Paleolandschappelijke opname Wartena-Noord

De overslibde terp Wartena-Noord ligt in het klei-op-veengebied ten zuidoosten van Leeuwarden. Het betreft een huisterp uit de Romeinse tijd die voor een groot deel bestaat uit organogeen materiaal en die in 2013 voor een deel is opgegraven. De site bevindt zich in het dalgebied van een voormalig veenriviertje dat in de prehistorische tijd verbinding had (geul van Goutum) met het Boornebekken. Tijdens de opgravingen zijn geologische opnamen verricht in de profielwanden van de aangelegde werkputten. In totaal zijn 6 profielkolommen gedocumenteerd. Om de natuurlijke laageenheden te kunnen dateren zijn dateringsmonsters genomen. Samen met de dateringen van het vondstmateriaal uit antropogene lagen verschaft dit een chronologische fasering. Uit het geo-/archeolandschappelijke onderzoek is naar voren gekomen dat de vorming van het Basisveen op het Pleistocene zand begon rond 4295 v. Chr. In het veenpakket bevindt zich tussen 3.32 en 3.45 m -NAP een Wormer klei-inschakeling die gedateerd is tussen ca. 2690 en 2780 v. Chr. Door de natuurlijke overslibbing van kwelderklei stopte rond 310 v. Chr. de pure veenvorming en werd een humeuze / venige kleilaag afgezet. De terp werd rond 75 n. Chr. aangelegd op een laagje kleiig zeggeveen dat uiteindelijk op deze organogene kleilaag is gevormd. In de 3e eeuw n. Chr. nam de menselijke invloed in het gebied sterk af. Het gebied vernatte en er vormde zich een kleiige veenlaag ('Tinga-achtig veen'). Dit veen raakte overslibd in de vroegmiddeleeuwse tijd. Deze kleisedimentatie was het gevolg van hervatte ontginningen in het klei-op-veengebied. Door ontwatering en een verbeterde afwatering, trad bodemdaling op en tot aan de laatmiddeleeuwse bedijkingen werd het gebied overstroomd bij hoog stormvloedwater.