Search

Plantengemeenschappen spelen bij veel ecosysteemfuncties en -diensten een cruciale rol. De bijdrage van plantensoorten hangt af van functionele eigenschappen als het aanbod van nectar en stuifmeel in bloemen. Lokale plantengemeenschappen verschillen sterk in het spectrum aan eigenschappen van de soorten en inzicht in deze variatie kan helpen bij duurzaam beheer en gebruik van deze functionele diversiteit. Stilgestaan wordt bij factoren die de variatie in het aanbod van nectar en stuifmeel in graslanden beïnvloeden.

Biodiversity is declining worldwide and many ecosystems have been degraded due to human actions. There have been many attempts to restore degraded ecosystems, but restoration success varies. Past human management has left important abiotic and biotic legacies and active intervention is needed to overcome these legacies. Legacy effects include altered abiotic conditions and limited availability of appropriate seeds. However, plants also have many interactions with the myriad organisms that inhabit the soil. Soil biota include e.g. bacteria, fungi, nematodes, collembolan, and mites. Restoring plant-soil interactions may be key to successful ecological restoration, because studies on natural succession in ecosystems show that both plant and soil communities develop in concert. In addition, late-successional soil communities promote the performance of late-succession plant species that are often the target species for restoration. The aims of my thesis were to 1) test whether inoculation of living soil can improve restoration of species-rich grasslands and dry heathlands, and 2) understand how plant-soil interactions affect plant composition and diversity. In a large-scale field experiment, called “Reijerscamp-experiment”, I tested the potential of soil inoculation to speed up ecosystem restoration. On a former arable field large areas of on average 0.5 ha were inoculated with a thin layer of

In de laatste 50 jaar is de biodiversiteit op landbouwgronden in Europa snel achteruit gegaan. Twaalf van de vijftien vogelsoorten die karakteristiek zijn voor het agrarische landschap van Midden-Nederland zijn in de periode 1973-2002 met meer dan 50% achteruit gegaan, terwijl de bijvoorbeeld de broedvogels van bossen in aantal toenamen. Een belangrijke vraag is welke veranderingen in het landschap verantwoordelijk zijn voor deze dramatische achteruitgang in biodiversiteit. Intensivering van de landbouw heeft een groot aantal verschillende aspecten, zoals het verlies van landschapelementen, de vergroting van akkers en een toegenomen gebruik van meststoffen en pesticiden. Er is maar weinig bekend over de afzonderlijke bijdrage van elk van deze variabelen aan de grootschalige negatieve effecten op de biodiversiteit. In een studie in acht Europese landen vonden wij dat van dertien gemeten componenten van intensivering, fungiciden en insecticiden de meest consistente negatieve effecten hadden. De negatieve effecten van pesticiden op de biodiversiteit spelen nog steeds een doorslaggevende rol, ondanks het feit dat er in Europa al tientallen jaren een beleid gevoerd wordt dat gericht is op een aanzienlijke reductie van de toepassing van bestrijdingsmiddelen op landbouwgrond.

Geboeid door het verleden is de titel van een onlangs verschenen boek in de reeks 'Vegetatiekundige Monografieën', dat de historische ecologie tot onderwerp heeft. Onder deze titel willen we in Stratiotes op gezette tijden ruimte bieden aan min of meer vergeten of minder bekende maar interessante onderwerpen uit het rijke verleden van het vegetatieonderzoek in ons land. In deze bijdrage aandacht voor een gewijzigde tracé bij de aanleg van de snelweg A1. In de zeventiger jaren voerde prof. Barkman met succes actie tegen de aanvankelijk geplande route, dwars door een natuurreservaat met opvallende jenerbesstruwelen

In 2012 hebben de eerste twee auteurs een planteninventarisatie uitgevoerd in Solleveld in het kader van onderzoek door Dunea naar de effecten van begrazing in Solleveld. Eerdere inventarisaties vonden plaats in 1993, 1998 en 2005 (Vertegaal 1993, Hagen 1998 en Toetenel 2009). Tijdens de inventarisatie in 2012 werd op een aantal plekken Klein vogelpootje (Ornithopus perpusillus) aangetroffen, één van de soorten waarvan het voorkomen volledig in kaart gebracht is met behulp van GPS coördinaten.

