On the sources of balkanism: imagological analysis of the work 'Europe' by Aeneas Silvius Piccolomini

Polazeći od kritike Todorovine pretpostavke da se balkanistički diskurs počinje oblikovati krajem ranonovovjekovnog razdoblja, osnovni predmet ovog rada jest postavljanje početka oblikovanja balkanističkih imagema u razdoblje renesansnog humanizma. Okosnica rada je historijsko-imagološka analiza horografskog djela "De Europa" nastalog 1458. godine autora Enea Silvia Piccolominija, renesansnog humanista poznatijeg kao pape Pija II. Analizom se nastoji otkriti na koji način Piccolomini oblikuje predodžbu o Europi i njezinim konstitutivnim dijelovima i pri tome se posebna pozornost posvećuje prostoru jugoistočne Europe, odnosno Balkana s namjerom se dovede u vezu s kasnijim balkanističkim diskursima. Interpretativna analiza Piccolominijeva djela u metodološkom se pogledu oslanja na trodimenzionalni analitički model historijske analize diskursa. Prva razina, odnosno tekstualna analiza usredotočena je na klasificiranje imagema sukladno načelima klasične horografije i određivanje njihove aksiološke vrijednosti. Intertekstualna analiza obuhvaća detektiranje Piccolominijevih implicitnih i eksplicitnih referenci na antičke i suvremene autore. Na koncu, kontekstualnom analizom nastoji se sagledati Piccolominijevu predodžbu o Europi u kontekstu humanističkih identitetskih modela i njihovih pragmatičkih i političkih funkcija. Starting from the critique of Todorova's assumption that balkanistic discourse started forming at the end of the early modern period, the central interest of this thesis is placing the formative moment of balkanistic images in the period of renaissance humanism. The backbone of this paper is the imagological analysis of the chorographical work De Europa written in 1458 by renaissance humanist Enea Silvio Piccolomini, better known as Pope Pius II. Analysis strives to detect a manner in which Piccolomini shapes images of Europe and its constitutive parts and it is focused on Southeastern Europe i.e. the Balkans for the intention of relating it to the later balkanistic discourses. Interpretative analysis of Piccolomini's work methodologically relies on a three-dimensional analytical model of historical discourse analysis. The textual analysis is concerned with detecting images according to principles of classical chorography and determining their axiological values. The intertextual analysis deals with determining Piccolomini's explicit and implicit references on classical and contemporary authors. At last, contextual analysis strives to comprehend Piccolomini's image of Europe in the context of humanistic identity models and its pragmatic and political functions.