Search

Op sportparken komen thema’s als bewegen, gezondheid en beleving bij elkaar. Natuurvriendelijke sportparken dragen daar nog een extra steentje aan bij en zijn bovendien van groot belang voor de biodiversiteit. Sporten in een groene omgeving verhoogt de beleving van de sport. Sportparken vormen bij uitstek plaatsen waar sport en natuur op een laagdrempelige manier bij elkaar gebracht kunnen worden. Omdat ze zich meestal in de stedelijke omgeving bevinden, zijn sportparken goed bereikbaar voor veel mensen (en kinderen). Niet alleen voor de sporters en de toeschouwers langs de lijn is een natuurlijk ingericht sportpark aantrekkelijk, maar een gastvrij en opengesteld natuurlijk sportpark trekt ook nog eens veel recreanten. Dit heeft een positief effect op de veiligheid van de buurt en werkt preventief tegen vandalisme.

Kennis, inspirerende voorbeelden - Het lijken twee uitersten: sportvelden en biodiversiteit. Sport en spel vraagt immers om bestendig, goed te onderhouden en ongedierte-vrij grasland. Toch gaan groene gezonde sportaccommodaties en biodiversiteit goed samen, maar hoe? Op 28 juni gaf Kim van der Leest een webinar met inspirerende praktijkvoorbeelden. En liet zij zien hoe je eenvoudig kunt scoren met een aantal “quick wins”. Biodiversiteit is goed voor mens, klimaat en economie. Kim vertelt hier meer over, onder andere aan de hand van het greenpaper van VHG: ‘Groene oplossingen voor gezonde, natuurinclusieve sportaccommodaties’.

Met een reeks speciale grassoorten met bijzondere kenmerken voor gazons en sportvelden probeert Barenbrug in te spelen op de wens naar meer duurzaamheid. Helaas maken lang niet alle gemeenten die duurzaamheid waar, merkt verkoopleider Jan van den Boom. “Te vaak wint goedkoop het nog van zaaizaad waarmee gemeenten echt kiezen voor een duurzame oplossing.”

Wie kent de situatie niet: een jong gezin dat met veel bombarie vraagt om een duikelrekje of glijbaan vlak voor hun deur, terwijl niet meer dan 100 meter verderop een grote, net gerenoveerde speelplek ligt ... Bewonerswensen, beheerambities en beleidsvisies moeten door beheerders bij elkaar worden gebracht, ergens tussen eigen inzicht, de hectiek van alledag en mooie visieteksten in. Het is vaak jongleren tussen wat je wilt, wat je kunt en wat mag. Plannen en wensen genoeg, maar hoe zit het met de uitvoering? Verschillende gemeentes zien heil in de methodiek van de zevenjaarscyclus. Madeleine Frelier van OBB spelmakers en ruimtedenkers legt uit hoe die methode werkt en vooral wat deze oplevert.

De Projectenparade is een overzicht van de leukste, mooiste en meest bijzondere groenprojecten. Aansluitend op de special van deze editie van Stad+Groen staat de projectenparade ditmaal in het teken van spelen en bewegen.

Het klakkeloos aanbesteden van opdrachten op basis van de laagste prijs is schering en inslag. Adviesbureau Kybys raadt dit echter sterk af. Directeur Seth van der Wielen: 'Bedenk wat je belangrijk vindt en neem daar iets van op in de gunningscriteria. Of het nu gaat om duurzaamheidsaspecten, de totale kosten van aanleg en onderhoud of voorkeuren ten aanzien van het infilltype. Iets meer investeren in de voorbereiding verdient zich op de lange termijn dubbel en dwars terug.'

Profclub Telstar tilt zijn stadionverlichting naar een hoger niveau. Eind mei werd het stadion van de club uit Velsen-Zuid voorzien van AAA-LUX-ledlampen, geïnstalleerd door Sportverlichting.com. Het is een nieuwe stap in de verduurzaming van Telstar, dat de ambitie heeft om de groenste bvo van Nederland te worden.

Bij de inrichting van de openbare ruimte kunnen behalve beweegplekken voor kinderen en jongeren ook volwassenen worden meegenomen. Buiten sporten is een trend en bewegen blijft immers gezond voor iedereen. Jaap de Wit van Hercules Speeltoestellen ziet eigen initiatieven van jongeren die uiteindelijk zelf de gemeente maar benaderen. 'Zet die toestellen nou gewoon naast of in plaats van het klimrek.'