In deze studie is bekeken welke veranderingen zijn opgetreden in plantengemeenschappen. De gegevens uit de Landelijke Vegetatie Databank (LVD) zijn gebruikt om trends in de soortensamenstelling van bepaalde plantengemeenschappen op te sporen. Vervolgens zijn deze trends gerelateerd aan veranderingen in de temperatuur. Hierdoor krijgen we inzicht in de kwetsbaarheid van de onderzochte plantengemeenschappen (en desbetreffende ecosystemen) voor klimaatverandering. De LVD bestaat momenteel uit meer dan 630.000 gedigitaliseerde vegetatieopnamen, gemaakt in de periode 1930-2012. De verandering in de soortensamenstelling van een aantal plantengemeenschappen is geanalyseerd voor de periode 1930-2010

Plantengemeenschappen spelen bij veel ecosysteemfuncties en -diensten een cruciale rol. De bijdrage van plantensoorten hangt af van functionele eigenschappen als het aanbod van nectar en stuifmeel in bloemen. Lokale plantengemeenschappen verschillen sterk in het spectrum aan eigenschappen van de soorten en inzicht in deze variatie kan helpen bij duurzaam beheer en gebruik van deze functionele diversiteit. Stilgestaan wordt bij factoren die de variatie in het aanbod van nectar en stuifmeel in graslanden beïnvloeden.

In dit artikel wordt getracht meer duidelijkheid te verschaffen over de huidige plantensociologische positie van Anacamptis morio in Nederland. Naast een analyse van vegetatieopnamen (voornamelijk afkomstig uit de Landelijke Vegetatie Databank) zijn ook bodemanalyses uitgevoerd. De auteurs gaan in op mogelijk oorzaken voor de geconstateerde verschillen en terugloop in het voorkomen van de Harlekijn in Nederland en schetsen een beeld van de vooruitzichten voor de Harlekijn en het Rhinantho-Orchietum morionis in Nederland.

De achteruitgang van de vlinderstand in Nederland is voor een belangrijk deel te wijten aan de intensivering van het landgebruik. Zowel de achteruitgang van de waardplanten voor de rupsen als de nectarplanten voor de vlinders kunnen daarbij van belang zijn. Is het aantal bloemen voor vlinders daadwerkelijk verminderd en hoe reageren de vlinders daarop? Resultaten van onderzoek vanuit de Vlinderstichting

Dit jubileumartikel is gewijd aan de pioniermossen die na het uitgraven van het Nieuwe Heerenven tevoorschijn zijn gekomen. Daarbij staat de vraag centraal welke soorten reeds bekend waren aan Garjeanne of latere onderzoekers. Garjeanne was de eerste die aan het begin van de vorige eeuw zijn aandacht richtte op de mossen van deze omgeving. Uit een vergelijking met historische gegevens blijkt dat veel soorten tot dusver slechts op hooguit een enkele plek in de regio bekend waren. Het Nieuwe Heerenven blijkt nu voor zowel oude als nieuwe leden van de Noord-Limburgse mosflora veel kansen te bieden.

International audience; The ongoing decline of many plant species in Northwest Europe indicates that traditional conservation measures to improve the habitat quality, although useful, are not enough to halt diversity losses. Using recent databases, we show for the first time that differences between species in adaptations to various dispersal vectors, in combination with changes in the availability of these vectors, contribute significantly to explaining losses in plant diversity in Northwest Europe in the 20th century. Species with water- or fur-assisted dispersal are over-represented among declining species, while others (windor bird-assisted dispersal) are under-represented. Our analysis indicates that the 'colonization deficit' due to a degraded dispersal infrastructure is no less important in explaining plant diversity losses than the more commonly accepted effect of eutrophication and associated niche-based processes. Our findings call for measures that aim to restore the dispersal infrastructure across entre regions and that go beyond current conservation practices.

Zowel in het begin van de jaren 1970 (voor vogels) en rond 1980 (voor planten) als in 2002 zijn inventarisaties uitgevoerd in het noordwesten van de provincie Gelderland in de gemeenten Nijkerk, Putten en Barneveld. In grote lijnen is het oorspronkelijke landschap hier nog steeds zichtbaar. Door de inventarisaties te vergelijken werd het mogelijk om grote veranderingen in biodiversiteit vast te stellen. Het gebied lijkt representatief te zijn voor de ontwikkeling van natuurwaarden in het landelijk gebied

