Economic analysis of low-soil and soilless agricultural enterprises processing treasury land; case of Turkmencamili of Konya

Bu çalışmada az topraklı ve topraksız tarım işletmelerinin ekonomik analizini yapmaktır. Konya ilinde hazine arazisi dağıtımı yapılan Çumra ilçesine bağlı Türkmencamili mahallesinde tahsis edilen arazilerden faydalanan 65 adet işletme tam sayım yöntemine göre seçilmiştir. Çalışmada işletmelerin tabaka genişliklerine ayrılmasında Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından belirlenen sınıflandırma esas alınmıştır. Az topraklı işletmeler dağıtım normundan daha az toprağa sahip bulunan tarımsal işletmeler, topraksız işletmeler ise uygulama alanı ilan edilen bölgede kendisi, eşi ve reşit olmayan çocuklarına ait toprağı olmayan tarımsal işletme olarak tanımlanmaktadır. İncelenen işletmelerde mülk, kira ve tahsis edilen arazilerden oluşan işletme arazisi ortalama olarak 193,65 dekardır. İşletmelerin sahip olduğu arazilerin %50,64'ü tahsis edilen arazilerden, %32,64'ü mülk, %16,72'si ise kira arazilerden oluşmaktadır. İşletme başına ortalama nüfus varlığı 4,74 kişidir. Toplam nüfus varlığının %68,83'ü erkek, %31,17'si kadın bireylerden oluşmaktadır. Toplam nüfus varlığının %64,29'unu 15-49 yaş grubu nüfus varlığı oluşturmaktadır. Bu durum işletmelerde büyük bir işgücü potansiyelinin varlığını göstermektedir. Araştırma alanında incelenen işletmelerin sermaye yapısı fonksiyonlarına göre sınıflandırılmıştır. İşletmeler ortalamasında aktif sermaye 3.107.697,56 TL olarak hesaplanmıştır. Aktif sermayenin %88,66'sını arazi sermayesi, %11,34'ünü ise işletme sermayesi oluşturmaktadır. Toplam işletme sermayesi 352.555,81 TL olarak tespit edilmiş olup bu değerin %78,51'ini sabit işletme sermayesi, %21,49'unu döner işletme sermayesi oluşturmaktadır. Pasif sermayenin %84,14'ü öz sermayeden, %15,86'sı yabancı sermayeden oluşmaktadır. Toprak dağıtımından faydalanmış olan işletmelerin yıllık faaliyet sonuçları incelenmiş olup ortalama işletme başına gayrisafi üretim değeri 422.968,31 TL olarak tespit edilmiştir. Toplam gayrisafi üretim değerinin %76,32'sini bitkisel üretim değeri oluşturmaktadır. İşletme başına elde edilen 322.800,48 TL olan bitkisel üretim değerinin 156.817,30 TL'si hazineden tahsis edilen arazilerde yetiştirilen ürünlerden elde edilmektedir. Gayrisafi hasıla 436.195,23 TL, saf hasıla 189.196,00 TL, tarımsal gelir 255.230,61 TL ve toplam aile geliri 262.933,69 TL olarak hesaplanmıştır. Tarımsal gelirin %50,64'ü hazineden tahsis edilen alanlardan elde edilmektedir. Dekar başına tarımsal gelir 1.318,73 TL olarak hesaplanmıştır. Üreticilerin hazineden tahsis edilen arazileri kullanması sonucu gelirlerinde anlamlı bir şekilde değişiklik olduğunu tespit etmek amacıyla t testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda çiftçilerin elde ettiği tarımsal gelirleri az topraklı ve topraksız işletme olmasına göre farklılık göstermektedir. Az topraklı ve topraksız işletmelerin tarımsal gelirini etkileyen faktörlerin analizinde çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Analizde bağımsız değişkenlerden, tahsis edilen arazilerden elde edilen bitkisel üretim değeri, EİB ve hazineden tahsis edilen arazi miktarı istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. İncelenen işletmelerde ekonomik rantabilite (ER) %6,09, mali rantabilite (MR) ise %8,01 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca üreticilerin tahsis edilen hazine arazilerine karşı görüş, düşünce, memnuniyet gibi tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla likert tipi ölçeklendirme yöntemi kullanılarak hazine arazisi tahsis edilen çiftçilerin memnuniyet düzeyini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde faktör analizi kullanılmıştır. Çiftçilerin hazine arazisi tahsisinden dolayı memnuniyet düzeyini etkileyen 16 değişken faktör yüklerine göre 4 faktöre indirgenmiştir. Ayrıca, hazine arazisi tahsisinin az topraklı ve topraksız işletmelerin mevcut durumlarına etki eden faktörlerin analizinde lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Lojistik regresyon analizi sonucunda incelenen 12 değişkenden 5'i istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Analiz sonuçlarına göre incelenen tarım işletmelerinde işletme yöneticisinin eğitim durumu, tarımsal gelir, net kar, gelir artışı ve güven faktörlerinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Genişlemesi neredeyse imkansız olan tarım arazilerimizin en azından korunması ve daha da azalmasını önlemek açısından bu kanunun uygulamasının tüm ülke geneline bir an önce yayılması çok önemlidir.
