Ali Fuat Başgil’in liberalizm anlayışı

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Liberalizm, bireysel hak ve özgürlükler kavramları üzerinde şekillenen ve daha sonra kendi içerisinde farklı türlere ayrılan bir dünya görüşüdür. Kavram olarak liberalizm ortaya çıkmasından bu yana Batı'da önemli tartışmalara sebep olmuş bir düşünce tarzı olarak ülkemizde hiçbir zaman Batı'daki kadar popüler olamamıştır. Türkiye'nin sahip olduğu toplumsal yapı ve kültürün liberalizmin özünde yer alan bireycilik anlayışına zıt bir şekilde daha toplumcu özellikler taşıması bunun nedenlerinden bir tanesi olarak gösterilebilir. Öte yandan liberal değerlerin Türkiye'de içselleştirilememesinde aydınların da önemli bir role sahip olduğu düşünülmektedir. Bu noktada Başgil'in liberalizm yanlısı düşünceleri, Türkiye'de yerleşip gelişme imkânı bulamayan liberalizm anlayışının, bireysel hak ve özgürlüklerin yanında demokrasi fikriyle de birleştirilip gelişme göstermesi için önemli kabul edilmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın birinci bölümünde genel olarak liberalizm kavramından bahsedilirken, ikinci bölümde Başgil'in Türk düşünce tarihi ve Türk siyasal hayatında aktif olduğu yıllarda Türkiye'de liberalizm anlayışı incelenip, Başgil'in hayatı üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın son bölümü ise liberalizmin temel ilkeleri çerçevesinde Başgil'in liberalizm anlayışı mercek altına alınmaktadır. Başgil'in liberalizm kavramına dair fikirlerinin detaylıca ele alınmaya çalışıldığı bu tezde, onun görüşleri doğrultusunda liberalizme ilişkin sahip olduğu düşüncelerin Türkiye'de bu anlayışın gelişmesine oldukça katkıda bulunduğu söylenebilir. Devletçilik rejiminin uygulandığı bir dönemde bireysel hak ve özgürlüklerden söz etmesi, hukukun üstünlüğü, demokrasi ve özellikle de liberalizme olan inancını ortaya koymaktadır. Bu çalışma sonucunda Başgil'in düşünce yapısına dair elde edilen çıkarımlar, onun liberalizm anlayışına dair önemli fikirler elde edilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca, Türk siyasi ve akademik hayatında önemli bir isim olarak Başgil'in liberalizm konusundaki düşüncelerinin incelendiği bu çalışmanın, Başgil'e dair olan literatüre liberalizm bağlamında katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler : Ali Fuat Başgil, liberalizm, demokrasi, siyasal ideolojiler Liberalism is a worldview which is shaped on the concepts of individual rights and freedoms and then divided into different kinds within itself. As a concept, liberalism has never been as popular in western countries as a way of thinking that has caused considerable debate in the West since its emergence. Contrary to the concept of individualism, which is at the core of liberalism, the social structure and culture that Turkey possesses can be shown as one of the reasons for its more community focused characteristics. On the other hand, intellectuals are also thought to play an important role in the not internalization of liberal values in Turkey. At this point, Başgil's proliberal views are regarded as important for the idea of liberalism, which can not be settled and developed in Turkey, to be combined with the notion of democracy in addition to individual rights and freedoms. In this context, while the first part of the study mentions the concept of liberalism in general, the second part explores the idea of liberalism in Turkey in the years when Başgil was active in the history of Turkish thought and Turkish political life and also focuses on the life of Başgil. The last part of the study focuses on Başgil's understanding of liberalism within the framework of the basic principles of liberalization. It can be said that in this thesis, in which Başgil's ideas on the concept of liberalism are tried to be elaborated in detail, his considerations regarding liberalism in his view are quite contributing to the development of this understanding in Turkey. His mention of individual rights and freedoms at a time when the statism regime was in effect reveals his belief in rule of law, democracy and especially in liberalism. As a result of this work, the conclusions about the thought structure of Başgil will help us to get important ideas about the his understanding of liberalism. In addition, it is thought that this study, in which as an important person in Turkish political and academic life Başgil's thoughts on liberalism are examined, will contribute to the literatüre, in context of liberalism regarding Başgil. Keywords : Ali Fuat Başgil, liberalism, democracy, political ideologies