Üretim, kâr ve para: Klasik enflasyon teorisi ve Avrupa ülkelerine uygulanması

Bu tez, enflasyon dinamiklerini çözümlemeyi amaçlamaktadır. Enflasyonun itici ve direnç kaynaklarını açıklamaktadır. Bu tezde kullanılan iktisadi analizin methodolojisi, kritik öneme sahip olan bilimsel kanunlardan biri olan belir fenomen yasasıdır. İktisatta bu yasa, iktisadi aktörlerin etkileşimlerine odaklanmayı gerektirmektedir. Klasik enflasyon teorisi literatürde bu hakiki temele dayanan, beliren fenomen yasasının dikkate alındığı en güncel teoridir. Bu teori, 2007-2018 yılları boyunca 26 Avrupa ekonomileri için bu tezde test edilmiştir. Avrupa İstatistik Kurumu ve Avrupa Merkez Bankası’ndaki veriler kullanılarak ARDL türü dinamik sabit etki modeli, enflasyonun itici ve direnç kaynaklarının test edilmesi için tahmin edilmiştir. Bulgular teori ile tutarlıdır. Sonuçlar, enflasyonun yeni yaratılan satın alma gücü tarafından pozitif; kullanılmayan büyüme kapasitesi tarafından negatif; ve kar oranları tarafından pozitif etkilendiğini göstermektedir. Enflasyonun, üretimi dürtüleyen kar oranları tarafından negatif etkilenmesi yerine pozitif etkileniyor oluşu, bulgulardaki önemli bir noktadır. 2007-2017 yılları boyunca 26 Avrupa ekonomisi için saptanan bu önemli bulgu, özellikle 2015’e kadar, var olan kredi genişlemesinin maksimum büyüme oranını aşmasının sonucu olarak enflasyonun, kar oranları tarafından negatif yerine pozitif etkilendiğini göstermektedir. Dolayısıyla, yeni yaratılan satin alma gücü, enflasyonun arz dinamikleri tarafından yeterince emilememiştir.--------------------This thesis aims at analyzing the dynamics of the inflation. It explains driving and resisting sources of inflation. In this thesis, methodology of economic analysis depends upon one of the crucial scientific laws, known as the law of emergent property. In economics, this law requires focusing on interactions of economic agents. In the literature, classical theory of inflation, bases on this ex-post foundation, is the most recent theory in which emergent property is taken into account. This theory in this thesis is tested for 26 European economies during the period 2007-2018. Using data from Eurostat and European Central Bank, ARDL type of dynamic fixed effect model is estimated for the testing driving and resisting sources of inflation. Findings are consistent with the theory. Results demonstrate that inflation is influenced positively by newly created purchasing power; negatively by unutilized growth capacity; and positively by rate of profit. An important point in the findings is that profit rate influences positively to inflation instead of negatively effect of rate of profit, which drives production. For 26 European economies during the period 2007-2018, this important finding shows that inflation is influenced positively (rather than negatively) by rate of profit as a result of existing credit expansion (especially until 2015) exceeded maximum rate of growth. So, newly created purchasing power was not sufficiently absorbed by supply dynamics of the inflation.