Search

The actuality of the testimony of the blessed martyrs of Pratulin The jubilee of the session of the Collegiate Chapter of Łuków on the occasion of its 25th anniversary was an opportunity to recall the spiritual heritage of the blessed martyrs of Pratulin. It also became an obligation for the canons of this chapter to disseminate it. And this heritage is: life according to the Gospel, courageous profession of faith, evangelical hierarchy of values, faithfulness in small things, love of the Church and the Homeland., {"references":["Bandurewicz, M. Sprawa chłopska w polskich powstaniach narodowych. Pobrano z http://www.edulandia.pl/edukacja/1,124764,6745419,Sprawa_chlopska_w_polskich_powstaniach_narodowych.html#ixzz3QIFvGTgC [12.09.2022].","Białokozowicz, B. (1994). Mikołaj Jańczuk wobec kasaty unii. W: R. Łużny, F. Ziejka, A. Kępiński (red.), Unia brzeska: geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich (378- 402). Kraków: Universitas.","Bogusz, A. (1903). Wieś Siedliska – Bogusz – monografia zebrana z dokumentów i wspomnień rodzinnych ze szczególnym uwzględnieniem wypadków roku 1846 i życiorysu Jakuba Szeli. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.","Czy chrześcijanin powinien być patriotą. Pobrano z: https://pl.aleteia.org/2016/11/11/czy-chrzescijanin-powinien-byc-patriota-co-mowi-na-ten-temat-kosciol/ [16.10.2022].","Droga synodalna w Niemczech. Pobrano z: https://www.ekai.pl/tag/droga-synodalna-w-niemczech/ [12.06.2022].","Dylągowa, H. (1989). Unia brzeska i unici w Królestwie Polskim. Warszawa: Kuria Metropolitarna Warszawska.","Dylągowa, H. (1994). Unia brzeska - pojednanie czy podział? W: R. Łużny, F. Ziejko, A. Kępiński (red.), Unia brzeska: geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich (45-53). Kraków: Universitas.","Geresz, J. (1991). Unitów podlaskich droga do świętości. Biała Podlaska: Podlaska Oficyna Wydawnicza \"Rapid-Press\".","Jan Paweł II, (1995). Encyklika Ut unum sint (25.05.1995). Pobrano z: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/encykliki/ut_unum_1.html [10.04.2022].","Jan Paweł II, (1996). Homilia. L'Osservatore Romano (wyd. polskie) 17, nr 11-12 (188), 39-41.","Kasprowicz, J. (1889). Moskwa wobec Unii i Polski, Lwów: Towarzystwo Imienia Stanisława Staszica.","Kazimierski, J. (1993). Walka unitów o zachowanie wiary i polskości na Podlasiu 1836-1905. Prace archiwalne - konserwatorskie na terenie województwa siedleckiego, z. 8, 61-78.","Kieniewicz, S. (1972). Powstanie styczniowe. Warszawa: Wiedza Powszechna.","Kieniewicz, S. (1997). Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe. Warszawa: Książka i Wiedza.","Kołbuk, W. (2013). Wokół kwestii tożsamości narodowej unitów podlaskich. Studia Białorutenistyczne 7, 11-24.","Krasnowska-Dyńka, J. (2013). Wywiad z Piotrem Pikułą, praprawnukiem Pawła Pikuły z Derła, który brał udział w obronie pratulińskiej cerkwi. Pobrano z: https://opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/echo201305-pratulin.html [20.05.2022].","Krawczak, T. (1995). Ksiądz generał Stanisław Brzóska. Pruszków-Sokołów: Oficyna Wydawnicza \"Ajaka\".","Ks. Oko musi zapłacić grzywnę. Tuż po procesie mówił: \"Teraz mogę myśleć o wydaniu całej książki\". Pobrano z: https://niezalezna.pl/443351-ks-oko-musi-zaplacic-grzywne-tuz-po-procesie-mowil-teraz-moge-myslec-o-wydaniu-calej-ksiazki [21.05.2022].","Likowski, E. (1875). Historia unii Kościoła ruskiego z Kościołem rzymskim. Poznań: M. Leitgeber i Spółka.","Łojek, J. (1986). Szanse powstania listopadowego: rozważania historyczne. