Search

De Bibliotheek LocHal in Tilburg was 28 mei het inspirerende decor van de tweede landelijke BOSSdag, georganiseerd door OBB spelmakers + ruimtedenkers. Tijdens deze kennis- en netwerkdag voor ambtenaren van lokale overheden op het gebied van BOSS (Bewegen, Ontmoeten, Spelen en Sporten) in de openbare ruimte werden nieuwe contacten gelegd en op een interactieve manier ideeën uitgewisseld.

Hoe kan je een parkeerplaats klimaatadaptief maken? Hoe krijg je meer insecten in de buurt? Kortom: wat kun je doen om gebieden rondom het huis natuurinclusief te maken? Kennis Natuurlijk! ontwikkelde De Groene Gids in opdracht van ASN Bank, met hierin maatregelen om je woon- en leefomgeving natuurinclusief en klimaatadaptief te maken.

Voor u ligt de investeringsagenda Natuurinclusief die een uitwerking vormt op de Agenda Natuurinclusief 2.0. Deze investeringsagenda richt zich op het structurele investeringsperspectief: hoe komen structurele investeringen in natuurinclusiviteit op gang en welke transitie is daarvoor nodig? Hoe zorgen we ervoor dat natuurinclusief denken een automatisme wordt en welke middelen zijn daarvoor nodig? En wat zijn de opstartkosten die daarbij horen?

De Vlinderstichting en Wim van Breda werken samen aan de ontwikkeling van een camerasysteem dat automatisch bloemrijkdom in kaart brengt. Deze module 'Kleurrijk' van de MowHawk kan ingezet worden in de openbare ruimte, bijvoorbeeld om de effecten van ecologisch beheer te monitoren of de kwaliteit van de groenblauwe dooradering te evalueren. Ook voor (agrarisch) natuurbeheer biedt deze tool kansen.

Onlangs werd Amersfoort door The Academy of Urbanism uitgeroepen tot European City of the Year. Dit is een internationale prijs die wordt toegekend aan een stad op basis van hoezeer mensen zich er thuis voelen, de variatie in woningen en verbindingen tussen wijken. Amersfoort is ook de thuisbasis van VIC Landscapes, dat in zijn projecten ook altijd de mens als gebruiker als uitgangspunt neemt. We gaan op route met Victor Dijkshoorn.

Terugblikkend op de ontwikkeling van de Dommelbeemden in Geldrop (NB), zou je kunnen stellen dat het voor de landschapsarchitecten van BRO ontwerpen is geweest in een ecologische frontlinie. 'Beekdalen liggen erg gevoelig als het gaat om woningbouw. Woonbelangen en natuur schuren hier,' zegt Ruud Tak van BRO over het project. 'Het feit dat agrarische gronden hier eigenlijk een hap namen uit bestaand stedelijk weefsel, maakte dat hier, bij hoge uitzondering, toch gebouwd is.' Daarom heeft Tak hier nadrukkelijk gezocht naar een zachte overgang tussen ecologie en stadrand.

Klimaatverandering heeft grote gevolgen en zorgt niet alleen voor steeds heftigere regenbuien, maar ook voor hittestress en droogte. De openbare ruimte, met name ook in de stedelijke gebieden, zal dus klimaatbestendig moeten worden ingericht. Daarnaast is er de uitdaging van een duurzame, biodiverse, toekomstgerichte leefomgeving.

'Kinderen spelen te weinig buiten.' 'Waarom spelen kinderen niet meer buiten?' 'Eén op de zes kinderen speelt nooit buiten.' Al jarenlang tonen diverse onderzoeken ons deze resultaten. Daar moeten we toch iets mee? We weten namelijk allemaal hoe belangrijk buitenspelen is voor de sociale ontwikkeling en (mentale) gezondheid van onze jeugd. En we hebben het ook allemaal gedaan (of doen het hopelijk nog steeds). En toch gaan de cijfers van buitenspelende kinderen elk jaar harder naar beneden. Wij, van OBB spelmakers + ruimtedenkers en tal van collega's in ons vakgebied, maken ons hard voor het buitenspelende kind. Want buitenspelen is het leukste wat er is, maar dan moet de openbare ruimte daar wel geschikt voor zijn. En dat blijkt steeds vaker een lastige opgave.