Het komt regelmatig voor dat na het herstellen van lokale milieucondities de verwachte bedreigde plantensoorten zich niet (her)vestigen. Het omgekeerde komt ook regelmatig voor: de vestiging van bedreigde soorten die juist niet verwacht werden. Blijkbaar is de voorspelbaarheid en de efficiëntie van natuurbeheer nog niet optimaal. In een gezamenlijk project van Radbouduniversiteit Nijmgen, Rijksuniversiteit Groningen en Alterra is gekekn naar het relatieve belang van zaadtransport bij het verklaren van de soortensamenstelling van lokale plantengemeenschappen. In dit artikel een korte uiteenzetting van het probleem en suggesties voor beheerders

In een vorig nummer doen Willems en Van de Riet verslag van de klassieke groeiplaats van de Gele monnikskap (Aconitum vulparia) bij Epen. In deze bijdrage komt Alterra met aanvullende informatie over de groeiplaats van de soort, waarbij tevens de plantensociologische positie van de monnikskap ter sprake komt

De Kathager Beemden liggen in de noordelijke helft van Zuid-Limburg, op de flanken van het Geleenbeekdal, gemeente Nuth. Van de 40 ha met een reservaatbestemming is ruim de helft in eigendom en beheer bij Natuurmonumenten; de rest is particulier bezit. In dit artikel wordt een gedetaillerd overzicht gegeven van de vegetatie in twee graslandpercelen op de oostelijke dalflank, waar op talrijke punten water uittreedt

In 1979 werd opnieuw begrazing door schapen toegepast. Uit veldwaarnemingen blijkt dat diverse plantensoorten die reeds aanwezig waren vóór de begrazing, zich over het terrein hebben verspreid, maar dat er vrijwel geen nieuwe soorten zijn bijgekomen tussen 1977 en 2005. In het kader van het Overlevingsplan Bos en Natuur (OBN) wordt sinds medio 2004 onderzoek verricht naar het functioneren en het herstel van dergelijke hellingschraallandcomplexen in Zuid-Limburg

Om meer zicht te krijgen op de eigendomsverhoudingen en het historisch landgebruik rond het bosreservaat Kerperbos (onderdeel van het Vijlenerbos) is eerst de kadastrale kaart van circa 1840 gedigitaliseerd. Veldnamen blijken vroeger anders toegepast te zijn. Vervolgens is in het bosreservaat en aangrenzende delen, samen circa 40 ha, in de periode 2003-2007 de mosflora in kaart gebracht. Dit artikel doet daar uitgebreid verslag van

In de media komen niet zelden doemscenario's over de effecten van klimaatverandering naar buiten. Hoe waarschijnlijk is dit verdwijnen van boomsoorten uit het Nederlandse bos; en is grootschalige sterfte wel aan de orde. Dit artikel behandelt diverse boomsoorten (beuk, es, haagbeuk, winterlinde, esdoorn) in relatie tot de bodemsoort (zandgrond, leemgrond en kleigrond)

In deze beschouwing (een vervolg op het voorgaande artikel van De Waal) wordt nader ingegaan op de samenhang tussen fysiotopen en de daaraan verbonden begroeiingen, en wordt deze verbondenheid met een aantal voorbeelden toegelicht. En wel uit verschillende fysisch-geografische eenheden. 1. Begroeiing van tichelrestruggen van uiterwaarden in het rivierengebied; 2. Begroeiing op hoge zandgronden; Begroeiing uit het Zuid-Limburgse Heuvelland

Plantengemeenschappen zijn groepen van samen voorkomende plantensoorten typerend voor de grote verscheidenheid aan biotopen, zoals moeras, grasland, akker en bos. Plantengemeenschappen zeggen veel over waterhuishouding, bodem, klimaat en landgebruik.Door intensivering zijn goed ontwikkelde plantengemeenschappen echter vrij zeldzaam geworden en verarmd. Dit zijn zogenaamde afgeleide gemeenschappen: de romp- en derivaatgemeenschappen. Ook daarvan is classificatie en identificatie van groot belang.Deze gids geeft een compleet overzicht:•inleiding over romp- en derivaatgemeenschappen•beschrijft 260 Nederlandse romp- en derivaatgemeenschappen, ingedeeld naar biotoop (open water en moerassen; graslanden en heiden; kust en binnenlandse pioniermilieus; ruigten, bossen en struwelen)•helder overzicht van de overkoepelende vegetatieklassen•per gemeenschap een beschrijving van ecologie en voorkomen in Nederland, plus een tabel met soortensamenstelling•met talloze fraaie kleurenfoto’sDit nieuwe standaardwerk vormt een logisch tweeluik met de Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland (deel1). Samen zijn ze een handig hulpmiddel voor studenten, ecologen, beheerders en plantenliefhebbers.Meer informatie over monitoring en planten tellen >>

