiek te kunnen beoordelen. Met deze methode is het bovendien mogelijk om het risico van verschillende stressoren (thermische effecten, toxiciteit, zuurstofloosheid, etc.) te integreren tot één risico-indicatie

Dierlijke mest bevat ziekteverwekkende bacteriën en virussen. Worden deze gedood bij de verschillende mestverwerkingsmethodes? Die vraag wordt belangrijker nu een deel van de mestoverschotten verwerkt moet worden, waarmee en mesttransport en mestverwerkingsactiviteiten toenemen. Wageningen UR en het RIVM deden een verkennend onderzoek.

Het doel van deze studie is om een uitgebreide analyse uit te voeren van de fuikvangsten, die sinds 2001 worden uitgevoerd bij Kornwerderzand. Hierbij wordt ook een relatie van de fuikvangsten met de spui-debieten gelegd. Een tweede doel van deze rapportage is om een indruk te krijgen van het optreden van concentraties vis met een link naar de ingang (potentiële ingang) van de VismigratieRivier. Fuikvangsten zijn altijd een onbekende resultante van aanbod en het gedrag van vis. In 2009 heeft er door IMARES een analyse plaatsgevonden van deze fuikvangsten en de afstand tot het spuicomplex. Een relatie met de spui-debieten is hierbij buiten beschouwing gelaten. Deze rapportage geldt als een update en een uitbreiding van die analyse. De gegevens van de fuikenmonitoring en de spuidebieten zijn gebruikt om de volgende vragen te beantwoorden: - In hoeverre heeft het spui-regime bij Kornwerderzand invloed op het voorkomen van diadrome vissen in de spuikom van Kornwerderzand?; - Welke patronen in het visaanbod zijn zichtbaar met betrekking tot de locatie van de fuiken in de spuikom en specifiek ten aanzien van het spuiregime? - Is er een zogenoemd ‘naijl–effect’ in de aanwezigheid van vissen na een spui event?

Het doel van deze studie is om een uitgebreide analyse uit te voeren van de fuikvangsten, die sinds 2001 worden uitgevoerd bij Kornwerderzand. Hierbij wordt ook een relatie van de fuikvangsten met de spui-debieten gelegd. Een tweede doel van deze rapportage is om een indruk te krijgen van het optreden van concentraties vis met een link naar de ingang (potentiële ingang) van de VismigratieRivier. Fuikvangsten zijn altijd een onbekende resultante van aanbod en het gedrag van vis. In 2009 heeft er door IMARES een analyse plaatsgevonden van deze fuikvangsten en de afstand tot het spuicomplex. Een relatie met de spui-debieten is hierbij buiten beschouwing gelaten. Deze rapportage geldt als een update en een uitbreiding van die analyse. De gegevens van de fuikenmonitoring en de spuidebieten zijn gebruikt om de volgende vragen te beantwoorden: - In hoeverre heeft het spui-regime bij Kornwerderzand invloed op het voorkomen van diadrome vissen in de spuikom van Kornwerderzand?; - Welke patronen in het visaanbod zijn zichtbaar met betrekking tot de locatie van de fuiken in de spuikom en specifiek ten aanzien van het spuiregime? - Is er een zogenoemd ‘naijl–effect’ in de aanwezigheid van vissen na een spui event?

Bedrijven die weinig lozen, halen de komende jaren met gemak de emissienormen voor stikstof. Dat is absoluut geen reden om achterover te leunen, waarschuwt Ellen Beerling, want op termijn gaat lozen veel geld kosten. En gelukkig is er nog tijd om uit te vinden hoe je maximaal water hergebruikt. “Bemestingstechnisch is er geen reden meer om niet volledig te recirculeren.”