Ruimte in steden is schaars en klimaatverandering is merkbaar aan extremere droogte en piekbuien. Intussen groeit de vraag naar sportfaciliteiten. Steden zijn op zoek naar klimaatadaptieve manieren om deze effecten op te vangen zonder extra ruimtebeslag. De oplossing zit in het stapelen van functies, ook bij kunstgrassportvelden: het moeten geïntegreerde, regenwater bergende en zichzelf verkoelende systemen worden. Of dat kan, wordt onderzocht in TKI Project CitySports in Amsterdam.

Johan Oost van OBB speelruimtespecialisten uit Deventer heeft de bevolkingsontwikkeling van diverse nieuwbouwwijken naast elkaar gezet. Conclusie: het aantal kinderen in een nieuw te bouwen woonwijk is prima te voorspellen.

Met zeventien natuurgrasvelden en twee kunstgrasvelden is Renkum een gemeente waar natuurgras nog altijd hoogtij viert. De grasvelden zijn de laatste jaren sterk in kwaliteit gestegen, waardoor topclubs regelmatig langskomen in Renkum voor een trainingskamp. En dat allemaal in een gemeente met een beperkt budget. Henk van den Brink, sportcoördinator van de gemeente Renkum: ‘Wij raken echt niet in paniek door een beetje onkruid op het veld.

Kennis, advies - Sportvelden zijn in potentie belangrijk voor vogels. De velden én de groenstrook rondom kunnen zo worden ingericht en beheerd dat het gunstig is voor zowel de vogels als het sportveldonderhoud

Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen door de overheid is in 2013 op een vergelijkbaar niveau als in 2009. Sinds 1992 ligt het gebruik 65 procent lager. De chemische onkruidbestrijding wordt in 2013 gedomineerd door de middelen op basis van glyfosaat en MCPA.

De term hybride roept al snel het beeld op van een mat waarbij de kunstvezels net als de natuurgrassprieten boven de grond uitsteken. Niet zo gek, want het gros van hybridesystemen, met als bekende namen Desso GrassMaster en Greenfields XtraGrass, zijn zo opgebouwd. Toch zijn er ook andersoortige systemen die, bijvoorbeeld onder de term vezelversterkt, gebruikmaken van kunstgras voor extra stevigheid.

Het SBR-debacle doet vermoeden dat we alleen nog maar op gemalen autobanden sporten, maar het tegendeel is gelukkig waar. Overal in Nederland zijn nog fieldmanagers die volop geloven in de combinatie van sport en natuurgras. Dat dit niet alleen de oudere garde is, bewijst Jan Delamarre van de gemeente Koggenland.

Het is een jaarlijkse traditie geworden, een dag waarop stadionmanagers en fieldmanagers van betaald voetbalorganisaties bij elkaar komen en zich laten bijpraten. Dinsdag 10 januari 2017 vond alweer de achtste editie plaats, dit keer in De Grolsch Veste, thuishaven van FC Twente.

Tarkett Sports heeft een nieuw type hybride-grassysteem op de markt: Playmaster. Net als bij een aantal andere bestaande hybridegrassystemen is het veld opgebouwd uit een draagdoek met kunststofvezels, die wordt opgevuld met speciaal zand en daarna ingezaaid. Arjan Knottnerus van Fieldturf Benelux vertelt alle ins en outs.

Onder meer in opdracht van diverse BVO’s heb ik de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar hybridevelden. Doel van het onderzoek was om inzicht te krijgen in de effecten van het gebruik van de velden in de praktijk. Hierbij werd gekeken naar diverse uitgangspunten: stadions als breedtesport, betaald voetbal en amateursport, trainings- en wedstrijdvelden.

De Grasgids 2017 is uit: nieuwe cijfers en wederom een verbetering in genetica. De afgelopen 20 jaar is er maar liefst 30% winst geboekt op het gebied van genetica. Dit komt neer op 1,4% per jaar; een getal waar veredelaars van granen of koolzaad alleen maar van kunnen dromen. Mooi, natuurlijk, om al deze hoogwaardige rassen in de Grasgids toegelaten te krijgen, maar wat gebeurt er eigenlijk mee? Wij vroegen het twee mensen met jarenlange ervaring op het gebied van sportveldonderhoud en zaaiwerk.

De partijen die zijn betrokken bij de Green Deal Sportvelden zijn het erover eens: bij het beheer van sportgras is er alleen ruimte voor erkende best practices en best tools. Het laatste begrip heeft betrekking op concrete instrumenten zoals middelen, apparaten en softwaremodellen. Dit was de boodschap tijdens de officiële aftrap van het Innovatienetwerk Green Deal Sportvelden op de Dag van de Sportaccommodaties.

Natuurgras is milieu- en CO2-vriendelijk en duurzaam, zo blijkt uit onderzoek naar de CO2-voetafdruk van sportvelden. Voor gemeenten een goede reden om bij de aanleg van sportvelden te kiezen voor natuurgras of hybridegrasvelden.

