Demographic features of Ottoman upper thrace: A case study on Filibe, Tatar Pazarcık and İstanimaka (1472-1614)

ÖZET YUKARI TRAKYA'DA DEMOGRAFİK DEĞİŞMELERİ: FİLİBE, TATAR PAZARCIK VE İSTANİMAKA ŞEHİRLERİ (1472-1614) Grigor Boykov Yüksek Lisans, Tarih Bölümü Tez Yöneticisi: Pof. Dr. Halil İnalcık Eylül 2004 Araştırmamız XV. yüzyılın ikinci yarası ile XVII. asrın başlangıcı çerçevesi içinde üç Osmalı şehrinin demografik preselerini incelemektedir. Uzun bir seri tapu tahrir defterleri ışığı altmda Osmanlı Yukarı Trakya' daki gelişmente olan birbirinden farklı üç tip şehircilik ve demografik inkişat açıklanmaktadır. Birinci tip Filibe şehri temsil etmektedir. Bu şehrin tarihi gelişimi Osmanlı idaresinin yoğun kolonizasyon çabaları Balkanlar'daki geleneksel şehirciliğin nasıl etkilendiğim ortaya koymaktadır. İkici tip Tatar Pazarcık şehri temsil etmektedir. Bu Osmanlılar tarafından yeni kuruluş bir şehrin misali olup, bunun şenlendirmesinde de merkezi idarenin rolü muazzam. Araştırmamızın üçüncü tip Osmanlı şehri İstanimaka'dan temsil edilmektedir. Bu şehrin Osmalılardan önceki dönemde kalmış ve gelişmiş bir merkez olup, fakat dönem boyunca fatihlerin stratejik planlarının dışında kalmaktadır. Bnun için de İstanimaka'nm demografik gelişiminde devletin rolü her zaman düşük olunduğu ortaya çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: demografı, colonizasyon, sürgün, tahrir defterleri, Filibe, Plovdiv, Tatar Bazan, Tatar Pazarcık, Pazardjik, İstanimaka, Asenovgrad. iv ABSTRACT DEMOGRAPHIC FEATURES OF OTTOMAN UPPER THRACE: A CASE STUDY ON FİLİBE, TATAR PAZARCIK AND İSTANİMAKA (1472-1614) Grigor Boykov M.A., Department of History Supervisor: Prof. Dr. Halil İnalcık September 2004 The thesis examines the demographic processes of three Ottoman cities in the period late fifteenth - early seventeenth centuries. Seen through the data provided by the Ottoman tax and population censuses {tahrir defterleri) the research illustrates three different types of urban development and demographic trends in the Ottoman Upper Thrace. The first type, representative of which was the city of Filibe, points pre- Ottoman settlements, which as a consequence of the policy of the central Ottoman administration, have been recreated and repopulated with Turkish colonists from Asia Minor. The central authority played a crucial role in the demographic processes there. The second type, Tatar Pazarcık, is an example of newly founded Ottoman city in the development of which the state also took active part. The third type, istamimaka, represents settlement from the medieval Balkan period, which stayed out of the strategic interest of the Ottoman government, having minor state interference in the natural demographic processes. Keywords: demography, colonization, deportation, tahrir defterleri, Filibe, Plovdiv, Tatar Bazan, Tatar Pazarcık, Pazardjik, İstanimaka, Asenovgrad. m 149