In dit proefschrift heb is onderzocht wat mogelijkheden zijn om het invasief potentieel van geïntroduceerde plantensoorten en de invasibiliteit van plantengemeenschappen in Nederland te voorspellen. Soorten zijn gebruikt die hier al geïntroduceerd zijn, omdat van deze hun invasief succes bekend is. Om hun invasiviteit te kwantificeren is informatie gebruikt over de regionale en lokale verspreiding. De unieke beschikbaarheid van deze datasets voor plantensoorten in Nederland bieden nieuwe kansen, die mogelijk helpen de voorspelbaarheid van invasiviteit te verhogen, uit te leggen hoe invasiviteit van een soort kan veranderen in de tijd en hoe de samenstelling van de plantengemeenschap kan bepalen welke geïntroduceerde soorten zich kunnen vestigen.

Summary Amazonian forest is seen as the archetype of pristine forests, untouched by humans, but this romantic view is far from reality. In recent years, there is increasing evidence of long and extensive landscape modification by humans. Processes of permanent inhabitation, expansion and retreat of human populations have not always been obvious in those ecosystems, leaving sometimes weak and overlooked imprints in the landscape. An example of one of these inconspicuous alterations are the modifications in the soil known as Amazonian Dark Earths (ADE) or ‘terra preta’ (black earth in Portuguese), which are the product of the accumulation of residuals from permanent or semi-permanent human inhabitation. They are named after the black color of the soils, which is a consequence of the accumulation of charcoal pieces and organic matter in the soil. These soils also contain higher levels of phosphorous, calcium (mainly originated from bone residuals), and nitrogen that increase fertility of the naturally poor soils, thus favouring agricultural practices. Amazonian Dark Earths are distributed in Brazil, Bolivia, Colombia, and Peru, and it is estimated that they could occupy 3% of the area of the Amazon basin. With the decrease in human population in the Americas after the encounter with European colonists, sites where ADE had been formed were abandoned and the vegetation recovered. So far, the effects of ADE on old growth forest had not been widely examined and we are just starting to understand the consequences of past human inhabitation on forest composition and structure. In my thesis, I evaluated the effects of ADE on the forest that has re-grown after abandonment by indigenous people in the La Chonta forest, situated at the southern edge of the Amazon basin, in Bolivia. First, I assessed the magnitude of the changes in the soil as a consequence of human occupation. Then, I studied how soil changes affected plant species composition in the forest understory, forest structure and forest dynamics, and finally I determined how seedlings of tree species respond to anthropogenic changes in soil properties. Detailed information on soil characteristics and its heterogeneity in the landscape is needed to evaluate the effects of soil on the vegetation. Soil heterogeneity in some sites in the Amazon basin can be increased by the presence of ADE. Therefore, I did detailed soil surveys that allowed me to understand the relationship between past human occupation and alteration in the concentration of soil nutrients. I found that natural soils in the southern Amazonian forest are more fertile than their Central and Eastern Amazon counterparts. Past human presence in the area resulted in soil enrichment, due to increases in the concentration of phosphorus, calcium, potassium, and increases in soil pH. Thus, with this information I could test specific hypothesis about the effects of soil fertility on the vegetation that occurs in these sites. In the Amazonian forest in general, soil characteristics influences the composition of understory angiosperm herbs, ferns and palm species. Thus, increases in soil fertility in ADE could affect the distribution of understory angiosperm herbs, ferns and palm species. I evaluated the effect of ADE on composition, richness and abundance of understory species (ferns, angiosperm herbs, and palms). I correlated soil variables associated with ADE, such as Ca, P, and soil pH, with species composition, richness and abundance. I found that the presence of ADE created a gradient in soil nutrients and pH, which changed the composition of understory species, especially of ferns and palms. Additionally, the higher nutrient concentration and the more neutral pH on ADE soils were associated with a decrease in the richness of fern species. I therefore conclude that the current composition of the understory community in La Chonta is a reflection of past human modification of the soil. Soil heterogeneity drives forest structure and forest dynamics across the Amazon region, but at a local scale the role of soils on forest dynamics is not well understood. The study of Amazonian Dark Earths (ADE) opens an opportunity to test how increases in soil fertility could affect forest structure and dynamics at local scales. I evaluated the effect of ADE on forest attributes, such standing basal area, tree liana infestation and successional composition, defined by the relative presence of pioneers, to shade tolerant species in the forest. I also evaluated the effect of ADE on individual components of forest dynamics: basal area growth, recruitment, and mortality. Surprisingly, I found that these fertile ADE affected only few forest attributes and components of forest dynamics. Soil pH was one of the edaphic variables that significantly explained forest structure and dynamics. A higher soil pH increased recruitment of intermediate-sized trees (with stem diameter between 20 and 40 cm) and decreased mortality of large trees (stem diameter > 40 cm). The most important effect of pH, however, was on initial basal area and successional composition, which directly affected growth in basal area of intermediate-sized trees. Increases in soil nutrients can drive plant responses promoting higher growth rates and lower mortality. Plants respond to soil nutrient availability through a suite of traits, by adjusting their biomass allocation patterns, morphology, tissue chemistry and physiology, which allow them successful establishment and regeneration. The higher amount of nutrients found on ADE compared to natural soils could improve the growth of tropical tree species. I studied the effect of ADE on seedling growth, morphology and physiology in a greenhouse experiment with seedlings of 17 tree species from La Chonta. I found that seedlings did not invest more in roots in non-ADE (to take up scarce soil resources) but they invested in leaves and leaf area in ADE (to enhance light capture), although this did not lead to faster growth rate. Tree species responded differently to an increase in soil Ca concentration, which was 2.4 times higher in ADE than in non-ADE soils. Some species seemed to suffer from Ca toxicity as indicated by higher seedling mortality on ADE; others suffered from nutrient imbalance; whereas other species increased their leaf Ca, P and N concentrations in ADE. Only for this latter group of nutrient accumulators, there was a positive relationship between leaf Ca concentration and the growth rates of seedlings. Contrary to expectations, ADE did not lead to increased seedling growth. The ability of plants to colonize patches of ADE might depend on plant responses to increased soil Ca and their capacity to regulate internal tissue calcium to balance nutrition. In summary, in this southern Amazon forest the increased soil nutrient concentrations are a legacy of the humans that inhabited the area. This nutrient addition caused changes in understory species composition and decreased fern species richness and had modest effects on forest structure and dynamics. Increases in nutrients, specifically Ca, can cause positive and negative responses of tree species, resulting in potentially long term effects on the tree species composition of the forest.