De stelling benadrukt een cruciale keuze in stedelijke planning: het verbinden van bestaande groene ruimten versus het creëren van geïsoleerde 'groene eilandjes'. Terwijl de laatste aanpak dominant is geweest, groeit het besef dat het verbinden van groene ruimten een effectievere strategie kan zijn.

De activiteiten van Griffioen Wassenaar zijn in twee aandachtsgebieden te verdelen: de inrichting van de openbare ruimte met vaste planten en de retail. Voor de openbare ruimte ontwikkelde het bedrijf al jaren geleden GreentoColour. GreentoColour is een doordacht vasteplantenconcept dat ten doel heeft, naast het esthetische element, om onkruid zo veel mogelijk te voorkomen. En daarmee de onderhoudskosten terug te brengen. Directeur Stefan Verbunt en tekenaar/ontwerper Frank Groeneweg vertellen over het concept en dat dit ook in een veranderend klimaat een passende oplossing is.

De geschiktheidskaart vanuit bodem en water is één van de bouwstenen die inzicht geeft in de geschiktheid van een gebied voor woon- en werklocaties. De kaart is bedoeld om vanuit de waterpartners binnen de Provincie Utrecht de dialoog met andere gebiedspartijen aan te gaan over randvoorwaarden en aandachtspunten voor ruimtelijke ontwikkelingen, vanuit het bodem- en watersysteem. De kaart vormt daarmee de ruimtelijke vertaalslag van het principe ‘water en bodem sturend’.

Water en Bodem sturend, het is een term die we in ons vakgebied steeds vaker langs horen komen. Het is een thema dat al een langere tijd bij vele overheden en instanties speelt, maar sinds de kamerbrief van Harbers in het najaar van 2022 is het pas echt in de spotlight beland. Het bodem- en watersysteem is immers enorm belangrijk voor de ruimtelijke ordening van ons land, zowel boven- als ondergronds. De overheden, zowel centraal en decentraal, staan voor vele opgaven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de energietransitie, de woningbouwopgave, netcongesties (op energie en drinkwatervlak) en klimaatadaptatie. Om deze opgaven in goede banen te leiden zijn Water en Bodem, vrij letterlijk, sturend. De bodem en ondergrond is waar deze opgaven samenkomen. Vanuit het belang van de bodem in Leiden zijn dit ook opgaven waar ik me veel mee bezig houd.

Samen met IPC Groene Ruimte en Stichting Steenbreek heeft Koninklijke Vereniging Stadswerk Nederland afgelopen jaar een reeks van zes sessies van de Roadshow Biodiversiteit georganiseerd in verschillende delen van het land. Het doel van deze Roadshows was om beleidsambtenaren, bestuurders en politici het belang van biodiversiteit te laten inzien, maar ook handvatten te geven om samen te werken aan vergroting van biodiversiteit. Aangezien iedere regio met eigen uitdagingen te maken heeft, is er per regio op een ander onderwerp ingegaan. Margareth Hop vertelde tijdens het webinar over de (totstandkoming van) de geactualiseerde plantenlijst. Vertegenwoordigers van twee Roadshow-gemeenten vertellen vervolgens over hun ervaringen met de Roadshows en hun eigen gemeentelijk beleid met betrekking tot biodiversiteit. Tot slot neemt Stadswerk directeur Maarten Loeffen ons mee over het vervolg van de Roadshows biodiversiteit; welke boodschap kunnen we uit de sessies en het boekje meenemen?