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.","Mokry, W. (2010). Rola rodzimego języka ukraińskiego w zachowaniu tożsamości i w rozwoju kultury narodowej Ukraińców drugiej połowy XVI i pierwszych dziesięcioleci XVII wieku. W: W. Mokry(red.), Język, kultura, mentalność a tożsamość narodowa Ukraińców (5-45). Kraków: Wydawnictwo \"Szwajpolt Fiol\".","Paluszkiewicz, F. (1987). W cieniu Hermesa. Bohaterzy Podlasia. London: Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas.","Pikuła, P. (2013). Dla nas wszystkich tylko jedna droga… Paweł Pikuła a tajna misja jezuitów na Podlasiu. Nasza przeszłość, t. 119, 197-227.","Pius IX, (1874). Encyklika Omnem sollicitudinem (13.05.1874). Pobrano z: http://www. totustuustools.net/magistero/p9omnems.htm [13.02.2013].","Positio super martyrio, (1995). Roma.","Pruszkowski, J. (1905). Martyrologium czyli męczeństwo Unii na Podlasiu. Z wiarygodnych i autentycznych źródeł zebrał i napisał P.J.K Podlasiak. Kraków: Drukarnia A. Koziańskiego.","Szarek, J. (2013). Powstanie styczniowe: Zryw wolnych Polaków. Kraków: Wydawnictwo AA.","Szymańska, A. Chłopi w powstaniach narodowych. Pobrano z: https://nikidw.edu.pl/2021/01/26/chlopi-w-powstaniach-narodowych/ [12.10.2022].","Śliwiński, A. (2013). Powstanie listopadowe. Warszawa: Rytm.","Śniegocki, R. (2007). Historia. Od kongresu wiedeńskiego do I wojny światowej. Warszawa: Nowa Era.","Urban, J. (1923). Wśród unitów na Podlasiu. Pamiętniki wycieczek misyjnych. Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów."]}

The Union of Florence The article presents in abbreviation the context of the Union of Florence in 1439 between the Catholic Church in the West and the Orthodox Church in Greece. It is a presentation according to the “Memoires” of Silvester Syropoulos, a clerk associated to Hagia Sofia. He belonged to the adversaries of this union. He signed it, as many bishops, under emperor’s pressure. Emperor John VIII Paleologos supported the project of union with the West in the hope of military support against the Turks. In fact, the governors of the West (pope and kings) were not able to grand such a support to Greece, even if they tried to do it. The fall of Constantinople (1453) harmed relationship between the Latin and Greek Churches. The Union of Florence concerned Polish Kingdom because on its territory lived many people of orthodox rite. The Union of Florence is considered in Poland as preparation for the Union of Brest (1596)., {"references":["a) Teksty źródłowe:","Baron, A., Pietras, H. (opr.), (2003). Dokumenty Soborów Powszechnych, t. III, Kraków: WAM.","Concilium Florentinum III (1931). Orientalia Christiana, t. 68, Roma: Pontificium Institutum Orientalium.","Concilium Florentinum. Documenta et Scriptores (1940). Roma: Pontificium Institutum Orientalium Studiorum.","Hefele, J., Leclercq, H. (1910). Histoire des conciles, t. III/ 2, Paris: Letouzey et