Inzicht in het optreden van bolblad bij chrysant

Jaarlijks treedt vanaf begin november tot en met eind februari op verschillende chrysantenbedrijven bolblad op. Er zijn een aantal chrysanten rassen zeer gevoelig hiervoor. Takken met bolblad hebben een negatieve sierwaarde. Een duidelijke oorzaak is nog niet gevonden. In december 2009 zijn op twee bedrijven in de Bommelerwaard chrysanten met bolblad gemonsterd. Na waarnemingen op de bedrijven blijkt het volgende: 1. De eerste bladeren met bolblad worden al gesignaleerd bij planten in de lange dagperiode. 2. Gedurende de korte dag fase neemt het aantal bladeren met bolblad toe. 3. Na “pluizen” is er een toename van het aantal bladeren met bolblad. Bij het optreden van bolblad wordt gedacht aan de volgende hypothese: Alle planten bouwen gedurende de dag een zetmeelreserve op in bladeren en stengels om de volgende nacht te kunnen overleven. In het donker is er geen fotosynthese en daardoor geen aanmaak van assimilaten. Onderhoudsprocessen in de plant staan echter ’s nachts niet stil en zijn noodzakelijk voor de plant om te kunnen overleven. Planten gebruiken dus ook ’s nacht assimilaten, in het bijzonder voor onderhoud maar ook voor nachtelijke groei. Deze assimilaten komen ’s nachts beschikbaar door zetmeel af te breken. Dit zetmeel wordt overdag opgebouwd. Er is dus een dagelijkse cyclus van opbouw en afbraak van zetmeel in een plant. Planten hebben ingenieuze systemen om opbouw en afbraak van zetmeel op elkaar af te stemmen. Ze reageren op een tekort aan assimilaten aan het einde van de nacht door de daaropvolgende dag meer in licht geproduceerde assimilaten om te zetten in zetmeel en minder in groei. Aan het omgekeerde, een overschot aan zetmeel aan het einde van de nacht, is weinig onderzoek gedaan. In het algemeen wordt aangenomen dat een plant dan het omgekeerde doet: om ophoping van zetmeel te voorkomen worden overdag minder assimilaten naar zetmeel omgezet en kan ook de productie van assimilaten worden verlaagd door efficiëntie van de fotosynthese te verlagen of door de lichtonderschepping te verlagen. Het optreden van bol blad kan worden gezien als het mijden van licht om de fotosynthese te verlagen en daardoor verdere zetmeelophoping te voorkomen. Deze licht-mijding reactie zou het gevolg kunnen zijn van zetmeelophoping in de bladeren met als doel productie en gebruik van assimilaten (en zetmeel) over 24h weer in balans te brengen. Het doel van de ‘scan’ op beide bedrijven was een indruk te krijgen of er zetmeelophoping optreedt in bladeren van belichte chrysant cv ‘Anastasia’ in verschillende teeltfasen en of er een correlatie is met het optreden van ‘bol blad’. Na analyse van de monsters blijkt, dat er sterke zetmeelophoping in de bladeren optreedt gedurende de lange dag fase en op één van de bedrijven na het pluizen in de korte dag. Naast de bemonstering op twee bedrijven is op één chrysantenbedrijf vastgesteld dat daar waar een lagere temperatuur werd gerealiseerd er minder bolblad optrad dan op plaatsen met een hogere ruimtetemperatuur.