Gewasbeschermingsmiddelen afkomstig uit de glastuinbouw worden door waterschappen in concentraties aangetroffen die de waterkwaliteitsnormen overschrijden. Om dit probleem op te lossen en de negatieve gevolgen die dit kan hebben voor de toelating van de middelen, is onderzoek uitgevoerd naar technieken die gewasbeschermingsmiddelen uit het lozingswater van glastuinbouwbedrijven kunnen verwijderen. Op basis van een longlist van potentieel geschikte zuiveringstechnieken, zijn vier technieken geselecteerd en getest op zuiveringseffectiviteit, toepasbaarheid in de glastuinbouw, en kosten: (1) elektrochemische fl occulatie, (2) waterstofperoxide met lagedruk UV, (3) waterstofperoxide met middendruk UV en (4) ozon in combinatie met een actief koolstoffilter.

Gewasbeschermingsmiddelen afkomstig uit de glastuinbouw worden door waterschappen in concentraties aangetroffen die de waterkwaliteitsnormen overschrijden. Om dit probleem op te lossen en de negatieve gevolgen die dit kan hebben voor de toelating van de middelen, is onderzoek uitgevoerd naar technieken die gewasbeschermingsmiddelen uit het lozingswater van glastuinbouwbedrijven kunnen verwijderen. Op basis van een longlist van potentieel geschikte zuiveringstechnieken, zijn vier technieken geselecteerd en getest op zuiveringseffectiviteit, toepasbaarheid in de glastuinbouw, en kosten: (1) elektrochemische fl occulatie, (2) waterstofperoxide met lagedruk UV, (3) waterstofperoxide met middendruk UV en (4) ozon in combinatie met een actief koolstoffilter.

Op termijn mogen tuinbouwbedrijven geen meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen meer uitstoten en dienen teeltsystemen volledig gesloten te zijn. Een aantal bedrijven boekt al goede vooruitgang. Met voldoende wateropslag- en ontsmettingscapaciteit, zorgvuldig werken en een beetje durf is het milieu gediend en wordt flink bespaard op bemestingskosten.

De Nederlandse bevolking wordt blootgesteld aan ioniserende straling door verschillende natuurlijke en antropogene bronnen. Hier wordt een overzicht gegeven van de stralingsdoses voor leden van de bevolking door alle bronnen voor het jaar 2000. De gemiddelde jaarlijkse effectieve dosis per hoofd van de bevolking wordt geschat op 2,5 mSv, hetgeen bijna dezelfde waarde is als geschat voor 1988. In de review voor 1988 is de dosis gepresenteerd als een effectief dosisequivalent, waarbij gebruik is gemaakt van de toenmalige dosisconversiefactoren. Om een goede vergelijking te maken met de gegevens uit 1988 zijn ze opnieuw geanalyseerd, gebruikmakende van een betere kennis van de toenmalige situatie en de huidige dosiscoefficienten. Deze herberekening gaf dezelfde waarde voor de totale gemiddelde jaarlijkse blootstelling: 2,4 mSv. Echter, de onderliggende geanalyseerde blootstelling ten gevolge van de specifieke bronnen vertoont behoorlijke verschillen. De grootste verschillen tussen de gemiddelde jaarlijkse blootstelling aan straling tussen het huidige overzicht en dat van de herberekening voor 1988 betreffen de toegenomen medische diagnostische blootstelling (+0,12 mSv) en de toegenomen blootstelling aan radon (+0,05 mSv). De blootstelling aan straling ten gevolge van de andere bronnen bleef of gelijk of vertoont een kleine afname (

