Search

W artykule podjęta została próba określenia związku pomiędzy kompetencjami poznawczymi a stylami tożsamości, w różnych okresach życia: adolescencji, wczesnej, średniej i późnej dorosłości. Sprawdzono też czy między wymienionymi grupami występują różnice w zakresie dominujących stylów tożsamości oraz testowano kierunek zmian w kompetencjach poznawczych obejmujących myślenie formalno- operacyjne oraz postformalne. W badaniu zasadniczym, w którym uczestniczyło 495 osób, w tym: 192 adolescentów, 131 młodych dorosłych, 91 osób w średniej dorosłości oraz 81 seniorów, testowano poziom myślenia formalnego przy użyciu Testu Operacji Formalnych (TOF) autorstwa Horneman, Longeot, oraz style tożsamości Kwestionariuszem do badania Stylów Tożsamości (ISI-3) Berzonsky’ego. W dodatkowym, pilotażowym badaniu uczestniczyło 281 osób: 166 adolescentów, 87 młodych dorosłych i 28 osób w średniej dorosłości, a do oceny poziomu rozumowania postformalnego zastosowano metodę „Codzienne problemy” (Sebby, Papini, 1994). Analiza wyników pozwala stwierdzić, że najwyższą sprawnością rozumowania formalno- operacyjnego charakteryzowały się osoby z grupy wczesnej i średniej dorosłości, a najniższą nastolatki. We wszystkich grupach wiekowych dominował informacyjny styl tożsamości, a następnie kolejno styl normatywny oraz dyfuzyjno- unikowy, ale wraz z wiekiem zmienia się poziom zaangażowania i nasilenie informacyjnego oraz normatywnego stylu tożsamości. W grupie nastolatków zaobserwowano ujemny związek między wynikami w TOF, a nasileniem stylu normatywnego i zaangażowania, natomiast dodatnia, lecz słaba zależność wystąpiła między poziomem kompetencji formalno- operacyjnych a nasileniem zaangażowania w grupie seniorów. Analiza wyników uzyskanych w dodatkowym badaniu, w którym testowano związek poziomu rozumowania postformalnego ze stylami tożsamości wskazuje na większą liczbę zależności w każdej z grup, w porównaniu do pomiarów w których odwoływano się do ujawnianych przez osoby badane zdolności formalno-operacyjnych. The article attempts to define the relationship between cognitive competences and identity styles in different periods of life: adolescence, early, middle and late adulthood. It also examines whether there are differences between the age groups in the dominant style of identity and in cognitive competences (formal and post-formal thinking). The 495 participants: 192 adolescents, 131 young adults, 91 adults and 81 seniors were tested in a baseline study using the Test of Formal Thinking (Horneman, Longeot) and the Identity Styles Questionnaire: ISI-3 (Berzonsky). In an additional pilot study, 281 participants: 166 adolescents, 87 young adults and 28 seniors were tested by means of the "Everyday problems" method (Sebby, Papini). The results show that early and middle adults in comparison with adolescents revealed a higher level of formal reasoning. In all age groups, the Informational Style of identity prevailed, followed by the Normative and Diffused styles, but with age the level of Commitment and the intensity of the Informational and Normative Style of identity changed. Among adolescents, there was a negative correlation between TOF scores and Commitment and Normative Style, while a positive but low correlation was found between the level of formal thinking and the level of Commitment in the senior group. The analysis of the results of the additional study in which the links between the identity styles and the level of post-formal reasoning were tested indicates that there is a stronger correlation compared to the measurement of the relationship between the identity styles and the level of formal thinking in each age group.

Rozwiązanie kryzysu tożsamości stanowi główne zadanie rozwojowe dorastających. Proces budowania własnej indywidualności zachodzi w wielu kontekstach społecznych, z których najwcześniejszym jest rodzina i relacje z rodzicami. Na gruncie różnych ujęć teoretycznych znajdujemy odmienne propozycje rozwiązania problemu określenia roli rodziców w kształtowaniu tożsamości adolescenta. Wynika z nich, że bliskie, emocjonalne relacje rodziców z dorastającymi dziećmi, które współwystępują z akceptacją dążeń nastolatków do autonomii, sprzyjają eksplorowaniu przez nich dróg własnego rozwoju i angażowaniu się w wybrane dziedziny aktywności. Przedstawione w artykule badania miały na celu określenie związku między jakością relacji rodziców z nastolatkami (w ocenie nastolatków) i stylami ich tożsamości. Z badań, w których uczestniczyło 145 uczniów gimnazjum oraz 324 licealistów, wynika, że mała liczba nieporozumień współwystępuje z rozwojem normatywnego i informacyjnego stylu tożsamości gimnazjalistów, a bliskie relacje z ojcem towarzyszą stylowi tożsamości normatywnej i rozwojowi zaangażowania licealistów. W tej grupie zaobserwowano też korelacje między częstymi nieporozumieniami i dyfuzyjnym stylem tożsamości. W obydwu grupach znacznie więcej zależności uzyskano dla relacji z matką. Słowa The resolution of identity crisis is the main developmental task for adolescents. Identity is formed in social contexts. Family is the of the earliest and most important social groups in the development of a child. There are several theoretical perspectives on the links between parent-adolescent relations and identity. They suggest that warm, close family relationship characterised by control and acceptance of adolescents’ autonomy promotes exploration of identity alternatives. The main purpose of the present study was to describe the connection between adolescents’ relationship with their parents and their identity styles. The 469 adolescents (145 from colleges, 324 from high schools) participated in this study. They completed the Identity Style Inventory ISI (M. Berzonsky) and Parents-Adolescents Relations Inventory (E. Gurba). Positive links between good relations with parents, low number of conflicts and normative and informational style of early and mid-adolescents’ identity were found. The high frequency and number of conflicts between mother and mid-adolescents were connected with diffuse-avoidant style of identity. The adolescents’ identity styles were more often correlated with the characteristics of relations with their mother than with their father.

Artykuł zawiera dane psychometryczne polskiej adaptacji metody Michaela Berzonsky’ego diagnozującej style tożsamości i zaangażowanie - Inwentarza Stylu Tożsamości - ISI (Identity Style Inventory). Metoda ta jest obecnie dostępna w dwóch wersjach: starszej, ISI3 (adaptacja polska A. Senejko), oraz najnowszej, ISI4 (adaptacja polska A. Senejko, E. Okręglicka-Forysiak). Artykuł zawiera dane psychometryczne dotyczące stabilności bezwzględnej, mocy dyskryminacyjnej pozycji oraz analizy czynnikowej zarówno dla wersji ISI3, jak i ISI4 kwestionariusza ISI. Dane psychometryczne metody poprzedzono krótką charakterystyką modelu teoretycznego, na podstawie którego opracowano inwentarz ISI. The article consists of data connected to statistical assessment of the Polish adaptations of Michael Berzonsky’s method for diagnosing styles of identity and commitment - the Identity Style Inventory (ISI). At present his method appears in two versions: ISI3 (A. Senejko’s Polish adaptation) and ISI4 (A. Senejko and E. Okręglicka-Forysiak’s Polish adaptation). The article discusses at the issue of different forms of statistical assessment of both versions of the ISI. The paper also includes a short analysis of the theoretical model, which was the basis for Identity Style Inventory.