In this study, it is aimed to make an economic analysis of low-soil and soilless agricultural enterprises. 65 enterprises that benefit from the allocated land in Turkmencamili district of Çumra district, where treasury land is distributed in Konya province, were selected according to the full counting method. In the study, the classification determined by the Konya Provincial Directorate of Agriculture and Forestry was taken as the basis for the division of the enterprises into layer widths. Enterprises with low soil are defined as agricultural enterprises with less land than the distribution norm, and soilless enterprises are defined as agricultural enterprises that do not have land belonging to themselves, their spouses and their underage children in the region declared as the application area. The operating land, which consists of property, rent and allocated lands, is 193.65 decares on average in the examined enterprises. 50.64% of the lands owned by the enterprises are allocated lands, 32.64% are property and 16.72% are rental lands. Average population size per enterprise is 4.74 people. 68.83% of the total population is male and 31.17% is female. The population of the 15-49 age group constitutes 64.29% of the total population. This indicates the existence of a large workforce potential in enterprises. In the study analyzed were classified according to capital structure functions. Active capital on avarege was calculated as 3,107,697.56 TL in the average of enterprises. 88.66% of active capital was composed of land capital, 11.34% was operating capital. The total working capital was determined as 352,555.81 TL, of which 78.51% is operating fixed capital and 21.49% was operating variable capital. 84.14% of passive capital was composed of domestic capital, 15.86% was foreign capital. The annual activities result of the enterprises that benefited from the land distribution were examined and the average gross production value per enterprise was determined as 422,968.31 TL. Plant production value constitutes 76.32% of the total gross production value. 156,817,30 TL of the plant production value of 322,800,48 TL per enterprise is obtained from the products grown on the lands allocated from the treasury. Gross product was calculated as 436.195.23 TL, net production was 189.196.00 TL, agricultural income was 255.230.61 TL and total family income was 262,933.69 TL. 50,64% of the agricultural income was obtained from the areas allocated from the treasury. Agricultural income per decare was calculated as 1,318,73 TL. The t test was applied to determine that there was a significant change in the income of the producers as a result of using the lands allocated from the treasury. As a result of the research, the agricultural incomes of the farmers differ depending on the fact that they are a farm low soil or soilless. Multiple linear regression analysis was used to analyze the factors affecting the agricultural income of farms with low soil and soilless. In the analysis, the independent variables, the crop production value obtained from the allocated lands, EİB and the treasury were found statistically significant. The level of economic profitability of farms which were analyzed was calculated as 6.09% and financial profitability which shows the success of farm operator was 8.01% In addition, factor analysis was used to determine the factors affecting the satisfaction level of farmers who were allocated treasury land by using the likert type scaling method in order to determine the attitudes and behaviors of the producers towards the allocated treasury lands.16 variable factors affecting the satisfaction level of farmers due to the allocation of treasury land were reduced to 4 factors according to their loads. In addition, logistic regression analysis was used in the analysis of the factors that affect the treasury land allocation on the current situation of the landless and landless enterprises. As a result of the logistic regression analysis, 5 of the 12 variables examined were statistically significant. According to the results of the analysis, it was determined that the education level of the business manager, agricultural income, net profit, income increase and confidence factors are significant in the agricultural enterprises examined. It is very important that the application of this law be spread all over the country as soon as possible in order to at least protect our agricultural lands, which are almost impossible to expand, and to prevent their further decline.