Orhiko xoria Orhin lakhet: izen/adjektibo psikologikoak, gai lokatiboak eta predikazioa

Starting from Belleti and Rizzi’s (1988) work, there has been a great progress in the understanding of psych predicates, but not as much on the predication involving psych adjectives and nouns. Adger and Ramchand’s (2006) work on Scottish Gaelic is one exception.In this language, there are nouns that express psych states, and the experiencer and theme arguments are shown as prepositional arguments of these nouns. In Basque too, there are psych nouns, such as laket, and they are found with postpositional phrases that are interpreted as the themes of the psychological state expressed by the predicate. The experiencer, on the other hand, can occur either with absolutive case, ergative case or dative case. In this paper, we show that, like in Scottish Gaelic, the locative theme forms a constituent together with the psych noun in Basque. On the contrary, the experiencer does not belong to this constituent, as it is introduced by a functional head that is higher than the Pred(ication) phrase (Bowers 1993). In the case of the dative experiencer, it is introduced by an Applicative head -either Possession Appl (Adger and Ramchand 2008) or a High Appl (Pylkkänen 2002)-. The ergative, in contrast, is introduced by Voice (Kratzer 1996, Berro 2015).We dedicate this work to professor Joakin Gorrotxategi. We do not work in the same scientific fields, but leaving aside the differences from one another, language is a wonderland for the three of us. As the saying goes, "a leopard cannot change its spots".; Belleti and Rizzi (1988) lanetik aurrera, asko dira hizkuntzalaritza teorikoak predikatu psikologikoez eman dizkigun irakaspenak, baina ez dira horrenbeste izen edo adjektibo psikologikoek sortzen duten predikazioarekin lotutakoak. Adger and Ramchand-ek (2006) Eskoziako gaelikoaz egindako azterketa da salbuespen horietako bat. Hizkuntza honetan, egoera psikologikoa adierazten duten izenak daude, eta esperimentatzailea eta gaia, izen horiekin batera datozen preposizio sintagmak izaten dira. Euskaraz ere izen eta adjektibo psikologikoak daude, laket adibidez, eta gai lokatiboarekin batera jasotzen dira, hots, postposizio sintagma batekin. Esperimentatzailea, berriz, absolutiboarekin, ergatiboarekin edo datiboarekin marka daiteke egitura zein den. Lan honetan erakutsiko dugunez, gai lokatiboak osagai bakarra osatzen du izen eta adjektibo psikologikoarekin, bai gaelikoz bai euskaraz; ez, aldiz, esperimentatzaileak, zeina Predikatu Sintagma (Bowers 1993) baino goragoko buru bati zor zaion: Aplikatiboari, datiboaz markatzen denean, dela Adger and Ramchand-en Jabetza Aplikatibo burua, dela Pylkkänen-en Goi Aplikatiboa 2008 [2002], eta Boz buruari (Kratzer 1996, Berro 2015) esperimentatzailea ergatiboaz markatzen denean. Lana, Joakin Gorrotxategi irakasleari eskaini nahi diogu. Ez gara ikerkuntza eremu berekoak, baina eremu batetik bestera dagoen aldea gorabehera, hizkuntza da hiruron lurralde miresgarria, eta esaera zaharrak dioen bezala, "Orhiko xoria, Orhin lakhet".