Laboratoriumonderzoek van erfelijke metabole ziekten: lysosomale stapelingsziekten

Het klinisch beeld van erfelijke metabole ziekten (EMZ) is zeer variabel, van bijzonder mild tot niet-verenigbaar met het leven. Deze klinische heterogeniteit in combinatie met de zeldzaamheid van individuele EMZ kan het stellen van een diagnose bemoeilijken. Recente ontwikkelingen in zowel de diagnostiek als de behandeling van EMZ hebben de prognose voor patienten met EMZ aanzienlijk verbeterd en maken het essentieel dat er voldoende kennis van deze aandoeningen is bij (kinder)artsen. Om tot een snelle en nauwkeurige diagnose van EMZ te komen, is gespecialiseerde diagnostiek vereist naar (1) metabolietconcentraties in bloed en urine, (2) enzymactiviteit(en) in bloedcellen, gekweekte huidfibroblasten of weefselbiopten, en (3) genmutaties. Dit artikel beschrijft een aantal kanten van deze drie niveaus van laboratoriumdiagnostiek van EMZ, waaronder mogelijkheden en beperkingen, maar ook praktische aspecten zoals in te zenden monsters. Vanwege de complexiteit van genetische metabole aandoeningen willen wij in dit artikel onderstrepen dat overleg tussen aanvrager en laboratorium enerzijds en laboratoria onderling anderzijds van groot belang is. Dit geldt in het bijzonder voor de lysosomale stapelingsziekten, waarvoor gericht inzetten van diagnostiek een voorwaarde is om tot de juiste diagnose te komen.