Op donderdag 16 februari om 11.00 uur gaven Gert Jongeneel, Jiyan Canpolat, Frank Dut en Eline van Weelden van de gemeente Rotterdam tijdens hun webinar “De nieuwe beheerdersrol: goed en toekomstgericht” een inkijk in de nieuwe beheerdersrol en hoe deze eruit zag bij de totstandkoming van de 7 STADSPROJECTEN. Goed en toekomstgericht beheer is cruciaal bij het ontwikkelen van nieuwe openbare ruimtes. Stadsbeheer van de gemeente Rotterdam doet daarom bij hun 7 STADSPROJECTEN proactief mee in alle planteams en moet nu aan de voorkant haar (ontwerp)eisen op tafel leggen. Dit is een nieuwe rol die veel van de beheerorganisatie vraagt. Rotterdam groeit, gaat fors verdichten, maar wil ook verduurzamen. Met zeven projecten investeert de stad daarom in iconische groene stadsparken en -pleinen. De 7 STADSPROJECTEN bestaan uit: het creëren van drie nieuwe parken in het water (Rijnhaven, Maashaven en een getijdenpark in Feijenoord), het ontwikkelen van een nieuw ‘highline’-park op het oude Hofpleintracé (Hofbogen), het transformeren van bestaande pleinen (Schouwburgplein en Alexanderplein), het vergroenen van boulevards (Groene Long Hofplein en Westblaak). Welke uitdagingen brengen deze projecten op gebied van beheer? Onder andere het beheer van de (deels) drijvende en onderwaterparken in de Maas- en Rijnhaven en het verhoogde park van de Hofbogen vragen om ingenieuze en uitdagende (ontwerp)oplossingen. De vergroening van Westblaak en Hofplein betekent een zoektocht van ontwerper en beheerder om de complexe bovengrondse én ondergrondse infrastructuur te ontrafelen en te herordenen. Tenslotte vragen de forse ambities ten aanzien van de programmering, recreatie en (dagelijks) gebruik van de parken en pleinen om een andere kijk op en organisatie van Schoon, Heel en Veilig. Dit levert nieuwe beheerissues op als crowdmanagement, plein- en parkmanagement en parkconciërges.

Binnen de regio Gelderland/Utrecht zijn hitte, droogte en bodemverzuring belangrijke thema’s. Bodemverzuring is vooral een groot thema op locaties met zandgronden, welke juist binnen deze provincies te vinden zijn. Zowel bodemverzuring als droogte kunnen grote negatieve gevolgen hebben voor de biodiversiteit in een regio. De centrale vraag deze ochtend: Hoe ga je om met hitte en bodemverzuring in een landelijke of stedelijke context?

Steden worden warmer dan omliggende landelijke gebieden, dit wordt ook wel het Urban heat (UHI) efffect genoemd. Dit hangt onder meer samen met de uitstoot van broeikasgassen, landgebruik en bodembedekking. Stedelijk groen biedt kansen als het gaat om een mitigatie- en adaptatiestrategie. Daarnaast biedt het ook sociale, economische en ecologische voordelen. Om het voortbestaan van stadsbomen en -bossen veilig te stellen en te kunnen profiteren van hun ecosysteemdiensten, moet er strategisch gepland worden, rekening houdend met de klimaatverandering op lange termijn en in de toekomst. Daarom moeten boomsoorten die niet geschikt zijn voor de huidige en vooral toekomstige klimaatomstandigheden worden vervangen door meer veerkrachtige en klimaatadaptieve bomen. Daarover en meer vertelt Marc Ravesloot, onderzoeker van Wageningen Universiteit & Research. Hij gaat daarbij in op het onderzoek CSI Trees, waarin de basis wordt gelegd voor een nieuwe systematiek voor het zoeken naar klimaat adaptieve stadsbomen.

Een gezonde leefomgeving is van onschatbare waarde als het gaat om ons welzijn. In de gebouwde omgeving brengt dit echter nogal wat uitdagingen met zich mee, maar biedt tegelijkertijd ook veel kansen, onder meer op het vlak van participatie. Onderzoeker Mellany van Bommel is werkzaam aan de Wageningen Universiteit onder Gezondheid en Maatschappij en houdt zich bezig met onderzoeksprojecten rondom de thema’s gezonde leefomgeving, groen en gezondheid en burgerparticipatie. Eén van die projecten is: Wij zijn de Wijk. Hierin wordt samen met gemeenten, wijkprofessionals en bewoners(initiatieven) onderzocht hoe zij samenwerken aan een gezonde leefomgeving in de wijk. Welke kansen liggen er om bewoners beter te ondersteunen en te faciliteren om samen te bouwen aan een gezonde wijk? Mellany zal u meenemen in de achtergrond van het project en de rol van interactie tussen wijkprofessionals en bewoners voor een gezonde leefomgeving.

In dit webinar zal Hester Walda van gemeente de Fryske Marren vertellen over de Groenvisie en uitdagingen m.b.t. groen en biodiversiteit binnen de gemeente.