Summary Amazonian forest is seen as the archetype of pristine forests, untouched by humans, but this romantic view is far from reality. In recent years, there is increasing evidence of long and extensive landscape modification by humans. Processes of permanent inhabitation, expansion and retreat of human populations have not always been obvious in those ecosystems, leaving sometimes weak and overlooked imprints in the landscape. An example of one of these inconspicuous alterations are the modifications in the soil known as Amazonian Dark Earths (ADE) or ‘terra preta’ (black earth in Portuguese), which are the product of the accumulation of residuals from permanent or semi-permanent human inhabitation. They are named after the black color of the soils, which is a consequence of the accumulation of charcoal pieces and organic matter in the soil. These soils also contain higher levels of phosphorous, calcium (mainly originated from bone residuals), and nitrogen that increase fertility of the naturally poor soils, thus favouring agricultural practices. Amazonian Dark Earths are distributed in Brazil, Bolivia, Colombia, and Peru, and it is estimated that they could occupy 3% of the area of the Amazon basin. With the decrease in human population in the Americas after the encounter with European colonists, sites where ADE had been formed were abandoned and the vegetation recovered. So far, the effects of ADE on old growth forest had not been widely examined and we are just starting to understand the consequences of past human inhabitation on forest composition and structure. In my thesis, I evaluated the effects of ADE on the forest that has re-grown after abandonment by indigenous people in the La Chonta forest, situated at the southern edge of the Amazon basin, in Bolivia. First, I assessed the magnitude of the changes in the soil as a consequence of human occupation. Then, I studied how soil changes affected plant species composition in the forest understory, forest structure and forest dynamics, and finally I determined how seedlings of tree species respond to anthropogenic changes in soil properties. Detailed information on soil characteristics and its heterogeneity in the landscape is needed to evaluate the effects of soil on the vegetation. Soil heterogeneity in some sites in the Amazon basin can be increased by the presence of ADE. Therefore, I did detailed soil surveys that allowed me to understand the relationship between past human occupation and alteration in the concentration of soil nutrients. I found that natural soils in the southern Amazonian forest are more fertile than their Central and Eastern Amazon counterparts. Past human presence in the area resulted in soil enrichment, due to increases in the concentration of phosphorus, calcium, potassium, and increases in soil pH. Thus, with this information I could test specific hypothesis about the effects of soil fertility on the vegetation that occurs in these sites. In the Amazonian forest in general, soil characteristics influences the composition of understory angiosperm herbs, ferns and palm species. Thus, increases in soil fertility in ADE could affect the distribution of understory angiosperm herbs, ferns and palm species. I evaluated the effect of ADE on composition, richness and abundance of understory species (ferns, angiosperm herbs, and palms). I correlated soil variables associated with ADE, such as Ca, P, and soil pH, with species composition, richness and abundance. I found that the presence of ADE created a gradient in soil nutrients and pH, which changed the composition of understory species, especially of ferns and palms. Additionally, the higher nutrient concentration and the more neutral pH on ADE soils were associated with a decrease in the richness of fern species. I therefore conclude that the current composition of the understory community in La Chonta is a reflection of past human modification of the soil. Soil heterogeneity drives forest structure and forest dynamics across the Amazon region, but at a local scale the role of soils on forest dynamics is not well understood. The study of Amazonian Dark Earths (ADE) opens an opportunity to test how increases in soil fertility could affect forest structure and dynamics at local scales. I evaluated the effect of ADE on forest attributes, such standing basal area, tree liana infestation and successional composition, defined by the relative presence of pioneers, to shade tolerant species in the forest. I also evaluated the effect of ADE on individual components of forest dynamics: basal area growth, recruitment, and mortality. Surprisingly, I found that these fertile ADE affected only few forest attributes and components of forest dynamics. Soil pH was one of the edaphic variables that significantly explained forest structure and dynamics. A higher soil pH increased recruitment of intermediate-sized trees (with stem diameter between 20 and 40 cm) and decreased mortality of large trees (stem diameter > 40 cm). The most important effect of pH, however, was on initial basal area and successional composition, which directly affected growth in basal area of intermediate-sized trees. Increases in soil nutrients can drive plant responses promoting higher growth rates and lower mortality. Plants respond to soil nutrient availability through a suite of traits, by adjusting their biomass allocation patterns, morphology, tissue chemistry and physiology, which allow them successful establishment and regeneration. The higher amount of nutrients found on ADE compared to natural soils could improve the growth of tropical tree species. I studied the effect of ADE on seedling growth, morphology and physiology in a greenhouse experiment with seedlings of 17 tree species from La Chonta. I found that seedlings did not invest more in roots in non-ADE (to take up scarce soil resources) but they invested in leaves and leaf area in ADE (to enhance light capture), although this did not lead to faster growth rate. Tree species responded differently to an increase in soil Ca concentration, which was 2.4 times higher in ADE than in non-ADE soils. Some species seemed to suffer from Ca toxicity as indicated by higher seedling mortality on ADE; others suffered from nutrient imbalance; whereas other species increased their leaf Ca, P and N concentrations in ADE. Only for this latter group of nutrient accumulators, there was a positive relationship between leaf Ca concentration and the growth rates of seedlings. Contrary to expectations, ADE did not lead to increased seedling growth. The ability of plants to colonize patches of ADE might depend on plant responses to increased soil Ca and their capacity to regulate internal tissue calcium to balance nutrition. In summary, in this southern Amazon forest the increased soil nutrient concentrations are a legacy of the humans that inhabited the area. This nutrient addition caused changes in understory species composition and decreased fern species richness and had modest effects on forest structure and dynamics. Increases in nutrients, specifically Ca, can cause positive and negative responses of tree species, resulting in potentially long term effects on the tree species composition of the forest.