Ane.","Laurent, V. (éd.). (1971). Les Mémoires du grand ecclésiarque de l'Église de Constantinople Sylverstre Syropoulos sur le Concile de Florence (1438-1439). Paris: Éditions du Centre national de la recherche scientifique.","b) Opracowania:","Andriopoulou, V. (2014). The Logistics of a Union. Diplomatic Communication through the Eyes of Sylvester Syropoulos. W: F. Kondyli, V. Andriopoulou, E. Panou, M. Cunningham (red.), Sylvester Syropoulos on Politics and Culture in the Fitteenth-Century Mediterranean. Themes and Problems in the \"Memoires\" (49-68). Farnham/Burlington: Ashgate Publishing Company.","Błoński, B. (1995). Kościół unicki w Rzeczpospolitej. W: Z. Stepulak (red.). Męczennicy Podlasia w świetle współczesnej nauki (57-97). Siedlce: PETIT.","Dylągowa, H. (1989). Unia Brzeska i unici w Królestwie Polskim. Warszawa: Kuria Metropolitarna Warszawska. Wydział Duszpasterstwa.","Dylągowa, H. (1996). Dzieje Unii Brzeskiej. Warszawa: Wydawnictwo Interlibro - Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.","Décarreaux, J. (1966). L'Union des Églises au Concile Ferrare-Florence. Chevetogne.","Gill, J. (1948). The Acta and the Memoirs of Syropoulos as History. Orientalia Christiana Periodica 24, 303-355.","Grzywaczewski, J. (2013). Filoque comme un problème théologique. Vox Patrum 59, 559-579.","Krawczak, T. (1994). \"Zanim wróciła Polska\": martyrologium ludności unickiej na Podlasiu w latach 1866-1905 w świetle wspomnień. Warszawa: Neriton.","Marrou, H.-I. (1964). Histoire de l'éducation dans l'Antiquité. Le monde grec, ed. VI. Paris: Editions du Seuil.","Matwiejuk, K. (1997), Błogosławieni męczennicy podlascy. Siedlce: Fotoedytor.","Lewicki, A. (1933). Książę Konstanty Ostrogski a Unja brzeska w 1596 r. Lwów: Towarzystwo Naukowe - Pierwsza Związkowa Drukarnia.","Likowski, E. (1907). Unia brzeska (r. 1596). Warszawa: Wydawnictwo Gebethner i Wollf.","Łużny, R., Ziejka, F., Kępiński, A. (red.). (1994). Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje dla kultury narodów słowiańskich. Kraków: Universitas.","MacCulloch, D. (2009). A history of Christianity. London: Allen Lane.","Ostrogorski, G. (1996). Histoire de l'Etat Byzantin, trad. J. Guillard, Paris: Payot & Rivages.","Pierling, P. (1906). La Russie et le Saint-Siège. Études diplomatiques, t. 1. Paris: Plon-Nourrit.","Pruszkowski, J. (1921). Martyrologium czyli męczeństwo Unii Ś-tej na Podlasiu. Z autentycznych źródeł zebrał i napisał (P.I.K. Podlasiak), cz. I, 1864-1882, wyd. II. Lublin: Wydawca ks. Wincenty Szczepanik.","Runciman, S. (1965). La chute de Constantinople 1453. Paris: Hachette.","Strok, E., Wiszniewski, R., Nieścioruk, D., Kondraciuk, T. (red.), (2018). Powtarzaj to dzieciom swoim: scenariusze spektakli poświęconych Unitom Drelowskim - patronom Gimnazjum nr 1 w Drelowie, [Siedlce]: Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich \"Martyrium\", Bydgoszcz : Wydawnictwo \"Koronis\".","c) Opracowanie dodatkowe:","Baron, A., Pietras, H. (opr.). (2006). Acta Synodalia, t. I. Kraków: WAM.","Bełch, S. (1977). Święty Stanisław. Biskup i Męczennik. