Przemiany demograficzno-społeczne i działalność organizacyjna Niemców w Łodzi na tle sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce po 1945 r

Ludność niemiecka stanowiła liczebnie i gospodarczo dominującą grupę mieszkańców Łodzi w jej wczesno-przemysłowym okresie. Od drugiej połowy XIX wieku, ciężar odpowiedzialności za dynamiczny rozwój miasta dzieliła już wraz z Polakami i Żydami. 43 Sytuacja ta uległa radykalnej zmianie w konsekwencji wydarzeń drugiej wojny światowej. W 1944 r. w Łodzi przebywało ok. 140 tys. Niemców, kilkanaście miesięcy później, w lutym 1946 r., już tylko ok. 24 tys. Spośród tych, którzy wtedy pozostali, zdecydowana większość została wysiedlona lub wyjechała w różnych okolicznościach w latach 1947–1951. W następnych dekadach, kolejne fale wyjazdów Niemców z Łodzi, dużo częściej dobrowolnych niż wymuszonych, spowodowały prawie całkowity zanik społeczności tak bardzo zasłużonej dla rozwoju Łodzi i tak silnie z nią związanej. W ciągu kilkudziesięciu lat od zakończenia wojny zamarło życie gospodarcze, społeczne i kulturalne łódzkich Niemców, które w niewielkim wymiarze odrodziło się dopiero na początku lat 90. XX w.