Als beheerder van natuurgrassportvelden bent u het hele jaar bezig om het gras in een optimale conditie te houden. U zaait, maait en beregent. Desondanks komt het voor dat na alle inspanningen wedstrijden en trainingen worden afgelast. Omdat het veld te nat is, te modderig of kapot. En dat is jammer. Om dit te voorkomen, is het O2-natuurgrasconcept ontwikkeld. Met dit concept kan gegarandeerd minimaal 300 uur worden gespeeld op natuurgras van een hoog kwaliteitsniveau.

Met de benoeming van Bernard Leinauer tot buitengewoon hoogleraar Turfgrass Ecology aan de Wageningen Universiteit is een belangrijke stap gezet in de ontwikkeling naar duurzaam beheer en aanleg van natuurgrassportvelden.

Stadium Grow Lighting (SGL) heeft samen met Aquaco een graskoelingssysteem ontwikkeld dat door SGL wordt verkocht. Het systeem koelt de lucht door middel van nevel in combinatie met een ventilator. Volgens SGL verdampt de nevel voordat deze het gras raakt. FC Barcelona, Bilbao en Juventus hebben het systeem al aangeschaft. Gerard van ’t Klooster van SGL vertelt alle ins en outs van het systeem.

Bio-ingenieur Lennert Nachtergaele (UGent) onderzocht in zijn masterproef, welke bodemverbeteraars geschikt kunnen zijn om de kwaliteit van een zandige toplaag te verhogen, om aldus de fysische en chemische eigenschappen ervan te verbeteren.

Op de Dag van de Sportaccommodaties in Houten hebben de Green Deal-partijen het Innovatienetwerk Green Deal Sportvelden gepresenteerd. Zij willen daarin samen optrekken om innovatie te stimuleren en goede praktijkvoorbeelden te ontwikkelen en te delen. Het doel van de Green Deal-organisatie is om dit jaar deze best practices te publiceren.

Een compleet sportpark onderhouden zonder bestrijdingsmiddelen. Dat is de opdracht waaraan gemeenten zich vanaf 2020 moeten houden in het kader van de Green Deal. De gemeente Utrecht bereidt zich alvast voor op dit gegeven door nieuwe oplossingen te onderzoeken. Onlangs werden op sportpark Zuilen ruim zestig nestkasten geplaatst in de hoop verschillende soorten vogels en vleermuizen te lokken, die overlast gevende insecten en insectenlarven eten. Gemeentelijk projectleider Marcel Bouwmeester: ‘Dit is een creatieve, ecologische oplossing om onder andere de vijf natuurgrasvelden op sportcomplex Zuilen te onderhouden.’

Het gereedmaken van de baan voor de competitie, die loopt van 1 april tot medio mei, is geen sinecure: de greens komen dan zojuist de winter uit en niet alle banen zijn dan schimmelvrij. Greenkeepers knokken echter hard om een zo representatief mogelijk speeloppervlak af te leveren.

Al enige tijd liep fieldmanager Jan Butter ermee rond, het idee om de velden te laten begrazen door lammeren. Dit jaar werd die wens werkelijkheid. Op 3 juli werden onder toeziend oog van diverse belangstellenden 180 lammeren losgelaten op complex Purmersteijn. Daar begrazen en bepoepen de beestjes, afkomstig van een plaatselijke boer, zo’n drie weken lang de natuurgrasvelden, in de hoop dat zij de veldkwaliteit helpen verbeteren nog voordat het voetbalseizoen begint.

Vanaf 1 maart mag onkruid op verhardingen niet meer met chemie worden aangepakt. Wat zijn de onduidelijkheden en hoe zit het met uitzonderingen?

Presentatie van de Nationale Grasdag op 27 januari 2016 in Stadion Galgenwaard.

Presentatie van de Nationale Grasdag op 27 januari 2016 in Stadion Galgenwaard.

Presentatie van de Nationale Grasdag op 27 januari 2016 in Stadion Galgenwaard.

De proef die hij zo graag wilde uitvoeren, waarbij hij twee voetbalvelden wilde laten begrazen door 200 lammeren, ging op het laatste moment niet door. Maar Purmerends fieldmanager Jan Butter laat zich niet uit het veld slaan. Later hoopt hij zijn proef alsnog voort te zetten. In de tussentijd knutselt hij gewoon verder aan andere innovaties. ‘Je moet geloven in je eigen kunnen.’

