Çok periyotlu aralık parametreli tamsayılı programlama ile Türkiye'nin enerji talebini karşılayan sistemin incelenmesi

Enerji, ülkelerin en temel gereksinimlerinden biri olmakla beraber ekonomik ve sosyal gelişimlerin de sürükleyici bir unsurudur. Bu nedenle politik karar alıcılar, enerjiyi kesintisiz, güvenilir, temiz ve ucuz yollardan bulmak ve kaynakları çeşitlendirmek zorundadır. Bunu optimum bir şekilde gerçekleştirebilmenin temel unsuru ise planlamadır. Gelişmiş toplumlarda yalnızca enerji üretimi ve kaynak teminini temel alan planlamanın yerini, kaynak çeşitliliği ve jeopolitik gerçekleri dikkate alarak enerji-ekonomi-çevre dengesini gözeten planlama anlayışı almıştır. Bu Tez çalışmasında da, Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın `Enerji kaynaklarının tüm tüketicilere yeterli, kaliteli, düşük maliyetli, güvenli ve çevreci bir şekilde sunulmasını` temel amaç olarak benimseyen 2010-2014 stratejik planlaması dikkate alınarak Türkiye'nin 2000-2011 yıllarındaki toplam enerji talebini karşılayacak biçimde dışa bağımlılığın minimizasyonu ve ihracatta artışı hedefleyen kâr maksimizasyonu senaryoları altında enerji sistemi kaynak planlaması yoluyla elde edilen bulguları devlet politikaları sonucu yapılan kaynak dağıtımı verileri ile karşılaştırıp geleceğe yönelik önerilerde bulunmaktadır. Bunun için, kaynak temininde dışa bağımlılığın azaltılarak, sürdürülebilir ve çevreci kaynakların bulunup, kesintisiz, verimli, çevreye duyarlı ve düşük maliyetli enerji üretimi ve bu kaynakların optimal dağıtımının yapılmasını zorunlu kılan matematiksel modelleme yapılmıştır. Energy is also an immersive element of economic and social development as well as being one of the most basic requirements of the countries. Therefore, political decision makers have to find energy the uninterrupted, reliable, clean and from cheapest ways, and to diversify sources. The main element to the achieve this in an optimum way is the planning. In developed countries, the planning approach that considers the balance of energy-economy-environment taking into account the diversity of sources and geopolitical realities has taken place of planning based on only energy production and sources of supply. This thesis aims to make future suggestions and compare the governmental resource allocation data and the present analysis results which were obtained by energy system resource allocation under the scenarios of the external dependency minimization and increasing export-oriented profit maximization and considering the 2010-2014 Strategic Plan reported by the Ministry of Energy and Natural Resources with the main purpose of `providing energy resources to all consumers in a sufficient, quality, low-cost, secured and environmental-friendly way`. For this purpose, the mathematical modeling mandating the continuous, efficient, environmentally sensitive and cost-effective energy production and the optimal distribution of these resources, by finding of the sustainable and environmentally friendly resources by reducing dependence on foreign sources of supply has been made. 196