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy \"VERITAS\".","Błoński, B. (2016). Bibliografia o Unitach Podlaskich za lata 1990-2015. W: R. Wiszniewski (red.), Dwudziestolecie beatyfikacji Męczenników z Pratulina (55-68), Siedlce: Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich \"Martyrium\"; Bydgoszcz: Wydawnictwo \"Koronis\".","Bokwa, I. (opr.). (2007). Breviarium Fidei. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha.","Daguet, F. (2021). Myśl polityczna św. Tomasza z Akwinu, / tłum. T. Pękala/. Warszawa: Instytut Tomistyczny.","Davies, N. (1996). Boże igrzysko. Historia Polski, t. 1, tłum. E. Tabakowska, Kraków: Wydawnictwo \"Znak\".","Denzinger, H. (1997). Symboles et définitions de la foi catholique, wyd. niem. P. Hünermann, wyd. fran. J. Hoffmann. Paris: Cerf.","Enchiridion Patristicum , (1959). Fribourgi: ed. E. de Jornel.","Garrigues, J.M. (1995). La clarification sur la procession du Saint Esprit et l'enseignement du Concile de Florence. Irenikon 68, nr 4, 501-506.","Halecki, O. (1997). Od Unii florenckiej do Unii brzeskiej, t. I-II, tł. A. Nitkiewicz. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej - Rzym: Fundacja Jana Pawła II.","Hryniewicz, W., Klauza, K. (1989), Florencki Sobór. W: L. Bieńkowski (red.), Encyklopedia Katolicka, t. V, kol. 334-338. Lublin: TN KUL.","Janin, A. (1997). Les Églises orientales et les rites orientaux. Paris: Letouzey et Ané.","Kłoczowski, J. (1987). La période du grand développement. W : J. Kłoczowski (red.). Histoire religieuse de la Pologne (106-140), Paris: Le Centurion.","Kozłowski, M. (2014). Unia Brzeska a Unia Brzeska w świetle prac Oskara Haleckiego. W: M. Dąbrowska (red.). Oskar Halecki i jego wizja Europy, t. 2 (161-175). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Łódź: Uniwersytet Łódzki.","Lewicki A. (1897). Sprawa unii kościelnej za Jagiełły. Kwartalnik Historyczny 11, 310-377.","Lewicki, A. (1899). Unia Florencka w Polsce. Kraków: Akademia Umiejętności.","Łubiński J. (2005), Dzieje grekokatolików w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym, (Episteme 49), Olecko: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej.","Matwiejuk, K. (2005). Epikleza w modlitwach eucharystycznych. W: H.J. Sobeczko (red.). Modlitwy eucharystyczne. Dzieje-Teologia-Liturgia (147-165), / Opolska Biblioteka Teologiczna 80/. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.","Matwiejuk, K. (2012). Liturgie wschodnie. W: W. Świeżawski (red.). Historia Liturgii (79-100). Zawichost-Kraków-Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.","Ngien, D. (2004). Apology for in medieval theology. Carlisle: Authentic Media.","Nieścior, L. (2015). Motyw pomyślnej żeglugi u Ojców Kościoła. Studia Antiquitatis Christianae (SACh) 20, 109-122.","Noel, J.F. (1998). Święte Cesarstwo, tł. M. Żerańska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.","Ourliac, P. (1990). Le schisme et les conciles. W: J-M. Mayer, Ch. Pietri, A. Vauchez, M. Vebard (red.), Histoire du Christianisme, t. VI (89-139). Paris: Desclée.","Pętkowski, K. (1609). Święty a powszechny sobór we Florenciey odprawiony . Kraków.","Price, R. (2014). Presence and Pope Primacy. W: F. Kondyli, V. Andriopoulou, E. Panou, M. Cunningham (red.), Sylvester Syropoulos on Politics and Culture in the Fitteenth-Century Mediterranean. Themes and Problems in the \"Memoires\". Section IV (33-48). Farnham/Burlington: Ashgate.","Prochaska, A. (1923). Nieznane dokumenta do Unii Florenckiej w Polsce. Ateneum Wileńskie 1, z. 1. 