Antalya ili içme suyu kaynaklarının hidrojeokimyasal özellikleri ve sağlık risk değerlendirmesi = Hydrogeochemical properties and health risk asessment of drinking water sources in antalya province

Bu çalışmada, Antalya ili içme suyu kaynaklarının hidrojeokimyasal özellikleri incelenerek su kaynaklarının sağlık risk değerlendirmesi yapılmış ve suların sağlığa etkisi incelenmiştir. Ayrıca içmesuyu kaynaklarının bulunduğu bölgenin, jeolojik, hidrolojik ve hidrojeolojik özellikleri araştırılmıştır. Çalışma alanı, Antalya ilinin kuzeybatısında yer alan Korkuteli ilçesi ve Antalya il merkezi arasında kalan bölgede yer almaktadır. İçme suyu ihtiyacı ise bölgedeki Duraliler Pompa İstasyonu, Termessos Pompa İstasyonu, Boğaçay Pompa İstasyonu, Gürkavak Kaynağı ve Yemişpınarı Kaynağı'ndan karşılanmaktadır. Pompa istasyonları ve kaynaklardan Mayıs (2020) ve Ekim (2020) aylarında alınan içme suyu örneklerine ait ölçüm ve analiz sonuçları kullanılarak suların hidrojeokimyasal özellikleri, kullanılabilirlikleri ve kalite durumları incelenmiştir. Piper diyagramına göre sular Ca-CO3 ve Ca-Mg-HCO3'lü sular fasiyesindedir. Suların analiz sonuçları TSE-266 (2005), İESKAHY (2019) ve WHO (2011) tarafından belirtilen içme suyu limit değerleri karşılaştırıldığında suların tamamının içme suyu standartlarının limit değerlerine uygun özellikte ve içilebilir özellikte olduğu görülmektedir. Ancak, suların Mg, HCO3 ve TDS değerleri bakımından WHO (2011) limit değerlerini aştığı belirlenmiştir. Suların sulama suyu olarak kullanım özelliklerinin belirlemek için Sodyum Adsorbsiyon Oranı, Özgül Elektriksel İletkenlik, Sodyum İyon Yüzdesi, Atıksal Sodyum Karbonat, Geçirgenlik İndeksi, Magnezyum Tehlikesi, Kelley İndeksi parametreleri kullanılmıştır. Ayrıca Wilcox ve ABD Tuzluluk Laboratuvarı Diyagramları kullanılarak suların sulamada kullanılabilirliği belirlenmiştir. Çalışma alanındaki suların sulama suyu olarak kullanımı açısından uygun olduğu ancak suların özgül elektriksel iletkenlik değerine göre yüksek tuzlu sular sulama suyu sınıfında olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanındaki suların sağlık risk değerlendirmesi yapmak ve insan sağlığına etkilerini belirlemek için USEPA tarafından geliştirilen "Sağlık riski değerlendirme yöntemi" kullanılmıştır. Çalışma alanındaki suların insan sağlığı açısından ciddi boyutta risk taşımadığı belirlenmiştir. Ancak depolardan alınan suların As içerikleri kısmen yüksek olup, bu suların çocuklar tarafından tüketilmesi önerilmemektedir. Anahtar Kelimeler: Hidrojeokimya, Hidrojeoloji, Antalya, İçmesuyu
In this study, hydrogeochemical properties of drinking water resources of Antalya province were examined and health risk assessment of water resources and the effect of water on health was examined. In addition, the geological, hydrological and hydrogeological properties of the region where the drinking water sources are located were investigated. The study area is located between Korkuteli district in the northwest of Antalya province and Antalya city center. Drinking water need is met from Duraliler Pumping Station, Termessos Pumping Station, Boğaçay Pumping Station, Gürkavak Spring and Yemişpınarı Spring in the region. The hydrogeochemical properties, usability and quality status of the waters were examined using the in-situ measurements and analysis results of drinking water samples taken from pump stations and sources in May (2020) and October (2020). According to the Piper diagram, the waters are in Ca-CO3 and Ca-Mg-HCO3 water facies.When the analysis results of the waters are compared with the drinking water limit values specified by TSE-266 (2005), IESKAHY (2019) and WHO (2011), it is seen that all of the waters comply with the limit values of drinking water standards and are drinkable. However, it was determined that the waters exceeded the WHO (2011) limit values in terms of Mg, HCO3 and TDS values. Sodium Adsorption Rate, Specific Electrical Conductivity, Sodium Ion Percentage, Waste Sodium Carbonate, Permeability Index, Magnesium Hazard, Kelley Index parameters were used to determine the irrigation water usage properties of waters. In addition, the irrigation water usability of water was determined by using Wilcox and USA Salinity Laboratory Diagrams. It has been determined that the water in the study area is suitable for irrigation water usage, but according to the specific electrical conductivity of the waters, it is in the class of high saline irrigation water. The "Health risk assessment method" developed by USEPA was used to assess the health risk of the waters in the study area and to determine their effects on human health. It was determined that they do not pose a serious risk to human health. However, the As content of the water taken from the tanks is partially high and it is not recommended to consume these waters by children. Keywords: Antalya Province, hydrogeology, hydrogeochemistry,drinking water
Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, 2021.
Kaynakça var.