In the Netherlands, as in most other countries, one generally needs a permit to produce (including the manufacture, processing, control and storage), to apply or to dispose of radioactive materials, or to use equipment that produces ionising radiation. This permit must be in accordance with the Nuclear Energy Act. Limits that are set for radioactive material can be found in the Decree on radiation protection ('Besluit stralings-bescherming') which has been in force since March 1, 2002. Along with the application for a permit, calculation results have to be submitted on the radiation dose that members of the public receive as a consequence of (possible) emissions of radioactive material (into the atmosphere or surface water) or as a consequence of external irradiation. Fairly rough estimates, based on simple rules, will often be satisfactory. These rules can be found in an annex of a Ministerial Order on the assessment of consequences of ionising radiation (mr-AGIS). However, in some cases this will not be adequate, for instance, where there are specific exposure pathways or when a certain specific pre-set criterion is not met. A more detailed assessment is needed in these cases. This report describes this more detailed assessment procedure as far as it concerns (possible) emissions of radioactive material into the atmosphere or surface water. Another report (DOVIS-B), produced by the Nuclear Research and consultancy Group (NRG), discusses the exposure to external radiation from radioactive sources or installations.

De Nederlandse bevolking wordt blootgesteld aan ioniserende straling door verschillende natuurlijke en antropogene bronnen. Hier wordt een overzicht gegeven van de stralingsdoses voor leden van de bevolking door alle bronnen voor het jaar 2000. De gemiddelde jaarlijkse effectieve dosis per hoofd van de bevolking wordt geschat op 2,5 mSv, hetgeen bijna dezelfde waarde is als geschat voor 1988. In de review voor 1988 is de dosis gepresenteerd als een effectief dosisequivalent, waarbij gebruik is gemaakt van de toenmalige dosisconversiefactoren. Om een goede vergelijking te maken met de gegevens uit 1988 zijn ze opnieuw geanalyseerd, gebruikmakende van een betere kennis van de toenmalige situatie en de huidige dosiscoefficienten. Deze herberekening gaf dezelfde waarde voor de totale gemiddelde jaarlijkse blootstelling: 2,4 mSv. Echter, de onderliggende geanalyseerde blootstelling ten gevolge van de specifieke bronnen vertoont behoorlijke verschillen. De grootste verschillen tussen de gemiddelde jaarlijkse blootstelling aan straling tussen het huidige overzicht en dat van de herberekening voor 1988 betreffen de toegenomen medische diagnostische blootstelling (+0,12 mSv) en de toegenomen blootstelling aan radon (+0,05 mSv). De blootstelling aan straling ten gevolge van de andere bronnen bleef of gelijk of vertoont een kleine afname (

Bij de produktie van fosfaatkunstmest uit fosfaaterts komt fosfogips vrij. Dit fosfogips mag door zijn hoge radioactiviteit niet direct verwerkt worden. De verwijdering van radionucliden uit het ruwe gips vindt nog slechts op zeer geringe schaal plaats. Het overgrote deel wordt op land opgeslagen in speciale depots, of in oppervlaktewater geloosd. Europa produceerde in 1991 fosfaatkunstmest met in totaal ruim 4 Mton P2O5, hetgeen gepaard ging met een geschatte fosfogipsproduktie van 19 Mton. De totale Europese fosfaatkunstmestproduktie neemt af sinds 1987. Van negen landen waarvan in het kader van dit onderzoek gedetailleerde kwantitatieve gegevens zijn aangetroffen (Belgie, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje, Zweden en Groot-Brittannie) bedroeg in 1991 de gezamenlijke geschatte fosfogipsproduktie ca 11,8 Mton (deze landen produceerden samen ca 63% van de totale Europese fosfogipsproduktie). Hiervan werd 27% geloosd in het oppervlaktewater (3,2 Mton) ; 68% werd op land opgeslagen (8 Mton), en 5% (0,6 Mton) werd verder verwerkt tot produkten die geschikt zijn voor gebruik in de bouw, wegenaanleg etc. Dit laatste vond voor zover bekend uitsluitend plaats in Belgie, door toepassing van een gipsconditioneringsinstallatie, waarmee o.a. radionucliden uit het fosfogips worden verwijderd. De geschatte activiteit (in GBq) geloosd in water respectievelijk opgeslagen op land door genoemde landen in 1991 wordt gegeven.