58-74.","Rahner, H. (1996). Kościół i Państwo we wczesnym chrześcijaństwie, tł. M. Radożycka, J. Radożyki. Warszawa: Instytut Wydawniczy «Pax».","Sakowicz, E., Żero, B. (red.), (2021). Chrześcijanie w świecie Islamu: dialog, posłannictwo, świadectwo. Natalin k/Lublina: Misjonarze Afryki (Ojcowie Biali) - Mielec: Zakład Poligraficzny Zdzisława Gajek.","Śliwa T. (1989). Florencka Unia. W: L. Bieńkowski (red.), Encyklopedia Katolicka, t. V, kol. 333. Lublin: TN KUL.","Starowieyski, M. (2019). Nasi bracia chrześcijanie Wschodu. Kielce: Wydawnictwo \"Jedność\".","Tatar, M. (2018). Elementy duchowości ekumenicznej. Pelplin: Wydawnictwo \"Bernardinum\".","Valognes, J.-P. (1994). Vie et mort des Églises d'Orient des origines à nos jours. Paris: Fayard.","Weinandy, T.G. (2007). Athanasius. A theological introduction. Burlington: Ashgate.","Zachariadou, Z. (2014), The Ottomans, the Greek Orthodox Church, and the Perils of the Pope. W: F. Kondyli, V. Andriopoulou, E. Panou, M. Cunningham (red.), Sylvester Syropoulos on Politics and Culture in the Fitteenth-Century Mediterranean. Themes and Problems in the \"Memoires\". Section IV (23-32). Farnham/Burlington: Ashgate Publishing Company."]}

Icons in the Podlasie region are among the most interesting cultural phenomena there, but their history has not been researched to this day. This conclusion applies to the icons of the baroque period. Most of them are probably icons intended for Uniate Churches. The author discusses several of such icons., Ikony na Podlasiu należą do najciekawszych zjawisk kulturowych, ale ich dzieje nie są do dziś zbadane. W artykule zostały omówione dzieła okresu baroku. Większość z nich najprawdopodobniej było przeznaczonych dla cerkwi unickich. Autorka omawia kilka z tych ikon.

Bardzo ważne decyzje Synodu Zamojskiego (1720) dotyczące Kościoła greckokatolickiego należy oceniać w szerszym kontekście wydarzeń, jakie miały miejsce po Unii Brzeskiej (1596). Brzeski akt zjednoczenia ruskiej Cerkwi prawosławnej i Kościoła rzymskokatolickiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów wywołał liczne kontrowersje, które od końca XVI do początku XVIII w. były szczegółowo komentowane w polsko-rosyjskiej literaturze polemicznej. Artykuł przedstawia podstawowe wątki toczącej się w tym czasie dyskusji i ich wpływ na przyjęte na Synodzie uchwały w kontekście tekstu Credo dla Kościołów Wschodnich Papieża Urbana VIII. Very crucial decisions of the Synod of Zamość (1720) related to the Greek-Catholic Church should be evaluated in a broader context which took place after the Union of Brest (1596). The Brest act of uniting the Orthodox Russian and the Roman Catholic Churches in the Republic of Both Nations evoked numerous controversies, which have been registered in detail in the Polish-Russian polemic literature since the end of the 16th until the beginning of the 18th centuries. The article presents fundamental topics of the ongoing discussion at that time and their outcome in the accepted resolutions of the Synod, particularly noticeable in the Creed for the Eastern Churches of the Pope Urban VIII.