Plantengemeenschappen zijn groepen van samen voorkomende plantensoorten typerend voor de grote verscheidenheid aan biotopen, zoals moeras, grasland, akker en bos. Plantengemeenschappen zeggen veel over waterhuishouding, bodem, klimaat en landgebruik.Door intensivering zijn goed ontwikkelde plantengemeenschappen echter vrij zeldzaam geworden en verarmd. Dit zijn zogenaamde afgeleide gemeenschappen: de romp- en derivaatgemeenschappen. Ook daarvan is classificatie en identificatie van groot belang.Deze gids geeft een compleet overzicht:•inleiding over romp- en derivaatgemeenschappen•beschrijft 260 Nederlandse romp- en derivaatgemeenschappen, ingedeeld naar biotoop (open water en moerassen; graslanden en heiden; kust en binnenlandse pioniermilieus; ruigten, bossen en struwelen)•helder overzicht van de overkoepelende vegetatieklassen•per gemeenschap een beschrijving van ecologie en voorkomen in Nederland, plus een tabel met soortensamenstelling•met talloze fraaie kleurenfoto’sDit nieuwe standaardwerk vormt een logisch tweeluik met de Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland (deel1). Samen zijn ze een handig hulpmiddel voor studenten, ecologen, beheerders en plantenliefhebbers.Meer informatie over monitoring en planten tellen >>