Dit rapport bevat een erratum d.d. 14-12-2009 op de laatste pagina

Bij de produktie van fosfaatkunstmest uit fosfaaterts komt fosfogips vrij. Dit fosfogips mag door zijn hoge radioactiviteit niet direct verwerkt worden. De verwijdering van radionucliden uit het ruwe gips vindt nog slechts op zeer geringe schaal plaats. Het overgrote deel wordt op land opgeslagen in speciale depots, of in oppervlaktewater geloosd. Europa produceerde in 1991 fosfaatkunstmest met in totaal ruim 4 Mton P2O5, hetgeen gepaard ging met een geschatte fosfogipsproduktie van 19 Mton. De totale Europese fosfaatkunstmestproduktie neemt af sinds 1987. Van negen landen waarvan in het kader van dit onderzoek gedetailleerde kwantitatieve gegevens zijn aangetroffen (Belgie, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje, Zweden en Groot-Brittannie) bedroeg in 1991 de gezamenlijke geschatte fosfogipsproduktie ca 11,8 Mton (deze landen produceerden samen ca 63% van de totale Europese fosfogipsproduktie). Hiervan werd 27% geloosd in het oppervlaktewater (3,2 Mton) ; 68% werd op land opgeslagen (8 Mton), en 5% (0,6 Mton) werd verder verwerkt tot produkten die geschikt zijn voor gebruik in de bouw, wegenaanleg etc. Dit laatste vond voor zover bekend uitsluitend plaats in Belgie, door toepassing van een gipsconditioneringsinstallatie, waarmee o.a. radionucliden uit het fosfogips worden verwijderd. De geschatte activiteit (in GBq) geloosd in water respectievelijk opgeslagen op land door genoemde landen in 1991 wordt gegeven.

Zeewaarts migrerende schieralen laten een gedragsverandering zien wanneer zij geconfronteerd worden met een lozingspluim van rwzi-effluent. Ruim de helft van de vissen verandert van zwemrichting en tracht langs de rand van de pluim te passeren. Het risico dat een permanente migratiebarrière ontstaat is bij de meeste rwzi's niet groot door het dynamische karakter van de lozingspluim. Bij rwzi's die lozen op wateren met een beperkt afvoerdebiet, kunnen wel migratiebarrières ontstaan, maar met relatief eenvoudige aanpassingen kan de kans daarop worden verkleind. De onderzoeksresultaten geven aan dat rwzi-effluentpluimen potentie hebben om te worden ingezet voor de geleiding van stroomafwaarts migrerende vissen naar een veilige route langs gevaarlijke situaties zoals koelwaterinlaten, gemalen en waterkrachtcentrales.

Groeiremming is vaak een reden voor telers om het recirculatiewater te verversen en het overtollige water te lozen. Behalve een te hoog Na-gehalte of een optredende ziekte in het water is de oorzaak van groeiremming nog steeds onduidelijk. Doelstellingen van het uitgevoerde onderzoek waren het vaststellen van de oorzaak van groeiremming, voorstellen van te nemen maatregelen en het ontwikkelen van methoden om groeiremming vroegtijdig te bepalen. Via een getrapte analyse is onderzoek gedaan naar mogelijke groeiremmende componenten. De groeiremmende factor in het drainwater wordt vooral veroorzaakt door een microbiologische factor die zeer waarschijnlijk van een bacteriologische oorsprong is; gewasbeschermingsmiddelen in het drainwater blijken de groei in diverse groeitesten niet te remmen. Monitoring van de zuurstofconcentratie in het water en wortelmilieu en de metingen van de lichtbenuttingsefficiëntie in een rozengewas hebben geen relaties met optredende groeiremming aangetoond. De waarde van deze meetmethoden kon niet goed worden beoordeeld, omdat alleen groeiremming is aangetoond in het drainwater, maar niet in het rozengewas

In 2027 wil de glastuinbouw nagenoeg emissieloos kunnen telen. Het project Glastuinbouw Waterproof heeft onderzocht of en hoe dat mogelijk is. Inmiddels kan de balans worden opgemaakt. Technisch gezien kan emissie in de meeste substraatteelten aanzienlijk omlaag. Kosten zijn redelijk behapbaar, blijkt na doorrekenen van diverse oplossingen.

