Türk Ordusunda Künye Uygulamasına İlişkin İlk Girişimler ve İlk Künyelerle İlgili Kısa Bilgiler The First Attempts On The Use Of Identity Tags In Turkish Army And Information About The Early Identity Tags

To keep accurate tally of the soldiers who have lost their lifes in battles was problematic due to large numbers and great losses in limited spaces during the battles. In the beginning of 20 th century, metal name plates worn on the neck were commonly used in European armies while in the Turkish army, the identities were listed in troop records. These record books were taken to the front and martyrs, casualities and wounded were listed accordingly. But to keep an accurate tally of the wounded or dead in the frontline was problematic and they were generally listed merely as casualities. But after Balkan Wars, name plates made of fabric or leather were started to be sewed in the interior of uniforms or the identitiy numbers given to each soldier in troop records were attached to the uniform collars. In the First World War, due to the large number of losses, problems occured in keeping records of soldiers who were martried and thus distributing aid to their families, therefore neck worn metal name plates were prepared in September-October 1915. With the use of name tags, it was aimed to identify the size of the troops, to decrease the numbers listed merely as casualities and thus providing aid to the families of whom were indeed martyried in the battles. The main objective of using the name tags was undoubtedly preventing the unjust treatment to the families. Savaşların sayıca yüksek askerle yapılması ve dar alanlarda çok fazla kayıplar verilmesi hayatını kaybeden askerlerin kimliklerinin belirlenmesini ve akıbetleriyle ilgili bilgi sahibi olunmasını zorlaştırmıştır. Avrupa ülkelerinde 20. Yüzyılın başlarında askerlerin kimliklerini içeren metal plakaların askerlerin boynuna takılması yöntemi yavaş yavaş başlamıştır. Türk ordusunda daha çok asker künyeleri birlik defterlerine kaydedilirdi. Bu defterler birlik sefere çıktığında birlikle beraber götürülür, askerin şehit, kayıp veya hastalıktan dolayı vefat etmesi halinde defterdeki askerle ilgili satıra bu bilgiler yazılırdı. Ancak çarpışmalar esnasında kayıp olan veya yaralı olarak ön hatlarda kalan askerlerle ilgili bilgiler sağlıklı olarak deftere kaydedilememekte ve bunlar daha çok akıbeti meçhul veya kayıp olarak kayda geçirilirlerdi. Balkan Savaşı’ndan sonra kumaş veya deri künyeler az sayıdaki askerin ceketlerinin iç kısımlarına dikilmeye başlanmıştır. Kimi askerlerin künyeleri ise birlik defterlerinde kayıtlı olduğu numara askerlerin ceketlerinin yakalarına dikilmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nda Türk cephelerinde kayıpların fazla olması askerlerin kimlik bilgilerinin belirlenmesini güçlendirmiştir. Şehit askerin ailelerine yapılacak olan yardımlarla ilgili de problem çıkaran bu durumun giderilmesi için 1915 yılı Eylül-Ekim aylarında metal künyelerin hazırlanarak askerlerin boyunlarına asılması yöntemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygulama ile cephelerde akıbeti meçhul veya kayıp olarak kayıtlara geçen askerlerin sayılarının azaltılması, şehit olmasına rağmen hakkında kayıp göründüğü için ailelerin yardım alamamaların önüne geçilmesi, birliklerin kadrolarının tespit edilmesinin sağlanması düşünülmüştür. Künye kullanımının nedenleri arasında kuşkusuz en önemlisi şehit ailelerinin mağdur edilmemesiydi.