‘Water en bodem sturend’ in de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Een inmiddels bekend devies. Maar hoe geef je hier handen en voeten aan in stedelijk gebied? Dit vraagt om kennis over bodemeigenschappen en de integratie ervan in stadsplanning. Verstedelijkingspopgaven vormen een belangrijke uitdaging in onze maatschappij. Klimaatverandering heeft de afgelopen decennia een sterke impact op onze leefomgeving, zeker ook in het stedelijke gebied. Hittestress en wateroverlast zijn in veel steden een serieus probleem door de hoge mate van verharding, afdekking en gebrek aan stedelijk groen. Daarnaast vormt de toenemende verstedelijking een bedreiging voor de biodiversiteit. Gelukkig groeit het besef dat er in onze stedelijke gebieden meer ruimte moet zijn voor groen en een gezonde leefomgeving voor mens, plant en dier.

‘Water en Bodem Sturend’ is een leidend principe voor de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland geworden. In de kamerbrief Water en Bodem Sturend zijn de eerste kaders hiervoor gesteld. Daarmee is een zoektocht ontstaan naar hoe dit principe concreet vorm gegeven kan worden. Inspiratie voor deze zoektocht kan gehaald worden uit het ontwerptraject ‘Bouwen vanuit de Bodem’. In dit traject onderzoekt het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie een nieuwe omgang met bodem en ondergrond.

De huidige trend in het klimaatbeleid is voor een belangrijk deel gericht op het optimaal benutten van de kansen om water zoveel mogelijk vast te houden. Dit verkleint de belasting van het riool- en oppervlaktewatersysteem tijdens hevige piekbuien. Tegelijkertijd kan het water worden gebruikt om het grondwater aan te vullen door middel van infiltratie. Een andere trend is het zoveel mogelijk vergroenen van de buitenruimte. Maar: zowel infiltreren als vergroenen kan in bepaalde situaties zeer ongewenste gevolgen hebben.

Flevokust Haven is een belangrijke en nieuwe logistieke schakel in Flevoland. De gemeente Lelystad heeft het initiatief genomen om dit binnendijkse, havengebonden bedrijventerrein van ruim 160 hectare te realiseren. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken, werkt de gemeente onder andere samen met DAGnl. Lelystad is de hoofdstad van Flevoland én hoofdstad van de nieuwe natuur. Daarom zet Lelystad hoger in dan de minimale eis vanuit de Wet natuurbescherming. Stedenbouwkundig ontwerper Sjoerd Wiltjer, ecoloog Fabiënne Kers en projectleider Hub Pieters van DAGnl vertellen over dit project. Vanuit de gemeente Lelystad haken senior werkvoorbereider Patrick Sakko en stedenbouwkundig ontwerper openbare ruimte Jan van der Meer bij het gesprek aan.

Aan de Amsterdamse Zuidas is Valley gebouwd, een eigenzinnige aanwinst voor deze Amsterdamse wijk. In de Visie Zuidas uit 2016 wordt niet alleen ingezet op het versterken van deze internationale bedrijvenlocatie, maar ook op het aantrekken van bewoners. De Zuidas moet naast een zakendistrict ook een levendige woonwijk worden, met ruimte voor groen en water. Valley is een buitengewoon complex met kantoren en woongebouwen en combineert als het ware deze ambities.

Zelf je straat inrichten of je favoriete park beheren? Daag je gemeente uit! Het uitdaagrecht komt nu in de wet. “Knappen inwoners een stukje van hun wijk op, dan is dat ook mooi voor de gemeente”, stelt Frank Speel van de VNG. Iemand die daar ervaring mee heeft, is stadsdokter Rini Biemans. Hij daagde gemeente Rotterdam uit om vier groenparken te genezen en bracht de natuur terug in de stad. Inwoners kunnen hun gemeente uitdagen en een taak overnemen als ze denken dat het beter, slimmer, leuker of goedkoper kan. Nederland nam deze vorm van participatie in 2019 over van Engeland, waar het ‘Right to challenge’ heet. “Nederlanders maakten tot nu toe alleen weinig gebruik van het uitdaagrecht”, vertelt Frank Speel, programmamanager Lokale Democratie bij de VNG (Vereniging van Nederlandse gemeenten). Maar nu komt het uitdaagrecht in de wet. Gemeenten moeten in een officieel document (participatieverordening) uitleggen waarom zij wel of niet meedoen aan het uitdaagrecht. “Het is de meest verstrekkende vorm van inwonersparticipatie”, stelt Frank. “Dit recht vergroot de betrokkenheid en maakt inwoners eigenaar van een klein stukje in hun wijk.”

