Search

Celem tego artykułu jest rewizja takich pojęć jak zdanie, wypowiedź, akt mowy, zdarzenie komunikacyjne w obliczu nowych potrzeb badawczych i szerszego rozumienia języka - języka uwikłanego w złożony proces komunikowania, a zatem jako narzędzia służącego nie tyle do produkcji znaczeń, ile do ich przekazywania i interpersonalnego współtworzenia. Z takiej perspektywy język jawi się nie jako system, ale jako jedno z narzędzi symbolizowania znaczeń i intencjonalnych przesłań, które służą do wytwarzania i regulowania więzi społecznych. Zamiarem autorek jest zatem taka redefinicja tradycyjnych dla językoznawstwa i pragmatyki mowy pojęć, aby stały się one dobrym narzędziem dla opisu typu zdarzenia komunikacyjnego i wytworzonej jednostkowej interakcji. Chcemy też usunąć istniejące zamieszanie terminologiczne, tzn. wyeliminować używanie tych samych pojęć dla określenia innych zjawisk mownych lub innych poziomów mowy, a w rezultacie zhierarchizować te pojęcia oraz wytyczyć im przejrzyste ramy definicyjne. A wszystko to po to, by w tych ramach dała się zawrzeć także perspektywa odbiorcy jako czynnego uczestnika i współtwórcy komunikacyjnego zdarzenia, wypowiedzi, a nawet zdania. The article aims at a revision of such terms as sentence, utterance, speech act, or communication event in view of new research needs and a broader understanding of language as involved in a complex communication process and, thus, considered a tool for not only generating meanings but also conveying them in interpersonal collaboration. From such a perspective, language appears to be not only a system but also one of the tools of symbolising meanings and intentional acts which serve the purpose of generating and regulating social bonds. The purpose of the authors is, thus, to define traditional linguistic concepts in order to make them good tools to describe the types of communication events and the ensuing individual interactions. We also intend to resolve the existing terminological confusion, i.e. to eliminate the employment of the same terms to describe different speech events and different levels of speech, and, as a result, to place the concepts in a hierarchy and assign them clear definitions. All this is undertaken in order to fit in the perspective of the observer as an active participant and contributor to the communication event, utterance or even a sentence.

Celem tego artykulu jest rewizja takich pojec jak zdanie, wypowiedź, akt mowy, zdarzenie komunikacyjne w obliczu nowych potrzeb badawczych i szerszego rozumienia jezyka – jezyka uwiklanego w zlozony proces komunikowania, a zatem jako narzedzia sluzącego nie tyle do produkcji znaczen, ile do ich przekazywania i interpersonalnego wspoltworzenia. Z takiej perspektywy jezyk jawi sie nie jako system, ale jako jedno z narzedzi symbolizowania znaczen i intencjonalnych przeslan, ktore sluzą do wytwarzania i regulowania wiezi spolecznych. Zamiarem autorek jest zatem taka redefinicja tradycyjnych dla jezykoznawstwa i pragmatyki mowy pojec, aby staly sie one dobrym narzedziem dla opisu typu zdarzenia komunikacyjnego i wytworzonej jednostkowej interakcji. Chcemy tez usunąc istniejące zamieszanie terminologiczne, tzn. wyeliminowac uzywanie tych samych pojec dla określenia innych zjawisk mownych lub innych poziomow mowy, a w rezultacie zhierarchizowac te pojecia oraz wytyczyc im przejrzyste ramy definicyjne. A wszystko to po to, by w tych ramach dala sie zawrzec takze perspektywa odbiorcy jako czynnego uczestnika i wspoltworcy komunikacyjnego zdarzenia, wypowiedzi, a nawet zdania.Slowa kluczowe: wypowiedź, zdanie, jednostka mowy, zdarzenie komunikacyjne, zdarzenie mowne, akt mowy

The article deals with the means of expressing personal indefiniteness in two-member and mononuclear sentences in the Polish language. Indefinite-personal structures expressing the category of personal indefiniteness are considered; the shades of meaning of indefiniteness are described; synonymy of various types of simple sentences is analyzed. The indefinite-personal sentences are viewed as a means of representation of the specific third-person subject. A defining feature of the latter is obligatory belonging to the category of human beings and indefiniteness; the latter is determined by direct or indirect relation of the action to the multitude of subjects-persons. The types of the subject indefiniteness which correlate with the specificity of the denoted action and the speaker’s communicative goals are established. While two-member sentences presuppose the doer of the action (both human beings and inanimate objects), indefinite-personal structures realize only the meanings which are referred to human activities. This structure is a link between definite-personal and generalized-personal sentences.

W niniejszym artykule omówiono najważniejsze kryteria definicyjne i przedstawiono wybrane definicje zdania/wypowiedzenia funkcjonujące w językoznawstwie polskim i francuskim. W drugiej części poruszony został problem elementu centralnego oraz minimalnej formy wypowiedzenia: zdania i równoważników zdania, czy też szerzej wypowiedzeń niewerbalnych. Za punkt wyjścia przyjęto stanowiące punkt odniesienia w dydaktyce gramatyki francuskie. Analizę uzupełniono o wybrane teorie obecne w językoznawstwie polskim. The goal of this research proposal is to present what the accepted criteria and how a sentence is defined in French and Polish reference works. The discussion also focuses on the central element and the minimal formation of a sentence in these two languages. Accordingly, there are two concurrent conceptions described which are more or less widely adopted by scientists and researchers: the "diktat" of the verb and the partnership between the verb and its subject. L’objectif du présent article est de voir quels sont les critères retenus et comment est définie la phrase dans les ouvrages de référence français et polonais. La réflexion porte aussi sur l’élément central et la forme minimale de la phrase dans les deux langues. Ainsi sont présentées deux conceptions concurrentes qui se partagent –dans des proportions différentes pour chaque langue – les suffrages des chercheurs : celle qui prône le dictat du verbe et celle qui "répartit les pouvoirs" entre le sujet et le verbe.