Ušteda energije u procesima ekstrakcije etarskih ulja biljaka familije Lamiaceae natkritičnim ugljen dioksidom

The reduction of energy consumption in the supercritical carbon dioxide extraction of essential oils from leaves of species of the Lamiaceae family due to the optimal pretreatment of herbaceous material was studied in the present work. Essential oils of species of the Lamiaceae family are stored in peltate glandular trichomes on the leaf surface, and the optimal pretreatment for this type of secretory structure should include grinding followed by supercritical carbon dioxide batch (non-flow) pretreatment under extraction conditions prior to continuous flow extraction. Supercritical fluid extractions of peppermint (Mentha piperita), wild thyme (Thymus serpyllum) and hyssop (Hyssopus officinalis) leaves were performed including only grinding pretreatment as well as optimal pretreatment. The experimentally determined reductions of supercritical carbon dioxide consumption, for the observed extraction yields, ranged from 0.250 to 0.889 kg CO2 per gram of produced essential oil extract, while the corresponding reductions of energy consumption were in the range 48-170.7 kJ per gram of produced essential oil extract. U radu je ispitana mogućnost uštede energije u procesima ekstrakcije etarskih ulja biljaka familije Lamiaceae natkritičnim ugljen dioksidom, usled optimalnog predtretmana biljnog materijala. Kod biljaka ove familije, etarska ulja se nalaze u peltate glandularnim trihomima na samoj površini lista. Optimalan predtretman za ovaj tip sekrecione strukture uključuje, pored procesa mlevenja, i izlaganje mlevenog biljnog materijala kao šarže natkritičnom ugljen dioksidu na radnim uslovima, pre početka kontinualne ekstrakcije. Natkritične ekstrakcije etarskih ulja lista mente (Mentha piperita), majčine dušice (Thymus serpyllum) i izopa (Hyssopus officinalis) izvedene su sa optimalnim predtretmanom biljnog materijala, kao i sa predtretmanom koji je uključio samo mlevenje. Eksperimentalno određene vrednosti uštede natkritičnog rastvarača, za postizanje određenog prinosa, se nalaze u opsegu 0.250-0.889 kg CO2 po gramu proizvedenog ekstrakta, dok se odgovarajuće vrednosti uštede energije nalaze u opsegu 48-170.7 kJ po gramu proizvedenog ekstrakta. Pošto procese pod visokim pritiscima karakterišu visoki operativni troškovi, ostvarene uštede energije optimalnim predtretmanom biljnog materijala su bitne na industrijskom nivou.