The article represents an investigation of the Mukachevo bishop Sergius's mission in Kyivan Metropolitanate during the first quarter of the XVII century. The author analyzed pieces of information from proper Belarussian, Hungarian, Romanian, Russian and Ukrainian sources and ascertained that the bishop was exactly in Volhynia and Belarus in periods while there were no fixed mentions of him in documents from the Mukachevo eparchy and historic Hungarian kingdom. Volodymyr Moroz explored this hierarch became an outstanding participant of the Orthodox circle that did not accept the Union of Brest's 1596 decisions. He argues Sergius had his residence in St. Michael monastery in Volhynian town Stepanj, Ukraine. From there, this bishop, in common with other hierarchs, managed the Orthodox part of the Kyivan Metropolitanate. The paper shows that Sergius had significant support from the powerful Ostrogski and Zasławski families. Furthermore, he was not only one the Orthodox magnate Konstanty-Wasyl Ostrogski who helped the bishop but also those of Ostrogski's and Zasławski's who already were Roman-Catholics. As the researcher founded, Sergius even ruled the Orthodox part of the historic Lutsk and Ostrog Eparchy. Moreover, that was the patriarch Theophanes III of Jerusalem, who appointed him to this position. With peculiar care, the author describes the content of the bishop's work in the Kyivan Metropolitanate, like the appointing hegumens to monasteries and affirmation constitutions for a Church brotherhood. On the other hand, Volodymyr Moroz concerns the backward influence of Sergius's mission in the Kyivan Metropolitanate on the Mukachevo Eparchy. Thus, historian declares that he was the Sergius, owing to whom the Ostrog printing center's books could penetrate to the Zakarpattia. At all, the scholar examined information about the bishop's envoys to the Moscow tsar in 1624. Henceforth, the paper significantly eliminates a lack of information about the bishop Sergius, about relations between the Kyivan Metropolitanate and Mukachevo Eparchy, and the administration of the Orthodox part of the Kyivan Metropolitanate in the first quarter of the XVII century., Стаття присвячена дослідженню діяльності мукачівського єпископа Сергія на теренах Київської митрополії в першій чверті XVII ст. На підставі аналізу білоруських, румунських, російських, угорських та українських джерел автор доводить, що в періоди, коли інформація про цього ієрарха відсутня в документах історичного Закарпаття, він перебував на Волині та Білорусі, де став одним з активних діячів антиунійного табору: спільно з іншими православними ієрархами підтримував ту частину Київської митрополії, яка не прийняла рішення унійного собору в Бересті 1596 р. і згодом залишилася майже без ієрархії. У розвідці встановлено, що місцем перебування Сергія на Волині був Степанський монастир св. Михаїла. Володимир Мороз демонструє, як на практиці мукачівський єпископ користався підтримкою князів Острозьких і Заславських, причому не тільки православного мецената Костянтина-Василя Острозького, а й тих представників обох родин, які вже стали римо-католиками. Дослідник обґрунтовує думку про те, що Сергій наприкінці першої чверті XVII ст. якийсь час був фактичним керівником православної частини історичної Луцької і Острозької єпархії, отримавши відповідне призначення від єрусалимського патріарха Феофана ІІІ. Особливу увагу в розвідці присвячено розкриттю дійсного єпископського служіння мукачівського архиєрея в Київській митрополії, зокрема призначення ігуменів монастирів у Погребищі й Дубні, затвердження статуту Мінського православного братства. З іншого боку, у статті підняте питання про зворотній вплив місії єпископа. Зокрема, висловлено думку, що саме завдяки Сергію в Мукачівську єпархію могли потрапляти видання острозького книговидавничого центру, в тому числі Острозька Біблія 1581 р. Окремо автор розглядає повідомлення джерел про візит посланців єпископа Сергія до московського царя у 1624 р. Таким чином представлене дослідження частково усуває дотеперішній брак інформації про названого єпископа, взаємозв’язки Мукачівської єпархії і Київської митрополії у вказаний період і, зрештою, про способи збереження порядку і врядування православною частиною історичної Київської митрополії у період від Берестейської унії і до встановлення православної ієрархії у 1620 р.