De biodiversiteit in Nederland staat onder druk. En omdat in de stad veel verschillende soorten leven, draagt het herstellen van de biodiversiteit in de stad bij aan ons algehele biodiversiteitsherstel. Dit kan onder andere door de juiste bomen te planten. Veel soorten profiteren namelijk van bomen. Maar: de ene boom is de andere niet. Op sommige bomen leven veel verschillende soorten, zoals insecten en vogels, en op andere weinig. Ook zijn er bomen die juist schade toebrengen aan de biodiversiteit: invasieve exoten. Gemeenten kunnen, door juiste keuzes te maken in de aanplant van bomen, dus een wezenlijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit. In dit rapport onderzoekt Natuur & Milieu het bomenbestand en aanplantbeleid van 28 grote Nederlandse gemeenten. We bekijken de keuzes die gemeenten hebben gemaakt. En we doen aanbevelingen die gemeenten kunnen helpen de geschikte stadsbomen te kiezen voor herstel van de biodiversiteit. Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van data van 2,5 miljoen bomen in de openbare ruimte van 28 grote Nederlandse gemeenten.

In het ontwerp van het Stadsforum in Tilburg worden twee deelgebieden sterk vergroend, te beginnen met het gebied direct rond de schouwburg en het Willemsplein. Hier staan bomen van Boomkwekerij Van den Berk: Pinus sylvestris, Zelkova serrata 'Green Vase' (Japanse iep), Styphnolobium japonicum 'Regent' en Quercus robur.

More than half of all people already live in cities, and the trend is rising. This makes large cities the laboratories of the future where nature and people co-exist and co-habitate, but also where the effects of climate change and air pollution, as well as extreme flooding, hit people first and with full force. Not exclusively but also in cities, nature and people are inextricably linked, like two siblings growing up in the same environment. And despite the harshest treatment of nature by humans in urban environments, nature and its ecosystems hold many healing and supporting potentials for the humans inhabiting urban ecosystems. Green vegetation cools and binds pollutants, blue infrastructure buffers heat and lowers maximum temperatures, as we saw in central India during the first major heat wave of 2022. Finally, and amazingly, partially hybrid biodiversity ensures resilience and resistance of those ecosystem services. Green and blue infrastructures are important media and mediators between people and nature in cities. For many urgent societal challenges in maintaining and improving the human quality of life in our cities around the world, nature, natural but also designed ecosystems, is regarded as a promising problem solver. That is what Nature-Based Solutions for Cities is about. This book presents valuable experiences and applications of the concept of nature-based solutions from across the globe with a unique view and excellent interdisciplinary and transdisciplinary expertise. In this way, quantitative analyses of the effectiveness of nature-based solutions on the one hand and integrated assessments and governance approaches on the other are compared. In addition, one part illustrates the irreplaceable co-benefits of designing or mimicking nature for local biodiversity. Nature, so the authors argue, is most effective for many aspects of people’s mental health to withstand heat waves, noise, and feelings of anxiety due to urban density. Finally, a more radic

In deze documentaire trek je mee op stadssafari met onderzoekers van KU Leuven. Je valt van de ene verbazing in de andere en loopt er heel wat soorten tegen het lijf. De gierzwaluw bijvoorbeeld is dol op historische stadskernen. Hij vindt er oude gebouwen met kieren en gaten om een nestje te bouwen. Ook sommige planten voelen zich thuis in de stadsjungle. Neem nu de Muurvaren: een schattig plantje dat weinig zonlicht en voedingsstoffen nodig heeft en goed gedijt op bakstenen. Toch is leven in de stad is niet altijd een pretje. Tijdens een hittegolf kan de temperatuur er ’s nachts zes graden hoger zijn dan op het platteland. Klimaatonderzoekers brengen met zowat 100 meetstations in en om Leuven het hitte-eilandeffect netjes in kaart. Stadsecologen van hun kant stellen vast dat watervlooien in stadsvijvers kleiner zijn: zo zijn ze beter bestand tegen de hogere watertemperatuur. De stad is niet alleen warm, maar ook lawaaierig en de lucht is er vaak vervuild. Meer groen in de stad kan volgens experten soelaas brengen. Groengevels, groendaken maar bijvoorbeeld ook water maken het leven meer aangenaam én lokken nieuw leven naar de stad.