In dit proefschrift heb is onderzocht wat mogelijkheden zijn om het invasief potentieel van geïntroduceerde plantensoorten en de invasibiliteit van plantengemeenschappen in Nederland te voorspellen. Soorten zijn gebruikt die hier al geïntroduceerd zijn, omdat van deze hun invasief succes bekend is. Om hun invasiviteit te kwantificeren is informatie gebruikt over de regionale en lokale verspreiding. De unieke beschikbaarheid van deze datasets voor plantensoorten in Nederland bieden nieuwe kansen, die mogelijk helpen de voorspelbaarheid van invasiviteit te verhogen, uit te leggen hoe invasiviteit van een soort kan veranderen in de tijd en hoe de samenstelling van de plantengemeenschap kan bepalen welke geïntroduceerde soorten zich kunnen vestigen.

Zeer goed onderzochte gebieden blijven verrassingen bieden. Zo is Noordwest- Overijssel is bryologisch grondig onderzocht. Toch kon hier op 20 juni 2006 een nieuwe mossoort voor de Nederlandse flora worden buitgemaakt, en nog wel één met een arctisch-boreaal-montane verspreiding

Door natuurontwikkeling langs grote rivieren wordt ruimte geboden aan natuurlijke processen als overstroming, erosie, sedimentatie en begrazing. De vestiging van struik- en boomsoorten (ooibos) maakt onderdeel uit van deze spontane natuurontwikkeling. In 2001 is onderzoek gestart langs de Waal bij Beuningen, waarbij gekeken wordt naar het proces van spontane vestiging van houtige soorten in relatie tot de overstromingskarakteristiek van de rivier en de begrazing door runderen en paarden

Deze publicatie zet een traditie voort, die begon met "Rode lijst van plantengemeenschappen in Waddengebied" (Westhoff 1993), vervolgens overzichten in Kwartaalbericht milieustatistieken (Van Duuren en Schaminée), met vervolgens de uitgaves De vegetatie van Nederland (1995-1999). De huidige uitgave is een initiatief vanuit Rijkswaterstaat (Adviesdienst Geo-Informatie en ICT), vanwege hun vegetatiebeheer in het kust- en rivierengebied

Het doel van deze bijdrage is de Europese betekenis van de Nederlandse kalkgraslanden onder de aandacht van het natuurbeheer tebrengen. Ter illustratie komen in dit lustrum nummer enkele buitenlandse kalkgraslanden ter sprake, die de afgelopen jaren zijn bezocht door de Plantensociologische Kring Nederland

In dit artikel worden de bijzondere kwaliteiten van de duinvegetatie in beeld gebracht vanuit de geografische en plantensociologische positie van de afzonderlijke plantensoorten. Daarbij dus worden zes groepen onderscheiden; het gaat daarbij dus om de groeiplaats

In dit artikel wordt nagegaan in hoeverre de habitatrichtlijn voorziet in een adequate bescherming van plantengemeenschappen in ons land, waarbij twee vragen aan de orde komen: 1) in hoeverre worden de bedreigde gemeenschappen afgedekt; 2) welke mogelijkheden biedt de richtlijn voor duurzaam behoud en herstel

Dit artikel wil aangeven, dat de boomsoort een grote invloed kan hebben op de soortensamenstelling van de ondergroei en daarmee op de syntaxonomische positie van het bos. De sturende mechanismen berusten hierbij vooral op verschillen in strooiselkwaliteit

In dit artikel wordt ingegaan op de mogelijkheden en beperkingen van het gebruik van mycorrhizapaddestoelen bij vegetatiekarteringen ten behoeve van natuurbeheer, met een kartering van het Dwingelderveld als voorbeeld

Een inventarisatie van veranderingen van de afgelopen vijftig jaar in de akkergemeenschappen. Daarbij is de indeling van Sissingh (1950) gehanteerd. De presentatie van gegevens is naar voorkeur voor gewastypen (hakvruchten dan wel halmvruchten)