Eerder uitgevoerd onderzoek heeft aangetoond dat geavanceerde oxidatie (combinatie van H2O2 / UV) een veelbelovende waterzuiveringsmethode is om groeiremming bij recirculatie op te heffen. In een duurproef op een rozenbedrijf is het effect van geavanceerde oxidatie (AOX) getest. Het te bereiken doel is om de lozing van drainwater met meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen te minimaliseren.

The effect of shock loads of long chain fatty acids (LCFA) on the activity of granular methanogenic sludge was studied with capric acid as model substrate. The results show that inhibition is primarily related to the LCF concentration; the LCFA:biomass ratio is less important. A lethal threshold LCFA concentration can be distinguished in reactors with identical physical and chemical conditions and inoculum properties: the acetogenic and methanogenic population is killed virtually completely when the concentration exceeds 6.7 to 9.0 mol/m 3 capric acid. The observed variation in the threshold level may be attributable to differences in mass transfer rate from liquid to granules in different experiments. At most, 0.2% of the acetotrophic methanogens survives, when the LCFA concentration in a methanogenic digester exceeds the lethal threshold level

De overheid gaat glastuinbouwbedrijven verplichten om hun lozingswater te zuiveren. Met ingang van 2018 moet volgens de beleidsnota van het Ministerie van Economische Zaken 75% van de verontreinigingen – in het bijzonder gewasbeschermingsmiddelen – worden weggezuiverd om het aantal normoverschrijdingen met 50% te laten dalen. In 2023 komt de norm waarschijnlijk op 95% te liggen. Om in beeld te krijgen hoe de bedrijven dit voor elkaar moeten krijgen, nemen onderzoekers verschillende zuiveringstechnieken onder de loep.

Ongeveer zes van de tien rozentelers melden regelmatig dat de groei van hun gewas achterblijft, maar dat hun gewas actiever wordt na het lozen van drainwater. Voor Wageningen UR Glastuinbouw reden om groeiremming in roos en andere gewassen nader te onderzoeken. Het oplossen van het vraagstuk is belangrijk. Het gevolg – kleinere lozingen en een lagere emissie van gewasbeschermingsmiddelen – is voor de sector niet minder belangrijk. Het raadsel is er nog steeds, de oorzaak blijft duister.

Ongeveer zes van de tien rozentelers melden regelmatig dat de groei van hun gewas achterblijft, maar dat hun gewas actiever wordt na het lozen van drainwater. Voor Wageningen UR Glastuinbouw reden om groeiremming in roos en andere gewassen nader te onderzoeken. Het oplossen van het vraagstuk is belangrijk. Het gevolg – kleinere lozingen en een lagere emissie van gewasbeschermingsmiddelen – is voor de sector niet minder belangrijk. Het raadsel is er nog steeds, de oorzaak blijft duister.

Het ene gewasbeschermingsmiddel is veel makkelijker afbreekbaar dan het andere. Als chrysantentelers in de toekomst in de grond willen blijven telen, dan moeten ze aantonen dat ze geen middelen meer in het oppervlaktewater lozen. Dat kan met een aangepast gewasbeschermingsprotocol, blijkt uit praktijkonderzoek.

Het ene gewasbeschermingsmiddel is veel makkelijker afbreekbaar dan het andere. Als chrysantentelers in de toekomst in de grond willen blijven telen, dan moeten ze aantonen dat ze geen middelen meer in het oppervlaktewater lozen. Dat kan met een aangepast gewasbeschermingsprotocol, blijkt uit praktijkonderzoek.