In het najaar van 2022 heeft het EIB een verkenning gemaakt van mogelijkheden voor kleinschalige woningbouw aansluitend op bestaande bebouwing. 2 In de media is dit wel aangeduid als ‘straatje erbij’. Gelet op de woningnood leek het de moeite waard de mogelijkheden voor kleine groene locaties tegen het licht te houden. Uit de studie kwam naar voren dat hiermee per locatie weliswaar niet veel woningen ontstaan, maar dat door het grote aantal locaties de bijdrage aan het realiseren van de woningmarktambities niettemin substantieel kan zijn. Hierbij moet ook worden bedacht dat het om het toevoegen van extra locaties gaat naast de al bestaande woningbouwplannen. Tevens kwam uit deze eerdere studie naar voren dat een dergelijk beleid met kleine groene locaties landschappelijk heel weinig ingrijpend hoeft te zijn. De studie is om praktische redenen destijds alleen uitgewerkt voor de provincie Noord-Holland.

De verwoestende invloed van de mensheid op biodiversiteit en klimaat zijn overal om ons heen. Maar we hebben juist behoefte aan een positieve toekomstvisie. De oplossing voor deze problemen ligt in de ‘symbiotische stad’: de natuur moet terugkeren in de stad en er als vanzelfsprekend deel van uitmaken.

Met eigenschappen als duurzaamheid, sterkte en aanpasbaarheid speelt beton al sinds de oudheid een belangrijke rol in het vormgeven van steden en infrastructuur. We spreken met Hans de Ree, marketingmanager van Morssinkhof Infra, over de eigenschappen en de huidige toepassing in de openbare ruimte, maar vooral ook over de toekomst van beton.

Voor u ligt de contourennotitie voor de Nota Ruimte. Deze notitie is een belangrijke stap richting de Ontwerp-Nota Ruimte. De Nota Ruimte is gericht op de nationale schaal, waarbij het gaat om Europees Nederland inclusief de territoriale wateren, zoals aangegeven in de Omgevingswet. De Nota heeft betrekking op de leefomgeving in brede zin. Dus niet alleen op traditionele ruimtelijke onderwerpen, maar ook op veiligheid, gezondheid, milieu, landschappelijke en stedenbouwkundige waarden, cultureel erfgoed, natuur, klimaat en inclusiviteit. En niet alleen op gebouwen, infrastructuur en grondgebruik, maar ook op de ruimte in de ondergrond, op de Noordzee en in de lucht. In de contourennotitie presenteren we op hoofdlijnen de inhoud van de Nota Ruimte en geven we voor de verschillende thema’s in de leefomgeving aan welke keuzes in de Nota Ruimte een plek moeten krijgen.

Acht nieuwe groene icoonprojecten maken Gelderland groener en beter bestand tegen extreem weer. Op 23 juni 2023 werden de winnaars bekendgemaakt. De eerste plaats ging naar het project de 'Vergroeningsgolf in Tiel'. Wethouder Frank Groen vertelt hoe gemeente Tiel erin slaagde om samen met de inwoners op te trekken.

De makers moesten wat scepsis van de vereniging van eigenaren overwinnen. Het ontwerp voor de tuin rondom hun Arnhemse woontoren en op het dak van de parkeergarage is onconventioneel te noemen. 'Mij is gevraagd een tuin met vaste planten te ontwerpen die het hele jaar rond kleur laat zien', zo vertelt landschapsarchitect Jan-Hein Moors, eigenaar van bureau StadWaterLand. Het ontwerp gaat helemaal voorbij aan het vertrouwde concept van strakke borders, gecultiveerde planten en periodiek onderhoud. 'Zo'n plan is voor sommigen even wennen.'

Vergroening is een manier om wateroverlast tijdens buien te lijf te gaan en verkoeling tijdens hittegolven te stimuleren. Het toepassen van klimaatadaptieve beplanting in de openbare ruimte lijkt de beste optie. Maar welk type groen het best past op welke locatie is nog niet zo evident. Wel is variatie het sleutelwoord. 'Het principe "als het maar groen is, dan is het goed", daar moeten we vanaf.'