Ook in de sportwereld is men bezig met verduurzamen. Dit wordt gerealiseerd door grassoorten te ontwikkelen die men minder hoeft te maaien en waarbij minder water, pesticiden of meststoffen nodig zijn. Hiervoor zijn we op bezoek bij het Barenbrug research en development station in Wolfheze en horen we van Jan van den Boom alles over duurzaam gras.

Praat met willekeurig wie in de golf- of sportveldensector, en om de drie of vier zinnen valt wel een keer de term ‘Green Deal’. Maar wat is de Green Deal eigenlijk, en vooral: hoe staat het ermee?

Iedereen in de sportveldenwereld kent de Schijndelse methode: enkele keren per jaar zeer kort maaien met een geschikte machine. Maar niet iedereen kent de man achter de machine bij deze techniek: Wout van de Meerendonk. Wout gaat met pensioen, vervroegd, vanwege een hernia. Wat was zijn precieze rol bij de ontwikkeling van de Schijndelse methode?

Het is een uitdaging om in 2020 ‘sportvelden en golfbanen zonder chemie te beheren, tenzij er een bepaalde ziekte of plaag heerst waarvoor geen niet-chemisch alternatief is’. De branchevereniging voor sport en cultuurtechniek inventariseert tot juli 2016 verschillende chemievrije onderhoudsmethodes en brengt in kaart in welke situaties chemie eventueel onmisbaar is. ‘Laat dat “eventueel” maar weg’, zegt de groundsman van het FC Utrechtstadion. ‘Een stadionveld kan bijna niet zonder chemie.’ Huub Willems van Bladel reageert: ‘Waarom nemen stadions dan geen kunstgras?’

Presentatie van de Nationale Grasdag op 27 januari 2016 in Stadion Galgenwaard.

AZ is de eerste voetbalclub in Nederland waar de Allett RM34-cirkelmaaier werd geïntroduceerd. Hier wordt hij vooral ingezet om de speelschade na een wedstrijd van het eerste elftal op te ruimen in het AFAS AZ-stadion. ‘Met zijn werkbreedte van 86 centimeter werkt hij veel sneller dan onze vorige machine; die was maar 60 centimeter breed. Alleen al wat dát betreft is het een ideale machine’, vindt AZ-coördinator groenvoorziening René Schouten de Jel.

Martin Brummel, in 2015 genomineerd voor de Greenkeeper of the Year-verkiezing, werkt sinds vorig jaar op De Toekomst bij Ajax. Een curieuze stap, aangezien hij vijftien jaar lang werkte op Golfclub Zwolle, eerst als hoofdgreenkeeper en later als golfbaanmanager. Op jeugdcomplex De Toekomst onderhoudt Brummel nu de trainingsvelden, waarvan er een naast de Arena ligt, en het hoofveld, waarop Jong Ajax, Ajax A1 en Ajax B1 spelen.

In het kader van de Green Deal Sportvelden verzamelt de golfsector momenteel best practices, om de technische haalbaarheid van het terugdringen van pesticiden in kaart te brengen en om uitzonderingen te onderbouwen en te reguleren. Drie top greenkeepers laten hun eigen best practices zien. Hoe kun je in de dagelijkse praktijk op een duurzame manier werken, mét behoud van speelkwaliteit?

De realisatie van twee kunstgrasvelden op het trainingscomplex van AZ was alleen mogelijk dankzij een dikke laag lichtgewicht schuimbeton. Maar met deze innovatieve oplossing deed zich ook een nieuw probleem voor. Is de keuze voor beton als toepassing in de onderbouw wel de juiste?

Door het verbod op gebruik bij onkruidbestrijding op verharding en het voorgenomen verbod op sportvelden is het woord ‘chemie’ bijna een vies woord geworden. Men moet zich schamen als men het gebruikt. Veel sportveldbeheerders en greenkeepers opperen dat het in noodgevallen mogelijk moet blijven om chemische gewasbeschermingsmiddelen toe te passen. Dick van Brienen van Bayer onderstreept dat het beheerst toepassen van chemie verantwoord is.

Steeds meer sportverenigingen willen hun velden onkruidvrij houden zonder chemie. De Fieldshaper is dan een goede basismachine.

Natuurgras is milieutechnisch gezien natuurlijk veel duurzamer dan kunstgras. De bespelingscapaciteit van natuurgras neemt ook alsmaar toe, omdat graszaadbedrijven blijven investeren en zich ontwikkelen. Hoe ziet hun innovatie-agenda er voor de komende jaren uit? Navraag bij vier graszaadbedrijven laat zien dat het nu gaat om slim zaaien, het ontwikkelen van nieuwe rassen, technologieën die jaarlijks worden geüpdatet, geoptimaliseerde coatings en duurzaamheid.