Tarsus (Mersin) ilçesi portakal bahçelerinde zararlı Akdeniz meyve sineği Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)'nin kitle tuzaklama yöntemi ile popülasyon dalgalanmasının belirlenmesi ve zarar durumu

Bu çalışma Akdeniz meyve sineği [Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)]'nin popülasyon gelişimleri ile meyvelerdeki zarar oranının belirlenmesi amacıyla 2016-2017 yıllarında Mersin İlinin Tarsus ilçesindeki "Washington Navel" çeşidi portakal yetiştirilen bahçelerde yürütülmüştür. İlçeyi temsil etmek üzere seçilen altı farklı lokasyondan birer adet portakal bahçesinde Akdeniz meyve sineği erginlerinin popülasyon gelişimi, McPhail tipi (Last Fly Ceratitis®) SEDQ olarak isimlendirilen (sarı tuzak+feromon) tuzaklar kullanılarak izlenmiştir. Tuzaklar, araştırmanın yürütüldüğü bahçelerde ağaçların güney-güneydoğu yönünde, yerden 1.50-2.00 metre yükseklikte ve dışa bakan uç dallarına asılmıştır. Tuzaklar ağaçlara sıra üzeri 25 metre, sıra arası 10 metre olacak şekilde asılmıştır. Tuzaklarda yakalanan ergin sinek sayısı haftada bir kez sayılarak kaydedilmiştir. Popülasyon takibi sonucu tuzaklarda yakalanan erginlerin popülasyon seviyesi her iki yılın ağustos ve eylül aylarında en yüksek olmuştur. 2016 yılında ilk erginler 02 Haziranda tuzaklarda yakalanmış, 01 Eylülde ortalama 139,8 adet/hafta ile en yüksek noktaya çıkmış, son olarak erginlerin 24 Kasım tarihinde yakalandığı tespit edilmiştir. İkinci yıl çalışmalarına göre; ilk erginler 02 Haziranda yakalanmış, popülasyon seviyesi 24 Ağustosta ortalama 131,8 adet/hafta ile en yüksek noktaya çıkmış, son erginlerin 24 kasım tarihinde yakalandığı tespit edilmiştir. İklim verilerinin de her iki yılda birbirine yakın olması ergin popülasyon seviyesinin benzer bir seyir izlemesine sebeb olmuştur. Akdeniz meyve sineğinin meyvelerdeki zarar durumunu belirlemek için, her bir lokasyonda, haftalık olarak tesadüfen seçilen 200 meyvede zarar kontrolü yapılmıştır. Sonuç olarak 2016 yılında 13 Ekim- 03 Kasım arasında, 2017 yılında ise 13-27 Ekim arasında vuruklu meyveler gözlemlenmiş ve iki yıllık ortalamaya göre % 0,22 oranında vuruklu meyve bulunduğu tespit edilmiştir. Portakal yetiştiricileri feromon tuzaklarını ağaçlara asarak ergin sinek popülasyonunu takip etmeli, aynı zamanda meyvelerde sararma başlangıcında vuruk gözlemi yaparak kimyasal mücadeleye karar vermelidir.
This study was carried out in order to determine population fluctations of mediterranean fruit fly [Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)] and damage ratios in yards of Washington Navel orange variety in Tarsus District of Mersin Province in the years of 2016 and 2017. The population development of the mediterranean fruit fly was followed by using McPhail type trap (Last Fly Ceratitis®) (yellow trap plus pheromone), namely SEDQ, in orange yards of six different locations selected for representation of the District. The traps were hanged on the branches directing to the south-south - east direction and facing outward of the trees at height of 1.50-2 meters from the ground. They were hanged on the trees 10 meters in above-row and 25 meters in between-row. The adult flies caught on the traps were counted once a week. As a result of the population observation, the population levels of the adults were the most in august and september in both years. The first adult flies were caught in traps on June 02, 2016. On the 1st of September, it reached the highest point with 139.8 adults / week and finally the last adults were caught on 24 November 2016. According to the second year studies; the first adults were caught on June 02 and the population level reached the highest point with a mean of 131.8 adults / week on 24 th of August. The last adults were caught on 24 November 2017. The climate data which close to each other in the two years has influenced a similar progress of the adult population level. In order to determine damaged fruit rate, caused by the mediterranean fruit fly, damage inspect was performed on 200 orange fruits randomly selected in each location weekly. As a result, damaged fruits were observed from 13 October to 03 November 2016 and 13 – 27 October in 2017. Average rate of damaged fruits was determined as 0,22% in the orange yards. Due to the zero tolerance in citrus export, low rate of the damaged fruit have great importance. To decide on chemical control, orange growers should hang the pheromone traps on the trees, follow the adult fly population, and at the same time observe fruit damage at the beginning of yellowing of the fruits.