Het is hoog tijd dat we met elkaar een groennorm formuleren die bij Nederland past. Eén die recht doet aan de grote vergroeningsopgave waar Nederland voor staat. We willen groenere steden en dorpen om ons aan te passen aan het klimaat, het verlies van biodiversiteit om te buigen en gezondheid en welzijn te bevorderen. Die opgave vraagt om het formuleren van een ambitieuze, maar ook een haalbare en praktisch toepasbare Nederlandse groennorm.

Sinds 2017 is Het Plein een van de vaste exposanten op de Vakbeurs Openbare Ruimte. Het Plein bestaat uit een groep van twaalf bedrijven die zich gezamenlijk presenteren. De overeenkomst tussen de bedrijven is dat ze allemaal een product of dienst leveren waarmee vakmanschap, kwaliteit en kunde worden toegevoegd aan projecten in de openbare ruimte. Terugkijkend zien we dat Het Plein elk jaar veel aandacht besteedt aan het ontwerp, zodat zowel de gezamenlijkheid als de individualiteit van elke deelnemer zichtbaar is. We spraken met Hugo Rots van Rots Maatwerk en Martijn Smulders van ecoDynamic, beiden partner van Het Plein, over hun deelname aan de komende editie van de Vakbeurs Openbare Ruimte.

Met Agenda Natuurinclusief 2.0 zetten we de koers richting een natuurinclusieve samenleving in 2050. Een samenleving waar steeds meer partijen natuurinclusief gaan werken, denken en doen. Met de Agenda verbinden, betrekken en activeren we publieke en private partijen zodat we uiteindelijk in al onze sociale, economische en ruimtelijke keuzes natuur integraal meenemen. De Agenda 2.0 geeft inzicht in wat er al gebeurt en helpt prioriteiten te stellen voor de jaren 2024-2026. Vanuit tien publiek-private domeinen zijn er visies en strategieën ontwikkeld met inspirerende voorbeelden en actiepunten. Ook komen mogelijke investeringen aan bod. Op die manier laten groene koplopers uit de tien domeinen zien wat er allemaal mogelijk is om in korte tijd grote ambities te realiseren.

In de Zuid-Europese dorpjes zijn ze een vast aangezicht, zoals menigeen van ons deze zomervakantie weer heeft waargenomen: flinke bladerdekken van platanen en op elke hoek van de straat een openbaar toegankelijk fonteintje. 'Hittestress tegengaan en water managen zijn hot items: ook in de Nederlandse stadscentra zijn bomen en water niet meer weg te denken,' zegt Thomas de Ruiter van Boomkwekerij Udenhout, die dat schetst aan de hand van projecten in Tilburg en Eindhoven.

Groen in de bebouwde omgeving was al actueel, maar zit sinds de coronajaren echt in de lift. Netwerkorganisatie De Groene Stad geeft voorlichting over de positieve effecten van bomen en planten op gezondheid, klimaat en biodiversiteit.

Lucy Bathgate (1958) was 23 jaar ondernemer en werkte daarna 20 jaar bij de gemeente Tilburg. Voor in de laatste jaren van haar werkzame leven begon ze weer een eigen bedrijf en verhuisde ze naar de burgerij, om van daaruit de stedelijke vergroening aan te jagen. Bathgate is er stellig van overtuigd dat er pas een versnelling van de versnelling kan ontstaat als burgers, overheden en bedrijven samenwerken.

Is Rotterdam in 2100 een groene koele waterstad waarin een deel van het vastgoed drijft en de Nieuwe Waterweg niet langer door zeeschepen wordt bevaren? Moet er op termijn brak water de stad in om perioden van droogte te overbruggen? Hoe kan er veilig gewoond blijven worden in buitendijks gebied? In diepe polders? Het boek Weer verandert alles (2022) werpt een panoramische blik op de toekomst van de metropool in het licht van klimaatverandering.

