İslam'da kültür ve inancın mimari ile etkileşimi: Anadolu Selçuklu ve beylikler dönemi örneği = The interaction of culture and faith with architecture in İslam: the example of the Anatolian Seljuks and principalities period

Bu çalışmada kültür ve inancın mimari etkileşimi incelenmektedir. Anadolu'da Beylikler Dönemi Mimarisi, Türk mimari tarihinde özel bir önem taşır. Beylikler dönemi mimarisi, Selçuklu ile Osmanlı mimarileri arasında bir köprü oluşturmaktadır. Bu dönemde bir yandan Selçuklu özellikleri sürmüş, öte yandan Osmanlı mimarisinden de etkiler alınmıştır. Beylikler dönemi sanatı ayrıca, kısa bir zaman içinde imparatorluk sanatına yükselmiş olan Osmanlı mimarisinin oluşumuna da katkıda bulunmuştur. Beylikler döneminden kalan mimari yapıtlar içinde Anadolu Türk mimarisinde tek örnek kalan birkaç yapının bulunması, bu çağın önemini daha da arttırmaktadır. Selçuklular, Türk Tarihi'nde önemli bir dönüm noktasına sahiptir. Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'ya gelen Selçuklular, Anadolu'nun yerli insanları ile kaynaşmış, ticari ve sosyal ilişkiler kurmuşlardır. Bu durum zamanla Anadolu'nun Türkleşmesine ve Müslümanlaşmasına neden olmuştur. Selçuklu Türklerinin İslamiyet'i kabul etmeleriyle Türk–İslam kültürü Ön Asya'ya taşınmıştır. Giyim–kuşam tarzları ve sosyal yaşamları İslami prensiplere göre yeni bir şekil almıştır. Bunun sonucu olarak özellikle kadının toplumdaki yeri güçlenmiş ve sosyal hayattaki önemi gerçek anlamda ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Mimari, Kültür, İnanç, Sanat, Estetik, Beylikler Dönemi, Anadolu Selçuklular.
In this study, the architectural interaction of culture and belief is examined. The architecture of the Principalities period in Anatolia has a special importance in the history of Turkish architecture. Principalities period architecture forms a bridge between Seljuk and Ottoman architectures. During this period, on the one hand, the Seljuk characteristics continued, on the other hand, influences were taken from the Ottoman architecture. The art of the principalities also contributed to the formation of Ottoman architecture, which rose to imperial art in a short time. The presence of a few structures known as the only example in Anatolian Turkish architecture among the architectural works remaining from the Principalities period increases the importance of this age even more. The Seljuk's have an important turning point in Turkish History. The Seljuk's, who came to Anatolia after the Battle of Manzikert, fused with the native people of Anatolia and established commercial and social relations. This situation led to the Turkification and Islamization of Anatolia over time. With the acceptance of Islam by the Seljuk Turks, the Turkish-Islamic culture moved to Asia Minor. Their clothing styles and social lives have taken a new shape according to Islamic principles. In particular, the place of women in society has been strengthened and its importance in social life has been revealed. Keywords: Architecture, Culture, Belief, Art, Aesthetics, Principalities Period, Anatolian Seljuk's.
Tez (Yüksek Lisans), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, 2022.
Kaynakça var.