The coastal strandline and sand-dune vegetation of Greece has been reviewed. All published releves available were collected and classified using numerical methods (TWINSPAN). The communities studied belong to three classes, one for strandline vegetation (Cakiletea maritimae), and two for sand-dune vegetation (Ammophiletea and Cisto-Micromerietea). A hierarchical syntaxonomic overview is given. The following communities and associations were distinguished: Salsolo-Matthioletum tricuspidatae, Cakilo-Xanthietum strumarii, Atriplici hastatae-Atriplicetum tataricae, Salsolo-Euphorbietum peplis, Salsolo kali-Cakiletum maritimae, Elymo-Zygophylletum albi, Community of Otanthus maritimus, Community of Eryngium maritimum, E ryngio-Sporoboletum virginici, Cypero mucronati-Agropyretum juncei, Medicagini marinae-Ammophiletum, Limonio graeci-Triplachnetum nitentis, Euphorbio-Silenetum nicaeensis, E phedero distachyae-Silenetum subconicae, Crucianelletum maritimae, E lymetum sabulosi, Sarcopoterio spinosi-Centaureetum spinosae and community of Artemisia campestris and Leymus racemosus. Twenty-nine subassociations have been distinguished. Species composition is presented in 10 synoptic tables. For each syntaxon the location where the releves have been made is listed. Attention is paid to ecological requirements and geographical distribution. The characteristic and differential species for each syntaxon are also described. Human impact and conservation of coastal communities is discussed.

Using a large number of physical and chemical soil measurements, biomass measurements, and other site conditions (e. g. management, shading, exposition), an accurate synecological description is given of 15 semi-natural, species-rich plant communities. The communities studied belong to 11 alliances, comprising 10 associations and 3 trunk communities: Urtico-Aego podietum, Alliario-Chaerophylletum, Valeriano-Filipenduletum, Fritillario-Alopecuretum pratensis, Calthion, Triglochino-Agrostietum stoloniferae, Ranunculo-Alopecuretum geniculati, Arrhenatheretum elatioris, Mesobromion, Phleo-Tortuletum, Spergulo-Corynephoretum, Genisto-Callunetum, and Ericion. The studied syntaxa, covering a wide range of (unfertilized) edaphic conditions, represent a cross-section of the more valuable plant communities occurring along roadsides in the Netherlands. The study thus renders a synecological reference framework, valuable not only for practical applications such as ecological roadside management and (re-)construction but also from a broader scientific interest since all the communities studied occur also outside roadside habitats and several also occur outside the Netherlands. To guide the synecological descriptions, the data were analysed for 'master factors', defined as those environmental variables that best distinguish between the plant communities. Discriminant analysis revealed eight: shading intensity, spring groundwater level, average lowest groundwater level, soil pH, CaCO3 content, the fraction of soil particles < 16 μm, the degree of nitrification, and the amount of available K. Of the studied sites, 87 percent could be accurately classified using these environmental variables and only 4 ere misclassified as entirely unrelated syntaxa. It was concluded that the obtained master factors permit an adequate ecological description and it is suggested that for practical applications assessment of these eight variables is sufficient.

Until recently, restoration measures in Dutch brook valley meadows consisted of re-introducing traditional management techniques, such as mowing without fertilisation and low-intensity grazing. In the Netherlands, additional measures, such as rewetting and sod cutting, are now carried out on a large scale to combat negative influences of drainage and acidifying influences by atmospheric deposition. An analysis of successful and unsuccessful projects shows that restoration of brook valley meadows is most successful if traditional management techniques are applied in recently abandoned fields that had not been drained or fertilised. Large-scale topsoil removal in former agricultural fields that had been used intensively for several decades is often unsuccessful since seed banks are depleted, while hydrological conditions and seed dispersal mechanisms are sub-optimal. In areas with an organic topsoil, long-term drainage had often led to irreversible changes in chemical and physical properties of the soil. Successful sites were all characterised by a regular discharge of calcareous groundwater provided by local or regional hydrological systems, and, where not very long ago, populations of target species existed. On mineral soils, in particular, sod removal in established nature reserves was a successful measure to increase the number of endangered fen meadow species. It is argued that attempts to restore species-rich meadows should be avoided on former agricultural fields, where pedological processeshave led to almost irreversible changes in the soil profile and where soil seed banks have been completely depleted. From a soil conservation point of view, such areas should be exploited as eutrophic wetlands that are regularly flooded.

In dit artikel worden twee voorbeelden besproken van de relatie van humusvormen onder korte vegetaties op kwelgevoelige zandgronden en venen in relatie tot deze standplaatscomponenten