Deze handreiking bestaat uit zes praatplaten (drie wijktypes met een onderscheid voor hoog en laag Nederland) die dienen als toekomstschetsen om visueel inzichtelijk te maken hoe groen in de wijk droogtebestendiger gemaakt kan worden. Iedere praatplaat omvat een visualisering van mogelijke maatregelen per wijktype in hoog of laag Nederland. Elke praatplaat geeft inzicht in drie verschillende doelen: Wat betekent een set aan maatregelen voor de ruimtelijk indeling van een wijk, zowel boven- als ondergronds (indeling straatprofiel, kabels & leidingen, riolering etc.)? Wanneer implementeer je een maatregel en hoe zit het met koppelkansen? Zonder mee te koppelen, tijdens een vervangingsopgave (vervangen straat, riolering en groen), of tijdens een herinrichtingsopgave (herinrichting openbare ruimte). Welke combinaties van maatregelen zijn noodzakelijk, vullen elkaar aan of zijn conflicterend?

Het ‘HittePlein’ van The Green Village in Delft ondergaat een metamorfose. De ruimte wordt opnieuw ingericht. Beton maakt plaats voor groen, zodat er een ‘klimaatadaptief en verkoelend plein’ ontstaat. Met onderzoek wil The Green Village, een initiatief van TU Delft en Stichting Green Village, een plein ontwikkelen, waaraan gemeenten, ontwerpbureaus, waterschappen en andere partijen ideeën en ontwerprichtlijnen kunnen ontlenen voor hun eigen klimaatadaptatieplannen.

Hoe zou Nederland eruit kunnen zien over honderd jaar? Met die gedachte tekenden zeventien WUR-onderzoekers in 2019 een kaart met de mogelijke toekomst van het land: NL2120. Een hoopvolle, groene toekomst: in één oogopslag werd duidelijk hoe Nederland eruit zou kunnen zien als de natuur de ruimte krijgt. Wat heeft NL2120 sindsdien teweeggebracht?

Kennis - Rapportage afstudeerstage van de master Forest and Nature Conservation van Floor Edixhoven, (WUR student). In dit rapport wordt gekeken naar de huidige stand van zaken, knelpunten en behoeften van gemeenten op het gebied van biodiversiteit. De resultaten zullen worden gebruikt om invulling te geven aan de rol van Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel met betrekking tot biodiversiteitsvraagstukken in de openbare ruimte.

Kennis, advies - Nederland staat voor een immense woningbouwopgave. Tot 2050 zullen er meer dan 900.000 woningen bijgebouwd worden. Naast de woningbouwopgave zullen klimaatadaptatie, biodiversiteitsherstel, de energietransitie en de transitie naar natuurinclusieve(re) landbouwvormen ook een grote ruimtevraag hebben. Dit zorgt voor een ongekende druk op de alsmaar schaarser wordende ruimte. Het is belangrijk om dit niet ten koste te laten gaan van het groen om ons heen, want groen is een waardevol onderdeel van onze leefomgeving. Een groene omgeving is onder andere goed voor de mentale en lichamelijke gezondheid, het vermindert hittestress en draagt bij aan klimaatadaptieve en natuurinclusieve leefomgeving. De woningbouwopgave waar Nederland voor staat, betekent daarmee ook een groene opgave. In de groene verstedelijkingsstrategie groeit groen mee met de bebouwing van open ruimte en bij inbreiding. Hoe zorgen we voor gezonde groei, waar groen in samenhang met de verstedelijkingsopgave wordt gerealiseerd? Zijn er verschillen tussen steden en tussen provincies? En wat zijn de kosten voor deze groenopgave? Kortom: Wat is de ruimtelijke en financiële impact van de buitenstedelijke groenopgave van verstedelijking tot 2050? Dit rapport biedt inzicht in de buitenstedelijke groenopgave in relatie tot woningbouw. Het onderzoek baseert zich op de eerder uitgevoerde 30-stedenstudie en groencriteria uit literatuuronderzoek en richt zich op de ontwikkeling van het buitenstedelijk groen tussen 2022 en 2050. In het onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen vier groentypen; de ontwikkeling van nieuw uitloopgebied, het versterken van bestaande natuur- en recreatiegebieden, natuur- en recreatie-inclusieve landbouw, en de ontwikkeling van groenblauwe verbindingen.

Kennis, advies - Deel 2 van het onderzoek naar de ruimtelijke en financiële impact van buitenstedelijk groen. In dit hoofdstuk worden conclusies op een rij gezet en enkele aanbevelingen gegeven.

Het was een spannend moment, tien jaar geleden, toen Marc Meijer en een aantal kornuiten, onder wie Henri Rogaar, met het idee kwamen om alle kennis rondom bomen in de openbare ruimte te verzamelen in één naslagwerk.