The death of a sinner in Orthodox polemical literature of the era of the Union of BrestIn the Orthodox polemics of the end of the 16th and the first half of the 17th century, sinners, dying of a “bad death”, are most often apostates from the faith bishops who joined the Union of Brest, converts, and religious dissenters, especially persecutors of the Orthodox Сhurch, and those committing sacrilege and blasphemy. Descriptions of their miserable deaths are based on a traditional Old East Slavic schema, but they have a particular, less universal dimension. They generally act as cautionary examples, which are referred to when discussing current issues the dispute over the legality of the Synod of Brest, the controversy over the acquisition of temples and properties, the debate over the calendrical reform, and the apologetics and defence of Orthodox sanctuaries, icons, and relics. In all cases, the death of a sinner Uniate, Catholic or Protestant becomes the final confirmation that the Orthodox author is right, as well as the evidence of the sanctity of his tradition, and the sign of condemnation of the religious dissenters.Смерть злодея в православной полемической литературе времен Брестской церковной унииВ православной полемической литературе конца ХVI и первой половины XVII века в роли грешников, умирающих „злой смертью”, чаще всего выступают вероотступники главным образом, епископы, признавшие Брестскую церковную унию 1596 года, люди, обращенные из православия, и инославные христиане, в первую очередь гонители Церкви, святотатцы и богохульники. Описания их жалкого конца опираются на традиционную древнерусскую модель, но в отличие от нее носят гораздо менее универсальный характер. Большей частью они играют роль назидательных примеров, к которым полемисты обращались в связи со злобой дня, такой как спор о каноничности брестского поместного собора, протесты против захвата православных храмов и имущества, разногласия насчет календарной реформы или же апология и защита православных святынь — церквей, икон и мощей. Во всех приведенных примерах смерть злодея униата, католика или протестанта является окончательным оправданием позиций благочестивого автора — доказательством богоугодности его собственной традиции и знаком осуждения любого инославия.

The article reveals the significance of the concepts of the Protestant Reformation and the Catholic Reform in the context of Ecumenical view on the church history and considers three Models of Reform in the Kyivan Church, conducted by the Orthodox Brotherhoods, the Union of Brest and Metropolitan Petro Mohyla., В статті розкривається значення понять протестантська Реформація і католицька Реформа в контексті екуменічного погляду на церковну історію і розглядаються три моделі реформи у Київській Церкві, здійснювані православними братствами, Берестейською унією і митрополитом Петром Могилою.

Well-preserved copies of religious polemics from the period of the 16th and the 17th century in library and museum collections usually constitute a rarity. Such writings were often purposefully destroyed by religious opponents; therefore, procuring them was not easy even in the past. One of the manners of copying such works which aroused powerful controversies was their manual rewriting. This also refers to the old prints from the period of disputes concerning the Union of Brest by the Bug River (1596). The collection of Cyrillic manuscripts of the National Library in Warsaw contains two books which feature copies of anti-Latin texts expressing dissatisfaction and protests of a well-known representative of the Orthodox Church – Kiev Monk Father Zachariasz Kopysteński, in relation to the conclusion of the religious union with the Roman Catholics and its formal and legal consequences of delegalisation of the Orthodox Church in the Republic of Poland. The article contains a codicological description of both manuscripts and their textual relations with printed books of polemics from the beginning of the 17th century.

У статті проаналізовано засоби художньої образності в польськомовній творчості українських полемістів XVII ст. Особливу увагу звернено на стилістичні та жанрові особливості творів. На основі аналізу полемічних праць різних етапів поберестейської полеміки подано класифікацію художньо-літературних тенденцій на Україні в XVII ст. The article investigates the main means of the Polish-language artistic imagery in the works of the Ukrainian polemists of the XVII century. A detailed account of the style and genre peculiarities in these polemical works is given. The classification of Ukrainian artistic and literal tendencies in the XVII century on the basis of post Brest union polemic works of different periods is proposed. Сухарєва С. В. Художньо-естетичний рівень польськомовної парадигми полемічного дискурсу XVII ст. / С. В. Сухарєва // Науковий вісник Волинського національного університету імені Лесі Українки. Філологічні науки. Літературознавство. – Луцьк : Волин. нац. ун-т ім. Лесі Українки. – 2012. – № 12 (237). – С. 142-146.